Baßlij Seit'Uc.
condelccnifeiitem j d e in îc viâ imàSm tolcrantem, non
qu'6cupiciiratigratificecurvnnllnis fîgilidc Deusegenseft:
led vtîiftcféntm mentesinrtruatdjs le honored hngit,qnibusDeo
honoré habere le eïiftimant.Docotdeniqiquenra
libiioftotnniciira, velpoft mortem. Neqaecnirnob
cædem Cainum puniuiflèt, niil Abeli vel interemti folici-
tudinc tenerfetur. > Mortali enim vita per cædemiufti pri-
nantut', fpetamenbona per mortem non detutbantur:
quinimo mortis pacrociniofulti contra eum , quiiniuria
aftecit plus pbflîint j quodquç omnium eft maximum,
libèrationemà morte, & reiurre<5fcionis fcnlum'bonvini-
bus fauftè denunciant. Primus enimiuftusAbehis lethi
portas intrat. Abelu's fecundum Pauli fententkm Ghri-
ftivmbra : Sanguinis adjpcrfionemmeltiisloquentem, quant A-
bel. Conuëniens enim eratriufti fan gui de refurreétionis
columnas adumbrari. Si enim mortis caufà eft præuari-
catio, qui morti materiam non (uifecit, vel inter vitafun-
&osex æquirate libermanet, O res inopinatasl in mortis
veftibulorefurre&ionistabulalegitur. Cur enim non
rore vindicet, lèdubtiortispericula fufficiunt, altéras,in-
fidias non admitto. Quaconcepit, &peperit Cain. Primus
pârtus eft, qui primus batuite fuit infeftüs» qui primus a-
pèruit partioni curfum | primus mofti'portas parèfecic;
qui riatUrae munerè primus ad Vitam venit,& primus vitip
voluntatis in cædem ruit. Partum hune A bel us exciprt,
ille quidem natura genbanus, non voluritate. Aperuit,
enim diferimen animorum facïificatio-v hic çnitnipér
earn fui, ille Dei cognitus eft amacor. • m CSi U us
fÿérifijcàt-ionem muifæ loleo^dücélWïqieÔtenêiis fâctificijs
hbnorem derqhf hodcH^ïö^iadulterat» mente caupo-
nSnS'pietium. AbellVs vcrôlohgoliiër-qui cum donum
tôt iis fpeétarec, animo fincero ÛEVMColitmeliorem, &
gregis datorem lcétiori gregis portione h©norabat,ani-
mi v-irtutem cum donis eop.ulans,vnaque animum iplum
offerensaccipientiDeo. Hocanimi vtriûfquepropofi-
tumcÔnfcriptorMoyfesvelùt in hiltoriæ trutina librans
dicebat : Obtulit Cain de fruftibus munera Domino. Infiu-
étuofus animus fruóhisrppoaat Deo, care ns anima hu-
Z S Z Ï Ï S & S f i r f t S . Adamus , quandoqur- dh» offert Deo, g # » « «
a « - I _ j ______no. rnnn<»nir ? nuare honor a Oeo dem à re&anatur* lege deerrans iple mortem contra na- admirci non potelt. Differ
turamacciuir?curnon priùsEuæ mortis fententiaobnun-
ciatur? duos propter natura iudjeatur. Puluises,&inpul-
uerem reuerteris. Sed primum Deus concçdit Abeluro tol-
li de medio ("concedit, non prodit : non enim-iuftum
Deus morti bedidit; fedin eum inuadentem mortemnon
défendit j vtaggreflbris nequitianvvfu meliore commit-
tçr, vt vietutn morti lubijciat fundamentum , mortifque
iusinfirmiuseuadat. Iultuseniïniniuftëà morte oecupa-
tusiuftæ caufædi&ionem inferno eripit, ßcpnmam mortis
viam mortis diflôlutionem tore fronder. Hanc enim
in femet Chriftus excipiens hominüm caufa controueF-
fiam patefa&o morcis-iniufto dominatu dilloluir. Car-
nem enimùmpeccabilem per iniuriam ad fecrahens in-
fernus, iuftos etiam, quos tenebat, per illam euomuit.
