ra dignitatis exuebat. Verunj enimuero cum Dauid regie
miffo curla nauem in porrusappell«: neque cm propofi*
tum eft curnm excicare, (peiäantium pudendum oppro-
iuxta, ac bellied efletarmatus, dccUratdcus^ytni-.
briu m reputans.ahimo,ac defiderata: rei carentiam lemi-
fad um opus lubens oraittet: npque pi&or.auc häor, llle
coloribus, hic acrcvirilia faoinoradiimexprlinit , tune
opere fufp'enfo artem definit, quando ipbs dexcerafua
progreflione nature veftigia perfequ«u5. Age tandem
quando à Dauidereaefadatetigimus ,, mate gratis vir
diimis.portusinanimaiufticonfpejçimus.turnsformain
fingulaftm.noul denique tegis, ac Prpphecaeftieauica-
tem contra dimones à prindpio fpedtauimta : age modo
& nos ad meduUam hilloiiie vemamus, videamusam.ml
Gtatueque contentionem, animivirtutem,& gtatne mi-
racula,animuin obl'equentem Gtatne, 8c .Gratiam çoto-
namemMarryrenianimifpeaatum. lamtigoSaulaite-
moniacavegatione libetatus erat 8c lycarpullu Dauid.
imputall Ipratus donunationero fregeiat, yipftanique
animant foluetat ab incod/picua ohUdiqnp; led.conHi-
äuscum Goliath d-imonum pùgtiæ luoceijiit, ac ne lo-
liusrégisfofpitatptcüei Dauid , .yemmeiiarapalamde
L T S d r e t u r ^im^romurgatecur , finumirnrlus I faciebac.cinumqae venttespiofepulchto pfomittebat.
militem m bella jnouebat G .a t i i Ac lam prtefais ad- Qui vetbotum faftui Dauid M M t t t . quem-fro-
I erat Goliath meens toboie , gtauis adl'peiäu , imraane | muigabat, opponebat „oilentans illl de cailo aduerla-
! fpiians ’ nequeunceüu dii'pat! , altum »pciterans , 8c | la in , p.radicens viftonam , ac M n M W M
vociferationcm adtoeüu comptobans. Qui cum inttar Gtatus fetuus , quivel anceoperam opeçtç iiuddqm ot
montisexftaret hollem ante confliad cogebatpugnam fett Domino. Taren«, imt.Dmi, ad m cumgUdw ,&
dettedate leuto, lotica , galea teiplendens , qua vie- | hafta.&tlypù: igo autem ram ad fern mmntDtmlmexerct-
batut hafta erat pto mqdo cotpons ; tanroque haftæ nun», Detagmimm 1ifrael. Tu quidem contemim imuet
hil opus fit arrois Deo bellum adiuuante. Qi^irearma
tanquam vidkoris impedimenta Dauid exuit , recuiac
thoracem, galeam abijeit, feutum deponit ,(m,aoum ha-
ftaliberal, bellicam ftolam excutit, ftola pjiftoricia,.&
virga, acperaobarmatur,quibus eiim rebus ad regnura I
promouit Gratia. Quafi hsc ad cum loqueretur: Nihil •
tibieiufmodiopusarmis , quas partem glofiae i>ellic:as fi-
bi axrpgent. Gommunicetur intcr n o s o d auid ^ belli
decus. Ne vi&oriae glorian) ^d fe trahat armorum po.~
tentia. Videam tepaftorishabitudeprceliantem ; Gratis
, non armis tropsum adlcribatur. Hoc accaqo vert-
borumtenore Dauid adtqs in bellukn cum tali‘habitu in
alienigenarum fetcur propugnatorem. Dejnde Goliath
videns pucrum pugnas incenfum amore. Oculojume-
liganci'am , genarum florem , & aiienum a,brelli ftudijs
Ichem^, in rifum effufus eft, (pe6taculum ludicram di-
cens armaturam eiufcemodi. Carebat enjnyof j4 °JvM »
quo auxiliatorem inconfpicuum cernerct, ac cercedsr
monum opera fa£tus elatiprfupeibilpque.ntiaperterreris
^ * - T- Isnmanai rie r» UffllarAr All A la AdtllAO p(r - fCDUS
, o bellator , quod ob oculos e ft, & rebus , quas
communis modum fuperabat, quanto fupra human«
naturs terminus ille le efterebat. Alienigenarum exer-
vides , pugnsfpes metiris : ego veroDeum tibi aduer-
