j A
Verbum
line .id-
'mixtioncj
homini
ïundlum
cfk.
604
aionçm. N ouÜT hic tefapfcratioriis, aufiundtionis mo- Vfctm bilcm, cum aqua pttuiram> cumaereïanguinem,
d u ic ft, & cemperaturôc manctoinnis dumtaxat adtm-} cutnigntflauan. bilem. Qutdquid aurctn ex démentis
xtionisexpcts.&nonconfnlbin.&incotrnptum.&limr conctetumeft.autrohdumelUaut-humidum.autfp.mils.
tnutabile,& prattetquamxjaod fenonveitit nequecon- Ai.ftote e, veto prox.meexfangume folo vulc het. cor-
£uttditttr, quoniatii umnisjrotfus commutationis eft ex- pota anttnantmm. Eo en.m&altp.ox,mè,&attgetl o-
pers, non vnacninillispatitut.fedvnatantumagictne- I tunes corporis partes, de fernen quoque ex
que fimut intent, aut commutator, fed cu n. ilia ampli- j mm ducete.Sed^uoniam redum non «debtrai Sc ofl.
fi cat .turn ab illis non imminuitur.Teltaiur hoc Porphy- | quædutimmaeirept.&carnemquæmolhllnna, Sc adt-|
tins, qui Chtiftmn oppugnate , Sc infeaar. non débita- pern ex vno eodemque gtgnt.p acutt Hippocrat.pt,mu m
uit. Suntautemgtauiaimmicotunijd nobis quxfuntte- j i quatuorhuraot.bus proxmieconctefcerecqtpora a -|
itimonia, nenne conttadici quicquam poteft. Itaq; Por- ! malium.vt ex lus quattetrenaraagts Sc cralliora-toot M *
1 • ■ 1 « — - ' diorafijant,emollionbusmollia, Inueniunturtamenfae-i
jOmoe
corpus è
quatuor
démenti
confla-
tum eft;
phyrius cap. fecundo variarum qnarftionum, ad yerbum
liclcrtbit, Non improbandumigitur accidere poüe, vt
aliquafubftantia adalteriusfubftantia: abfolutionemaf-
fumäcur,&pais fubftantis fit,ita vtinfifa ipfius natura
man eat,& aliam fubftantiam compleat,& vnirm cum a-
lio fiat,& fuam vnitatem conferuet,&quod maius eft ,
.ipfa qnidem non vertatur.fed ea in quibufcunque merit,
ad fuam ipfius adionem fua pradentia vertat. Atque
hxc de ammai Sc corporis iundione feribit. Quod fi in
anima vera eft ratio,propte.rea quod eft non corpus, lon-
gelongeque erit veriorde DeoVetbo,quod multo ma-
gis non concretum & vere ab omni.coagmentatione
corporis remotum eft. Hoc planiflime obturates ijs,qui
iundionem Dei cum ho mine accufare conantur. , Ple-
rique enim Grzcorum hocirrident.q'uöd dicant fieri non
pofle, nec probabile,nec decorum eile, vt diuina eflen-
tiacum natuta mortaii temperetur,atquemngatur. Nos
veto vfi eorum teftimoriio, quorum interilloi cclcbrc
nomen eft,crimen hocdepellimus. Dicituraquibuldam
Sc maxime ab Eunomianis,iundum efle Deura verbum
corpori, non fubftantia,fed vtriufque viribus. None-
nim efle fubftanrias quariund*, aut temperate Tint, led
vires corporis cum vitibus Diuinis efle conrmixtas. Vires
autem corporis nimirum omnis quod inftrumentis
litprzditum,ex Ariftotelisleiitentiadicunt efle lenfijs..
His ergo Diuinse vires commixta:, jundionem, illis au-
thoribus, eflecerunt. At ntmo.opinor, hoc ijs dedcrit,
Icnfus corporeas vires efle. - Supra enim peiipicue ex-
plicatum eft,quzcorporisJqua:amma:,qua^ius quod ex
vtroque eft,lint propria. Ecin proprijs cius quod vtro-
que conflatum eft, lerifus per inftrumenta fuum munus
hmgentes,poncbamus,ipfaporrbinftrumenta corporis
eiledicebamus. Quaie fatius eft,vt ante diximus, ex.
propria natura rerum corpore vacantium, non confuse
iundionemfierifubftantiarum, itavt quae diuinior eft,
nihil mali,aut fordium ab humiliori contrahat, led contra
potiusquzhurailioreft a diuiniore dumtaxat adiu-
uetur. Nam natuta pur^expers corporis,penetratlibere
omnia,Scanulloipfa penetratur,vt,quoniam omnia pe-
netrat,iungatur,quoniamanullo penetratur.expcrs ora-
nisadinixtionis'& confufionis maneat. Non ergo haec
iundionisratio,Deilubito;vtquibuldamclaris viris vi-
detur,fcd natuta nititur. Nam quod corpus quidern in-
duit,merito dixetit quilpiam Deilubito fadum^efle.
