fileuacio
IB Denm.
D
Pcrfccutio
viübiiis &
inuifibilis.
Talem. ibi cnim confirmata eft pâx Chrifti, quæintoto
mundodiftufaeft. Ibieisdidtum e ft : Pacem me am do vobis,
ipfi ciuicati dicit dominus lefus Çhriftus, propcer fratres
meoi 8c ptoximos meos:Quifuntfratres,inqaittmei 8c proximi
mei, nifi ifti, inquit, quifaciunt voluntatem partis
mci. Propter ipfos ergo loquor pacem de te, promictam
in coeiis vbi vere ædificarisvc ciuitas,promictam quod fit
mihi participatio in idipfum.. Et mecum inea regnabunt
ftatres mei &proximi mei. Propter domum etenim dei
mei quæfiui tibibona , bonaæterna, vtciuestui tecum
| non cempotalicer, fed perpetualicer régnent. Ipfi gloria
qui ifta repro miht.qui regnat cum pâtre & fpiritufandfco
infecuiafeculorum.Amcn.
Canticumgraduum. C X X I I .
A D te leuoui oculos nteos, qui habitas in çoelis. Eue fient ocüli
feruorum in mantbus dotninorumfuorum. Sicut oculi anal-
lain manibtu dominafut, tta ocüli noftri ad dominum deumno-
firum doneepufereatur noftn.Miferere noftri domine miferere noftri,
quia multumrepktiiumusdejpeciione. Ouiamultum repleta
eft animanoftra,opprobriumabundantibus & dejpeftiofuperbis.
C O M M E N T A R I V k .
PAuîatimàmontibuspertingamuscoelos. Namfiiam
leuauimusoculos ad montes, &læçaciiu!V)us inom-
nibusquædi&afuritnqbis : Leuemus nu ne oculos no-
ftços ad çoelos, im p ad eu m qui habitat in coel is. Ideo e-
nirn afceniionum'caurica dçcantamus,vt pauktim a peç-
catorum toueis alceridamus. Recordemur nos feruos,
quia crean ab eo fumus. S e ruo squia cr'eari & redempti
prpbamur.Euiçut oculi feruorum ad dominum,aut ficut
ocuJianciUæad dominam , ita oculi noftri ad dominum
deum noftrum,donee mifereatur noftri. Yerum quia in
opprobrio iacemus dæmonum fuperborum , & volenti-
bus nobis euadere crimina, viria 8c pèccata, noftra opera
aduerfahtuyildeo rogam^s,n?iierere noftri domine,raife-
rere npftri.Quia multum repleta eftanima noftra oppro-
bnp abundantiurnjeor^m qui inrrtalitiaexahuridant. Et
defpeâiotiesnobis fuperborum exagitan t,quibus ne ecf-
ficacibustuarp credimus folam mifcricordiam fubuenirei
qui régnas in fecula (eculorum, Amen.
Canticumgraduum. Ç X X I I I .
\ | Ifi quia Dominus erat in nobis dicat nunc ifrael, n'tfiquiado-
X * minus trat in nobis. Cum exurgerent homines in nos,for te vi-
uos dégluti fient nos. Cu trafiereturfuroreorum in nosforfitan aqua
abforbmfiet nos.Torrentem pertranftuit anima noftra parfit anper-
tranfifietanima noftra aquam mtolerabïlem. Benedictus Dominus
qui non dedtt nos tmaptionem dentibuseorum. Anima npftraficut
pajftr crept a eft de laqueo venant turn. Laqueus conmtus eft ,& nos
liberatifumus.Adïutomm noftrum in nomine domini qui fecit ctx-
htm&terram.
C O M M E N T A R Y VM.
