R em içjj Epifeopi Rhemenßs,
------— r%7zI r lôrmT),du'in eots. a jdc fijd.em « » «i»»»*»*»
mmbtsusdmpltar, Subaudinones Immlroodib;c laftfne-
cclïatiï. Quæccdcfiaqiiieft corporis Chriibplenitn-
doeiusfubaudieft,id cft,pleriimdo qbrporîs-Chrifti qui
per omnia genera hdminiim in omnibus generibus ho*.
minumadimpletur,hoceftaugetur&augmentamr,dnml
eniraquotidig e^%gulis genïîbuf ad fidem Chrifti per
baptifiijumçoncùrrnnt, quondie corpus illins augetur.
Verbi gratia flcùt de guolibèt Rege dicitur, quia dum ad
eümexercitus&pdpuli diacriarum gentium connuunt,
aUgetur, iScadimpletur *
moDtietatern vetbi, próatihacranftukt pignns, aliud li-
qmlein eft.pignus, aliud arth.a, M M
/im sfa n& u s credentibus eltartha, quraab illooperationemmiraculorurnaçcipmnt
, abafque vtttuces, Ipcm
videlicet / d em , 8c caricatem, interprétation«.. fermo-
nhm cetWquebuïufnïQdi.'ôcfiiifcprælènt.cantaniglofiâmhabeinusabillocumadhucarrhamt^
■ H B R a »
r.&l»aptizat.infideipfiua;,tipfeDeuSomn,potenS
landetnr glorificemr. PwpwM:ifubaudi qmavos arrbami'piricUs^
Pcccatisanteamortui. perCKriftum viuißcati font,.nou
anÄihabetis,apquibtteftisDeo,ö‘ fgaaa' ^
C A P V T XI.
Fais operibus, fed gratis per fidera.ßftendit Cjcqtes
quae prius aliens erant a Deipromimonibus, um
per Chriftuih& fidem yquaeDcidonum eft, ratfas
cfle landorum conciues, itemqae habere tunda-
xnencum cumPacriarchisa.cProphetis*
É g W é q ^ e S im m r n Itfu-M e ft ,q “ am habe- (m £* (jj i,mh&t"CMis ttßris, t <» M *
tis ,n omaelanftc*, hdceftmomoes (andtifieatoi m ba- • jlbmaliquanäoMihuUßisftiumiumfaalum munit hum, [t-
ptifrùate. NonceJfopatwa&mprovobvjUiomdt e o , me-1 ijW{^u;npr;nL;pn n potrß,itis.itrn huius, fttritusqmnuncopernmonamnßrtfacttnstnmtKnibusmeuJabundimimamfiOi
suriiißiosdiffidsnM.-imqmbus&iiosmntsaliquumhicomcrme,
me deinde pró vobis , vtveusjjom"»"vj * ' j j
eil, Deus Pater, quiefthommiaffumptoavetbo.^Purrr
glorie ideft, Pateryerbii;D«voiB#i»r«™A’K»h‘t
lammt,dise tnanifeftationùmagmmnemcm .h o ce ft,in
cognitionem Del Patrisi 'Ejuare dielt non “ ffoptovobis’
déiniepro VtD e m | fntifumunnießierijsteamsmfine ƒ««“ ' “ wlmentem cerna
etatiasrctcrrcDeqt Numquid temper pOteratinufle-
: rcliudibus, & orationjkusî Non, fedpropter maximam
àmduitatem ralftdixit; ■ Idbc|autero4 ix.musI>eumPa-
nein Deum eiTe hominis afliimpti à verbo, quia in venta-
S H S tekabetnr , iiiutlpiü fihusex parte hpmamtatls loquitnr
Ma?,.s t. jn^afiohe, pens Deus mem quart mtdmliqissfli. Erteiurgens
Äaonr.’| ^ J ^ g iii<B i«Milri*yif«»il»«i tetremmeam&Fairem ve-i
Ißruin, Deum metm &Dtum w/ram.Paterïurem glottæeiuSj
id eft, Pater Verb. quia,ipfe filinsgfoiiailllus appellatut,
IfeLse. J-Mibente Patte ad eawjxurgtgtoria mia,extagt Sc pßltmum,
ïd e ft, chorus Omniumvittuttim, petillum emmglordw
çatuS eft Deus Pater, iüuminatos eatlos tordis vcjtrt iubdec
yo bïs ,vtfciasïsquafirjpssvocdtMiùs eiw,(tibuuàïàfubicq\ic-
