Saluiani tJUaßtl. Epifcopi,
tue impart efle Romani. Et quæ nobis rogo fpes ante
Dtum eft ? impudieitiam nos diligimus* Gothi execran-
ttir : puritatem nos fugimus , illi amant : fomicatio a-
padiilos crimen atque diicrimen eft,apud nosdtcus.Ec
putamus nos ante Deuin polfe conliftere ? Putamus nos
poflefaluoseflc, quandoomneimpuritatis fcelus3om-
nis impudiciti® turpicudo 1 Romanis admirtitur, & à
barbaris vmdicatur. Hic nuncillos quæro, qiii melio-
res nos putant efle quambarbaros: dicant quid horum
velpauciflimi Gothi iaciunt, vel quid non horum Ro-
rtiani omnes, vel pene omnes, & miramur, ft terr® vel
Aquitanorum vel noftrorum omnium à Deo barbaris
dat® funt : cum eas quas Romani polluerant fornica-
tione, nunc mandent barbad caftitate. Scd forte hoc
in Aquitanicis tantum ttranlèamus etiam adaliasmim-
di partes, ne de folis tantum modo Gallis dixifle-vidca-
Hifpanja. mur. Qujd ? Hifpanias nonne vel cadern, vel maiora
forfl tan vicia per diderunc i quas quidem cceleftis ira et-
B iam ft alijs quibuslibet barbaris tradidiflét, digna flagitiorum
tormenta tolerauerant puritatis inimici. Scd
acccjlit hue ad manifeftandam iliic impudiciti® damna-
tionem, vr'Wandalispotiflimum, id eft, pudicisbarbaris
traderentur. DupliciterinillaHilpanorumcapti-
uitace oftendere Deus v o lu it, quantum 8c odiflctcar-
nis Übidincm, & diligeret caftiratem, cum & "Wanda-
I os ad folam maxime pudicitiam illis fuperponeret, 8c
Hifpanos ob folam vel maxime impudieitiam fubiu-
garct. Qujd .enim ? Nunquid npnerant in omni orbe
terrarum barbari fórtiores, quibus Hifpani® traderentur
ïmultiabfquedubio , immd*, ni follor, omnes. Sed
ideo ille infirmiflimis hoftibus cundta tradidit : vt often-
deret fcilicèt non vires valere , fed caufam ; ncque noS
tune ignauiflimorum quondam hoftium fortitudinc
obrui, led iola viriorum noftrorum impuricate fupera-
ri, vt vete in nos veneritdiôtum illu d , quo ait Dominus
Éxjcb.29, adludæos : Secundum immundicitias fuas, & fecundumini-
[ quitatesfuas feci illis,& auertifaciem meant abeis. Et alibi ad
'Ez.tch. z6. ! gentem ipfam : Adducet Dominus fuper te gentemde longin-
~ quo j & vngulis , inquit, equorum fuorum omnes plateis tuas
conculcabunt,& populum tuum gladio interficient. Compléta
ergo in nos font omnia quae dixit lermodiuinus , 8c
vimverborum cccleftiumluit poena cunôforucn: led tarnen
cum omnesfere barbar® genees Romanum langui-
nem biberint, omnes vilcera noftralacerauerint, quid
eft quod Deus noftec maximas Reipub. opes 8c locuple-
tiflimos Romani nominis populos in ius potiflhnumi-
gnauiflimorum quondam hoftium dedit ? Quid, nili vt
agnpfeeremus fcilicèt quod fupra dixi, meritorum hoe
fuifle, non virium : vtque ipfum quoquehoc nobisin
confuiionem cederetac pcenam, quödignauiflimis rra-
dcremur : & vellicplaga cceleftismanus agnolceremus,
quianos non fortiflimi hoftium fed ignauiftimifubiu-
garent.Siccnim legimus, quodfi quando euidenter in-
telligi Deus voluit magna operaàiè patrari ,aut perpau-
cos aut per infirmos a ôta res eft ; ne opus cceleftis dexte-
r ® vircuti aflîgnaretur humanæ. Ideo quidem 8c duxSh-
làra, quem Hebræus tremebat exercitus, amuliere pro-
ftratuseft : 8c Abimelechciuitatum expugnatorcm foe-
miri® manus perculit, & ferrât® Aflyriorum acies vidua
opitulan té ceciderunt. Etnede lolisfoeminis tan-
tumloquar, Benadab RegemSyri®,cuipr®terinnume-
rapopuliluimillia, triginta & duo reges, exercitufque
eiufdem numeri feruiebant, nonne ideoàpaucis prin-
; cipum pedifléquis Dominus vinei voluit, vt qui eftet au-
i tor talis viôtori® nofccretur > Contra Madianitas quo-
! que,qui,vtliberludicumrçfert, inftar locuftarum cun-
I ôta co mp Ieuerant,Gédeon iubetur pugnare cum paucis:
j non quia pluresin exercitunon haberet , lèdvetatur
multos ad bellum ducere, ne multitudo fibi poflit àli-
quid de viôtoria vendic^re. Vnde cum triginta armato-r;
rum milliacongregaflèt , ficad cum iDominus-locutus
cftîMultus efttçcumpopulus, nectradeturMadianin
manuseiusl Etquidpolteaî hominiaduerfuminnume-
Indie. 4.