Quod vero poftquam iundluseft,nonconfundatur,pro- ] qua:ritur,veniamus.
pnapeinatura.fit,non quoniam ita illi eft collibitum,
Nam;gradusanimarum1alcenfus>item,&delcenfus,quos
Origenes.inducit,n,ihil pertinentesad diuinas literas,ne-
que cumChrjAiänorum decieris confencanei,telinquen-
di I unt.
De corpore.
qusdaiT
pequatuoihumotes in languine,vtlicet videre.in venarum
incifionibus,cum aliquandolerofapituita ineo ab -1
under,aliquando atcaaut flaua bilis.Qiumöbrem ifti in- part|Um
ter leconfentirealiquo modo videntur. Sunt autem in-corpori
ter partes animalium quaedam fimilium partium, qua:- 3ua^ ai
dain dilfimilium. Similium crebrum , tunica cerebri,
neruus , medulla,os,dens,cartilago,gla.ndens, vngues,
ligamenta, membranae,fibrae,pili, carries, vena: .arceriae,
pori,adeps,cutis,& horumvelutproxima elementafan-
guis,qui puruseft,pituita,bilisatra& flaua. Nam tendö
curp exligamentis,tumcx neruofisfibriscompolituseft.
Dillimiliiim partium,caput,thorax,manus,pedes,& cetera
membra hominis; non enim in caput caput diuidi
tur,vt neruus in neruum ,& vena in venam, & cato in
carnem. Quidquid autem diflimilium eft partium cx his
quiefimiliumfuntpartiumconftat,vt caput e neruis,&
carnibus 6coflibus & alijs eiufmodi,qua:etiam örgünica,
id eft, fi ita licetloqui,inftrumentariavocat.Definitioeorumqusfimiliunvfuntpartium,
h«eceft, Qiiorum partes
Sctorius& interfefuntfimiles: Simile porro nunc pro
podem incelligcndumeft. Non autem omne animal o-
mnes partes corporis habetilcd aliqua eorum mutilare-
periuntur: alia enim carentpedibus, vtpifees Sc ferpen-
res: aliaeapite,vccancri,&carabi,&qna:dam aquatilia.
Habentenimlenfuum inftrutnenta in pcdore, quia caput
non habent: Alia pulmone,quotquot fcilicetacrem
Ipiritu non ducunt. Alia velica,vt aues & omnia quie vr:
nam nonreddunr. Qiiibus autem tefta/pro tegumento
eft,plurimismcmbrispiiuata funt. Nam ea vt lint ani-
malia, in paucispofitum habent. Vidcntutetiam aliqua
non habere cum habeant, vt cerui videntur non habere
flauam bilem,quoniamininteftiniseamdifpcrfamatquc
latentem habenr.Homo vero & om n ia p c ifed a habet,
ötäta omnia vt rede aliter res le habere non pofljc.In par
tium quoque firu, magna in animantibüs dilhmilitudo
eft. Alia enim habent vbera in pedore,aliainaluo,aha
|'ubcruribus,&aIiadiio,alia'quatuorjalia plura. Piopc-
mod um enim natura ad numerum eorum qtixgignun
türvbeiummultitudmem dinrenla eft. Vetumli qtiis
haecexquiliteyelitexcerpere.le^ät Ariftotelis hiftoriam,
qujedeanimalibuseft. Non enim ptopolid eftnoftri dc
hisexadeagere,Ted quibnfdam veiuti foimis adumbra-'
rc. Quare ad dilpuratiouem dc elementis,quie deinceps
C A P V T V.
. C A P V T IV.
