■ iS-Mctlio-
\lij Cone,
■de Refur-
Vcâionê.
ï .
Thcoduti Ccelefyrienfis PYesbyteri,
difternit diemJAomïno nondifcermt: quiedit,Domino editi Qui
ficadfechiseftvtin firigulôs dies i<rinnet,Dominoficad-
fedluseft : & qui in fingulos dies, inêdia fefe noncafti-
.gac,propter Dora in il m fi c affeâus eft. Quicquid autem
probterDominum fit,lxml.im eft, i n q u i t , agit
Deo.Et qui non edit, Domino non edit,&grâtiasxgit Deo. Si igK
tur opportunum eft , vt per omnia gratis agàntur Deo,
quid adeovehementerieiiinij caulk diilidetis ? parum e-
nimdiftaris,nec eft adèo magnum,qïioainter vos eft me dium.
Acfipro ipforum concordia loquitur: Enimuero,
qua via Chrifto plaç&re poteft,qui non edit ? vfcltttienim
Jegidctentusiftadicit. Obferua hic, quàm continué hie
feme Iudailantem.Si enim quod quæritur,eft, gratias a-
gere: peifpicuurn eft quod file gratias a gat, qui edit, non
qui non edit, quomodô enim lsgratias agat, quum lege
Noui& perfuafusfum,nihilelfe commune, ne obijeèret
qui Iudailmoadhücaddi&usjeffet : Ecquid ad nos fi tu
pçrfiiafus esjegedinerfiim doccnteî adijcit, în Domino
Ie/#,pftendens, quàdabiplbhæcdidiceritcertufque fa-
<ftusfit,nec à feipfo prôtulerit. T h e o d o r e t i» Nihil,
inquit,commune eft per ipfum: Vtne dicerent, T u qui
es,qui refiftis Moyfi? ipfius Môyfi Dominum,in medium
àdducit,doc(;ns,ab eo legales obferuatiçneS antiquaras,
asnullum eibum debere àteimmündum iudieari. Nam
quèd Apoftolusait,perip/«w. Sic vulgata.à non,perfèfe,
vt hicpauloTuprk: Atque id quidem multo meliùs : Illud
enim, per fefe,niû ad cibos iplos referrinonpolTet,cùm
AuthorisCommentariusid de Chriftianalegeinterpre-
tèYur : Quaiîiquani etiam ftatim fubiungitinterpréta-
mentum Seueri qui légat, per fefe, accipiendumeft.pro
dum têneaturî Nullus enim npfttumftbijpfiviuit, & nullusß- Euangélicaipfiusfanótione. VefiPeri/i/ttwi.nempcDeum,
bijpfi ihoritür. Habemus Cin quit) Dominbm cui & viui- vel per gratiam quee dataeft nobis ab ipfo. Severian
inlis.fi viuamiis-,cQi & morimur. fi moriamur. Si igitur
Domino,&vita& morsrtoftrapreciofaeft, ipfe reget ae
dilpenlabit ca quae ad nos attinent, nec opus.Vt proximu
noftrum iudicemus vel eontemnamu4. Siuenamquevtua-
mus,Domino viuimus:fiue moriamur, Domino morimur: V »tar
enim ipfe nioi'tifque foluspoteftatem haber. Siue igitur
vhiamm,fiuemonamur,t)o)mni[uinus\ Rationem adduxit
eius, nempe,quod & viuehtes nos Semorientes fumus
Chrifti. Prseterea &illudinonftrat:Si ranta,inc]uit,vfus
eft erganosprouidentiavtcriicifigcrctur, hand iam nos
delpiciet. Nam fi morientibus adeoque defun&is vita
profpicit,quanto magis viuentiuin tangetur noftri cura?
Ifthucvero ad cOndemnatos dicit, quod imbccilles in
fideapudDeumcutentur. quodqu'e ratio eorum habea-
Nihil'commune eft per fefe, feunatura, hoceft, immun-
diim : nifiei qui reputat qukquam ejfe commune, illi commune
eft. nihil natura commune eft,inquit, verum ex v©iunta!
