B . Vigilij.Eptfcopi TridentiniA
Anton, virga , 'àblqiife dpeie St fabfidj'o tetrënr bultfis,
a b fqïYif e ô ti fa ctfeik. 1 egiti mis , * rural ii mi n i fteri j alit'n en-
taberriafcdl^hccdeïisj?°^c'a è c^n? ^ au*t * !? an^ e~
ftôfiitis J^‘arfàrH virgi nerh
àbfdbeterrcrii, id eftsJ Eu inktîi ielrrimis oificip, Chïi^ulîî
Dèpamurn paritimtm. Qfipd Sc in DSpiele, cèrtbftutu-
rî myftëi'ii pcieiagi© d ë m o h d u m f i o e manibusex-
cidi lèjpisi den^'onTév^idé^ar ,
c’oft'tfS’ Opéré^ d érvirgfti îVéüi'p b fé tîâ( c^uf us’O fte nfd f|u.% i
^Vtjàpidém
creuac de mon te fine .man ib u s excita m , & non credat
C h r i ftu mBetbrpotc vij^in^ffn|>(crftirïe nuxutn -? Vçn'm
m ïgisi llùd ta ri ru nVrncdo ^ffii'ra,f*h à è’aü rein Vêraciftrtn c
fÜènt'&âüiif : ’qui^t crëdèr^ifur
cutumératnïChnfto'>mîrât>^^
1 1 p i i &-
fîcüc virgâ'germin^re'potuic fine cfefpite;> îta'Chriftu$
devirginenalçi pbrueric fine fie mine. Quod etïsrri' Ia-
“eob iô'fuis'béhediâfionibus déclarât, dirai fub perfona
ludae pr'opKëriariii abpéîlat*1, & dirigttih'fchfiftum > di-
'cën's-, Ëxgcrrn^O-nli fi4 ^ -fë c&$ ltif^ oô air éx femihç,
Yéd^x g e ^ in ^ y ilHüsdîné' diibip Yfirgæ, quædcjleflè
germinauir. '* • • '
Vfdëafrifis"aütëtrf & eàrrérà's fittfifitudincs., qtubus |£fe
. adfump
fi fie n?. tu ram. Vitu ! u m ergo -y el b ouem , agnum & ‘
hoedutTï *, cuhdeMDoIhraum appellScu^y neeipfi aii^
d en t hcere $cidc n égaré.' Lëga n ri taq i rûiè fi xm in>
principiô Lçuîtrici, ytn iîïmÿftcVîôYuturæp’aippnîs vitulds*
fithôîîuter vitülu mJlëcTvitumîri yk bobuis appçlkr|> in
qWvti^iî'CKnftutUo inoilvtlîæretîds p la ce rd b rp u s
|p nrpfifïè ptbpbctîà^l crh o ç^Vat. Namfiyffecéfat di^cére
r yiralufa ,'qmd q'dccîrc^uit'lddcrc cxbofms,^quisenim
i n cfci r et e x ’bo bu s vit' fi lu mm a (ci ? nifîvt pftendérérChïi^
! ftum cài;nem’'ex Hd^ûjîbus mabitiâmm i '’Abraham ét-
fiip*tilbsin eaJTjpo, ^rurrexiiTemanip^ilummeum^'ye'
j ftrofquc manipulbs adora'f^manipulum meupi : quod
rib ‘ ^ uaiigelib;' :m5injFe©fiitnd Cernimusv adimpjecumji
k cum refiifgcnsa |Tvorcuis D6mtnus' , a dircrp’ul fids le i
girOt addrafus, fieut & iii cbnrufti niaribne la:culi ^ qp6dI
iliiib |
ui, cuflis raanip0lus geffic 1 maginem,,adorandus fir, *£q
.videridns. Sum: adhde^mu 1 ®4in figurrs’& fimilitudini-
busaprata q u r i l t u m inai£lnt ^chominibuscarnis
|Kf fe u Me nacura'rrf*
Sfed h'e‘hinoph'dti!¥Q^'\dt«ei fimjiles-,' occafionem nu-
trfefid* perfidia:''bbneniur atnpe^e , quod h&’cel|imp'
m i jl , vna tancu'mmodb' carnis.Chrifti videtur declarari
^ ad ira , cdnfequen^?&fidei necelTarium'duco, ilia et-
iam? replicare ac proferre te ftlmon iaqu a : vrramque.