citu in orbem, & ftationem compofito. ifraeliticarum
farium oppono. Cognolces Deum cceca dejuera pro{^
optimos ad fingulare certamen euocabat yicfcoruin ferui-
pere bellantern. Non. hifee meis manibus , ■ fed diuinis
tute in prsmium vi&qri promifla. Tertibilis adfpedu;
obarmatusium, tibique cum vita caput adimam.Neque
, atvoce terribilior terrorem terrore geminabat ,lateque
enimteignorarepateft,qus poftmortem. fuftinebis:in-
fpargebat. Saul interim in tumultu e rat» Ifräel in ex-
fligamtibipcenammortediuturniorem,. Quo enim Deo
[ fpediatione feruitij, tecror ipfe vires refrsnabat , hom-
credo vi&oriam meamfore , eius ope vi6loi;i® praedico
lis adipedtus Iiräelitas vel armatos de.ftatione deturba-
modum. Oplenas am.p1isdiuinivo.ce5, v.el a,nt^ vi<fto-
bat, min« incempeftiuè animos pereellebant, ante virt
riam potitas vidtoria 1 Lingua de fide 'cum iucrpdulo
mente , quam corpore confternebantur. Cum autem
dilputabat, manus autem fpndam in vfum cerwmmis
nullus ecoro exercitu probaretur.lätis , efletque in peri-
pro fide fufeepti aptabat. Mifloigitur dpid?galearum-
culo Saulj tune militem fuumproducjc in medium Gra-
pebatur, plagam caput admittebat, & apima de corpora
lia verèregem fadfcisdeciacans, dum pugn« prouocatio-
fugiebat, fatique celeritate fenfumortis;caruiti fter-
nem Dauid ad fe rapit, & orationc confauciatum Sau-
nitur morruus Goliath , ftecnitur alienigena.^um turris.
| lis animum prslanat.Qui cumsgreinducetetufinfpem
Hoc fidei Ipolium eft ytropA»3m<Gp>ris9aoxt!ij csleftis
J eredere rcnuiflet, nifiad id neceftitate compulfus iuil-
iudicium;, blaiphemiae coerdtio y column^ indexexftin-
fet. Terrore viöus «tatis excufationem pr«texebat:No»
dtae audacis. QuidigitutTuper his Daui4 , • Qui omnia
valesrefeßerePhiliftbio iüi, nec pugnare aduerfus cum; quiapuer
Gratistribuit, neque gladuiminferr in pugnam , iner-
i es, hu autem vir bellator eilab adoUfcetuia fua. Ignprabat,
mis pugnarot fublato'Goliath gladio gladij dominum
I quod terrore ptsmonftrato vidtoriam apmitabiliorém
diuidit, armis in vfusdebitosverfis.’ Cpm igiiipr Goliath
I face re t« Sed quepi obarmabat Gratia, apugna non a-
arma fabricaret, id (e in vfiis Dauidis facerp, & proprij
; uertit Saulis orationc ; Nuncvadamy inquity ér percutiatfi
iugulatoris baiulum in aduer^ri] habitufe Dauidi venire
eumt&auferamopprobrium de populo. Quoniam quis eitMc tn-
fubfidio ignprabatiHic tu mihi vide perquamgratum
j circumcifusy quraufus eä maleduereepercttui Del vuentisi Qua
Dauidis animum & mores imitere,vt cpnCequacis gra-
ratione a propofitocertamineconatuses auertcrejactius,
tiara. Sedfcum enim caput cum fedlore gladio, vidloris
b R.ex,ad pugnam exacuifti.Hic quidem bellatoi,ego ye-
pareptidonatumoftetti & .cumqus deuicerat, Deoof-
ro bellt inexpertuH qu«res animos mihi facit i neque e-
fert,ei vnftoriam arrogat. Qjqui pala,fcciftffid_e ad pugoa
nim viribus meisfretus, fed Gratis in aciem prodeo.Deo
nullis egctc armislb qui in teipio palam fecifti fidei vimVo
contumelia dicicur: ecqais in pugnam non armetur B1-
quipalafcciftiihpminib. pro Deo pugnSeftecgpeftenda l
pfuro Deum contumelia laceifitum in äuxilijs numero,
Talcs animaslegere nouic Gratia.-quare cpra gregis dif-
maledicamillam inimlcilinguara vidf or;«pignus teneo.