QViçquid martyribus in perfecutionibus fecerunt
hominesinçreduli , hoc nobis fi tamenexhibemus
deo léruitium,in tentationibus inuifibiies faciunr inimi-
ci.Cum ergo illorum vifibiles Iegeris, pugnas tuas inuifibiies
cogita. Et ita tu anima contradicit© (piritui, quod
injuftum eftfuggerenti, ficut ill i homini façrificium per-
fuadenti. Vnde 1 lli vicerunt,inde vin ce. Illorum vidioria
mors fuir,tua viiftoria vita fi t, & perfu afi o ib i& vis.opera-»
ta eft, pone quod & tecum fie agatur, &perfuafio tecum
& violentiapræliantur, quanquam fola perfuafio tecum
agat p magifter Chriitianiflime.Si enimiufto iudicio mecum
loqueris.foli perfuafioni fateberis repugn are,fed cô-
cedo & perfuafionem tecum & violentiam dæmonum
conludtari. Habes vnde vincereparatafunt adminieufa,
i ncipe præliari, dominus tecum. Imo dominus in te ficut
in illis fu it , qui poft vidtoriam iftum pfalmum domino,
cecineruntjdicentes : Nifi quod dominus erat in nobis.
dicat mine Ifrael, nifi dominus erat in nobis. Dum inlur-
gc-rent hominesin nos,forte viuos déglutiiTent nos.Dum-
uafceretnr animuseprum aduerfum nos.Quare non ira(-
eeren tur ? C ur ilUfuis con tradidti o n ibus rep ugnabanc, &
non cirnebantminantes, caedentes, torquen tes, ôc ipfam
vitam multis & exquifitis fupplicijs au fe tetes. Ppne quod
&teeum fie agatur,Ferio vngulam cordis,ferio mentis in-
iurias, nonconlencioclama. Illienim ofFerunt opportu-
nitatem peccandi.fuauiratemalloquijjclegantiam mulic*
ris, occafiones lucrorum, pieracem aclionis carnalis. Piû
eftvt judiçemyideas , vtcaufam defendas, vc libellum
porrigas, preces eifundas, intérim prandeas, hodie læcus
diesfic,hacnoâe non funt vigiliæ, & caetera quibusiner-
misefficicurprxliator. Noli credere, fed u ce ris*, expertp
crede quod loquitur,ora»vigila, clama,tene propolitum,
martyrum pedifièqùum proficeris.Clama ad fingula,non
confentio: &erit dominus tecum , per quem anima tua
eripiturdblaqueo venantium , vt cum famftis fuauiter
pial las: Laqueus contritus eft,& nos liberati fumus ; Ad-
iutorium noftrumin nomine domini, qui fecit coelum &
terram,ipfi gloria in æternum, Amen.
Canticumgraduum. CXXIV«
Q Vi confidant in domino ficut nions Sjon, non commouebitur
in aternum qui habitat in Hierufalem. Montes in circuitu
eius,&dominus tn circuitupopuli fui, ex hoc nunc & vfque triJecu-
lum.Quia nonrelinquetdominus virgampeccatorum fuper fortem
iufiorum ,vt non ex tendant iufti ad iniquitatemmanus fuds. Bene
fac domine bonis & redits corde. Déclinantes autem in obligations
adducet dominus cum operantibus iniquitatem.pax fuper ifrael-
C O M M E N T*A R I V M.
QVi confidit inlmperatorem, militet rn circuitu eius;
quiconfiditinporeftaribusmundi, apparitoresin
tuitione eius:qui confidit in facultatibus fuis, nummi, ia
manu eius. Qui confidit autem in domino, montés lune
incircuitueius, qui fie confidit ficutmonsSyoti, qui fe-
cundifm legem dei;De Syon enim proceditlex, Ergo qui
catholicam fidem tenens confidit uoh .commouebitur in
æternum,nulla fetfta,nulla hçrefis,nullus difputacor eum
à reeftiori cenore detorquet, montes fuhr in circuitu eius,
8c dominus in circuitu populi fui, hoc eft, teftimonia feri-
pturarum fa ntt arum in circuitu eius, pro defenfione fim-
plicis populi,quem Chriftus fuo fanguine côparaui t. Ipfe
dominus in circuitu populi fui ex hpc tempors -, quo pro
cispafTiiß eäyVtipCe aiziF/quead confummationem feculi, ip(c
non derelinquec virgain h.fefétic.oÉBn,fupef forte,cathor.
licorum. Egreditur enim virga legis noftræ de manu lç-
: gislatoris,& effeära draco deuorauic virgam eorum,v t nd
i extendant orthodoxi ad hærefim vanam famäas manus
j fuas, id eft, opera fuahærecicis non extendant. Verum
quiàfuncaliqui quorum cor illi pefuertunt,(àn6l;us (piri-
tus pro rectis corde orat. Déclinantes in anarhematis
obligationem adducet in diem iudicij cum opcranribiis
iniquitatem. Sitpaxin Iirael per dominum noftrum Ie-
fum Chriftum,qui regnar in vnitate deitatÿ cum pâtre 8c
fpiricu fanitojper vniuerfa fecula feculorum, Amen.