“ideft , jdiuifiarh'&Inimanamin vno Chrifto ddeentefle
^natui;am. Dlcit erg^ Apoftbms,, ' quod omnes'benedi-
OTpnuin promifllotiis d u i prophetia dc lege continen
rut> ad Chi'ifl:ivpei:tinent ftefahftrntupi. |^^ ‘Nam ita ait,
Quotquotenim promifiiQnes fiiijr,in ipio,funt. Videa-
mus, itaque qu.pfnddo" pmnes (ponfiqiium; betiediiftio-
ncsmyfticis ip'Gbiifto.figuris aptenrur | & i|>i i;eps.erie-
miis vtnufque fiiCrainenta nature luce clarius emipare.
Qriiarata dc firma benediftionis promiflio-efie non po-
terat, ' nifi pepfe<ft.T fidieb, quaGhriftus Dcus & homo
futu'rus adnuuciabarur ^^cQuriperet, arcanuni. Benedi;
ccns irkqu$ llaac patriarcha , Jacob & Elau filid^Iuoi
ad racobiquideip'iiGdbqttutus eft diceUis iEcce odor filq
meJficut bdorbgri y cyr'Dcnedixit Deus , Derttbi Do,-
miniis dc i^me ccEli,' & pinguedine terr* -^bundantiafn
frurnenrV, yin i& ole i. A;d E|au Verp, In piuguedine ( in-
quic ) terrei& mrorecffilicrit b<^diCTip ruaiQuid aper-i
tius , qnid lucidius“de,craque Chrifti natura potent
proferri ? Siquidemin lore codr, verbum ^nrerfaeau-
tem:pinguedin| caro eius'fignrficari monftratur.7lacpb
aurem & Efau populi.gentium & Iudteoium generis
figdram , ' nullum^ppinor ambigere Ghtiftianum. Pri-
rrtiis ergo popultfs gentium , cuius Jacob prasformabat
*-maginem , a rore coeli, & a pinguediiw ïaiù bütu^nôÀ'Jnrôî^ïycMm^^ vitujuinde armenfc) H terraft id eftjChii
elegüTç aelcribirt'.r, q iif-m in t|^(^0(OTinicæpaffi9 | fto , qui eft Deus & homo , benediftionis fortirus graodéj^
Ée^' ditfb'rdtu^.^’Sed & agnum de ouibus, &hoe
j ^pelrqböd^ytiquelanöüs
I Jpirirus pétfidiæ'decaîîo nes^adi mere vôlens , apèrtiüS &
expreifius Chrifti çàrn'êm cx hominibus âdfiiméndam,
yctB^oïutè tBvus: clâraju|c ', quarn tamen,
fi eut 'ëx h o m ihubi' ge ne re furu ram o fte n dere volens,
ait, Agnum exouibus^ ita eahdem fine hùtfiahb lèmine
Turdpiçh<^àrti aemourant;’,* pet Éfaiaiii’ loqudtus 'ëft,
dice'ns,, Èmfte agn u n rd d ^ terre dë petra deferti
adm:ontem“filiæSyôn , vt in h o c ,' qudd ifte agnus
ex ouibus adlumi præ.cipîtur., humanæ nature veritas
cognbfë«ur,’ iri^ébauremË quoideitt depctraerfuttra^
gnu| itibetur , hd^aUi.:^ ^ tu ^ c ‘iftttiftiis fi^rciooeprel^
latèn* îcablgo^aft a^hïim ex^ôüiBüs ,' dèhcedutb^bapris
&vitdlumpxbbbusva'cfidicerethom,inemexhpmi
bus. d quidem aUd, in lbcb Kdoyfes apertnisaixit,
^rbç.^^^^dp de, |cätribi|||uis^ ■J^ut,mp,
tiam , fruipCnti, ôc virii, &oleieftabundàhtia;cumùlà-.
