Caro &
fpiritus
in ui ccm
pugnanc.
Vi&oria
moftiuin
feluscft
|ho ilium.
13. ;
Vota ba- !
ptifmi I
■Deo red- i
C O M M E N T A R I V M.
S| tenuerint tc Allophyl 1, & alandris cogitationibus
longéfccerint,clama adDeum,dicens : Mifereremei
Domine, quoniam conculcauit me homo,vtique exterior.
Perte ciiimagunt contra te , péripfnm tota dievpù-
gnanc aduerfum tc inimici tui. Sea hi qui bcllantaduer-
lum te,timebunt,li dixeris Deo : Ego Domaine in te fpe-
Tabojnon timebo quid faciat mihi caro. Inimici mei verba
meaexccrantur,dicentcs:Itaifte caftitatemdocetjfe-
minemus ci libidines : hic qui contemptum mundi præ-
dicat,amorem pecuniæirnmittarriusei. Aduerftim te ergo
funtiufti, con (ilia eorum in mala. Tanta hibtilitare
agenrcs,ytabicondiritibihnt,qu6d dæmonesfint, paras
aucem angelos Dei miniftrare confilium. Illi autem'
inimicitui (unr,calcanéum tuum obferuantes, id cft,fi-
uemruumexpedbantes, Suftinet’animam tuam proni-
hilo, vtdum le vilem æftimat, pro parui temporis dele-
clamenro, pereatin sternum. Animaautemdumvul-
neraturpro nihilo, illi qui earn vulnerant, falui he efle
vi(|entur, vidtoriàenim hoftium talus eft hoftium. Ne
ergo eueniat,clama ad Deum,nuncia ei vitam tuam, pone
lacluymas tuas mconfpeótueius , Scheutpromifit,
quoniam qui fperatin me,hberabo eum. Sicut in pro-
milHone hia pollicitus eft I itaconuertatinimicos tuos
retro: vtcogno fcas,quia tecum eft Deus ruds4 &inci-
piasin Deo laudes cancre, & no.n timerc quidfaciat tibi
■homt^tme caro,hue ip(e,qiH inimicus homo in Euan^e-
lijs Chrifti detfgitur rriticofuperfeuifle zizanias : tirtic
■ergo vota tua reddes Domino, qua: in baptilmp politus
pronhfifti. Renunciarete diabolo, Sc omnibus pom-
pis Sc criminibus eius. T unc,inquam,cùmYripueritDo-
minusammam tuam de morte luxuriæ , & oculostüos
deinterituconcupifcènriæ, &pedestnosàlapfu, tune
placebis in lumine viuentium , fàciente Domino Iefu
Chrifto,per quem,& cum quo tibiDeo Patri cum Spiri-
tu làndtocft vna diuinitas,indiuifa Trinitas, ante omnia
&nunc,&in cun'dta lècula tèculorum, Amen.
Infinem,ne ditperdas Dauid,in tituli inlcriptio-
•ne,cùm fugeret à facie Saul ri—
Jlraëlin tpeluncam.
L V I.
regis
fia Deo
Jlolocon-
ifiderco-
I f o i z n . 1
A / f ifirere mei Deus,miferere mei, quoniam ht te confiditani-
iyA.mamea. Et in vmbra alarum tuarum fperabo, donee
-tranfeat imquitas.CUmabo ad Deum àltiflimuin, Dsumquï be-
nefccitmibi. Mifttdecoelo &■ liberauit me, dédit in opprobrium
conculcantesme. MifitDcw mifericordiam fiiam veritatem
fuam , &eripuit animant meamdemedto catulorum leonum,
dormiui contufbdtw. Éilijbominum dentes eorum arma& fa-*.
gttta,&Ungua eorumgtadius acutus.Exaltare fuper coelos Detis,
& fuperomnem terram gloria tua. Laqueurnparauerunt pe-
dibns rhéu,& incuruauerunt animant meant. Foderuntantefa-
ckmmeamfoueam, &incideruntineam. Paratum cor meum
Dew,paratum cor fheùm, cantabo & Pfalmum dicam Dominos
Exurgtgloria tua,exurgepfalterium & cythara, exurgdm dilu-
tulo.Confîtebor tibi inpopiilis Domine, & Pfalmum dicam tïkïhi
gentibus, Om tirant magnificat a eslvfquead calos mïféricordïd
tua,& veritas tua vfquead nubes. Exaltarefuper ccèlosDeus, &
fuperomnem terramgloria tua.