t'e vtentis fit commune, vnde & illi foli eft commune,
rion omnibus: illi(in<^nit)conmune eft.' Qupdfiyerb propter
cibumjratertunscontnjtatur. Fideles conuiciabantur & eis
obijeiebant, ejuod Iudaicis cercmovnii'sadhucadh«re*'
rentideoquecibosoble'ruareiit: Non vitltigitureos in
non adeb magnis rebus attonitos reddere, admodum
veritrjsneforlananimum delpondcntes,omnino ab fide,
deficerent tandem. N:hil igitur in ’cibi-s Commune
feuimpUrum dicit, verum hoc tan turnprtecipit.vt libi
temperebt a liimia fratrum acculatione,ob a:qualem’&
eandem Ghrifti erga ft curam, perinde ac antehac ditur:
ob tantam nimiiùm ipfius èrga omnesprouiden- (ftum eft : non adhuc\ecundum chantatem obambulas: Vuftc-
tiam.-In fide.autemexiguum ruborè fimitndit, dum be- nim vigereinter Chriftianos charitatem, ftiens,omnia
neficiaDeiad memoriam illi réuocat : 1« hoc enim Chriftus periplkm quadanrentis rediè perfici.^N^ccjio tuo iliumper-
& mort uns eft, & reftfrrexit,& reuixit. Noftri dominatus d<u,proquo Chriftus mortuus f/?.Ne,quia tu omnibus vefceris
iuftificationes antearepofuit. Vtinmortuos & viuentesdo- quum fidelis fis, acriteriplumacculkns, prorfus ipfum
minetur. Hoc in animas & corpora: Har enim funt im- tandemafide eijcias. Etcnim& pro iplo Chriftus mor-
mortaleSjillavetomortiobnoxia.HæcS.Mcthodij quo- tuus eft. vnde debes etiam pari ratio ne illi acquiefcere»
que,in’Cônc:ionedeRerurreâ:ione,eft:fenrentia. Tuau- Oecvmenh. Hicconfulit & fideles à cibis abftinere,
tehi,quïdiudicàsfi-atremtuumî Ad eumqui infidepufillus
eft,hicrurfuseft fermo. Aut&ïU quid contemnis. Ad loii-
duminfidehæc verba hcit.Tratremtuuml Nomine tenus
fratrem. Omnes enim ftâtuemur ante tribunal Chrifti.
Diluihpfis m terrogâuonem. Âmpfawî eft him, Viuo ego dicit
Doiiimus. Vidctur quidem per Prophetiæ prolatio-
*nem, demitterc fidelém | vt ne ftocci faciat Iudailkntem.
Àtqui tetünî lotun» ideo protulit, vt animum eius qui
•Iùdaifmo ad hue làborat, çon cutiat : hic quidem iudicij
mentibné , fiipràvèrbipfisChrifti beneficijs illospude-
■ faciens. Si enim ante Chrifti thronumiudiciariumomnes
fiftêmur, iplé à nobis, non lex i pfa, > deliétorum no-
ftrorum rationem exiget. Quid igitttradhucleg'emte-
f>es,&nonpot-iùs Chriftum ampledteris }Quoniam mihi
fteâeturomnegenu &omnislmgua. Ddminatum ipfius in o-
mnes teftafùr. Confttebitar. Propria peccata, ex propria
confcientialDeo,tanquam iudici. Oecvmenii. DeDeo
& Pâtre dnStum, quod iple iudicet neminetïi, iudicium
autem dedetifBilio : PcilpicUum eft igitur, quod de iuvt
ijs qui'in fide adhuc funr exigui, condefcendant &
inferuiant.idquod&jn progrell'udeinceps ait. He igitur
vituperetur. Nam accu^ms cum,& Temper cum ipfocon-
fendensobciboTumobleruatijbnem: nonlolumipfum
contentiofiorem reddis,verumeciam occafionem das
Gentibus&Infidelibus vittiperare noftranvfidcm , ob
huiufmodi contenciones veftras. Oecvmenii. bonum
vOftrumiid eft,fides: Perinde atque fi-dicat, Bene quidem
doces; veriim contenfio veftra caulam rnalcdicentHE pr§-
bet. No» enim eftregnum Dei,cibus auipotus-CompeCceie eos
in animum inducitjVtab acculationibusdefiftant; N OH
enim, inquit, per cibum & potum ingtedi poflumus re-
gnum Dei. Sed iuflitid,pax & gaudium. Quaha igitur funt,
quaj in regnum introducuntiluftitia.paxjlcetiria: hoceft,
vita virtutibus.conlpicua, pax erga fratrem,ex vnanimi-
tategaudiurh. Quumveropaxeciam.gaudium& ltetitia
ficinturpibus quoque rebus, ap^onit, In Spiritu fantto,
perinde quafi dicat: Hancdico paeem & lstkiaminSpiitu
lanifto fa,<ftam: hoc eft, quae perSpiritum lan&um.
