bac^& vt credaruc ftulcü éfle,dicebanc,Ideo quia ïpltpei
h umanam fapientiarn penetrare non valebant. Spirituals
I rfttfewviri/iiKrfjf^.oJwni^^'d.eftdircerniti&grQbatomnia,
qu®audft,videt,&cdgitat,quid fityefü^&faifum, quid
fitbonüm^&m^uinj&cognolèit véraeflè, quae prredi-
camus>veldi(Gernij:dmniagenera homipum,carnaUuni.
Ipfea.memdnewweitidicatur, id eftneqj a fpiritualibus .vi-
ris fuis iimilibüSjhequeaDeo damnatur,vél reprjehendi-
tur. g«Menim cognoattfcnfum Domtni,qut inftruat etm ? id eft
quis hominumpoteftintelligere,8c pénecrare intelleiftö,
öcTapiehtiam Domini,qui omnia fecir,Qui fubaudi horn
d inftruai j k dpceat,uue cdrrigat jpfum Deum | & di-
cathqc3&llludnon bené rccïfti ,i rad e bes cor rigere iftnd,
&itamèliorailliid: fubaudi nullus. Infuper magnifica-
uir,& laudaüit iènfiim Domini}8cintèllé<ft,iimeius,atque
potentiamificögnouèricab il 1 o omnia tflé faéla , dicens
e u r n i a p i e i i t e r CMïftthabe-
w»t,ideft intelleiflum Ghrifti habemus, 6c feneimus vera
deillópérfpiritumfandlum illuminati, qiiiomuianöuit
cum pacre,& filio.Et eftfenlusildeo quia némbpoteft pe-
nëtrareintelle6lum,& fapientiS Dei,nifiiprodoqantejld-4
circo n e m ode b erd u b it are, q tii h iftaV e r a nop ‘fin t, qux
di cimus de natiuitare,8c humanuate Chriftj,quia pos lp
ritiim fandum habenius.
pic habicareinhottii'nc, 8c faólus eft iplcHpraqgloriaDèi
pattis jlicdtci Deuspaterdicitifoforgegloria mca de fe-
pulcKfo,8e noulohim gloria Dei pat ris ert iple hörnpifcd
Iph'ftih Deus ëft. Si enim/verbum caro £a6lurn.eft>id.eft fi
Dcits homo faéluscft,vtique& homo Deus fa6lus eil.Et
’tarnen hbcoftftiligentiflime attertdenduin,quia licet,Iu-
dau,& Pi jri d p cs hüiusfajculi Den m pe.tfcqüerèntur, ta-
menin forma (étui crhcifixuseft ipte Vquierat Dominus
glóri*, & (iiuinitas impaflibilis manfit. Videamusex
pade lumen foüdeme radius,8^lpléndoreius illu.ftrat,&-
pèrfondjt arbörèm. Dum ergo au eandem arborem nö*
minesaceedune cttni lècuribus rncidcndam,^Iunquide-
rigéudö,8cdeponendö fecures iaciduntradium folis* Ii
eet arborem iïicidaut.Sic<vtique ficut impaflibilis maner
|padiusrol.is,,iicefc fëm videaturderiri tuper arborem,
I q u a rn i Uil ft rat, i fäi 11 adi ai n i t as, qua: omniiubplèriuipaf^
ftbilïs man(ir^uamuis q.uenireplebat in crncepaflïpné
j fiiifterret. Muitapoflimt ex hoe dici.lèd ifta paüca diöta
i fufftcfanrtenen£esfirmifliiiie,quia fi c^emones Gm'lftum.
eflètilium Dèi cognouiflenr, quieft Dominus gloriae, 8c
niaiéftatis,per quém Déuspacer glónfiGatur, iiequaq ua
ad èruciftgendüm epm ludceps, ac rv ihres Roman or u m
com pelleren t, ipfte ni mill u m crucift xer.uh t, qui ad c r u |ggj
fige rldum füafie tu nt, Sc fp fi ludxo r u mP ii n ci pes, & mili* I
teS nequaquamillorum fuafianibüs obedirenc,adlmcvcJj
C A P V T IÜ.