C O M M E N T A R I V E
CVm fugéris a faeieprincipis huiüs mundi perfe-
quentis te,liait Saul perlèquebatur Dauid,fpeluh-
cam pete,id eft,ita te cpnfticüe,vtab inimico tub iituenî-
-rinpnpolfis. Et tu quidem inindeum taum inter man us
habeas, ille verb tc nec videat. :Hoçenimeueniet, û ex
tpto èorde dicas Deo:-Et in vmbmalarum tuarum Ipefo,?
donectranfeat iniquitas?6c-clames ad Deumaltiffimûm:
•ipfè miteit de ccelo, & libérât re^- &darxn opprobnam
conculcanres te.Si quod dicis Deo. In te confiaej? anima '
meajnon fallat,li verè quodinipfocôfidas, fadtis oîten-
dis. Qui enim in ipfo confidir,non conEdet in alio,non
inaurô,non in prardio, non in’aliquavirtute terrerta: A-
lioquininalijsconfidcns,mentiturDeo, diccns : Inte
confidet anima mca. Si verb in iplb cotlfidit, eripit ani-
mam eius de medio catulorum leonum, vbidormicrat
conturbacus. yhiciinquédefperatioVllrecuperationis,
fomnus mortis incumbit, nominauitcatufosleonum,
quorup den tesafleru i t arm a & làgittas, 5c linguamgla-
dium acutumrSiin his dormiui, ait, conturbatus, à fom-
nurti1. credo hic ille (bm nus eft | de quo idem Plàlmifta
àick:Dormitauitanima meapra txdio.' Si ergo contra parà-
turas dæmonum paratum cor habeas, fff Deo Plâlmum
dicas,laqueos quos parauerunt anim« tuæ ipfi, ex eis li-
eàbuntur, Sciafoueasquasfoderunttibi,ipfiincidunt:
n tanten in plalterio 5c cythara exurgasdiluculo, ici eft,
abijciehs opera tenebrarumjnduaris arma lue is, run c i n ucnies
abundantem mifericordiam eius à terra vfque ad ccelos,
& ad nubes confcendenSjinuenies veritatem eius : tune
exalratum fuper.coelosinuenies Deum , quod afeendit
itveeelofiliüsDeï , & fuper omnem terram regnat gloria
eius cum Pâtre &: Spiritu ^nd lo, per omnia recula fe -
culorum,Ameu.
In-finem.,nedi(perdasDa<|id,in titulîlnfcn-
pdone. L V I L
S I verèvtiqùeiujlitiamloquimini,, reftè 'tudicate filij homr
num. Etenitn in corde iniquitates operaminï in terraiiniujh-
tiasmantis vcflra concinnant. Aliénaitfunt peccatoresàvulua,
-errauerunt al vtero,loquuti funtfaljà. Furor dis jècUndumfimt-
litudiHemferpentis , ficutajf ïdùfurda& obturantisduresfuat.
Qua non exaudiet vocetn inc autant mm, # véiiejici inçantantis
fit pienter.- Deus concern dent esoor utnin oreipforum, molasleo-
numeonjriugetDominas. Adnibilum deuenient tanquani-aqua
decurrens, tntendttarcum fuum douée infirmentur. Sicutcera
qua fluit,auferentur, •fuperiecidit ignis , & non viderunt folém.
Prïufquàm tnteiligerent JpindnoJlra rbdmnum, fient viuentesfic
in ira abforbet eos. Latabitür tufius cum vident vindiàam,,mantis
fuas lauabit in fianguinepeccdtoris. Et dieet homo JiVtiqueeH
fruftus iufio,vtique eft Deusiudicans eos in terra.
C O M M E N T A R 1 V M.
PfaUuî.
■Ephsf.6,
p.