diCetioc,aS.Pauloinmediumeftdepromptum, C o n f i t e docetur. NamquïinhtfeeferiiitChrifto. Eft quatjdo & ex
■ bitur Deo, & rationem teddetDeo: Igitur 'Chriftus Deus j vana gloria quifpiam inferuiatDeo, non Vel ex metu, vel
‘eft.etramfi hocimpij nolint. Protnde vnufquifque noftrum, dile&ioneDei: proprerea inducit, Qui enim in huiuf-
de feipfqrationem reddet Deo.He igitur nosmutub iudicenm.Ve- I modi Chrifto in (emit, hoceft, in iuftina,gaudio,& pace
rurh id indicatepot^h. Rurfus prima centtur ratione, vt ne , fpirituali, CumDeogratiueft,turnprobatushomtnibus.Etcnim
accipiis.'timoris aeterröriscauft, iudicij iplurn meminif- I & homines te adinirabuntur videntes paci ftudere te,
■ fe: fed enim propter ftrmonis confequentiam. vt non po- * gaudium irem& iuftitiam compledti, vel propter cibos^
riatuojfcndiculumjratri.autfcandalum. Ho c& adfincerum I Proinde qua pacis funt perfequamur, & quaad mutuam inter nos
■ fidelem,& rudailmum adhucfpirantem quadrat.Etenim adificationempertinent-. Quia h sc iam fuutin conftlfo,&
&pèrfe<ftüsilleoifendebatur:exciborumobferuatione-, quiapax demonftrata eft e£febona,hancitaqueaeceda-
qua proximti's Occupabaxur: clbositem obleruans, vehe- mus &le<3:amur ,-per quam omnium noftri xdifica-
menci increpatione lmcerè crédentis lsedebatur: Vno i- tio peruenict.Nepropterefcam deftrueopus. Non folum,in-
taque cö'nfiiiovtrumquecorrijgit, &adre<£kiusiter reuo“ quit, non jedificas, feu nomine litem feris : yerumetiam
cat, per horum quae proximo lcaridali occafionem praz- quamfidemhabetalcer,eamdiffipas, contentiofiores i-
b en c jCómnïe m oratio nt m. Horn autem & perfuafus fum in taque alios efficiens exacerbanfque, vt tandem pené a
Donuho lzfu, qtumtam nihil commune eft perfefe. Adhucde j fide deficiant. Dei. Oecvmenii. Deus,inquit,percru-
ciborum obfcruacibneei lèrmo eft.Quum igitur dixifièt, cemilium extruxit)tuverbaedificationemextrn<ftioncve
eius
C‘opimentarta in Epift. ad Roman. Cap. XV.
S u f f i r a Necqnïtcùna- .h o ita t ir sQuulcnun.mqmt.raetiuscandideacfinccu. j
, one firmomrain fide, confirmecinfinnumvt cibns ob-; | illi credere. quahdoquidem Prophetæ druin.tùs afflati (
feruet ,ad ipfum déinceps pergit.' fed malum eft homim per j pnedixerunt.Dcus vero Pacer demandauit Filij fui Euan-
B
Fidcsi pro
doôrin»
;rcitudi-.
■ C
„tfenfmimedert. Mala eonlcientia edere. malilm eft, in-
quit: Nam etiam fi coaûus çdis.nihilagis, cuni dijudtea
tioneenim fceondemnatione e’difti.Ncque euim.man-
ducate, tc purum Utl t fed mens & fententia cum qua
manducas. Bonum trat non vefei arnibus.mquebibmvimm.
Hicnonmodo fideiemadhortatur.nongrauitetimpcte-
re infirmum in fide,' verumeciam tilt coudefcendere ac
nonniltilallentiri, neque catnes edere nequevinum bi-
bere, & fi quid aliud opus fit dcuitare ob fcacris falutem :
Maximam enim habet afienfus,adeoque permiffusoc-
^ , Neque in quofraetr t
autekndituraut imUciUiteft. Obferua quo'paäo in fer-
molle adfidelcm pertinence, eos qui in fide iunc lmbe-
cilles, notât. Impmgere enim dixit, quoddlcaxorum
proprium: deinde, 0/M*tat,inquic,quodell: eorum qui
radiéoffenduntur: poftremö, Infirmuseft,quodeft,m
fideexiguorum. Tuflemliubeslùfttdmpfim babe, Fidem
hicdicic,velutide efcispropofitis.tanquamfidesdodlrl-
na: omnibus debeat eile manifelta. Hie vero,& vana glo-
lia mfidefirmum,vifumduci innuit. Perfeaus es,in-
qu’it, Scinfidefirmatus, quidob virtutem.tuamctiftas
tollis? l3eus,j:e animumque tuum noucric,eique tantum
gelium diuulgari pervMucvhsgentcsUdobedientidinfidei,
Nam fi^cs opus habet obedientia, vt credéris-hon mul- '
turn fit curiofus.quamobrem nunc fit primum manife-' Non eft
ftatum, ßccurolim-, omnibus retro fieculis.fueritöccul- emiosè
tatum.Adomnesgcntespatefatli.Ne metuas,inquit:Non tii
folummodocredis,verum vniuerfus terrarum orb is. Soli t31ti ferö
fapknfiDeo. Ad,diferimenvgnorumDeorum,nonChrifti chriftus
aut Spiritus paracleti: haudquaquam enim eo refereil- vcidciit.