OMne corpus è-quatuor elementis concretum, &
conflatum eft. Proximè qùidem eorum quae fan-
guinemhabent corpora, è quatuor humoribus,làngui-
uejpftüita,flaua bile,& atra : eorum verô qu* fangu.ne!
carent,cumexeæterishiim0ribus,tumexeo,quod in ijs
qum fanguine comparatur.Proximè autem dicitur,quan-
do nulla natura intercedentecxillis quid fadqm fuerit,
vtè quatuor quidemelenientis, quatuor humores,exhu-
inoribusea qqa:particulatum funtfimiliû,&partes funt
cprporis.onerata lint. - Comparantautem cum terra a-
ELemtintum mundarium pars eft minima corporum
concrctptum.Sunt autem elementaquatuor , terra,
aqua,aer,ignis,compofitaadordinfem quern iam dixi-
mus^fiab infra locatis corporibus ad fupera progicdja-
mur: ipfa prima Sc fimplicia, licura c*cecis^oipotibus
Comparentur.Etenimomrieelementum eiufdemeft generis
cum ijs,quorum eft_elemenrum. Namprincipium
non eiufdem eft generis cunihis quae exiplb nafeunrur.
Elemenrum atitem prorfuseiufdem gencris.Iam verb ter- ra,horu
ram,aquam,aerem,ignem,efle ^lementa eaidens & aper- qucqual
tumeft.Etenim inhisfummaequalicarespoteftate&adu 'atcs*
confpiciuntur,quamquam nullum horum eiementorum |
qua:l'enfuperc4piuntur,&: temperatione& adiniittione
cum alio elemento vacat. Nam tacite quodamntodo
hafe
1 hicadiilieràia(^iitorania,â£âltcruraaltei'ius raagis.mi- (ffonc exiftii.Ac fumofuniqlndenrcaliJumf i)c, qui ad !
|mifvc:eft^amcepf;atqil'e etiam qiixcioncx'uiufque natu /vMoitilifnattitaraacoedar.vb'iquidcmnafcituf calidiivti, !
ïafacilepet&icitiit^Hjbctautetnquotfqi elcmàïituiiqiu-! proccdenjpB vetè,pauJaimS,ttfri|ati,&tandétliiii:aqii â
l' ^ w ^ “ at«dua*ii^'iu;fiM.i8étur.^£ftiic»lmt<!fip cÿductti.Qaant d,u|îjï«hi namratn actifinduxit .quum
fligid^âf uccafd^tiâftfgjdi&liLitïtidajaer calld'üs
NàquevercfVcrqgôdlubjimioraqüifttttAdtertîs-lentotalppgius, friqu
a lita tc s^ ^ e lcB c litq qtIcpofl[unt,ndnciiifei excotr rgididT^a|tf>:ateaqt. Omma'autetn corpufa ex cSaigréïIii
I 1-lcmcnca
[ quop^td^Ó.
libfem^
; |ccin act-J
[liitrfi-'Htur
r&cohx»*
porè yacafi'tibus. qualicatibiis cdfpbra cbnftare poflupt
vel çæt'era cofporü quie fumijiàm eàmq; adu quàjitatenï
non habeiitv Mène ehtipinfiivitaeiemèntao quæ
fiùif.aliamqgisialia'mihûseamqualitatçm habeant,,nec
dtiud 1 cari.p^lïîc q f i n i clementa.lint. Neccfle eft'
ergôelemenmm i&corpuscfle,&fi mple^corpus &
habere fùriimas qualitâtés;calorem dico&frigus,hnmo-
rèm ^ficcuatem. Hxenim fol« qualitates totam peni-
tusmiitantfubfta^ciam,qupcl Çceteratumnulla facit qua-
litatuin.Ne'queènim albedoàüt alia vüaqualitas cofpo-
riiadhipra,tQttimpènitüscorpusdealbac,autamcir,vc ca-
m m m ftigbs refrige ia t. S u h t au tem elementa libi
rituti'ib Cohtrafià quætliias habènt qualitates contrarias,
v t a'quà fiîgi da &hti m ida, igni ca1ido,ôcficcojôcterra ficca.^
, Faim.