TVdaïividentes Döminumleiiim Chriftum ferias vä~
In a s refpuencem , & diebus fabbatorum hominibus
fub uenien tem ^ira erat in illis fi cut limilitudo (èrpen trs, . *
5c ficut alpidis furds, Sc obturantis aures luas. Alpides,.13.
ideo ab incantätibus non capiuntur, quia: pon'unt viiam Prüdctia
aurem in terrami& alteram aürem de caudx iuaé acumi-, n*
ne bbturahtjVt non-exäudiant vpeem in catatïtisiapien-^ ^^°tls
ter.Hoc quodläpienter addidir, noftrüm incantätpretn^cipijtur,
öftenditjqui notfceflaiiit Iudaeis incahtare lapientef. Illi
aütem cläufis auribus,ficut afpides furdx , eüm non at-
tenderunt.His dicit Spiritus lanélus:Siverè vtiqueiufti-
tiam loquxmini, -id eft, 'fi vcrè lecundum Legem agitis,
iüfteiudicatefilij hominum, diciteculpam, &itad^te
fbntentiam. Vtquidiniuftitiam mapus veftrae.concinnant'?
alienaminiaßvtero matrisSarae, erfiatisdyentre
'pamsyeftriAbrahje. Hoc Abraham hon fecit; SifilijA- loan.%.
or aha effetis,vtique opera AbrabafaccretisN uneverb alienati I
ëftis ab vtero,hon eftis filij eius,erraftis a<veritre. Vos e-l I
nim cuius opera vultis facere^hurus filij eftis, vos-expatre
diabolo eftis, loquentes falfa-. lUe enim ab initio mendaxfuit,
& in verträte non ftetit. 'Quare exctècauit yos inalitia ve-
ftra? *Gecidir enim fiiper vos ignismalitixe, 8cvidehtes
nonvidetis folem iuftiti*: ft d fi cut leonesora veftra rn
mortiseius fremitu aperitis. Illo autem exurgetca mor-
tüis, Deus'conteret denteseorüm in ofe ipforum, mo-
las leönum confrmget Dominus,ita vt ad nihilum deue-
niänt,vchjt aqua decurrens,contra quos intendit arcum
Dominus,donee infirmetur. Sicut cera liquefaëWaufe-
rentur.Cera liquèfabla ad naturam fuam reuerritur,dein
ftatp fiio iteruredintegratur.Ita vult cos affligiDominus,
vtad
vtad ftatum priftinum reuertantur.Priufquamproducäc
fpinaj\vcftj;rc 1 hamijos.Spina: natUram hanc haben t,vt in
virgultomagis quam ih arboribus proru.inpat. Rhamnus
autem arbor eft lpinea.nullum ohininó afferens pomum.
Ergopriusquamfpin^: veftiu* in arborum duritiam con-
uerfie,radiciuis fundata:,permaneäc:&eftccta RhamnuS,
quafiviuentesabfoibcat vos fpinofa&obdurata iniqui-
tasveftra. Verum quoniam clamaftis ; Sanguisbuiusfuper
nos,&fuperfilios noflros. Lietabitur cpm viderit yindidlain
impiorum,ciun rcligaticrit illumin crucis patibulum,ita
vt tollat& lacronem, & lecum ad paradifumducat, tune
Letabitudn hanc vindi&amimpiorum,hunciuftum vin-
dicat Dominus orans Sc dicens: Patpr,remitteillis. Vos autem
impij diemoaes,tuncvidebitis„quiaeftfru6tus iufto,
cum videricis filiu Dei manus fuäs lauere in fanguine pcc-
catorum. Cum enim illi dicerent, inpitati ab fpiritibus
Immundis reus eft mortis,expandit in crucem Ghriftus ma-
nu§fuas,& lauarc eas qcepit in fanguine peccatorum, Fu-
dens exeis iänguinem&lauan^peccataeprum : tunc dixit
omnis homo,quia eft vtiq; früétus iufto, Domino Iemifericqrdiatuapræuenirecme
, &oftenderesmihifii'
per inimicos meos.Idco cnim immorralitatem eis no tol
les,vt humano ceneri fubieâi æternas pçnas luant, vide
tes omnes angelos adorantes, filium hominis fedentc ad
dexferam maicftatis:&ipfe dcftrueteos.quieft protedor
meus, dçli&a oris corum fermolabiorum ipforum. Siue
tuncquando Adam ledu<ftuseft,fiuenunc, quandofuggeftionib.
