Gene]T+.;
D
rum repofira conuerfatio: ita futura prscktjentis offenfio,
futura pnaenuntiatur cletftio. Nam diuina pröuidentia
ficut nouit iudicare de geftis,ita adhucgerendis feit pras-
iudicare. Nemoitaque putec, quod frambus nondum
hatis dmcrforüm ncccfii tas fit prtefi xa meritoriim, cum
hoCpoft tranfaófcam vitte militiamde eis Malachias Pro-
phetacommemoret; & d c prteterito eorum ftatu diui-
hum pröteräctniriifcftaéquitate iudicium. lacob dilexi,
Efau autem odio babui. Quid mifum eft,fi iuftitia diligat in-
nocettriam,&refpuat iniquitatcm,apud quam etiam ru-
türafaöafunt? Quodautemminormaiori ex lege pr*-
ponitur , & lacob neglebto fratre ailigitur, hint paulo
tardiöribüs obfcuritas nakitur, quod prolatü dile&io-
Tiis vel odij reftinaonium nondum naris frambusarbi-
tran tur, du m & eui den tè's caufie quib us vn ti s di fplicue-
rit,alter placueritfupprimuntur.In Kis ergo duobus non
‘ïiatitrJeiüra homi ni b iis praefigun t.ur, lcd.dc fid egé n tiu m
^ifind'èlitktcludaeorum iuftiti* ftatuta narrantur. Non
‘ëttith höc loco iu^ralitëram peiTqnte lpccialicci germa-
nóriïni, fed temm eaufie ac myfteriadekribuntut,dicen-
^eüominö: Duagentes funtin vtero tuo,& duopopuli de ven-
tretuo 'diuidentur. Quod fi de prtefixalege origin is tra&a-
:fëtur,qüid opuserat vtmaioris& minorisaetacem,quod
'ad rem non pertincbat,infcreret, nifi quiaapudludsep-
rum prolapiam kmper in duorum vocatiöne populp-
i:um ïenioriiuniorantèfertur. In qua tarnen patcium di-
■ uerfitate multi & de Iudaeisreprobiseliguntur, &c de e-
'kétis gëfkibus reproban tur, y t intelligas in y troque pó-■'
jaitlo'mftum iudieem nbti decreta obferuare, fed merita.
Sed dicis : Ciitn adbuc non egijfent aliquidboni aut mali,iam
'prjefinirispartibusdèputantur. Quidmirum fi quorum
minispræuaricationem,nonmorsarbitrij, fedinnrmi-
.tas, neeimpo Habilitas , feddimcultaspropontolabbrc
fucceflit.Sed&AbeldiuinisplacerftconfpebEibus : per
infitum à Deo generaliter bonum,id eft,per propriÇ meruit
voluntatis affebhim. Hie ergo cui cognomen mfti
immatulacoe varie perfeélio dédit,quo erudiente iuftitite
fe&atôr èxifterct, nifieum lex vilceribus infcripta do-
çuiflet?aurviadeplaciturasDeohoftias,&perignem cç-
■ litusabfamendas de adipibus & primitijs Iciflçt cligere,
nifi fîdes,quæ cum amatorem virtutumfeccrat,infpiraf-
ict,ficut legi nnis'.Fideplurimam hofiiam Abel quam Cain ob-
tulit, tefiimonium perhibente niuneribus eitu Deo. Quod ne-
quaquam obtinere potuiflet, nifi ad Dominidonum famuli
accelfifiet. obicquium. Et tu nihil eum ordinations
Dei habere iudicas proptium,cuius deuotiofiiDeus’per-
hibet teffin\onium? Vicies bonum crediilitatisfton no-
uellumeflcpriuil,egium,fed vètuftum,&inter iplamun-
dicoalefcentis exordia mentemhominisficut in tellcdtu
atqueratione, ita etiam fidedfiimniû'iméloredotatârn?
Icaque ram i:um dédit animé noticiâm iuam, quando ci
coniinittcrc dignatUs eftimagincm fuain,-
Ad cuius imagmem &fimilitudinemprimus homo
jitconditus.
C A P V T v n .