Tantum thefaurum regit inftituta de Abele narratio! fed
&ipfam, fi vide tu r, didionem animaduertamus. Adam
cognouït vxorem Juam Euam, quaconcepitdy peperit Cain. Et
veroquisnefeit, vtanteuerterint partum nuptiæ creatu-
rarum procréatrices ? Quippe poftquam Adamus de
puluere conformatus eft, & tetra ad hominis naturâm
detornaca. * poftquam latus Euam edidit, & in vnum egit
non naturælex, fed tacultas iubentcDEo accepta j legum
natura: Moÿfes agit interpretem, ne Adami, arque Eu*
originem generationi adlimilem ellè arbitretis.: D e y s
quidem imperat, natura vero operam fuam conferens
conuenit; quare honor a Deo admittinon poteft. Differ
facrificium cum impictate coniuniftUm. Abelquoqueobtu-
litdeprimogenttis-, in quibus natura optima com mendaba-
tur, animusfpeiftatuseft. Euentusigiturvtriquecongru-
ensfuit; Et rejpexit Dominus adAbel, & ad muneraiius. Dona
ofterentem conipicarus, oblataquoqueample&itur. Po-
mum animum, deinde donationemadmittit. Ad Cain aufm
, & ad munera illius non rejpextr. Animaduerlis monbus
facrahxc exiecratur. Primum (pe&at * * * earn ^quae
offertmanum. QuocircaquseAbelusdona.comportaty
Dona nominat: quae Gainus, Hoftiatnappellat, nam quae
oditDeus , Hoftiam appellat, improbaifta appellatione
hoftiamauerlatusj qua: veto admittit, Dqnaloletindigi-
tare. MutauitSeriptura nomen praeter naturam Sc indo-
lem rei, aeceptantes quoque circa ipla demutans.^Iratufque
ejl Cain vehementer. Vf inam pceniten ti*, non parncidij do-
lorfuiftèt i Quippe tunc obtuliflèt Cain dolorém pmui'
tenti*, qui pretio luperaffet antecedens facrificium: doni
namquelocorecraóiafioncm coniilij D^usadmittit. Sed
eratinuidentia triftiti* parens, & ammoijtas quaedani caï-
dis prxuia. Mitigat igitux pet ieipfum triftiti* vim Deus,
de more humanorum medicorum , qui;etli malurn de-
fperent, ipem tarnen habentrepolitam in medicaminc,&
voce communicat, & ratione quadain, conlilioqut ab eo
gratiam init.-j^Kdre, inquit, iratusesl & cur coneidttfacies tuai
Non fum vitusSbs te illata dedecorä, neque tianima iniu-..
zccedit. Cognouit Adamvxorem fuam Euam, quaconcepit,& \ riumabfumli. Adtereuertiturhoft.i, a, ^ti .bi dedi mu, neripeperircain.
«.cllant»enter, & eonceprio, & dolor bustuisfmi. Tibifatiséftad aniaucoKuerlion«n holhie
foetus,latapopularifquenatur*via,a^rftata genituræhu- freuerlioidcliciarecum doniscuis. Plenam tuipitudinis
manæfacio. Hinc exorfa eft natura fpicas rattionabiles } hoftiam non accipio. Deline damna tualugere, peccafti,
germinate. Çoncepit, &peperit, nonexterra, non ex cofta, j conquiefce. Statue deliâis prioribus raodum> Ne mulled
ex aluo germen prodijt. Hoc parentes attonitos red- denciam occilîone cumules,- nefacinus medicarus obar-
dit. ViditEuafpe6taculuminopinabile,naturam nume- i mes manum, affeétam cædemöc côgitarione fufceptàm
ropropagatam, & partita corpora,remque miram pro- depone. Verumerat, vtapparec,'Càinusimmanfuetabelmulgans
creatorem conteftatur: Poffedi hominem per Deum.
R e Deo adfcriptaoperis autorem agnpfeit. Et reclè. ter
lua,labiruiiplc, & glifeit ira, neque .mora perturbacio-
nenr moliiebât j fed perdurât cædem parturiens voiuntas,
Deum, creatorem eum, qui finxerat, non adminiftrum dum animiflammalnultlenc*a^cceriia cædempariat.Cow
proclamans. T u A r i, Euam reuerere, & lyllabiscùmfi- i fur r exit Coeinaduerfusfratremfuum,&intcrfeciteum. Qujda-
lioDei velitari dehne, reucrere communem hominum gis, ô Gaine ? quid huroanum gu lias languinem ? qu,d
voce creatorem fulpicientem, non contumeliam mortis viam doces,quam nondüm didicifti^quidhomi-
em. DefineGâimlàctificium, dum laudesoeçi- pnumcarnifici, naturæfpoliaconeedis î quidmlàturabilemeiusdidtrcis
ventrem î fratrem præmittis.orcoconîrrogantem.