! eumcrueifigerent, fil i u m Dei efleVeracicef crcdèr ent,fed mk
ficutfcriptuinefi in.Ej'aia,Quodocultiscorporisnóh vi.'fir, qitia Corin thiis adhuc carnalibusnou potui t Paulusprxdii
nOneftcqrpus,nequecdlor,nrc«i«r« corporis 4«iüttif,quia
non éftibnus, nee in cor ljo?wiwü humana fapientis afcendit,
lquiacor,id eft jhtelle&us hominis iliac debet afcende-
reIQ_tu premiapraparaüit Deus its quidiligünt tllum,;ideft qui I
eumrionpftenduntCorde.verbo.Öcbpere.NolilfApofto-l
lis,8c credentibusin l'e rcuelautt Deus perßuritumfuumdd e ft
perIpiritum fön6tum,qüöd non reuelauic dxmonibus,
nMue Phifoibphishumanaiapièntibus^pfr/fö«e«iw fan-l
.élus,qui eft innobis,o«jMwfctutatur, idëftomnia fecretal
tnueftigat.nonfolum iècreta cordium,j(ederM>w profundam
rerecondita fidei myfteria:concendcbant enim de bis
: ac yirtutuni dareincrementa,foIusq; Cbdftus fit fidei
fundamentum;mperqubdquisbeneautmalefupéiÇ'
dificauerit,patebirindiéexaminisV Non eft violen-
. dum Dei tëmpliïm qiiod iümus nos,nee in Dci mini'-
ftrisglqriandum.
1IE 7 Tego.fiatreinon potui vobisloqiü quafi {piritaalibusyfedquafi
^caniiiltbiu.Tamquaniparuults tn CbriJio. + 1lacxobtf potum
Ifubaudi myftetia Deij& præ.fcientiam iliius , quia vnius dedhnonefcam-.nonaUmèmm poteratàfedjiecmnc qitïdempote-*
fubftannse eft cum patrèyóc ^{ioJQm entin fctt hotninumi jlisMdbucetitmcarnalesefiu.^ Cumenimjitinter vosz.elus, & toqua
funt ivL'côiàchomïniSiriififtirifbomtnitïqui inipfoeftifiib- tentio : nonneearnales éjlis, &fecumUm hominem ambuUtiï'i
audi nullus,& cftlènfus : Sicur qu« fünthominis, nemo f Cum enim quitdicatiEgofluiaemfum Fault-ahasautem:Bgo.A-
nöuit,nifi lpiricUshbnunis,qui inipfo eft,lr<i nemo no- pollo-.nonhomines cjlisï QtiidigiiureftApolloVquidvero PaulusP
ak,qtu fuut Dei, jiiji Jpimus Dei,Sc cui idem /piritus lànâtùs-. f Mmijlrïeius,cui credidijtis, & vnicuiqueficut Dommus dedit.
réuelaté dignatur.NöïdKm» Apoftoli,& credentes, nojpi- ^Egoplantaui,Apoüorigaüiufed Deus intrementpndedi(.\f ltaq'}
rïtiim bitiiis mundi acceptants tid eft (piri tu m d i ui n a ti o n is, Sc neque qui plantât eft aliquid,,neqùe qùi rigatifed qui mcremehtum
Ipiritum pbyto'mium^ilfpmtumün«Slum,Er in doélrina dat,Deus. "f * Quiautemplantat,&quingat,vnumfunt. '* y~
lpimiisloqtnmitr,id efthmplici fermone,8c ficut Spiritus nufquifqueautmpropriam mtnedem accipietf tcundum[uumla-
pahólus nosdocecinccrius cammiraculorum yirtuce,j^j- bore, f Dei énwiJamiuadiutores:DeiagriculiuraeHü^
ritualibus viris,quipoflùntpénétraitquædicirpüsjpintua- tio eftü.% SecudunigrattamDeH^uadata eftmihi,vtfapiensarcht-