foedaconfiliapulchrismentibusfubminiftrê,
vtcomprehendancurin luperbiahomines, contemnen-
tes praeceptapomini fui, & de execratione & mendacio
dæmonum,compellanturad malum,fiat fuper eosiraindignationis
tuæ & non erunt. Et feient quia tu Deus do-
minarisinlacob & in fines terrç.Ibi enim dominatumo-
minuSjVbi fines faciun t terrenæ voIuptaçes,'tunc conuer-
tenturadvefperumimmundi fpiritus,vbi vidçrint, quia
lux mentibus noftris deficit,5c tenebræcrcfcunt : tunc e-
furiuntnosquaficanes, &circunieuntciuitatem,men-
tem videlicet noftram. Ipfi autem difpergentur ad dcuorandum
feftinantes, viq*, ad interfedionemanimæ. Hæc
, . , . . eflrcnim iàturitasrCOrum,vt vidcaritinterire pugnantem.
fuChriftoI&vtiqueDeuscurammundigerensiudicat SedquiferuusChriftieftdicitDomino.Egocantabovir-
eos in terra,iudicio fuo adiuuans eos, qui eft benedidtus tûtes tuas,dicam aduerfarijs meis : No ego de virtute mea
in.fecula ieculorum, Amen. ^ —r-----------’—^
In finem ne dilperdas Dauid,in tituliin/criptione: quan-
do mißt Saul&cuftodiuitdomum eius vtin-
^ terficereteum. L V I I I .
ERipe me de mimicis meisDeus meus, & ab in fur gentibus in me
über a me. Eripe me de operantibus iniquttatem , &deviris
ftanguinimfiiluamâ Quia ecce cceperuntanimam meam, irrue-
runt in die fortes. Neque miquitas mea neque peccatummeum Dóadiiçrfum
vosarmaco'mpio , fedde vimitibus Dcimei
confido,cxulcansmanein miferjeordiaeius; Manecnim
exultamusin raifericoldiàeius : cum tenebras ànoÈis
peccatorum abftuleritj&dcderitiuceraiùamincordibus
noftris. Exultamus inmifericotdia eius quia faiäui eftfüfeeptornofter
&refuui'um noftrumin die tribulationis.
Adiutor meus tibi pfaiiam.P/allicDco, qui fpiritu & ore
pfallit.PfallirDeo, qui eaquçcanitmittitin opera, define
cefladone dicit Deo mens eius : Tuesmifericordiamea,
per quampetueniturad vitam .euafisomnibusinimicis. — . . / .rlp'i |y 'tJd "j* _ s , J vj • a e ... ■ "X t — — l t tttiitv .tj,,
mine,finemiquitatecucurn & dtrexi. Exurgein occurfutn meum \ qUi nos conantur occide: e gladio noftri confenfus de
-t. — •< Ijjjg ljl 1 quorum nos confilijs & vi.olcn.tijsliberatDominus Iefus
. Chriftus, qui regnarcumDeopatrc & SpirituS. per omnia
fcculadeculorum, Amen.
In fipem pro his qui commutabuntur,in tituliinfcriptioncipfiDauidin
doiftrinam: cumfucccnditMefopota-
miam Sytiq Sc Sobal,& conuerticIoab:&per-
- cuflit Edom in valle Salinarum
duodecim rhilia.
L IX .
DEus repulifti nos & deftruxifii nos, tram es & mi firm et
nobis. Cemmouifti ter ram, & conturbafii earn, fitna con-'
tritiones eius,quia commota eft. Oftendiftipopulo tuo dura,pota~
fit nos vino compunflionis. Dedifii metuentibus tefignificationem,
vtfugiant afaciearcus.Etliberenturdileai tui,faluumfacdexte~
ra tua & exaudi me. Deus loquutus eft in fancto fuo, latabor &
partibor Sichimam & copuallem tabernaculorum metibor. Mens
eft. Galaad,&mew ejl.Manajfes, & Effraimfortitudo capitis mei.