dum eft hoc ehcoraium. Per lefum Chriftum, cui gloria in fa~
cula,Amen. Patefa&oin gentibus per lefum Chriftum, vt
qui & ipfe etiam promuigauerit. Reliquum eft per medium
hyperbaton j Solifapientibeogloria : Oecvmenii;
Sica^cipiaslicebit: Ei quipoteft vösfirmare,foli fapien-
tiDeo. Firmare autem quomodoPperlefum Chriftum:
Gloria,inquit,fit in faecula. Debemus autem nos,qui fortesfumus,"
mfir mitates eorum qui non funt fortes, baiulare. Ad eos
qui in fide (ani funt fermonem transfert,docensoporte-
re nos condefcendere & aflentiriinfirmis: Hocenim,in-
quit,debemus, Vide autem quam humiliter de imbecilli-
bus loquatur. Alios enim poccntesvocat:de his autenl
dicit, infirmitates^ imbecillitatem eorum nos debere,
baiulare, nec nobis ipfiplacere, fed proximo, per adfenfum OlllS: L/tUO.lV ----------- • ,1 . . . , . _ J., ■
B u lu,quiimiudicaefeiffum,neoqmdProbat: Hoc feumfirmuatistoletantiam.i^«/(te«>mi»^™m/.™xi»w
eft ill e'a re quam ptobauerithac vel ilia ratione, veltui, fUmtadadifiialiomm.Pozeas,toms,Sl6d ch s e s lcx fm ^
vefei hoc vel lllo. Quomodb autem jdcontinger?exputa luretgoroburtuuminfitmus, per main tolerantiam ac
confeientia Quum enim dmfleMpadreip/im.fidem/Mfa, petimilbro: Oportetemm quemlibct noftrum,proximo
illudV/uic- Coaquerentur deteinfirmi.quödimpure a- pkcerc. Veruin.quum & qmipiam in'malo.eiplacete
/ruaimtur fidem apud te, vel fratris tui nomine, queat.adiecit: Ad bontuM*edificattonem. Hoc emm fa-
Quodii confeientiatua non dijudicat te, non condem- d ens, «dificabis ipfum & corriges, cr.gefque. Nam &
naTuon ambigit: Bearuses. Ex hoc, infide languentem chnilmfih iffenonfhumt.Sti, S. voluiftetClyiftns, quod
ferit Nam fi ex confeientia, corona & beaucudofideli fuumeft.quirere.non fuiflecpaflus: lieuiflec enunaei-
Dtóiicnir manifeftum eft, quód inde eciamconderima- pfi extra iniuriammanere. Ac verb fibuple non placuit,
tio-Ne igitur per drjudicationcmede,fed propter necef- 1 - — -
fitatem.fi«! enmdijuiiM,fi‘ dens,coniemnam efl.qmnum
non ex4de:Omneautem quod noi^x fide,peccatumeli.HQC.euefus
ad fanum infide pertinet, quid enim lplumadigis edere.
fi noudumfiimatuseihEftncteclam.qubdquidi-
iudicat.fi ederitjCondemnatus eft, quoniam non ex fide
edit,verum velexneccflitate.velcxveteciindia? Neque
enim ctcdidirpurum efle cibum,& interim edit: cur lgitureicondemnationisfitoccafioiDerndequodfequmir
per inficiattonemait: Qiucquid qmfquam non ex fide
fecerit,peecatum eft.
' C A P V T X V .
El autem quipottftvos. Hyperbaton eft, Ei qui poteft
vos fulcire,gloria fit in liEcnla, Amen.frlcireiuxu Eu-
amdtummeum. Deinde o ra t; adeoque vocum edit pro
infirmis: oratione namquepotius opus habebant.^uam
eonfilio. Quum porro dicit,F»/rire,indicat,quod consu-
tiaucuf:delude firmationis modumfubdit, Secundum E-
uaimlum mtum. Oc cv menu. Vt vmant, permde atque
Euinseliumuanuiiciue. Cepi'adieationemle/uChriJrtjJecundum
mulattoncm mjfierq,temporibut «fcrtw.Chnftus eadem
prsedicauit.l^cquaquam igitur iunthuman^ Leges, quit
perEuanacliumtraduntur.-fidemauiemilltsfirmat.cum
i pradicatione,rum nomine. NamEuangeliumdicicnr,
iplaverbi annunciaiio: Qualis autejn >
î H i !