tencu vocauit ad regriu.Na eognita animi mente minime
■ Cörnorepr«fidenscft,&thotacej egp vero inimortali erubefcicirtem.--------- Placet fibi Deusabfttufum . . . , in .,deipedl. > •
o
defenfionc muniotr feutum obieckat i verum hoftem a | corpore margaritumconfpicätus.ViioiamDaptcie tom-
Deooppugnatumnonmetuoego,cuic«lumproelypeo teragenceinadmiratiqnemra^tuses?atProphetanima-
eft • cum eomanusconfero , cumreseftcumDeo; Deo iorum certaminum excipitoccafio. Gumentm videam,
inftrumentumerovtfibile,quiinuifibiliaiacictela. Da- j bdiledke,tu«äudienti»alacritateme^eruefcereyoratiO'
uidimbecillus efti (edfortis ,quimihi.pr«ftoeftin acie: i nem contrahere non lubet : cum te videam Gratis de v.i-
Dauid puer; ied sternus, qui pLCEliatur :Paftorapparetj d^oria congratulantem ,lscitiam reprimereyereor. Poft
fedfecitvniuerfum, quimereficinarmatum. Sattsmihi GoliathfurgicinProphetamhoftislongeacerbiori regis
eft ad vidtoriamfides. Oratione perfuadeturSaul,&:re- j inuidentia vidlori inimica v a c proftrato Goliath tanto
miilb timore propriis armisDäuidem loricat i regioque i grauior,quinto Goliath inimicus vihis,& hoftis cógnirqft
belli ornamento exuto Dauidem circundat, fitnuique ; armoiUoftenlioneleguimaminaciemvocevoc^bat;.hic
I I ipie Daüidiregiäm publicitus adlcribtc poteftatem. im-& prudensSaul diuins Gratis decrcto obfecundabar, ^ veroholtislatecinintidijs , oogttatio inimici eius animo tegicur,cftcrudelis,maleuolentispleiius, amicjtislarua
! cum ornarecatmis, quem ante ornatat Gratia, ornamen- loricatus,cximpiouifoineutcluiaculäs,qui perimprude
i------ ,------ --- " .... ■ ■ “ i ’• tian>
tiäm uudusfuerit.: Acq u s radix inuidis, vnde mali itii-
tiunv, dictuneceflariumeft. Poftquam enimfpiritusho-
ftium vpà cum cadente Goliath ceCiderunt, ftetitqùetro-
psum, & in fugamadtus hoftis terga telis prsbuit Fugs
teftes vulneriun loca repörtans, &aferuitij inètu libep--
tus Ifrael ,acin partem vidkoris Dauidics yenerant om-
nes: niouitadfauftas acolamationes velmulieres,vidto-
riaip(à,quæcum iucundiffimam vidtoriam carminibus
intexuiftent^ fuis vocibus aninii lstitiam euulgabant.
H s voces Saulem verberabant, & mulitbres_ cantus regem
confäuciabant, eratque telum inteilinum in anima
vulnusidem afpçrans,&inuidis protelum, noua-epn-
tentionum ptincipia, nouaiuftöpeticulorum meditatio,
&aliorum terromm exordia. Q u ivicerat,velutividtus
odio erat, & qui libettatem pepererat, tanquam liberta-
tis proditor oculis notabatur, ^uique cognatos belli flu-
dtibus exemerat, {olus'inuidisfludtib,}isiadtabarur. Verum,
b diledte, ne tibi paradoxum vidcattwr^fi Dauid
tantscumefletgratis, Deoquein delitijs, inuidisiacu-
lisfuerit expofit us. Nam cùm inuidiam peiiinerc Deus
potuiftet inuidenteperémto, ientiendum non eft nullam
iufti rationem , nullam Dauidis curam Deum ha-
buiiTe. Sic enim & Nabal fuftulit DeusDauidigratifica-
tus, dum eius iniurias morte vindicauit. Sic ab Abfa-
lonc commpt« mentis in pattem pqenas exegic Deus,
dum contra naturam infanientem coma fufpenfum ad
naturs ludibrium oftcndic, & carnifici arbori captuni
tradensligm tyrannidé vfiis eft. Dauidem tarnen Saulis
motibus obludtari permittit Deus, vt athleta ope .di-
na inui.dentis vi<ftor euadat: tentationam permittir, vt
mentem Coronet. Nouerat hanc athletarum prsleslo-
bus , in quem tantarum calamitatum tempeftates dia-
j bolus immifitjVtnulla temporis pars a luiftu vacua fue-
rit. Ecquisigiturfrudtuspermiilionis malorum ? mun-
I dus fuit illi certaminum theatrum, cslum vidioris cq-|
ronam plexuit. Potuit & Iofcphum nuila intercurrente
. . r . ^ /•' « i . ....____ ___
faos.manifeftauit; hic veco.mcnrjs conftantiam tenuitj
neque de vittiuis ftatione deyci potuit. Vides vefapien-.