ha myfteriaco;Hpar<xB£«.Quod tuncfic,quaödo capaciöri- tetlusfundamentum pofuuàltusautem fupéradtficat. Vnufquifque
busdiuinàcornidittuncurmy{teiialAniinalühomónonper- autetnvideat quomodofuperadijicét.'fFundamentunierimaliud
icipitea.quafuh^fpintus^beij.ideft, qüid giaciæ crux Chiiiti nemopoteÏÏpÖnère prdtendquoipdfttum eft,quddejl ChnÿusIe-
conferatcrëdennbus. Animalisliomodicirur,qui ipiri- f a . ^Siquuaütemftipéradifaaifuperfundatnentumhpfaurum^
rumDcinonhabet^uiiïccrrauOncdiftet apecore.ipfa argentum,lapidespretiofos,ligna,fenum,iïipulam,^vnMcuiufque
ratiOnenon bene vtitur, quia non putaialiquidellepoft opusmanifefamerttiDtesenim Domimdeclarabihqniain 'tgnere-
mortëm.fed ricii anirnaliiim cönuerfarur. Ideoque ani- uèlabitur :&vnïufcutüfque opus quale fit, ignis probalnt. Si
'malisëft,quiafecundum hominemlapft.Quapropcera- cum opus wanjiritquod fuper£dificauif,niercedcm accipietf .f, Si
nimalis dictus cft -ab anima,'ïarnalis a cai ne,eo quod ro- cum opus nrfaitdetrtmenfan pafattayipfeaiuem faillit erïi y.fie
cuscönftet ex a n im a, & cfft’poiefiultitia efi.emm ïlli, fu ba U.- tanïenquafi per ignem. d - deficit is, qutatemplunf Dei eïlis, &
di qüödaudit de uiyftenis DeijCf- nonpotefitnielligcr.e, quia Spiritus Det habitat ïn vobtsl f quis autémtemplum Dei-vio-
fittfiiu fitter examinai u rjâ eft diflâïtitur.ôcdiiudicatUr, id ; lauerit,dijj>erdet illum Deus. % Temptiim enim Deifinfttwï efe.,
eftdum i#n póieftintelligeie5ï^ o d audit,nec vultérë-1 quod efiis vós. % ^emo.fifeducat :fi
dere.à'fpirittialibus virisdmidicatur'jéc côndénatur.Phir I ejfeinbocfeculo flultusfiat,vtfitfaptens. f Saptentiaemm huius
lölbphijnuhdanaüpienrës.&hxretrciapüd’Cörinfhios | mundi fluiiitiatf apudDeuw/ Scrtptumefienim: * Gompre-
degenteSjVtfacdms ammosauditorum peruertere pof- ] hcndamfapierttes inafauaeorum. || EtIterum:* Dommus no-
fénc,8ca reéïitudinisftatudeiicef e , fuapraua dogmata! uit cogudttonesfapiemtum, quoniam vana fimt./f: Nemo ita-
honeftolërmone poliebanr.Ideoque dixir parumper fu- i queglomtiir.in »ominibtyS^*0;nnia^emm vefiia fiint ï fiue
W M
dm.
G/ilóX
periustnon loquimurpos in verbis do£tis humanas lapiê?.
ttaïjdtcebantenim tulco lermone, quod huma na hàturà '
tnpn rècip‘èret,yrI)cüsjacomprehei|tibili^i.^c löcorpo-
freu^r^io^ihi.poflèErneeeftôÇtedibilejqu’o a ^ igo hof.
triiné'fine lênnhp Virili ébhciperet?auc poll par tu, v.ftgo’
elle police,née polie fieri, ve lipmo poft morte de puluere:
tërjærelufgëtet.Ë/talrâluculentifliitïbfermopeprofereÉàul^
fiuôAftâô y fiuè Cephas', fiue. muiidtis, fiue vita, fa
tie thors j fiueprafentta f a e futur a: omnia enim ye-
fira fa it : ^ vos auteni CHtijfi: Cbrifijis
IautemDei.