Aanticurograduum. CXXV.'
IN conuertendo dominas captiuitatem Syonfafti fumusficut con-
foiati.Tunç repletum cftgaudio os noftrum, & lingua noftra ex •
ultatwne. Tunc dicent intergentu magnifiçautt dominus facer e
cum eis. Magnificauit dominusfacere nobtfcumfaclifumus latan-
tes. Conuerte domine captiuitatem noftram, ficut torrent inatt-
ftro.Qutfemmant in lachrj/mis,in exultationemetent. Eûmes ibant
! &fiebant,mittentesfeminafua. Vententes autem ventent cum ex-
ultatione portantes mampulosftios.
C O M M E N T A R I V M> -
C Anticagraduumfunt porræ cceli parentis. Iacob
requielcens,videt in vifioqpfuadominum fuper caillices
p
candi ca
Matt. 28.
Virga hæ-
reticorunt
fuper lottern
iufto-
Laciniofa
difputa’tio
Matth, j.
pu t , coel is pa tentib us àccubantem, cuius fuperiora in coelum
Synagoga
eue vaua.
incumbunt, per quærefpicit dominus , inferiorain
terra funt vbi dormiuithomo. Quid iftiusfcalæafcenfus
ad dorhinum dicit î Benefac domine bonis &reâis torde. Au-
dieruntenim fibiàfacerdotibusclamari, Surfumcor,&
dixerunt deo: Ad teleuaui oculos meosqui habitas in ccelo: afeen-
direjquiabenefacit dominus bonis & réélis cofde. Déclinantes
autem 8c di feedentes à Deo adducit in obligationém, 8c
députât cum operantibus iniquitatem. Surge Ifrael, qui dor-
mifti euigila. Vngelapidera angularem olebldetitiæ, pax
tecum.Yilij cfim tui de captiuitate liberati per Chriftum,
iftud canticumgraduum eecinerunt, dicé,tes: In conuer-
tendo Dominus captiuitatem Sion, fa â i fumus fiche cô-
folati. Gtadatimà tribulationeprimi canticiadgaudium
afeendimus, Sç qui ibi feminauimus lachrymas, hic gau-
diametemus,&quiibi captiuigemebamus,dicentesiHttt
mequiaincolatus meusprolongatiu eft, hic repleturgaudio os
noftrum > & lingua noftra exultatione.Ecce emm dicunt
inter gentes : Magnificauit Dominus facere cum illis:
Magnificauit dominusfaeerenobifeum, faétifumuslæ-
tahccs.Mfemores eflè debcmUSjquia diximus ædificationi
nbftræ applicare omnia, quæ myftico craâu, autad Do-
' minum ducunc,auc ad eius martyres trahunt. Notum eft
enim omnibus fan&is ifta competere. Ad nos vero ab eo-
rum paflione riuum ducentes, captiuitatem noftram pet
poenitentiam euafiife gratulemur, credentes quod magnified:
dominusfaeerenobifeum ; & vnde nos eiexhi-
buimus fientes arque triftantesjindc nos faciat ipie lætàn-
tesatquegaudentes; Si enim lachrymas feminauimus
poenicentiæ , foecunda fine dubio mcflîs nobïs indulgent
tiæorietur.ex quaexeuntes de corpore,venieinies ad Do*
minum in exultatione,erimus cum fanâi^ portantes ma-
nipulosnoftros. Nam vbi illi gaudebunt coronati, nos
exultabimus liberati,per dominum noftrum IefuitlGhri-
ftum, qui régnât in fecula feculorum, Amen.
ri, CantiçumgraduumSalomonis. C X X V I .