lyda Rex.mew,Moab ollaJpei mea. In Idumxam extendam calcia~
mentum meum,mihi altenigenafubditifunt. Quisdeducet me vfi
queinciuitatem munitam,quisdeducetmevfqueldumaamiNon~
&vi$èx& tu Domine veusvirtutum Dew ifrael. Iniende ad vifi-
t and as omnesgentes, »0» miferearü omnibus qui opérantur. ini-
qùitatem, Conuertenturad vcjperam & famempatienpir vt ca-
nes,&circuibuntciiiitktem.Ecceloquenturm orefuo ,' &gladiw
in Idbïfseorum qùoniam qitis audiuin Et tu Domine deridebis eos,
& ad hihilim deduces oninisgentes.Fórtitudinem meam ad te cu-
ftodidm, quia Deusfufceptormetisesvew-mew, miferitordia eiw
prauènict me.Deus oftendïtmïhi fuper ininneosmeos ncoccidas eos,
ne quando obliuifiantufpopuli mei. Difperge itlos in virtute tua,
&depone eos proteMor mew Domine. DeuäUmoris eorum fermo-
nem labiorumipforum, & cbpiprehendantur infuperbiafua. Et
de execratione &, de mendacio anmnctabuntur in confumma-
tione,in tra confmmnationis ér. non erunt. Etfcient quia Dew 'do-
minabitur Iac.ob&fmitcmterra.. Conuertenturad vejp'eram &
famefnpatientur vt canes,& circuibunt ciuitatem.Ipfidifpergentur
ad manducqpdMin ,fi verönonfuenntfaturatt & murmura- ,
bunt. Ego autem cantabo fortitudinem tuam,&exaltabo matte
mifericordiam tuam. Quia faß w eftfufceptor mew&refugium
meum in die trtbulatiopis mea. Adiutor.mew tibi pfallani, quia
Dm fufceptor mew es,Dew mew miferiçordia mea.
C O M M E N T A R I V M .
^ _' _ ... j netuDewquirepuliftinos , & non egredieris Deus mvirtutibus
Q Vando domus corporis tui a principe huius mundi noftris.Da nobisauxilium de tnbillatione ,quiavanafalwbjomi-
cuftodiii prascipi cur, vt capians, & in ceificiansgla- '■ nis. In Deo faciemus virtu tem , &ipfead nihilum deducettribu-
dioc umfciin qu e pecca ci, ex totisvifceiibus exclama: Eri-1 lantes nos.
pe me deimmicismeis Deus me us, quoniam occupaue- ’
run t animam meam,imicrunr fuper me fortes. Ego enim I
caro (um,illi vero fpimus hint. Vnde autempatitur per-
fequiitionesdæm011 umChriftianus , ; h ifiquiafineini-j
quitateyukcurfum fuum currere , Sciterfuumdirigere?
C O M M E N T A R I V M .
PRoftratis hoftibus,vi(ftoriamnosdocuitDomino re-
putare,quoirato vincimur, quo miferante vincimus.
Etidep ejùrge Do mène in occurfummihi, & vide quia Ipfeixiouet-terram corporis noftri,& conmrbateäm,fiue
cupio line iniquitace currere. Illi autem qui perfequun-, comminatione futuri iudieij, iiue plaga aliqua præfends
rur me , hi finit qui operanturiniquitarem, qui conuër- ; exitij,pro quarpgamus vt fanetcontriciones eius.Often-
tuntur advefpernm,& famem padentur, vc canes & dir- difti.n. populo tuo dura. Durum cor Pharaonisin opéré
■ cumibunc ciuinatcm.Ecce ij loquüturin ore hio quafi pà- düro.Potafti nos vino compunëlionis.Vbicunq; iraDo-
ciftei, fed glaclij funt in labijs eorum. Sedquantumcun- mini 8c pafilo cUiufcunq-, plagæ eft,aur calix iræ, aut vinü
j que fe fapientes exiftiment hi fpiritus immundi, tu Do- ebrietads memoràtur, heut dicît Hieremias ad Hierufa-
mineirridebis eps, Pronihilo enim apud' te hint omnès lem: Inèbriata es calice iræ & furoris Domini. Tempere
gentëSjhue de vif tute præhimentes, hue de aftutia cohfi- ergo quo porafti nos vino compunddonis in Ægypto,de-
I dentes. Fortitudo mea, à te euftodiar , quia tu fufceptor dilli metuentibus te hgnificationem, vtfugercntàficie
j meus es,vt tc fufeiperet homo.Tu hifcepifti hominem,vt arcus. Vc qui vaftabat primogenita, rcipidés hguificado*
L' '.. . . !■ _____ . _____ ' Y ^ ; nem