jfeih-M
HOnpotuivobisloquiquafîMrttuaUb.,tzid\titélenÇiisvcprofpeia
huius|cqulifirmiterpermanebic,quia iufiusexfi- t v
. .............. ...... _ devnnt.Seà (icut ftindamenttim fine ftruiflura parictum ,7>
ftri.non mei priepedirus. N»ndum eHiwrpöterrff«,fub- | nihil vtilitatishaber,na quicunque fidèm fine opëribüs,] - 'ç ■
audi myftevium diuinjearis Chrifti càpere.Ne illi diccrér, J haberevidetur,non ideopcrfëétushàbebitur,quinfidesfi-:fac°b• a.
modo p oflu m us, fub d i d i c,»ic nunc potefiis.ln fiituru camé, j ne oper thus mot tua «fl. Qua propter ex or h and a eft bonis 'o-,
Domino donanteipoteritis Jdcoq; quia non ppcerttis ca- i pcnbus,yt quod crëdimus cordé,eonflceamur qte,boha
père al ta.L/UTRoè« potum dedi.non efçam,id eft fi mpljcitcr d o- opera feâando ftudeamus decorare. fundamentum er-
ârihamde h u m ani taeë C h ri fti, non (öl id um cibüm de i eoaliùd némo Philôlôphoruhi, nemo pieudoapoftolo-
diuinitaté Chrifti ,& myfterio Trjtîitaris.C«w fit inter vos j rum,nemo hæreticorum poteft pon ere^præter id, qùod
*îtes,ideftiniiidia,e^rp«««hodevariisbaptifnlacibuSj'dû 1 poiitumeft,quodeftChriftusIelus.-' QuiàaliumDeum
diçir vtius,Egofum Pauli bàptifmate baptizatus, (8c éjnsfi- j nemo poteft prxdicare,quam illum, quem nos prædicâlins
Cunv, Alms,ego Apollo, nonnecarndlesefiis, ? id’eft non ne j mus,neqi aliam fidem,quam annun.ciamus, 8c quæ cor- .
ea rn a li ce r fa pit is? fidel i u m A pd ftö 1 o r u m n o m i n a prolàl
ïbrumponit ob caitlam fupra'membràtam. Quidigitureft
Apodo^qutdveroPaiihuXfüb^pdinibiil comparanoneGhri-
fti & ipfe exponit,quidfint.M/«^r<iriquic,Cui credidiftis,
ideoque non poflumus dimittère peccata in baptifmate,
quod Chriftus pro me fibi refinuit.Ille igitur rnintftrât,
qui reifleprædicàfjC?' vnicuique,il eu t vç h i c, min iftrarè ficut
Dominus minifterium dedit,egoplantauiyvkdictirxdo fi dem
■ tnvobiSyÀpodo rigauit,id eft baptizauit , St ynxic corpora,
'Dm aütem incrementum, id cft agiimccum dedit mihi pfæ-1
dicanti,8c Apollo vnxit corpora,fed Deus peccata dirni-
fit,Denào.mnia ex fc,3c à fe habetihos autem ex illo ; &
ab i 114, Neque qui plan tat ,i d eft prædicat,neque qui bapti- /
zat efiahqmdi^o mpararione Dei,quia n on pote ft neque fide
m i n fu n d e re, ne q u e peccaradimntere,li Deus auxiliü
non àeàetiuQm plant at,& quirigat^vnum funt,id eft.vnius
Dei miniftri,8c lèruj fuh'r,8c vnius naturæ,quia homb ifte,
èc homóille in pérfonis quid ein duo funt, léd in natura,
Scoffiàovfafapimfquïfqueproprianimercedemacciùiet fecu,-
dttm fuutn /Ätore»j,id eft,qui pra:dicat maiorem, 8c qui ba-
ptiz ac mi n o re m. Sim ili ce ri m e i 1 igi t lirde omniBushomi-
nibus,quia vniifquilquè lecunidum quantitatem laboris
âccipiet& qu an ti taremmu ner is.Dei enimfunius adiutores,
in Græçp melius habetur,Dei operâriis participes fumus,
Deusoperatur fidemin prædicatipne^ fol uit peccacâ i n
baptifmate,hùinsPperisparticipeSjôcacliiuôresfunc, qui I
p raed ican r,8c bàptiza nd orü corpora mergür. Dei agricultfi-
ra etfis,Ager eft;hic mundiis,id cft,eiùs hapitâtoress, qùp-
rum çordaëxçolit per prædicatores luos.Nam-ficut ager
vomere, 8c ligone excolituràcultoréjitaôc vornerç præ-
dicatiphis excoluritur corda auditorumjVt fementem fi-
'dèi,&prædicanônisreçipi^nt,8cfiuôtumbonorum opè-