&9
D
3 .Rfff.zo.
V i f orix
author.
Indie. 7.
uêni i ra barbarorum rrtillia pugnaturo c c c . tanrùm virosr
Gedeontë .. . - 1 ° • • . . .
tumiuftit, vtiîbidepatrato diuinitüsbelli opérépâuci-
tas vfurpare nihil pollec : denique cur hoc Dominus ita
faccretiplé cuidcntiftîmc declarauit,dicens : JHeblorietur
contra me ifrael, &dicdt; Mets viribus libérants/«wz.Àudiant,
inquam , hoc omnes improbi, audiantonines præfum-
peuoft ,audiantpræpotentes, audiant.cunôtiquidüeus
diciç ; Neglortetur, inquit , contrante ifrael, & dtcat : Mets
viribus libérants fum. Audiant,inquam, omnes contra-^
ria& blafphema iaôtantes, audiant hæc fpem luam in
hornine ponentes,loqui vniuerfos aduerfum le Deus di-
cit, qui liberari le viribus fuis pofie praefumunt. Quis;au-
tem eft Romanorum non iu dicens. ? Quis eft non ira
fentiens î Quisnoftrx partis non propc iugiter in hac
parte blalphemat ? Nullas efle ftun Reipub. vires,1omni-
umconlqientiæ eft , & ne liquidera agnolcimus , cuius
hoc beneficijs,quodadhucviuunuSjdcbcamus.Si quan- jccptai
do enimnobis proIperi aliquid’praeter fpçm noftratn & fcreud:
mericum Deusn ibuit,aliusalfaibithocîbrcunar, alius
euentili, alius ordinatiôni ducum, alius conlilio, alius-. „
magiftro, alius patrocinio, nullus Deo. Et miramur fl **
nobis cceleftis manus aliqua non præftec, cui quicquid
prxftiterit derogamus. Quid enim aliud facimus, cum
bonaq'iæ praeftac, nos Yel euentibus cafuum, yel vir-
tutibus ducum , 'vel quibüfcunque alijs rebus friuolis'
deputamus î Hoc enim modo & terris nos oporterec
gracias agere quod fruges annuas medmus , & ^vineïs
quod vindemiamus, & mari quod pifces capimus, & iÿ l- '
uis quod ligna cxdimus, &ouibusquodvefte tegimur,
& pecudibus exteris quod carne fa turamur.Nam quæ
ratio eft, vrei pro muneribus alijsgratieftèvelimusicui.
maximorum beneficiorum gratiam, derogamus ? Aut
quis contencus eft homo noftræ conditionis , quis aç-
ceptum quippiam référât, cuidedonisfuis fummade--
traxerit i Ita &n o s licet Deo in nullo digne gracias aga-
fnus , parum tamen erac Ci pro his tantummodo grati
eflèvellemus, quæ nobis ad vfum viuendi dedit. Gur
hanc gratiam tollimus, quod nos & in anguftijs iuuat,
8c in periculis libérât, & in medio barbarorum «renti-,
umlitosiugiprotcôlionc conleruat ? At non ica Gothi, q
non ita Wandali, malis lieet doâroribus inftrtuti,mew
liores tamen etiamin hac parte quàm nôftri. Offeridi Verita*
quamuis quofdam ftilpicer liis quæ dicimus; lcd quia ùdiofa.