Q E d dicis:Quid mihi ad libertateaibicrij ifigisimagine
I'RDeijCum ille eximins coriditor fututuffecuVuds ïecu-
iisii&redéptorjad illam magis imaginem fecerit homine;
aftusprajuidit,eotumexituspræfignauit | E t idebfiput 1 quam pervirginem éràtadmmpturusexhpminfe? Për-
~eos curiumviuendipro arbitrio proprio difpoliturosef- lualio hæc à plcrilque profertiir, ledomni ratio ne nuda-
1c conftabat,ita pro Dei potencia prænolciuuur, pro in- [ tur, quia prioris initia,imagmem multo pofteriorisin^
'ftitiapræordiriâhtur, hoc totumdeeisprtedicitur^-tron j duere nullombdoponruht.Âü'tqùômodo'np'dumcreàti
‘ptaefinitur.In Iacpb.ergofidelis.populu^defcribitur, in | fiinilitudinem,isqui primus ctcabaturiacCiperet? Inter
Elau incredulus deiignatur, de quipqs vtrifque ita dicitc
Quid ergo diCemus, quod genres qua non feci ab ant ur iufiitiam,
apprebenderunt iujlitiam: iußitiam autem quaex fide eft:lfrael
yefljeäanskgefn infinite,in legem iuftitiahonperuenit. Quart*
quia non ex fide,fed quafi exoperibusi öffenderuntenimtn lapi-
demoffenfionis.Dmxidickav^honexoperibus, vides quia legis
•operadeftruuntur, &quod Gentibusobedicntiay|4m
aperiiitadmileridoMiam'.IudseisveroprEeceden'sinjqai-
tas &incredulitäsprä:paraüit offenlam J Non exoperibus
(imiuitjjed'expSwwfed/dwwcf/.Nonilldsdicitproprijs.Qhæc
faciliüs hoc credi polfit , vrad'leciindum Adam primus
Adam imagmem fiiam ,!prÖ ördinis ac tèthporis ra-,
done trän{mitretet. Mipime äutem fieri potérat,V‘t imago
nondiim exiftentisfiib.ftàntiædiceretürïs» qui ante
tot lecula formabatqr:& imprudens afiertio probaretùr,
v.tficut dicunt fimilitudihis ândtôtëm 'ex vltglni; pro-
creandum,antiquilfimibrÖtöpläftiperföna præccdèret.
Hucaccedtc^,' quod muftüm ids ilia hürfiiliàrçt in homi-
ne primæ innocentite decüs,fi immaculatus ad exemplar
illius fingeretur,quipeçcafUri'eratmacülàScUrâturüs:vt
periousvacuos, fbd q!egat ex operibuslegis fuiiïè fiilua- i cum tranlgrefiio nöhdum exffter'et ,'iämtarnentral^télf-
tos. AbfitjVtproporiihicdainnatio origiriis. »ftimetur, j fiónis culpam füturiintévcèlTbrisföTmapréEerrét.Cöti-
vbivöcanris'benignitas&obtempefatis humilitas pr^- ! (equensitaqueftonerat confumihafumatqj bérfeólütn
dicatur: &vbifideidmifiasdoAririageneraiisincu|cat, |udimaginèmiliiós, pefqu'cmneceifeëratpefditum'r'e-
a'clümfc’n ctedulitatisinliriuat. Non ergo lehoc lpcoini- parari, ne fub nömin'e ventun medid ipfo tempdre f^e-
‘quiratisaflertiö,q'uäeiniplacondfrione partem humani j licisexoidij,fiippl'antandi'videreturrüihaprédicr?Idèr-
generis damnatam loqüebatur, inrerlerat. Caulas verb * go fatiöhi inagis cön'gpüit,vti'h,hóminé, c ^ lH.iplä finli-
•curlacob dilexeritDeus,-^c Êlauodio habuerit, euiden- | litudinè a'Deogratiérés tradirurrröh riatür^ii^'go hóe
rer Geneleosexprefiichifl:oria,quo intelligas non fine o- pocius nuncupetur, quod ilpribre & fuperioreTilfcipi-
pernm dilcu-lhbne, neefinê rationc perfpiena.diuirirus | tur. Et de vericace limilicudo tuifle conlacaplenius iüdi-
pfonnnciarum,vr Elau odio, lacobau rem diledtione Dei j cetur,quam tarnen cum filionäturalipater iureco.mmu-
dignus hab'ere tur. Apparuerunt plane ïn vita lacob cui- - nicar. Deinde &illud foliciriusaduercendiim cft, quod
dentèscaufe,quziudiciüm Domini redtumomtiiimodis DominusimfterleïiisChuftusin primoïemporedefuo