nis , imitari : quibus enim laerificium offers., conuicijs
DEVM-collaudarum infefftaris i-quibus honorem habere
te liroulas dignitate fpolias : Cain i exemplo creàtori honorem
aifersline honore. D evm eonfiteris,& (Âpturam
facis, ac moxiterumhominemfuifïe clamas, excreatura
in créa tu ram creatorem transform ans, &originem origine
diâitas excipi.audienlquequod cùmcarncm cepif-
let aoimatam ceconomiam generis humani perfecerit, ad
naturam eonceptionem refers , & Chnftiapparitioncm
lummacumimpierateeius interpretaris eflentiam. Sed
Eua non ita, verùm ; P off edi bominem per Deum. Noui, in-
quic, meam diuini mandati transgrelfionem, noui à pa-
radifo excidiflè me, ijs quæ pertuli, do&afum ; agnolco
tra tearrhabonemfuturum? Laboriofus auditor pro a-
nimi fui perfpicien tia^enitus inquirat, à quo Cain us cx-
demfacere lieedodus ? Vhdefciueritplagam mortemaf-
ferre? hominem röortuum confpexerat nullum. Nullius
cædis audaciam fuamantegrefîæ fpeâaculum , quod ad
inuitanduminuitaret,haUlit:qûî cædisigitureuafit perpetrator,
qui nondumfuerat fpeîkator ? Quid tandem dice-
mus? Hominum quidem interemtionem nullam ante vi-
deratiat necem animalium ex perçuftione viderat læpc>in
quib.naturam cognouit morte affe<ftam,&.ex indecentia,
quam viderat didicit,cepitq-,audaciam.Euen ta t alia transfert
ad Abelum. Iufti tarnen iugulationem non ncgl exit
punitorem, excepi posnam , quae vt magiftra me ab er- ‘ Deus,ac primum quçftione faóta de cede cæfum honorât.
Oratio V.
ßen-\-
den 4»
1 ybu ïn qm ^ be l frater tuus ? nacuræ recordarionem exci-
! tat'j’quo fënfum ahimi permoueat> Qijjd ille ? TSlunquid
ct$os fratris mei fum ego ? Do6lus fcrpentisartes ferment is
j moré loquitur. Dicebat ille errorefti^ obijciens i'&cqua-
quam morte moriemini. Hic rogàtus : Haüd, inquit, nopn
I Coönata vox abçodeibmàgifttamifta, etiam Deum, qui $
audaci Eicinori præfcns 'aderat, c ë lat, mendacio noti-
! tiam adimere fibi perftradens. Efto, dexteræ vfum diabolo
commodaris,curetiamlinguam commodafti? Nun-
! quid euftosfratris mei fum ego ? O vpcenvipfacædemagiscx-
jTccrabilcm! ô.fententiam impiam, & linguæTmpictatc
] tetriorern ! Nee veró caede ipla conlopiuif inuidentiam f
odia etiamnum renouât, cumque exofum Abelum non
Videat, contra fratris animum ftomactiatur j forte moe-
rët,quodemortuiiugulum repetcre nequear. Nunquidcu-
fios fratris mei fum ego ? Verè non es euftos -, at iugulator.
Efto, non illi euftos additifs fis, nunquid & tollere iuf-
fuses ? Vox fratris tuiclamat ad me de terra. Vitam fuftulifti :
fed non & vocem abftulifti. Sanguinëm contra te accui
facorem armafti, carde aduerfarium confciuifti tibi im-
m ortalem. Et nunc maledttta terra in open tuo, qua aperuit os
fuum, &fiifcepitfanguinem fratris tui de manu tua. Fraterno
ftngüiné terram irrfgafti, & in earn nefarias bullas immifi->
fti, parem frmftum cape. Tremens &gemenserisfuper terram.