tu.s , ideft :,_:'Cprp9ris & lânguinis Çhrifti » & chrifmatis
çi.us myftébp cotilccrapis. *“Guius; ' trïnæ benediâionis
multiplicem gratiam , D[a,uid ctiam fktxo cpmmemp-
r n fçaf m i ne , d i cens:, A te mpOrc frumen.ti ,>..yihi;& ö le i
lîii multiplicauJunt. JEfau aureiU ,v qutpriorïècunduth
camera ^m t fr ia tp s , typum Judaiçi populi apertiffi-
mc geftans, dum m agrô.legis:4iqtius jmmoratuirÿ .vagis
& rugacibus parnalium Icnmumjinfiftens yenatîbus,
vel trànfitorijs'legiSiVmbris & i m agi n i bus o bïèeun dans,
Iqrus venuad gratiam. îpfe eftille euangelicus fienior films
i quidùm'|uris V id eit* legiiéxereitio occupatur > a-
lâ.(£ipre. iUmôm .H3duftpik'.ptae.uenitur ? &.Jàgin^ti yitu-
li cafnibji^ dèftaudatur ; cafloSgitut &, inaUi /emeti-
piùmlabore cpnterens,4udiéi ^ c ie a Frufftain hisom-
j ubu^e^geens.,* &.vitra tempocùm Gonditionem legalium
decretprnrn^dogfnatibus ^ auQcarit^aibitrans te
Ex plo.
l’I'ciicis
Mwiîô.
;ftciulitur
vci'acjiicj
jChnfl^
uatuta.
füfcitabiç^bîCïo’minnS'P^sVuds, igfiim àudiesin om- I ex lege bënedidiphts gtaôam confêqui pofte, cum &
ni;bus‘, qua:loquütbsïuefil. iEeicerum, Qrietur ftcllaex j tempus camalis,
Jacob, &exurget,h1)mo^x.llrâtl. Et ApdftolüSi'Alapi- [ imppffibUicate. perficiendi, qu^.fegc;iuber.tux| npn
fefti^n cft(i^[uft ^ quod eXTÙda ortàs eft Domînuxxio- i tam; bqnedidionem; quam maieduftum preuanc^toir
ftec. ËripfeinPippheta illi^ qtibniatn cjro^nea ex j res legis eiuf^er^-|^ru Qjaiaicriptum eft, Màlëdiipfis
eft. iviariiptÿluy'quoqùe primitiamm ex fegetibus.
offerri Dotfiino , & 4dniècràriiube.tur :
bitet htfnç hïàhrônlum prirnhiârum Iefiitp
QÊnftumîDe miolexkû/OmnëpritTHtiJium'qiicm
! a petit vu lu am , fanétum Domino vpcabiçur. Vndc aiir
géras ad ï.ia n a iri f Pïbptëreâ(, i n q u rtj quodnalpetur^ex,
te', föbêhrm: y 6cab'ituf, fil-îus Dei. Hic^taque manipiir-
lus exfiegete gentis Iudæorym lad^umptlis , ,Deo patri
eft per pàflîonem^ i^Qttfö\'q1>.laüis.. De quo Appftqlus^
j^ns.omnii , .qui npnpertnanlçnt in omnibus, qu«ç%i|
ptafunt ^ le g c^ Ideo fçire debts , quod in pinguedine
ijerraév. & in rpie coeH ,td eft, in Çhrifto i.futura fit bene-
di(^rio;tua. IaCob étiambcnedicenslafeph filium Jùpm,
ab huius/acramen tj my fte ri o n on receftit, dicenS -, fee-
n.qdicette benediiftiohibus coeltdéTppe^ &:bénedi<$lio~
Qlu® behe^i^ipçmliÿpifi
. verbum-Kquoddecoelodefeendit : ‘8cquæeftbenediêtio
terr^habciÿisqipnia î nîfi Çhxifti cato^i qua; de terra,
Primïtiæ.Hhquit^:dorrhienüum’ Cbnftus.tÆriteru.m>r^
in iri um ’ tpirnualium graciarum redundât verfiasy; & tbtius ;bëoblati
manipuli refurrédionis i.niciiim ,. Ipiepbcnatfi^ nediâpb^fruâjtSiCXÜ^ in quo.fru'âu.ÿ' qui prp;-r
infua vifione defignat, dicchs, Vidébam ligarc nos ma- culduBio C'hriftus eft , °cun6fôrurh fidélmrn behcdf^ l'
K^iduerfui Eut y ch en Lib. I I J .