Nifi dominus adificauerit domum, in vanum laborauerunt qui
adtficant earn.Nifi dominus cuftodierit ciuitatemfruftra vi-
gilat qui cuftodït earn. Vanum eft vobis antelucem furgere ,furgite
poftquamfederitisquimanducatispanemdoloriSé Cum dtder ttdi-
lectis fuis fomnum ecceharedttas domini filij mercesfruftus ventris.
Sicutfagitta in manu potentis, itafilij exeufibrum. Beatus vir qui
impleuit defiderium fit um extpfis, non confundetur cum loquetur
inimicisfuis in porta. a | p
C O M M E N T A R I V M .
■ \ yT Vlciiftius pfâlmi male explanahtes principiag otiu
XVJLprædicant pro labore. Aiunc namque calfo certa-
mine famftos homines ftudijs occupan. Sed&vahafpe
fuisaliquidhominem nifibusirapecrare , & ex medica-
mentovulnus faciunr,hoc modo dicentes : NifîDomi*
nus ædificauèrit in vanum ædificas» Nifi Dominus
cuftodierit , in vanum vigiks- Poteram laciniofadifpü-
tationeædificationishuius , &fundamenta & parietes
&te6ta & meepia demonftrare,fedaliopropofico resagi*
tur.Egimiis enim ab initioivc-breuiter ftri&im que loque-
remur, tarnen parumper circùmeo, & cito ad te redibo
qui pfalmùm expedtas. Ab initio feeuli qüicunque fandti
vixeruntjciuitatem domino Conftruxerunt.Si quidem ci-
uitatisfuturæmoenialanclierunt : ÆdificauitAbel,E-
no ch, N oe, Abraham, Ifaac, Iacob, lofèph,Moyfes, lefus
Nauë,& omnes fandti ædtficauerunt domum,& euftodi-
eiunt ciuitatèm.Sed nifi dominus,ideft,deifiliUs veniens
ædificaflec omniü quæ illi xdificau cran t ( Probata eft vox
ei us, dice n tis : Non vent definiere,fed aiimplere. )Si ergo illis,
fundatnencamittencibus, &panccesædificantibusnon
veniflèt,qûi te<âacbnftruerét,ÔC,omnia incus orriarer, illi
in vanum laborauerâncædificantes domum. Denique
hodie fynagogaideo vanaeft, quiaædificia parictum habet,&
tedium non habet, 8c in proteeftibrie Dei coeli noh
comrnoràtur.Habet parietes quos ædificarunt fandli, led
tedium non habet,quod Çhrittus expleuit. Habet limen,
Bibhôths Ÿet. îatr.Tom. f Pats$. _ ______
fedin limirieag ni fanguinem non habet. Dumcoeperit
pluere flipér peccatores laqueum ignis & fülphuris iftl fine
redto patéthuicpluüiæ.Dû cceperit angélus pcrcuteré
priinitias, ifti fànguitiézgnüßji&ißitc angelu nô eiiaduh
Quid ergo ædificatisludæi? Quid hàretici VigiJàtisîSinë '
caufàhæcfacitis, quiavobifcumnecædificatnecvigikt
dominus. Vosaurem brthodoxi Chriftum inincorrü-1
ptiobe amantes,noliretimere,fecuriædificàtc, quiä VÖ- . ^ .
bifeum ædificat Donunus.Dtienimeftis àdificàïto, dei cultura r‘ °r'h
eftis, vigilate, quia non folum vobifeum vigil at, fed dbr-
mientes cxçh&ttdiccnsiVigilatemecum,vigilate '&orafe,ntin- Mati. 26.
tretis in teiitationm.Tale eft quale fi diçat in vanum Vigila-
tetis, fi ego non vigilarem vobifeum i Nunfe âiitem lacis Matth, iji
iniquum eft,vt me vigilante vobifeum, vos fomno oeçu- l xhefTs
pemini. Vnde&Apoftolusclamat: Àedtficatealterutrum.