■ alferant,ficut Gain dicitur:5«t teeritappetitus eius^r tu do- melibrac6.ndili t.ip i(ècund’b autem'de nöltrö' detédota
m'tnaberisidm. Non fiiperpdlüit hoinini pcccatum,|ub I fülcepit.Ët propteka quando Cxnihilonösparäüit,imär
hac ordinacionis iuaj lége, led lubdidit. Éccc pijllïmus I ginemTiiam factor appofuit. Quando verb nös pèrditöS
•modcracorgenerolam elTecupiensfaóiuram luam,etiam j reparauirdoimaro feruirefi-itucor adlümpfir,licutait A-
pöft rainam inclinatam , licet hominis voluntatem ro- , poftolus:/»/ //;.?;« ferm accïficiis vi fwiilitiidiuci)! bónmïumfa- 1
tius pafiïonis & concupifcenciz, non famulam iubet ef- ctus, & babi tu innen ms vtbohio. Quodfi adill'ani exterioris
Ie,leddominam • Sedüöoris vel amicitiam Velrepullam j hominisIpcciem..jrorniatifurntis'ifi cuius membris, vi-
in mahu hominiapóiüit, ad quem cius iudicium collp-f j -Ius,auditus,gufius,odorat'iis & taéluséft: qqid eritho1-
cauic.Yidecur qnidem ytriufque opperis appétirum elc- j norisautgratia’ , fi^deillaparticipemusimagine, quam
■ dtione ipfiiis pcrmiiille, led idéo, vt'mali licentia boni i nobisex parte maxima communem fcimus eïTecum pe-
fxerergloria.Sed//^ te eritappetitus eins, & tu doniwabcïinl- : cude ? Grauisergo e'örum errorefi:,qui arbitranturpri*r
^iw.Nulla peccandi ncceilitate cpnclüditur,cuiusdilcre- ! -mum hominem iuxta ilium., qui erat fumendus exMa-
■ tipnicommitritur,vtpeccato fuperibte libeitate'domi- J ria, abiikorpotcatrinitatecompbfitum.' Nequeenim
netttr. Wegener veto anihiüs, qui cürivbenóficio Dei de. -j^Pater vef$piritu^ (amStuS veftecafnis & häbituerat ho-
peccarbpoccft vicloriam conlequi, maüult cum offen fa I minis in du en dus ■, vtad eius quafi imaginis füae fpeciem
Ë>éi icruus bffepeccati. Qua cum ita fint,póft primi ho- I ac fabhimm-primi hominis -lincamenta difponeret, ac
• ■■ -■ - ................. . . ..............membra
membra plafmaret,vtpplÏÏtdtcerc: Faciamus hominem,
adimaginem &.ft^riilitudinemquam fumpturi fumusex |
,V irgine.Ideoqi.ex deitatis fimiUtudihe dèriuatur, qüjc-(
quid homini crinitasin commune largitur. Nec fic qui-
demprimus hpmp,fccundi Adie fukepifle imaginemdi-
ci pofret, ctiam.fi,filius Deifolus hominem eondidilfét.
Cum vetb vpita Trinitas dicat: Faciamus hominemadima-
ainém &fimilitudinem nofiram, plurali fingulare,& fingq-
lari plural e p.crmifcen§:& itcrum: Et fecit Deus hominem ad
fimiütudinem fuam, ad imaginem Dei fecit ilium. T o ties legis
hominem ad imaginem Dei cpnditum , & qua authori-
tatc contra diuina eloquia pnetumis alïcrcrc, iuxra lerui
formam fuilTe compohtum ? Cum ergo,imago h*ca pa-
,trc6c filio, & Spiritufanéio confer^cur, ablquedubio
trium perfoharum vnadiuinitaspry.no homini(iia? imaginis
tribuit dignitatem. Q u ? cum ita fint, inclfe homi-
ni licct attenuatamvoluntatisproprix libertatem mini-
me dubitabiSjfiprimam gratjam, quaaDeo cft hpnpra-
tus,infpcx'eris.Imago ergo Dei dicitur, quia eiindulgen-
ter ac dignanterinleruit veritas iuftniam , ratio lapien-
tiam,pcrennitas a:ternitatem. De imagine Dei eft,quod
intclligit,quod tebtum fapit, quod inter malurfl||bo-
| .miudicio examiuante dikriminat. Et cum Dei boni-
!,mikricor4ia,patientiaatque ïuftitia, fit, quanto quif-
Nattir*
legem n 6
inuriflè.