(ftioconfummatur, yrDaüidait, Terra dédie fru&um
/uum, benedicat nos Deus Deus nöfter , benedicat nos
Deus. Qixieeftterra, quæfru&umbenedicfcionisdédie?
nifi Maria, cûidicitur , Benedidta tu & benedidus fru-
dus ventris tui. Erin Gen. Benedi&iones (inquit)ybe-
rumSc vuliiæ. Etin Pfal. Filijmerces frudusventris. Et,
Defrudu ventris tui ppnam fiipër ièdern meam. De quo
fiuduhic idé facri carminisaüthpr, in alio.Pfalmo epnei-
nit, Veritas de terra ortaeft, & iuftitia de coslo profpexit*,
etenim Dominus dabk benignitatem, & terra nofttada-
'bitfiudüm fuiim. In'quo euidenter vtriurque nature
confelliqnem predicans , perfi<iprum ora obtundit,
dum veïitateih dë terra ortam , Sc iuftitiam de
coslo adleric prpfpëxifle. Quia Chriftüsex vtraquè iub-
ftanria habens , dccoelolcilicec, quiade patre genitus,
de rerta auccm ,• quia & de matre natuseft, vtriulque parentis
Non fàris
eft altera '
ti'irair'era
Ipf^eti '
toawiiain.
habetgeritqjue naturam. Afumrno enim coelie-
gteftio eius , furnmum coBu patcreft * & proceflïo eius
tahquani Iponfi de rhalamo vteri virginalis. Qupdmy-
fterium vtriurque- nature ctiam Elàias ijfdem lignifiça-
tionibuspàndens coéli& terre fie loquutuseft , dicens,
Rorate ccelidefuper , &nubcspluantiuftum , aperiatur
terraÓc gérminet Saluacorem. Vide quam conlonis verkas
muniatur prophetica autoritäre fententijs. Quod
eriirn Dautdait , iuftitia de carlo profpexit : hoçElaias
dixit, Nnbespluantiuftum. Et quod ille ftibiunxic, Et
terra noftradabitfrudum luum : hoe ifte-addidit., Ape-
liatur terra,&germinetSaluatorem , perlpicuo lacis & a -
perto, imo proprio filij Dei nOmihevfus , vcfrudum&
germen terre læpius in prophétia nominatunr nariui-
tatem Chrifti ex Maria elle, nullus audeatdubitare. De
quogermine vel fruduidem adhuc Elàias loquitur , dicens
, In die ilia erit germen Domini in raagnificentia
& in gloria , fieJiudus terra:fublimis. Relidusneeft vllus
ambigédi Jocus,clare & germinis &frudus nömine Chri-
ftum apertillïmeqj figniffeari, qui in tâta gloria & magnifi-
centia lublimatus eft,vtin npmine eius omnegenu fleda-
non fiitisprudentercgiftèt.Qtiidenim neceflriatis vel impediment!