ter Gratia aeledtum habeat ? videstfum ,quam iufte pr«
fratribus elegerit , quando fiacres -corpore fpeiftabiles
auerfata fit,in vilemfpecife ipfa de vh^ione iufrragium
tulit^ His gaudet Deus, his lstatur^graria, tales cslum £
certts excipirr Talis & harum return Cognitionis nobis
fiufilus obfinget, fi geftiamus imitari, fi fapjeptiara han't
miremur, fi humanftatem perie'quamur. Neinimicosp-
dioproiequamur, Chriftumrefpiciamus dicenrern : V't-
dete,quia mitis[um ,&humilif corder& inueniefis requiem ani-
mabusveßrif, cui gloria, & fpreitudo infecula feculofum^
Amen. •
in Eundem Dauidem.
O r a t i o X V \.
CVmgratiaparatara promtamque offendat äudien-
tiam,tuncliugusqüoque dictiönetp .fiibminiftrat,
acdicenti vires. Nam qui omni carnicibum fuppeditat,
animam quoquealere defiderat. Änims autem alimen-
tum eft epulum vetbotum Dei. Coniiiutjs namquecor-
poralibus caro nutritur * ac per corruptibilia capit in-
crementum caro.corruptibilis. Anims vero pabulum
veritatis eft cognitio , creatoris intelligentia , diuina-
rum rerum narratione tepleri. Ac circa eiufinodi ali-
moniam otium impendere cum Dominus homines do-
ceret , elamabat: Cibusmeuseft, vtfaciamvoluntatemeius, j
qui mißt me. Proprere?» Ifraelitis per iblitudinem corpo- |
ralem cibum peraerem manna fnfreeit: fpiritalem vero
menfa.m per Moyfis dottrinam appofuit. Nam ne, quod
in natüra deteriuS eft , laborer inopia , heve ahimapars
nielior opprefiä fame obbrurefeae, percommode pat-
titör alimentum condicoc , dura vtrumqüe mitrir;
Corpori quidem res cognatas, qnibus ali confueuit;a-
moleftiatotiusyEgypri„dominatorem creare: fed nefeif- i nims vero < eius ingeniö commentarios congruences,
femus in feruorum redadtum ördinem rerum geftatum j Quos enim Moyfes opera Dei lorjfientis cynicriplic, eoS;
amplitudine dominatotemicuafilfe; fed aefcuetffgjr- j anima conquilitin paftum. Rutfiuu terra promilTionis
ptns tantum continentia: propugiiatorem, 8c ffiruum li- i cDtpori frudus reddebatJqu*vero Propherarum »nguas
bidinofe domin*contmenti*prKfidiodouiinum-fuiffe. itrigabatgratia, cibosanimajcoippajabar. Eamenmi ob
iftorum Dauidbasreseft,qui prifentimalaiadatur.Nam jeem litirarum monumenta SandoraiTi vitascomplexa
quorum mores araplexus e i l , tenrationesexcipit, 8c ijf- . ndtiriam ad polleros tranfroictunt, quo ad imitatipnem
demin cettaminibusverfitur. Gdliath igitur ciede per- impellantur,vtquenondum natisthefaiirusparetLir, vir-1
emrus.fuerar, 8c Saul abinuidentiafaucius : Dauid au- tucis promtuarium ad vits ratiohes perucile obijdunf.