I oiHn^pIäg
pidèale-Jxa;
j betÿc fuP
itigidaiaeri calido&hujTiidp.Qupniam autem con-
trariaïïbilp6pùlarinonpoteranr,lînonefletmediûquod-
da'mvhrculum.qiiode'acOlligaretjqui hunc'riiupdi orna^
t a rn-rn o|i tuseftüe^us^ n ter térram &c àererri quæ contra-
rialSn^qqampbfuit.duaftiueeiqualitates dcdir.hunio-
réifi & fwgus,qu 1 bus cu'm extremis copulatis ea colligate
po lie t. N am frigore cum terra necellitudincm habéc,
hüinp^ecu.maéreconiungitui.Inter àquam item Sc igné,
quæ contraria quoqjfunt, rncduim aerem intcriecit, qüi
hutbofebumaqaCcal^recumfig;rii-conuenit.Afqueadi-
ftummoduinconttaiiaconiunxitjinteriedisnatuiisqui-
' bu Ida mvip cie 11 ^ b iis, q u æ & feip/às & ea quæ viricircnc,
àftnngërent.Tale enim vinculum optimum eft. Ergo y-
namquamque harum riatutarum, quas interpofitas dixi-
imrs,altera qualitate iunxit bum co elemento quod ante-
eedity^kera c,um eo quocfcorilèquiturjvtaquafrigidaeft
Sc humida,yfed frigère cum terra çoniungitur , quæ anter
cediclhafcenfùàbihfi^isad fuprema.humore cum aere*
qifi cpnfequicilr.Sihiiliter aer humore coniungicur aquæ
quæ |nt^c^tiiiicalore^ qui conlèquitur; - EtiamigftiS
calovfe côniuhgitur curfi aere qui antecedit,ficcitate cum
* tetrâ.per iriflèxidnem.&coriuerfibnèmadexttcmumÆo^
dj?m modo terrai per inflexionemifirigbre cum aqua,calo-
re cumigniconneditur,vteriim non iblum ad lapera &
inféra alcenfum defeenfumque habeant elfimenta, fed
etiam in orBemreferai;nturextfema,id eft,igriém 8c terra
ad fe mutuo inflexitquodammodo,arque conuèrtit. Et-
enîmigniâf6localoreamifloterr-afit,quodèfulminibus
apertum éft. ^ Delatusenimignisàfummo ardore refrir
gératùi in làpiaènt»^^verdtur.Qubcircà omrie fulmen càm
lapide fertur'&fulpliurë.Eftau te m fulphuryelut ignis re-
ftigeratus,neque amplius ai2tucalidus,fèd poteftate, fic-
cus Vetbétiam adu.Sbla'aiitem clemeta aduhabenteas
qiulitates,cæteiaomniapoteftate,nifiadeleinenmmad
mouëantur.Açneynquani^ocddantelementajvëlquae.
ex eis cpncreta fù nt, fapié nterDeus prouidit,vt elementa.
Je in fe mu tub, Sc in çpncrë'ta;px.eis corporamutatencur,
rutrufqj haebip elementadiflbluerentur. Atquèica ex ortu
mucuoinquo^fatis riiagnavis èftjCÔn.ftantiaperpetuo cp-
fecuàntu^T^rraepim cùm Hmùm contraxerit ,aqua fîc^
Aquadetila^&'comprellà,terra:eadémqV'calefada,&in
yapotësfblùta aer: A er çpbftbdus S^denfàtuis in aqua,fic-
catus in iguém co n ue rt i t ur .S ïc ëtia^gnis ex t indus',&fic-
cicate detradâ in aerem vertitur.Eftenim aer,ignisextin-
d io, Seyappr aqOæ càlefadæiQuprumvtrum qj déclarât
excalorè àerem nàfd.Ètéhim aquacalefadajôêignis ex-
ti ndus aer fit. Eft igitur fuaWtura caliduy-fngefcitTamen
quacuoi ho rum de mentorum oriu ntur,tam ftirpium quâ
an i m ali uni, nà cura pu ri Him a elementa ad horn m corpo-
I Vocat Ariffotèlés liæc'
co rppra ri attirai ia', ne que peca ceruatîo rie m corn pon u h -
tuf,fedto!ltapcnitusiuHgahtur&commifcentur,&vnum
qiii.ppiam & à fè diftioctum corpus efficiunt. Ira enim
iunda funt.vt difeerni niillombdo poflii)t,neque,fepara-
tim cerrii terra,feparatim àqua,& aer,& ignis : quoniam
vnum quid,&^ab ipfisdipej;fuitri ex ho'rum'quatuoc coii-
greflipne fadum eft,vt tetraphàrmâ'co.Nam fcc quoque
aliud éflin tetiapharmàcum,abijsqüibus confiât. Non
tarnen epdem rhodb,non enimelcmenta pér appofitio-
nemterum tenuilîîmarum,vcin terrapharmaco corpora
èfficiunryfed pet rnutationem & vnitatém. A tque In ele-
menta rurlum diflolùunturcorpora^ itaq; perpetuo per-
mân'ent,Ômnià,& ad reriim omnium quæ funt ortü fufH-
ciunt » rieque yel redundantvnquàitt vel itnminuuntur.