fuerat, vt inuentum thelàurum non ftatim
auferret deagro, cum vttque ipJo illoocio tempori« &
fecrero,quorepererat, aulerre potuerit,etiamfaciii com-
pendio, fine próprjarum difpendio facultatum emendi
agri necellitatem vitarë 1 Sed cognouit vtique pruden-
tiftimushonio ineflicaccm &inuulcm imo,periculolam
elle thefauri huius fine agro pollèlfionem. Nam vide,
quia lient abfconlum iuuenerat , ita Sc iple abfico-nditj
neagtuninudare acvacuare thefiauro aufus , omnia fua
vendere feftinauit, vtiure legitimo, & thefauro poti-
retur& agro.Igitur thclaurus in agro ab!condirus,Deus
e ft, latens in carne lua. Audi Apoftolumdicentem de
Chrifto. Inipfo ( inquit) funcomnes thefauri fapientiæ
ÓC kientiæabi'condici, Sc ideo omnis eft prorfus inutilis
Sc impia conleilio , quæ Dominum Ielum Chriftum
aut Dcum tantummodo , non & hominem ant
hominem lolum non & Dcuuj faretur. Agrum
antem Carpem Chrifti figuralirer nominari , Sc
prefens indicac locus Sc fuperius illata teilimonia docent.
.De hoc enim agro maxime Ilàac in fuis benedi-
dionibusprophetaiiit,Ecce, dicens, odprfilij meiiieur
odoragri , cui benedixic Deus. Corpus enim Dominicain
, magnis diuer^rum virtutumflagratodoribusi &
fui beneolentia f diuerfapigmenta, ] infirmosquoique
Viuificat. Vnde Apoftolus Chrifti ( inquit) bonus odor
(umus , de vita in viram , hisquilaluifiunt. Huiustam
præcipui, Sc liluifici odoris lurmitate illeda , in .Ca'nti-
co Canticorum adeum dicit Ecclefia, Poft te in odo-
rem vnguentorum tuorum curremus. De huius agri
pulchritudine & ip/e loquitur in Plalmo quadragefi-
monono.Et Ipeciesagri mecumeft.Per huius agrigloriam
ecclefia in predidoSalomohislibro ft>dalesadiurac,dicés,
Adiuro vos in gloria & virtutibus agri. Agrum ilium for-
ris&lapiensin Prouêrbijs Salomonismuller , ideft, cc-
clefia introducitur comparalïè. Sic enim de ea diCicur,
Agrum vidit &emit ilium. Preciofa eft.huius agri poftur.
coeleftiumjrerreftrium, & inferuorum, Sc omnislin- felfio , quæ Chrifti intra 1c abfconfam retinet deitatem.
jna confiteatur, quia DominusTefus Chriftüs in gloria
eft 0 ei patris ? Viide quod air Apoftolus j Prppter quod
&Deus iliumexaltauirc Ecnunc Prppheta, Eteritftu-
ctusxerrefiiblimis, manifeftillime id ,~ quod de terra, id
eft, ex Maria fump’tumeft , exaltatum & fiiblimarum
incelligi voluit. CtEcerumid , quoddepatreeft, .lèmper
fublSmefuk : fed nee de rore cosli, quodin verbiDeifi-
gura ficpoficum , vlladubietatispatet occafio , cum iple
dixeritEfinas, Er nnbespluantiuftum. Et alibi latisaper-
tius imbri cmlefti verbum fuum patrem comparalïè de
fcripferit. Nam ita ex perlbna eftis dicit, Quomodo fi de-
feendatimberautnix de ccelo,&illucnon reuertatur,led
inebriat terra, & facit eam germi nare: fic evit verbu, quod
egrediétur de ore meo, non reuertetür ad me vacuum,fed
faciet qiuecunq; volui,Sc profperabitur in his, ad qua: mill
illüd.Quis tam apcrta& ablblutifiinia diuinxpredicatio-
nis clatitatelumen non alpiciatyeritatis ?EcceverbüDci
ficutimberin terram , ideft, ingremip finus MaiMeinflu-