G«».y.
translata eil, vt non videret mortem. Ante translationem enim
tßfiimonum habuitplacuiße Deb. Sine fide autem impdßibileeil \
placéïe Deo. Credere autem oportet accedèntehi àil Dèum.quià efi,
&'ihquirtntibusfefit remiinerai'or. Nifi Voluntä'riarfi deüö-
tionem & intentionem quærcret, rcmlineratlöherti Kb-
mini noli dcferrct,&ninci äliquid prius Vndc pölfitplä-
cere^ribuilTct., Dumautcm dicit, antetranslattonibiIfiim
tefiimbnium habuit,placutJfeDeo,<i{ibhunnÖ eft, quod priüs
vita exäminetur,& ficbleftio fublcquàtur. In perfüafioj
ne prsedeftinatiönis facil'bdeclirtabitur ertbraccedcnÇjU
interrogetur caulkhræcedens, lnquirentibusferemunerätor
fit, cum/magno non deeft Cfirpinc non quærenti,quia de-
dit vnde non poffitinquiri* Quälern, quan tarn que homo
àDeoleget#primaconditiônt fufcepërit, perfecta
etiamNoëiuftitia^eclarauit, quia gcneraliafidci ^Lona|
fpeciali hife ftudio virtutum fedlatof, exeoluit. Cuiiis
tcm'ppre cum corrupifiet omnis qaro viam fuä fupertcr-
ramidamnatio keuta non eflèt, nifipræyaricariocx^r-
bitrio hominis præceiliftçt.Sicut ergb culpa pepnam me-
retur,ita culpa poenam teftatur,quç pro æquitatelnode-
ratoris infertur.Dtunäiitem dicit fermodiuinus i Omnis
carocorruperat viàni fuam : iniquitatçs illius temporis.nbû
impbfitæ definitioni, k d voîuntariæ imputât prauitati.
Legem iraque literæ àbfquc dubio coelcftis dilpenfatib
que maeis iuftusac patiehsinuenitur, tantp magis Deo non dcdiflet , nifi legem nattirs interpellalTet yfque ad
fimilis approbatur.Cuius vtique£militudo,non in vul- J iram dilüuij perdudta tranfgteffio.Ideoq; h?clexMpy/is
tibus fed in virtutibus polfidetur. Etpropterea de Deo'l qu* prima cred’itur,iam kpunda eft. Opus itaque natu-
dicitur fubtiliSjfimpleXjfyncerus.Simplex vtique, quia I rails legis in cordibus homui.um fuifle cpnkflptum, «t-
nihil 1 8 extrinfecus adiedicium, nihil aliunde conla- | iambeatilfimuf IPontifeX Augüftinus doÄiffimo fermo-
tum fed in illo yktus,effentia,atquefubftanriaeft.Ac fic i neprpkquitur,kadicens: Vtrüpquc fimul cürrit inifto
Deus q uod habet,eft, homo verb haec dona nifi accepe-. aluep acqüe torrcn rc genens humani,mal um quod a park
non habet. Cum ergo Deus iuftus ac mftitia, mikri- ] rente trahitur,& bpnum quod a creänte mbuitur. Item
cors & mifericordia,| pius & pietas fit : homo iuftus efle. nullius qtlippe vitiüm ita contra haturam eft, vt natura!
poteft luftitiaeffe non poteft,mikricors efle ppteft •, mi- deleät etiam extrema veftigia. Namhiric& quod etiam i
kricordia efle non poteft,pius efTe poteft,pietas efle nön ; impij:cögitäntatemä | acpradicanda'etiam mprasfenti
poteft quia non naturalitcr habet ifta, k d largker, verbi ; kculpiuraconftituUnt,&tnultarc«äereprchendunt,re-
gratia Ille aurum eft,homo verb deauratumvas videri j 6teq; laudantin hominum monbus. Quibus ea tandem
poteft-& in homine gratia eft,quod in Deo natura e ft: & regülis iudkät,hifi natüralibus ,in quibus vident quem-
in hoc creatum eft , quod in illo probatur ingeni- | admodumquifqjviüercdeb.eat, etian? fi nec jpfi eödem
Et ideo iuxta hanc rationcm magis duplex ftatuS | modo viüant?Qiiod& Apoftplüs ad Romanos eüidenhominis
apparet, cui hacitainfcrantur, vt feparentur
ßepius &c auferantur-Errant eigb qui iu ftipm reliquafqj
virt utes anim^ putät efle fubftantia,fine quibus vtc unq;
poteft vitali in natufä fua vigore fubfiftcrc, fine quibus
& diabolusin natura fua manere dignokitur. Manifcftè
eniininueniuntur appofita > dumeulpisinuenientibus
exuuntur. Solum verb arbitrium & immortalitas, quae
etiam malis infitaeft,non aukrtur,licetdignitas & bea-
ticudo immortalitatis poflitauferri.. Quantum ergo äd
libertatem arbitrij&immortalitatem pertinet * imaginem
Dei,licet èfe &infedec«loratam, etiam maliha-
bere poflunt,fimilirudinc.nifiboni habere non poflunt.