Chrifti adeoque ipfe Chriftus. rati«. Dati.inqurt.lecun-
dum reuelationem myftenj,quails ? tacit! & ablcondm.
Prscedentibus temporibus teculanbus.boc eft.multis.
noftris verb bodie temporibus manifeftatl.Significar autemipfum
donum magni efle precij,non modo expradieante
Chrifto & ex eo quodEuangeliumdicacur.vemm-
etiam, quod nunc nobis gratisilluxerit, Sc I fuent ance
tempora & mundi creationem: A principto emm erat
Chriftus, verum nunc cognitns eft qui antehac ignora-
bamr. mamfeSiati autem mmeperftnpturae EripbetlCM.jecun-
dum mandatum aterniDe,. Qru veto mamteftum eft per
feripturas PropheticasJ Parte nimirumnn^erante,ytift-
I hiicficret.- Hac iraqueratione,-increduium , ad iidern
neque fuijpfiuscuram gelfit,fed noftram commoditatem
fpeârauit. Io a ^nis C h r ysostom;. Potuiflct aliénas
elTeàconuicijs & opprobrioludæorum,neque patiquæ
pertulitjfi priuatum commodumfpedtaffet: fed noftram
vtilitatem quærens.propriam fenè pöfthabuit,&iniuria
eftaffe<ftus,malamque apud non parum multos gratiam
retulit.quemadmoduferiptum cd,Opprobriaopprobratium rfnl.it.
tibi,cecideruntfuper me. Nihil,inqiiit,noui contigit: cæte-
rùm qui veteris Téftamenti temporibus rç &contume-
lia&iuiuria affecerunt.Dcus Pater, illi & aduerfus me,
Filium tuum fefe concitarunt. Quacumque ohm fcripta funt,
ad noftram dottrinam olim fcripta funt. Hæc, inquic,ad noftram
do&rinarri fcripta funt, vt imitemur^ Vtperpatien-
tiam & confolationem fcripturarumJpem habeamus. V t accepta
confolatiöne per feripturas, & per fcriptam ifthic,pa-
tientiam confortati, maneamusin lpe Dei. Paticntiae-
nim fpemefficits&; fpes rurfus patientiam & éxpedatio-
nem ^tttk.Deus autempatient'u & confolationis dctvobüïdem
fapereinter vos mutub. Oftendit, qüód cùm fcripcuris,,&
doófcrina•& confolatione,quæ exipfis proueniunt, opus
eciam fit oratione vt Dei nobis auxilium.conciliemus.
Pertefum ChnyiKW.Diledionemipfis precatur. At quia &
in malodiledio eft, ab ea, hanç fecernens,addit, Secundum
lefum Chriftum. Vtvniinimitervno orcglorificetisDeu,
& Putrem Dpmininoftrilefu Chrifti : Quævero clfccommo-
dicas.fi charitatem habeacis,atqueïdem inter vos fetïtia-
tisihæcnimirùm, vtvnanimiterglorificctisDeum. Própt
er ea. Quum hæc ita fefe liabeant adumice alter alterum:
hoceft,reconciliamini inter vos,abChriftum vita veftra
coinmonftrate. Hoc faeientes, Deiimpèr diieótionem
glorificabitis.^jf«»»/« vosmuiub, quemadmoium &_ Chriftus
nosajfumpfit ad gloriam Dei. Hyberbatoneft,alïbmitc vos
mutuo ad gldriam Dei. Dico autem, lefum Chriftum. In Iu-
daifmo adhuc perfeuerantibus , ipfumve fpirantibus,
hæc,Apoftolus, ceu accufanseos, loquitur.- Chriftus in
hune mundumveniens,Patrifuo'coQpei!acuseftÿVtpio-
mifliones Abrahamo faârée , ad finem perdueerentur.
Coopératus eft autem , ïegem vniuerfam implens, eir- ,
curneifus etiam: ideô enim ait,ipfum miniftrum fuilfe
Circumçifionis,|vt& hanefirmaret compleretqflegem.
Eibhot.Vet.futr.Tom.5. Pars 3.
lit!
W W
I f l I il H
l i i