ercdicitur , quam lanifti.lpiritus ebrietare fcrcundatam,
in gennine dominici hortus prorumpere faciar , &tur-
gentis aluipreciofilfimum edere fruëbum. Quod verbum
quia Lncarnarum, quod eft carne indutum , homo
cfle vo lu it, nudum Sc vacuum ad patrem a quo fiierat
inillum,reuerti nonpotuit. Sedineodem, quo indutum
eft corpore , coeleftia penetrauit. Et ideo cum pater va»
cuutn ad lè dicit non pofte reuerti, quia nefaseft, ex quo
in virginis terrarU delcendit, nuduin eum & hominem
vacuum coufiteri, ideft, abfque humani corporis natura,
folam eins adlèreredeitatein, ytqualis enim & eiuldem
periculi res eft,aüt diuinam eius- tantummodo, aut hu-
manam fateri naturam. Quia vrium fine alio non pro-
licit ad lalutem. Quod Sc iplè Dominus in Euangelio,
lub tali fimilitudinis comparadone apertilïïme docet. I-
terum ( inquit ) Similë eft^egnuro coelorum thelauro
Duplicis enira nature eft Chriftus, & ideo , v td ix i, nec
thelaurus fine agro , nec ager fine ^helâuro iure pote ft
ab aliquo poffideri. Nam Manichæus Sc Eutyches,
qui vohint thefaurum fine agro pcllidere, ideft, loiam
diuinitatem , fine came ftteri , vtriulque in Chri-
fto nature confelfionem refiigientes , procul abie-
â i Sc exclufi ab hac poftelfione extorres habentun
Photinus quoque & e i limiles, qui agrum lolummodo*
non &thefaurum eius polfidere , id e ft , humanitärem
Chrifti » non &c diuinitatem faced voluerunt, hac pof-
feffione priuati funt. Vnde merito folailla , inl^xoucr-
bijs, mulier beadtudinis preconiodigna habetur,, quæ
hune agrum comparans, duplicia pallia virofuo feci ftp
deferibitur. In pallijs enim confeflionis honor accipi-
rur , nature fcilicet yxriufque. Quia nec dignaretur vir
eius vnum abea confclfipnis pallium accipere , auc di-
uinitatistantummodo , aut lolum humanitatis fuæ , id
enim non honods , led contumeliæ eftmaximæ, ynum
horum fine, alio ofterre. Vnde alia repudians munera,
quæ , ytriufque nature cbnfcljione, non fine gemina pa-
riten& diftinéla , atquepro tempore Sc licramenrp di-
uifa,dicituradCajn , Si rede pfferas , redle autemnon
diuidas.j peccafti. Quiaillefolusreclediuidit, qui npn
ignorâtfixundum quidfilius æquâlis çftiôatri, & lècun-
dumqria codera mino^eft pâtre , iècundum quidpaf-'
lus& mortuuseft , & fecundum quid ira mortalis päri-
ter Sc impaftîbilis man fit. Quianonfolum contundere,
lèd‘& npn reifte diuidere reatus eft criminis. In vnoe-
nim Eutychecis , in alio Ncftorij damnatur impie tas,
dum quod ille male confondit , pelfimè ifte di-
feernit.
De quorum diuerfirate dogmatum * fih^ inuicerp ad-
uexfantium , quantum ex illis noltd ingenij fâcultace-
Ablûntà, J
eod. fithî- j
bi'condicoinagro, quemqiiiinuenerit, abfcondit, ôc valuimus , duobus fuperioribus expreflîmus libris, 6c
pregaudio abijt, &vendiditomnia fua , & emit^grum quomodo ifto ctiam tertio irrefutabili ( quantum opi-
illum. N o n , quafi tibividetur, huiusinuentor cheiauri, jnor ) dmfnæ feripeure authodtate docuimus , filiuin
Dei.lîcüt
Epiloges.