Monica nón cèpifti mca, ærumnis conlhidus dto,tuaque
trepid'atîôpoftqrisvertaturinlegem. Trémens obambu-
laanimàtâlexvidèntibuS occurrens, fpirans columna a-
uertatd pari poena} lex, inquam, atranrehti vice trèpida-
I tiobis noraconfcripta, malum tacere nefeium intuenri-
! bus fit hortamënto,&percurbata natura quietem fuadeât;
I Cainusinflidapoena præuaricatumfeahimadüert’ir,&ad
mortem refeurrereadurgetur. Omnisigiturpquisimeneritme,
occtdet me. Quidpoenamfugis, ó Gaine ? cur perfupplicij
. fiigam incurris in mortem ? Omnis quiocciderit Cain, fextu-
Tota igltur id tcmjjoris^humahi jgcnëris vniùcilitare ad
-iiVipietàtem vergence,‘6c vna conlpiratiPne contra cieâ-
tPrem acie ëompolita', nulla quantpmuis irnpouiV^&
barbafa jprætërmiflà eft audacia : ve'rutn'dmhcs cupjdi-
raris'viæ fecabantüf & inibântur, ac ipfius improbiracis
cônfqetudo nouabatur. • Audacia Hrefè , & credîllirate
vëlut àïmis animamVhdiquemÛhiebanc/ac in thutuaih
pemiciem vtebancur. Qùæ eiiim ihiuftitiæ fpccies, qui
rnddiis intemperantia: non infet eos v'erfabatur ? qbæ
legum prauicas nohapud eos pro lége ftacuebatur ? Vt-
rium corporis immodici in earum daroreiti per mehiià'
darionerri , & infolentiam eranc ihiùrii. Tune èrat ter-
ræ corrüpfelâ , viuaxquè peftis ; vhùm ad expiatioiichi
diliniium dçerat. Omncsprofeclàinuitatores, &impie-
tatis hæredcs habcbat-Cainus, neque rtemor ilhus cor-,
pori circumpolitus videntes repiimebat ; fed per animi
prauitatem maliquoquemptum limisintuebantuf. lu ijÿ,
netiio , qui Dei amanfem Abelum æmularecur : lcd ê-
mprtuam virtucemôpinabanturi qua: tamen velinmor-
tuo corpote loqüebatur. Quod fi velexiguævirtutisre-
liqùfæihipfis fuperaflent, eæ certilîimè per viciorum ad-
miftionera exftihguebantur, & decetiorum return imi-
tatfè dëleuërat omhé Ÿéftigium prdbicatis. Cùm verd hat
peftifera lué cdrripërecur creacura, & animarum , car-^
nifque fatiic irtquinarëtiir i Angelorum ordines gràuirer'
ferebatit, tic ardentiffiiTiis virijs indolcbant. Tnftaban-
ruf atitém punitione prdlatata & creaturæ confilia co-
gicabantefigereiuxtaPauli vocem: Vanitati enimereatura
(iibiefla ejtnon volens. Qübdigitur malum diet immedic.a-
bile.augelceret^uemorbus, ac Impieratis fieretprogrel-
lioadeaquæfiebanc expianda, numënincitarùr,(6c vo-
lensimpietatemglifcentem terrorelifterc, diluuium proclamât,
tempuf^uepfæfiriit,ac poenitudinis raodum fta-
cuit, nec non fupplicium anteuertit excogitans, qua ratione
plum punietur. Mala tua morte non leuabuntur, nequë vi-
morum •conüëffionena videret alfquàm. Ecquid
I tà: exicus à trepidatione liberabit, neque calamitatis re-
j medium èfitcædestua. Vita fruere,qua nefariè fràtrem
' fpoliafti. Necenim permilèro tantam Abeli vinditfam
aboleri. Abelonemo ban cfaciat iniuriam, vt morte tua
tremori rhedelaip faciat. Sexiuplum punietur. non poena- luerlîonèm, viiaque cum antegreftà vitioficate humani-
riimmultitudinem,lèdluppliciofùmmagnitudinemnu-Jtatis meæ fpatia produco. Quamdiu malum obduruit,
ni crus fubindicar. Vnacum virælpatiis cruciatus produ- camdiu poenitudinis medicamen profeio. Longa fuie æ-
j catur, CelérenvAbélo mottemadduxifti; lerus mortem grotacio , longa oBeafur pcêhiccntia, procraftino dilii-
pppète, dum vita fàp'pliciolït. Hæc éft Caini.nequitiæ uij mala. Mihi præfiniturn éft animaduerfionem prPte-
# merces, hic inuidentiæ firudus, hæc odijfratemimeflis. lare : tfam curationem voluntariam àccepcd. Ecii ralia
I Quam Abelos æquabilitatem animi tenuit, imitemur, [hominum amore medicabacur Gratia j qüo craherec ad
• gràrifimus in bene merentem Deum. Vidimamipfîi quæ Jpoenicentiamfupplicij prorogatione; tamen malivisliu-
4it ? Nonpermanebitjpiritus meus in hominein aternùm,quid carq .