Vana ergo effetædificâtio,fi dominus non idificaret. Va-
næ \#güiæ, fi dominus non 4bftodiret$ dominus euftodir,
& vanæ non funt.în vanum eft vobis ante lucem furgerej
id eft,lux ChriftuS eft,& vos qui âhte eum furgitis,vanuni
eft vobis ante eum furgere, qui rtianducatis panem dolo-
ris. Nifi enim illé venerit qui pâném gaudij tnbuac, vos
in vaEiiirrl furrexiftis. Quàndo autem Veriiec? Cum dede-
ric,inquir,diledlis fuis fomnum,hoc eft,tue veniet,quan-
do ifti qui nunc fandti filnt j fomnum pacis acceperinc. Vc
quid veniet ? Vtinrefiirrédlione hæreditas domini demon
ftrecur, in quâ omnes filijDeiâccipiunchærcdita-
tem ,fi tarnen filij venttis eius fiieriht,idéft, fi in fonte ca-'
tholicæfidci fuerint baptizari. Vbi eft venter Ecclefiæ,
qui ij li filios parie,. qui ficut fagitrà de manu potentis cx-
cufta,fic vulnerant inimicum, qüando implenrdefîderiü
fuuminboiliSjVtnonconfundanturdumexeunt decor- .
pore. Tunceniminueniuntinimicosfuosin portai cum 5
egrediuntur corpus in quo diabolum fûperartint.Nocau-
dum tarnen eft, quia in titulb fie habet, canticum alcen-
fus do mus Salomonis, vc hiftoricum (ènfuum teneas ni
hodie,diiftum cuncSalomoni: O prudétiffimê Salömorij
fabricas quidem domum deo, fèd nifi Dominus ædifica-
uerir domum, ficut ipfe djxifti, quia adificatfapientiafibi do-. P>rtfW 9J
mum,&*ponetcolumnasfeptem. Nificrgoipie quifapientia r i||j|
dicitur,ædificauèrit domum,tuin vanum laborafti. Nam
in dbmo quam ædificafti, lapis fuper lapidera non re-
linqnetur.Dbmus autem quamædificat dominus, afcen-
ditin coel os, 8c in ea gloriabitur rex dominus in fecula fè*
culorum,Amen.
Canticumgraduum. C X X V I L
B Bail omnes qui timent dominum,qui ambulant in viis eius. ta-
bores manuum tuafunt quia manducabts,beatus es & btneti-
bierit. Vxor tuaficut vitis dbundans in lateribusdomus tua. Tiltj
tutficut nouelld oliuarum, in circuitu men fa tua. Èctifie benedtee-
tur homo,qui fimtt Dominumi Beitedicat tibi Dominus ex Siori,&
videos bona Hierufalem omnibus diebus vita tua. Et videos filios fi-
Itorum tuorum pacem fuper Ifrael.
C O M M E N T A R I V M.
Nihil valet fi rimeâsdominû, quia& dæmones eum
pmenc. S ed beamserisfificcimeasDominum, vc
àmbùlesviameiusi Sienim ambulauerisinviameius, id
eft , in fidem catholicam , ibi laboresfriiâüüm tuorum
manducabis, carnem filij hominis, vt habens vitam ma-
heritem in ce, beams fis, 8c bene tibi erin T une vxor f üa,-
id eftjCaro rua,fi eut vitis abundac in lateribus domus tiiç,
tunCjinquam.quomodo vitis profère botryoûes, ira ex a-
ctibus corporis cüi proficiunc filij tui:& te ficut viré profi-
ciente in fànguîne Chr i f t i i l l i ficuc nouellæ oliuarum
proficiunt in circuitu menfæ tuæ,vbicumqtic conuiuium
illis verbi Déiexhibueris. Sic enim benedicetur omniif
Homo qui timet Domiiïum,id eft, qüi fie egerit, fiebene-
dice tur, vt dicaturæi ab fpiricu fandto:Benedicaf ce d omi-
hus ex Sion, id eft, éx ecclefia fua , & videas bona Hieru*
falem omnibus diebus viræcù^ Et ficut tu Deo filiosgé-
nuifti,ita filii tui genereric, vc videas in confpeétu domini
filios filiorutti cuorum,-cum âcceperit pacem Ifrael, cum
accefte-
Maduca
tiô fidelis,
Ce