Qüamobrem altefius ortû,inténtum ëflè àiunt altórius,
& vicifumalrerius interitumialtêriùsôrtümihoii folum
in anima vtfupraöftfehfum eftifed etiam in côrpote. Pla-
toniyerb plàcèt triaquidem elèmenta rimtati in alia, at
terram immutabilem rcmaricre. Nam 'cum quoqùe ele-
mento Comparahs fpliditatês figuràrum,quæ redis lineis
contineritur.cumfetra cubum,quoniam ptæ cæteris dif.
ficillimè mouetur,cum aqua,earn quæcæterarum ad mo-
tum inëptiffi ma eft, id çft, figuram vicenarum bafium: cü
*gne» figutâlü mobiiitaté oinriibùs- præftantem Pyrami-
dem:cunï aere,qüi ex aqua facilius,tgni difhcilius moue-
turyfiguram odonarum bafium,ex his:forrnis dembftrat j
tria in fe rautùbmutari: terram riequaqua; Nain has trés
Pyramidem odonarum,&vicetfarùm bafi.urn figuram ex
triângulis trium laterum non æqualium quifcaleni 'dicü-
, tur conftare,cubum verb è triângulis parium laterü.Quæ
igitur è triapgulis fealènis confiant, hæc difloluca,rurfuf-
que coeuntiain femutuo mutaripofll,at cubum diflolu-
tumin aliquam triùm aliàrumfigdrarüm mùtari ho poflè
(çonftât enira ex parium laterum triângulis, ex quibus
nullum aliorum triurn conftarepoteft)neq; aliquam triü
aliarum figurarum in cubum.N.eceflè eftlgitur etiam ebr-
pora,quæ hisformis formanthr,vt fe fotmz habeant, ita
ipfà fe habere inter fè.Neque tamen non patibilisomni-
no terra eft^fêdàtenuiôfib.us corporibus diuidicur,vt di-
ftrahi qiiidem alrerius elementi interuentu poflîr, none-
1 tiam mutari in ea a quibus diuiditurf Rurlus enim in fe
-coienSjfibi reftituitur quôd in aqua licët cernere.Si enim
in aquam cxigùa terra railla,eam pétfurbes;fcflblàïtunh r
àquam terra,fin defiftas perturbare, v bi aqua conftiterit,
terra fubfidit.Hoc idem ad totarâ'terram' trahsferendum
;eft.yerqmhQnrnurktiq hæccft,ledmixtorUm diremptio.
Ait enim Plato,ignis àçumine diflblui -terram, quæ diflo-
lutain ipfo feratur,aut in vaftitateaeris cum eam aer dif-
fqluerit,autin aqUa , cum ab'aqùa fuçrit diflbluta; Alia"
: modo elementadiqiden$,tradirvnumquôdque elemen-
tum tres h abere qualitates i gnem,a c umen,r arita te m, m 6-
üm.-àlterüm exttemitin^ementorüm ,id eft terram
betudinem,dcnfitate m,ftacum: vt funt per has qualitate^
contraria,ignis,ôcterra,quod in cæceris qualitatibus quas
augabamüs,non eüèniebat.Sümptasautemiéflé ab Vtro-
qÖeVxricmörumbuyitateSj&itaflièdia-elcmentaëxtj-
tiflë. Sumunturenim ab ignedüæ qualitates,raritas &
ïnbtüs:vnæà terïa hebetudôV& àër cotiftitùitur j qui qua-
■ Ç;*
Orras v-
oiqs cft al :
ter i us i a-
teritùjf
Plato.
durâaÿàqdam,# actret|aoe aoeedi^yt^infimæ^eius par- ÉtaceihabëtqüibusfcrmeCur^hebetàdihemjraritatc,motes
quæadcetram vergantjfrigidaîfint.fuprema! qaæadi- ; turh. Rrirfus duæfùmuntur,qualitates tèrhè, hebetudo,
gneiaiCafidæ.QtiodideÔeuenit,quiamolliseftaer,&fa- & dén fitas,& ynäfgriiSxhiotusSc aquafitquæformatur
cilealienam qaalîtatem aqdpit.Celeritcrenim ingrat de hçbetudine^den fitaté, mo tu. Eft igitur,vt açubacnad h,e-;
fiianatura.ôf mütatur.Anftoteles'duàs nàturàs eflè açtis : be^ùdihçmiîtàigfcsacl- àërem;vt raritas ad denfitatem,
dicifjàJiumJuiadVâpOfum^aturàma^ itaaëradaquam3vcSiotUsad'ftatümiitaâqüa adterram.
|efpita^ônfevgigni|:fflyalm ^fui^famlqaijex1 igms' extinT îfa igitur igriisad aerem1,ità aer àdaquam. & v t aer ad