teni adeptavidoria,lenitatemimmenlaro,qurequePro-■ Nosauremprius Dauidicamexörfifumushiftoriam.-age
phetam deceat, aemotum facilitatem p n fe fett. Irerum in prafens quoque ex f ebus ab eo p r ick l e ge fhsd oä»;
enim rege Saule furore perciro, 8c mente alienato Dauid nae menfam apponamus. Cum ergo Dauid franibu» ana
lyram,quamedicinamfaceret, retradabatcantionevice telatus fuiflet, 8c regnoaudus.vndionequefacra dein
medicaminis roalum leniens. O Propheticamclerpen-. bums, aitatisquidemgradu inferior erat, lege autem gra-_
tiam 1 non fucccnfet inuidenti, non odia in memoriam rixfuperiori tunc omnibus Gratia perquam M
reuocat , non punitus male punirionem molitur. Quid, apfe oiferidens non temere deledum, agifdeinde virunl
hocloquor > ne quidem fegoiter lyrarn prehendit, fed ; incertamina, delitefcenteminadolefcentebom tÜclau-,
tanquambenemerentemeurarurusproperabat, Seeon- I rumnonfmepompacxrrahitinluccnu Arbitre.qiur igi-
tra dimonem pfa|mum excitabat in auxilium , verum tut Gratiam in Danide deledus imti rationem rpddere,
I nequitiam nofiTuperauir cömiras. Paullutii enim a die- , cut in ipfum folum infpiciens alios ömnes homines de-
monis exitu leuatus Saul, 8c adueiforum deterfa caligi- i fpexeric.SiquidemtedorisvirtutemnonprOditiraqquilr
ne in Dauidem, quem prafentem cognouerat, haitam ! litaf,neque qui fertutinpuppimventus.&inftaraiarum
' eiaculatus mediciM pretium « d em obrulit, qüafl ad j nauigiuiii tcanfmittit. Sed cu m veinorum impetus , 8c
j mentemfobriam ideoferecepiflet.vtiterumferuiret in- j vndarumcruptiones.atqiiemfultusfeiuent,cum contra
■ uidiie. F.edintegraturinuidia,8c in aigritudiriem rranfit ' nauemiurgitmare : tunepenitusredorrs emtefeunt ar-
reeritudo rurfufque per inuidiam dimonem’vocat, nee ' res. tune Ibllertia rempeitaris violentiam palau. vinclt.
iinciraruHi iivniiicatione haitam iacitinDauidem.Idum j Similiter 8c ars medici fufpieitut I cum ingraueicente.nl
veto paries excipir, omnibufque facinusindicat. N o# ! morbum.animaduertens pharmacis tolütargnmdmem.
enim omnia videns oculus hic curam remifit .neque ia- Et aumm probat ignis : viri vero virtutem conliant n i e
dlum telumdiuinam prouidentiam praeueftir. ftaDauid jadoerGu Videamusigrturqpalla pericnk Dauidem ccr-
perieuioexemeuseft, 8clapisfuneftiemamistnonumen- |cumfufaaperuerinr quidin adolelcence repoiitum ciier.
‘tum reit S tS fuftinuit n- :___impreiBonem,.Arw.va atque audacis faiäi ar.ac- ViVfViCcrac »raf nriftemalienipenam pridem alienigenam ioermis, cum pum inaciecontra
in acie contra
cufator in nacura ienius experte credis tulic iymbola.
Goliath conftitifletj&viäoria Gratis erat: Gratiam vero
Quopaiäo, Saul, audes talia! quid in teipfum haftam
fides vocauerat.lylecu regem liberauic,priufquam fa b |cj|
vocas! fi 'Dauidem fuftuieris , quomodo daemonem
iugum cöht'ribulescxperirentur, repuht, & exicus vibtö-
perfcqueris ! quid eum mori cogis, qui tibi irnicumfa-
ris fuit inuîdia | periculum, csdifque meditatio. Saul
lutis remedium lupereft i Verum Dauidis fapientiam
ipfe vibtoriam haud feeus, ac belli offenfionem dolec, Sc
non euicit, neque terrorminarummanfuetudiuem eius
tropsum luget, &coipmunem lsritiam deplqrat, ' « f e
violauif. Ille quidem cum aberalfcc i fcopo , mores
ftitutam vi(ftoris caufaçelebricatem perinüidentiain ré-..