veritasmagisqudmoftenfio cogitandaeft, dicam &iæ-
pe dicam : non ita Gothi., non ita Vuandali, qui& in
diferimine polîti opem à, Deo poftulant, & prolperita-
teslùasmunusdiuinitatis appellant. Denique probauic
hoc hello proximo infçliciras noftra. Cum enim Gothi
metuerent, præfumpiimus nos in Hum's Ipem pone-
re, illiin Deo ; paxab illis poftularetur, d nobis nega-
retur : illi epifeopos mitterent, nos ïepelleremus iilli
etiam ip aiienis làcerdotibusDeum honorarfint, nos etiam
in npftris contemncremus : prout aôtus Vtriulque
partis, ita&rerum terminus fuit y illis dataeliin fum-
mo timorépalma, nobis in fuinma clatione confufio, vt
vere &in nobis tunc & in illis euidenter prôbatum fit il-* !
lud Dominfnoftri diôlum \Quoniamqui feexaltat.huwi- j
liabitur, & qui fe humiliât exaltabittir. Illis^enim exalca-
tip data èft pro humilitate, nobis pro elation&deieôtîo. !
Itaque agnouit hocilledux nqftræ partis, qui eandem *ro$*r d
vrbçra. hoftium, quatn eodem die viôtorem le intratu-. L,ttor‘e
rumeflepræfumplïr,captiuusintrauit. ProbaÛirlcilicet j f /e'0 i
quod propheta dixit:Qu)q.non çfl hominisYia èius.necviri eft Prou.^6.
vtambulet& dirigatgreff'usfuos. Nam quia viam fuam iuris & io &
fuiexiftimauit,neCgrcflUm direôbionis habiut,nec viàm, lerem- l ï
falutisinuenit. Effitfaeft,yt\cgimas : dbiefîio fuperpriiici~. pfal.xo6
pem;fedu(tus eft in inuio,& non in via : & , ad tithilutit dcdnélüs ftjuln-
eft,velut aqua decurrens.ln quo quidem præteriplam reniai
inféiieitatem præfens iudiciumpeipatiîityvt quicquid
faôfcurum fe vlurparac, ipfe paterétur., Nam quia line di-
uinitatis auxilio ac Del duôhi capiêndum d le holleùi
credidit, iple captu seft :co n û lijac làpiéntiæ fiimmaiii v*
fùrpauit, ignominiam temeritacis incunit : yiùclaquæ à-
li|sparauic,ipléfuftinuit. Et quod rogo euidériuï Dciiu- j
dicium eftè potüit,qiiam vt habens prçdatoris fiduciam, 1
liquit. Inearnquipp^exiguiratem redigiagmen iriili- prædafierct: triumphumprælumeas, tiiumphuscllct, i
Militaris
piccas.
• Caftini
îcjtpeditio
i Vuan-
i’dalos. T
; Preß eonf.
f: Honorii.
j Mil.
r Hier. z.
[ Irridctuf
Jigio '
ræroga-
tiua reli
gioli nocircundareturi,
Degubern, DciLtb.VlI.
corriperetür , alligarctur, retorta„tergo
brachia gercrec, manus quas bcllicofas putabat, vin ôtas
vidercc, puerorùm ac mulierum fpeôtaculurn fieret:illu-
dences libi barbaros cerneret,irrilionem léxuspromilV'
cili fuftincret : & qüi maximum habuerat fupercilium
forcis viri, mortem fubirec ignaui. 1 Arque-vtinam hoc
ipfum breue remedium'tnalorum eftet, non diuturna
toleratio. Ille aütem,quant um ad poenarum magnitu-
dincm pertinet', longo tempore & diuturna in ergaftu-
iq barbarorum tabe confumptus ,in hanc miferiam redact
us eft vt quod plcrumque homines etiam poenis
ipfi^graums atque acerbius putant , in milèrationem
Germania;
ciQneRoraanam, poftcuiusprimum exitium ariit regio
Bclgatum,deinde opes Aquitanorum luxuriantium. Et
poft hoc corpus omnium. Galliarum , led paulatim id
ipfum tamcn, vt du,m pats clade cicditur,pars exemplo
emcndarctur.Sed vbi apudnosemendacio, aut qua: pars
Romani orb is,quamuis affli&a corrigitur? Omnes enim,
vt legimus , declinauerunt, fimul inutiles falli funt. Et
ideo propheta ad. Dominum damat , & dicic: Vercuf-
jifti eos, & non doluerunt, attriuifti eos, & rentier ant acci-
pere difeiplinami induraucrutit facies fuas fuper peiram,
& noluerunt reuerti. Quam vere ailtem etiam hoc in
■ MB.......... nos,p.adac,resipfaindican Vaftata eft diu Gallia; ergo