Qüfecumkafint, curhomines imagine & fimilitudine
Deidecotati, Angeli feü filij Dei.meruerint rtuncupari,
vel paucis adbuc exemplis' pi^ftringece nos oportet,
quanti ante legem literé,enyliente lege natpi!;?,qu* pri-
ma(vt diximus) Dei gratiaeft, veftibulafalutisintrauc-
rint, per Cbriftumadipla vitae penetralia perducepdi.
Sed hoequoque inloCö Abel morumac meritprumfi-
militudinefiibftitutusjvndeprofanafratris inftituta re-
fpueret,inde meliora potuiflet eligere, nifi eü in viam re-
btamintellebtus & ratio direxiflet, quaduce fanbtas tra-
ditiones & praedicabiles*dikiplinas velut haerethtarium
. munus tranfmifitadpofteros, vtangelorum Vcl filibrum
Dei nominepe^ multas cenkrentür istates.Qüis dubket
innumeras eius familiasDeo pläcitas , libertate arbitrij
! .praeditas,& ex gehtibus fuiflè faluätas, de qüibns |ä ü d
admodum,fedclariatque perfe<fti adillumihationem fe--
culifacris prodnntureloqüijs Ï Vnde enim Enoch..pülk.
Deo ambulare,vel Deo placeré pqtuiflet,nifi eitm lex vi-
fcepbusinfufa kereto magiifterio illuminaflb,t,’in tatum.
vt nihil terrenunvfapiens mirabilker a, terra Deo adfu-
mente raperetur ? Qnj dumfidei nieritp iri prim^feculi
illius aerate csßteros aucecellit »fidem ipfaiti cpm lege g
turiefibitraditäfmfleperdocet.Skutlegimu^'F^E«tfcb
tius proteftatur dicens i . Reuelaturenim tra Dei deccéló fupér R*m.
omnem impietatem & iniufiitiamhomnum eorum qui venpd- 1
tem ihinïitfiitid detinent, quïaquod notumeilpei,manifefiüm
eil illis.Deus enim illis manifefiauit: inuifibilia enim ipfius d crea-
tura munch per ea quafattafujit mtellecia conjpicmntur. Sempi-
terna quoquè eius virtus & diiiinitas,vtfint inexcufabiles. Quid
cum cognoutffent D eum,nonficut Deum glorificauerunt,autgra-
tias egeruntffed eudnuerunt in cogitationibUs fuis, & öbfcüratum
eil infipienscoreorum, DicenteseHim feejfefitpietites, fiuitifafti
fin t, & mutdueruntglórïam incorrupübilis Dei, itifimilitüdi-
nem itnaginiscorruptibilishominisi Nifi enima lege Deire-
cefliflèt voluntas , iram Dei non fenflflet impietas. Et
cum dicat:<7#k quod rtotum efi Dei,manifefium eil in illis, Deus
enim illis manifefiauit:z\x\dttmti hoe diflerit, périntérnam
dobtrinam paginis mehtisinkripta, manifeftam illis efle
debuiflenoritiam Dei , & per creaturx magnificentiam
crèatorem potuifle cognoki. Inexcufabiles quippé apud
Deum non eflent , nifi SSeXrrinkciis &lritnnkcus co*
piam percipiendx veritatis habuiflenf» adijciente Apo-
ftoló: ^«Mjinquit, cum cognoutffent Deum,nonficut Deum
glorificauerunt. lmpios èrgp & deintelleblu qubd abufi
fuut damnat, quorum iniuftitiam in cpntemptunl diui-
nitatis accufat^Famofi aute exundatió vafta diiuuij, quid
aliud riifi arbitrium humani generis perreatum damnati
prbis afleruit? Ac fic Noë përkdaiuftitia^ fppntaneos fe-
culi illiiis ,& bftèndif &; condèmnauk Crrores j’ficüt4 lëgi-
rnus’.FideNoeréJponfo accépto de hit, qua adbuc nortvidebantur,
metuens, aptauit dr cant infalutem domus fua ■: pér quam dani-
nauit mundum, & iufiitia, qua per fidem eil,hares eil infiittitus,
Qijjite'cöndenlnaiiitmundüm ? qiiiakqüi müdiimprb-
bk^iuftitixnéglexè'nf exemplürnj Ac ficiriöbédientis
'aCcuktreatumj& pldbüitperobkquiumj &atgüitalio
placerfi nihilpminuspöcüiflèper ftudiUirLCertè iiullurii
in il|a aetatë fataliscpnftitUtiolpcum babuit.- Nitiiquia
Vniuerfalis fuérat prxmiffa tradfgteflïó , yniuerfalis eft
H
Bibïioth, Vet.Patr, Tofn.yParsy kcuta