rum 'ccddant.Deiitdificatio ^ôjquiavosipleædificatinTua,
fîde per rioftram prædicàtiohëmiyel ædificat, vt ipfumin
corde recineôtis fecundumgratiam,id ,eft,fecundum fapièn-
tizm,quadataeftmibiprse omnibus ApoftoHs,vffapiens Ar-
chireäusfiindamentumpofafAjchkeßas dicitur I}r inceps inl
dibits veftris eft,idèft,fides Chrifti Iefu.Beneautem dicit
Chiiftum Icfurn fundamentum eflc.quia quicunqjfidcm
ëiush^benr,in illorumvtiq-,cPrdibus habitat iplè, ideoque
nemo potëft aliùdfundamentum pdherë In cordi-
bus fidelium,qudm fiindaméntürn fidéi Chrifti.Qiipd fi
àliam fidëm coeperit prædicare ,à fidëlib. h on .recipletur,
8c fi'aliquis illius doétrinam, &. errorem fufeepëric yîa’m
tion eritfundamentum,|edpotiits deftrluflio Domus ,]t
quis autemfuperadficat fuper fundamèntum hoc ,i,cl e ft, fu prâ ft*
dem Çhriftiaurum,id elt,Do(ftrinamfan(ftam , 8^ reélum
fenfunt, argéntum, ideftieioquiadiijinZjdë quibusdiÇit
Plalmifta. Eloquia Do7«;«ie/o(jtfâàr^,argéUtuiit igne exa- f fa . ly; f.j
minatum ,8c lapidespretiofosHndiuerfpgénéré yirtutum J
quæ ficut lapides boni ihïolubileSiùht âb igne4ita 8c illæ
x ter h ali ter përmane n q ne c, ço nfu muntur ab jgnejd ici ib-
dieii,fiquisautem £diRcdtltgrtafcenumfiipfamjdekipta-,
\\a\x\Do£tiinavn,Sima\n'opeia.vaiufcuiufque opus manifeßum
erir in die iudicii. : Sicut ergo per aurum ;lenlum perfe-
61 um,perargentum^elpquia ineorrupca,per lapides pre-
ti6fos,quiab igné non liqucfiunti,vittutes intélleximus,
ita per ligna,fceuum,ac ftipulam praua DoÊlrina,8c mala
pperatiö accipi poteft. Aliter per auritm,8c argenrum , 8c
lapidés pretiölPS'ipofliimusincelligere bona opeta , vjr-
■ tütefquepræclaras,perfoenumÿcrô,Ifgna,ftipulam;leuia
peccata,ficut 8c otiofus lermo,rifiis. in h o n e ft u s, 8ccæte ra
calia,per plumbum vero Sc ferrum, atque ft,annum., quæ
fanéii Dp6lores ad4arir, grauia,8C\im maniflima piccata,
quæ à regno coslorum fepcr^nc.Igitur fteut aurum ^Ôc àt-
géntumjôc lapides pifetiofi igné pröban cur, 8c camehnon
[co n 1 il m un t ur, t tà indie Indien,qui babuenc bona ppèràs
8c bonam prædicationèmilicetpçr igném cran|eàr,tamé
nullam poenam, ocqüè læfuramTuftmebir. Qbi veroha-
buerit leuia peccata trànieuftdp per ignèm expiabicur,
quia confumccuf ibl ficüt feenum, vel ftipu|a,ftue ligna
com b u r u rt t u r abign i, (è dntund atijjôc p ro b a ti alten d u n t
ad Dominum. At,qüi hàbuérintgraüia pécc^tajqii^ a re*
gnotoelorum féparan'r, de quæ Apoftolus commemprat
ftruârura domus.Sapiens Àrchîtevluseft,quieiùs, à quo ahbiunquiensjâdulceïiUmjfornicatiônëm jhomiéidium,
ëdocluseftjVpiunratëm, 8c aü^orhacem imitatur.^fiGut 18ccæceraralia,lkucferruni,&plumbum,fiueftannurri ii:
fecit Paulus Chrifti do6trinam imiratido , non alia præ
dicaqs,quam.quæabipfopercipièbat, 8c in mente vidé-
bât. Vel fapiens Arcniteôus eft, qui fuper aliud fondant
encum non ponit fuum, ne fit infirmiim , fed fiip è r^
uamtçrràm.SimiliterPaulus.vtfapiens Àrchitedlus.fon-
damentum po(uit,quia Çorinthiisipié primüs prædiçauefiunc
quidem,fed no deficiunt pe rigne m, ica illi p o h-
lere peccatorum grauati rerpanebunt in igne , &
(uftinebunc non , deficien.do’v Dies enim Domini
declarable; f id eft dies iudicifi Sc yindi6lx, Domini ma-
nifertabit omnia operahoroinum^g«M in igne reueUbitur.