hqltiumdeuenirfet. Echoccut? cur abfquedubio,mli ’ emendataeftcum invicino efletHifpania’Necimmeri-
quia.vtiam dixi,illi Deo humiles ,nos rcbclles: illi ere- to,quia nullus erat omnino timor, nulla corre&io, flam-
didcrunt in manu Dei efle vidoriam, nos in manu no- mis quibus arferantGalli,Hifpaniardereceeperunc. In
itrajimo in facrilega atque impia, quod eft peius nocen- quo illud eft, vt fupra dixi, fceleratillimum & grauifli-
tiufque quam noftra. Denique iplc rex hoftium quan- mum:quod cum arlerint ,ivt ira dicam, membra hominu
tumresprodidit acprobauit,vfqueaddiem pugnxftra- peccaporum, curata non funt vitia peccantium. Ecddeo
tuscilicioprecesfudic , ante belluminorationciacuit, compulfuseft criminibus noftris Deus vt hoftiles pla-
5adbellum de oratione furrexit. Priufquam pugnamma- gas de loco in locum, de oibein orbem fpargerct,&ex-
nu capefterec, fupplicatione pugnauic , 8c ideo fidens citataspene ab vltimis terra; finibus gentes'etiam trans
procelfitad pugnam, quia iammerueratin oratione vi- mare mitterec, qux Afrorum fcelerapunirent. Quid
doriam.Nondiftimiliccrautemillud cdamapud'Wan- eiiim?Nunquid abdudxafolo patriodegereintra Gal-
dalos,ad quos cumin Hifpania litos noftra pars perge- lias non pocuerant'?aut vt non degerent, quem rimebanf,
retjtantamque ad debcllandos eos prxfumpcionis iidu- qux illxlx a nobis vfquq ad tempus illud cutufta vafta-
ciam ferret, quantam etiamproximead Gothos , pari uerant ? Sed elto inter Gallias formidabanc: quidinHi-
fuperbix faftu,pariexitucorruerunt. Venitque fuper fpania , vbi exercitusnqftros etiam bellandocontriue-
exetcitum noftrum illud prophet® didtum: Obruet do- rant,nimquid confiftere aut permancre metuebaht iam
minus confidentiam tuam& nihil habebis profperum. vidores , iam triumpharites ? quibus vfque ad hunc
Confidcbamus enim in fapientia noftra & fortitudine, fortitudinis faftum contigerat afccndere , vt poftexpe-
contraDeimandatadiebntis : Non glorietur fapiens in 1 rimenta bellidiii parati incelligerent fibiRoman® Rei-
fapientia fua,nec fortis in fortitudine fua , fed in hoc pub. vires etiam cum barbaro.rum auxiliispareseflenon
glorietur quigloriatur,fcire & nofle me, quia ego fum pofle. Potuerant ergo ill.icdegere., nec timebant: fed ilia
Dominus. Non immerico itaque vi&i fumus, adme- vcique cceleftis-manu^qux eos ad punienda Hiipano-
liora enim fe illi fubfidia contulere quam nqftri : nam rum flagitia illuc traxerac, etiam ad vaftandam Africam
cum arfois nos atque auxiliis fuperbircmus,a parte lib- tranfire cogebat. Ipfi denique facebantur non iuum
ftium nobis liber diuinx legis oceurrit.: Ad hancenim efle quod facerent, agi enim fe diuino iuflu ac perur-
praecipue opem timor '& perturbatio tunc Wandalica geri. Ex quo incelligi poreft quanta lint-mala noftra,
confugit , vt feiienrnobis cceleftis eloquij opponeret, ad quos vaftandos atque cruciandos ire barbari com-
& iduerlum aduenientes xmulos fuos lacri voluminis pelluntur inuici, fecundum illud fcilicet quod vafta-
jeripta quali ipfa quodammodo diuinitatis orarefera- tor terrx Ifraelitic# rex Aflyriorum a it: Nunqutd fine
■fet. Hie nunc reqifiro, quis hoc vnquam a noftris pa- Domini voluntateafcendi ad locum iftum ? Dominus dixit mi-
tfibiis fecerit »aqt quis non irrifus fuerit fi putaflet efle hi: Afcendeadterram hanc,&demolire earn. Et alibi facer
faciendum ?irrifus v tiquc,ficut a noftris omnia ferme re- fermo : Hxc dicic Dominus exercituum Deus Ilrae'i.