eft. Hic fupplicij terror eft; induçitque poenitudinis ter-:
minum dicens : Eruntque dies illius centum viginti armor uni:
Do; inquit, pcëriitudinis tempus, vtvideaminorum con
à virtute fit, offeramus, dono ipfi animasnoftras oflera-
mus, ipfi gloria fèmpiterna, Amen,
Eiufdem in Noemum.
O R. A T I O V.
QVanto Deusreneatur iuftitiædefiderio, quanto in-
iufticiæodio, hiftoriaNocmi lüculentèdamat : fb-
lusfenim in cpmmuni creafürarum naufràgio eonferua-
batur,iufticiam coniitem nadfus ad falulem; tunc gen-
tes denfiflimæ profusè fludiibus hauriebantur iniuftitiæ
| merito demerfæ. Ac mihi videtur ad venturi iudicij, ad
iëxtremæ, atque horribiliidieifidem, & memoriam vo-
le'ns Deus homines perducere, commune illud populis
■ oiumbus periculum creare voluifiè, quo adfpe&us tan-
! to infortunio fidem adftruens timorem recineat falucis
i viam ; yc cum homines.edgnofeerent tam feueræ ani-
maduetfionis parentem fuifle irtipietatem , timoré poe-
narum impietacem fugerent. Si ënim tunc per certami-
numtempus, & vitæ fiadium tantum ijs , qui offendë-
rant, periculi oblarum eft ; quale quantùmque fupplicium
cuique arcefiet geftprum in vita vindicatio i Cum
enim nequitiæ modus fé Tupereffuderic , tunc non infrequenter
inde fupplicia incoepcatirrogarc iiidex.non ho-
minum motus odio, cum fit in eos propenfiffimus i at
I ftudio malitiæ | quæ nimium increuerat reprimendæ.
maniratem relpuebat. Abfumptum igitur eft pcbniten-
tiæ tempus ; nec impieratis ægritudo definebac. Pofteâ
cercè Niniuicis triduanum poenitentiæ fpatium ad lalu-
tem via fuit, & morum mutatione fuperaris præfcripci
temporis anguftijs Dei minas lachrymis lenientcs prd-
pheticamobnunciationempræpediuerc. Hi verb torfru-
ftiafluenrium annorum nuuierum delpexerunt, iplaop-
portunicate poenitentiæ in impiecatis patrocinium çon-
ueirfa: maleficiorum accumulatio luppiiciommeracam-
plificario. Ac Noemum tOrtc adfumit ranquam aurum
in coeno cdnfpicatus fulgurans , 5c yirtutum thefaurum
in tumulis graueolenribus abftrufum, iubét arcam cora-
pingi, 5c impierace Ipedtante inundationi viam ftruir.
Eràt & hoediuinum in hominum gratiam commencUm
inuitamento ad poenitenciam. Erat ènïmTacilè vel abf-
que ligno Noemum fèruàre. Sed ipfum primura qui-
demconftituit lentum arcæ ædificatôrem , vtvelex vifis
concepta formidine intuences ad poenirentiam artrahe-
rentur. Vift verb res illis cauillationis maceriam atru-
lit, 6c inrifus.occafionem verrit res plena terrons. Npe-
mumfubfannabanti vt labore le conficiencem ,5c diuinis
obfequentem præcëptis ludificabanr. Ac forcé nonnulli
quoquetalihüsinterfèèkmoribus eum lacerabant : Hie
diluuij nobis vatiçinatqr, hic contra diluuium armacur,
hie lignis periculum propullare deproperàc, &aqùarum
inündationem Iperans, maldrum, quæfert, inundado-
ne circumuenitur , fiidoribüs abundac affliélis labore
membris, & nimis verax ærumnarum adlèrcor præguftat
J T M m , . . 4. -, ___ ___ .maJ^V-
1