id eft cum igne demonftrabitur ipfe Dies. Xradunt Dquit.
Nullus enim ante ipfom fundamentum fidei in illis 6kores , quod quantum fj^tium aeris occupauit aqua in
locauerat.>i/i«r>rttre;»autbonusidificaCorauëmalüs,yel:
operatórrit/Mf, 8cconfidéret, quomodófuperadificet, vt fè-
ciindumfirmitatera fidei,fiue fondamentiprocedanc pa-
tieteSjid eft bona ppera. Fundamentum aliud nemopoiifi po*
tiere prater id,quod pofitum tfi,quodeïlCbriJlüs Ie f a . Fundamé-
tum appellat mihi in ftpc loco fidem Chrifti Iefu,qux be*
ne fundamenro comparatur,quia ficüt in domo fonda-
mentunlptimum ponitur, ac deinde-parieteseriguntur,
/ita primum fides Cóllocahda eft in cprdibus auditorum j
ac deinde bofta öpera débent furgcndöapparefo,8c ficüt
domus fine fondamentp fi fuerit,vel fifqqdamentum in-
firtnürftfSc nótt iblidum habuericnon pótèft-epnfiftere j
diluuid,quç omnesmontestranfcendit,8cvtPhilofophi
definiunt vfqüe ad circulüm luqæpéruënit, tantum fpa-
tium occupabit ignisiu die iudicii,in qiio probabuntur
eie6ki,'ficut aurii’m', 8t quorumdam lebia peccata cönfii-
mentur,impiis ibi rAiànentibus. Dicit etjam beatuS
Ephrem,quia tantus terrorinuaaet ömnes in dieilla 8c
bohos,8c malo.s, dum viderihtinfernum ardentem,8c.
Dominum lefum Chriftum cum maieftate, 8c glpria ve-
rtiehtem ad iudicium .vt nifiiam innnpreales ëliène effe-
(âtjiteçurn : morefontuf , quotimoreetiam leüia/peccäta
(an éhotumîpurgabuntur,ficüt dicitünVidentesi»^eflptfri
gaburituf, Âtigèliiftic appfellahtürë îg ê li^ vniufiumfque opui
yt non cotruat impulfaàventis 8ç imbribus,ità opéra non j quale fit, ytru mb o n u ra, a nrrtalü ill^ p ro h a b tffi cuius
pofl'unteflè bôha,neque a Deo accepta fine fide perfebla, opus n ia n fa it,q ù o d fu p e r b d e ifü n d a m e n c n m a d ific à ù itm e r c e -
ifa iz fin e fid e impofiibiléejiplacer e Deo ,6 c ficut domusfirm urti d em æterfiærcrribucionis â cü p iet. De illis modoloqui turvj
fundamenturnhabensimmota perrtlanet,itaqUicunque (qui ædifiëant tuperfidéi fundamentum j id eft boita opë-
veram»fincerrimamque fidem habiieritinter aduerfa,& j ratquædèfignantotperaurum^Sc lapidé^ fitie argentum,
Bib lio th . ÿ e n P a tr .T o m .f . P a rsÉ ________ * D dAd 3 ||- . qna: IM