ligiofaridcntur. Et ideo quid prodeilc nobis prxroga- Ecceego mittam & ajfumam Nabucbodonofor regem Baby lo-
tiua ilia religioli nominis poceft , quod nos Catholi- nis feruum meum , vcmenfquc percutiet tenant AEgjpti
I cos disimus,quod fidcleseflciadamus: quod Gothos Vnde agnofeere pofliunus cun da quidem qux affli-
| ac 'Wandalps hxretici nominis exprobratione defpici- guntur, iudicio Dei percuti, led tamen vt fxp^ memo-
mus, cum lpli hxretica prauitate viuamus? Itaque re- raui , propter pcccata fubuerti. Ac per hoc quicquid
diflime nobis djeitur illud quod Iudaeisinlege fidenti- adumeft, peccatisnon Deo aferibendum; quia rede il-
‘bus dixitjfermo diuinus Quamodo dicitis ffapientes fit- li rei fadum aferibitur, quae vt quid fieret exegit. Nam
mus,&lex Domini nobifeum eft VNolitc, inquit, confidere & homicida cum a iudice occiditur, fuo fcelere piini-
tn verbis mendacti , -dicentes : Templum Domini , tern- tur: & latro aut faerilcgus cum flammis exuritur, fuis
plum Domini , templum Domini eft : quottiam ft bene- criminibus concremancun Vnde & quod Wandali
dtxeritisytas veftras, & ftudia veftra , aduem, & pupil* ad Africam tranfierunt,noneftdiuin»leuerirati,ledA-
lo , & vidua non feceritis - calumitiam , nec fanguinem in- frorumfcelerideputandum. Graui enim eos antequam
nocentem effuder'ttis in loco hoc , habitabo vobifeum inior illucpergercntaclongainiquitate/raxerunt.Etideom-
co ifto a feculo vfque in feculum. Quo ytique often- telligcre debemu^,quia pietatis diuin® futt, quodpm-
ditur , quod li ilia non facimus j luperflua nobis ca- namdiudebitam diftulit: piaculoram autem & enmi-
tholici nominis pr®lumptione plaiidamus. Sed hinc num , quod aliquando peccator populu? qu® mere-
iam& fi^criuslacis didum eft , 6c adhuqfortalle dice- batur accepit: nifl/orte Afros hoc non mcruifle creditor,
necopuseft vtdchoc amplius dilleramusVbiDei mus,cum vtiq-,nulli magis,vtpoteinquosomnialimal'
iugeiudicium eft, quid enim vel de nobis yel de Gochis improbiratum atque impuritatum genera confluxerint.
ac andalis Deus iudicet , res probant. Illicrelcunt; G«ceri enim homines etli nonmillis fla^itiorum vitiis
quocidie, nos decreldmus: illiproliciunt, nos humilia- obligati funt,quibufdam tamen non implTcantur; etli vi-
mdnilliflprcnt, & nos arelcimus. vt veteinnos veniat 1 | ’ . . . .
didum illud , quod dc Saul&Dauidait lermodiuinus
: quia Dautd erat profictens & femper fetpfo robuftior ,
domus autem Saul decrefcens qitotidie. luftus eft enim, vt
propheta ait , iuftus eft Dominus, & reciunt tudictum fu-.
um. Iudicamur itaque pi®fence etiam iudicib a Deo,
8c ideo . excitata eft in perniciem ac dedecus noftrum
gens,qu®de loco in locum pergens, de oibein orbem
tranliens;vniueila vaftaret. Acprimum a fplo patrio ef-
fula ell in Germaniam primam, nomine barbaiam, di-
Pfalm. ji.
Hier.y.
’ aftata
Gallia.
Bellohith
caulk.
nolentianon carent,maleuolentia carent:ctli libidine
®ftpant,rapacitate non Heuiünc. Multos deniqj etfiac-
culat incontinentia cofporum,fimplicitas commendat
animorum.In Afris veto pene ommbu? nihil horum eft
quod ad vtramqu&pcrtineat, ideft,bonum oequeacma-
lum:quia totum admodum malum. Adeo exclula natur®
originalis fÿnceritate ,aliam quodammbdoin his natura
viciafccerupt. Exceptis ennnpaucilîîmis D^i feruis quid
fuit; tocum Aftic® territorium, quàm domus vna vitio-
rû,®neoilli fimilis,de quo prophetadiciiiOciuitasfangui-
Efa. 3«.
Hier. xj.
Caula
malorunt
More*
Gothoru,
Ala.norû j
Fcancorii.
Omnium
gentium
pcculiaria
mala a
bona.