’tibusinlamftis,hoceft, vthabeatis Ipern percip.end.vi
f ___.L. * HeLèis/it li/lihertilliu etui.{j\13
! jut m p nos aipaenn*, j ---------------
j fatïfumus indefiderijs carnis nofira » faeïentes voluntatem ctrnis
& cogitaùonum, & eramus naturajüij vu & ceteri : t De«*
autemquidiues éfi in mifericordia, propter riiminm charitatem
fu4m,quadtlcxitnos, î &cumejfemus mortuï petcatis conut-
uificauitnos in Chrijïo, (cuiusgratiaefttsfduati ) t &conrefujct-
uuit : & confédéréfetit in coelejtibus in Cbrtjlo le/th f vt ojtenderet
in faultsfitperuementibusabundantesdiuuiai grattd [u& in boni-
tatefuper nosin Chriftolefu. t Grattaenim efiisfaluatiper fidem, j
&boc non ex vobis^Dei enim donum e& , t nonexopertbusvt
quïsglorietur. t Ipfiusenmfumusfacluraycreatiin Chriftolefu
in openbtts bonis t qua praparamt Deus vt in illis ambulemus. t
p ropier quodmemores eftote ,qttodalïcÿtanio vos Gentesin carne,
quidicimtnipraputium, ab eaqu&dmtUrcircumcifioincarne,ma- !
nu fa fia: f quta eratisiüo tn temporefineGbrifto, alienati a con- j
uerfaione ifrael, & bojpttes teftamentorum.prormfiionisftcm non ■
habentes, & fine Deom hoc ntundo. t Nunc autemin Chrtfto
lefu, vos, qui aliquando eratu longe , faâi eftùprope in fmgutne
Cbrifti» f Ipfe enim eftpax noftra, qui feett vtraque vnum, &
tibusinianwisjuuvcdt, -r r I mmjUeidMiummppaarriei etteemm mmaawcetariiaofuowluoe*n,s»,»ir♦u«m»»ic«a•*t•a »s#in**c«a•«r»n»e*f;•u«*a -: t .fa
>ra-aEtéroaiö.Sc^uitar,ö*®wff^^ | gtmmandatorumdecretiseuacuans, vtduoscondat infemetipfo
omma ? Öïnniafd%ecgenerahqmmum j* & omnia qn ? * ^ nouum hominem jacienspocem , .f &fapnfiliètMbos
ih c tè lpï& qus in terra Cöhtinentur. oriturin [ corpore Deo per crucem, irtterfietensmmieitias infemethoe,
enm Pi'almifta dicat omnia iubieaaelle potettati ti- | , EtnntensEua„ggitZjauit patemvobts, qui lopge futftis,
li)Dei,ficutin hoe loco dieitur,quare idem Apoltolusm j & p acemüs,qutprope. f * Quoniamperipfumbabemtis accef
Èpiftolaad Hebraeos dicat, necdumtamenomniaiubie- r £ ambo m yn0 spirituadPatrem. t M o tam non «#if hofpi-
aavidtmusei. Qu*qoaeftioKoc jjiodo lolmtur ^qma ^ ^ .a(iuen(i;fedeftisciuesfancbrum,&dome(hct Deiiifuper
du^funt Fiibie^idnes : voluntaria, fine fpontanea & co-
aa iua , fiae poteftatiua, de voluncariaÿiturFnbieaione
“dïeic ÀpoftOlusdd Hebræps neçdum eSe fub.eaae.om-
niaperftdemi-ScvoluntatèiT^, quianeedumomnesgen-1
tes crèdunVin eum, decoafttuavero finepotettatma fob-,
iédiionedîcitpialmifta,omnia:fubieÊta eué'cl , qu.aper
potentiam veiint nolint lu d d i, «que pagani 8c dimo-
neï fubiéai funt ei. Quia dre (hones per muocarioncm
noftriniseTusfuganturabobieffia-Co.poribus ,'&.pagani
îllo permittente atiornrt. regda 8e terras inuadunr. Ett-
s/iim, ideft,Chîiftum dedii Deps Pater cupur hoc eftPr.n-
dpem fupraîninemEcclejiam,quâ eft corpus ipfius, mbaudi &
' quæ confta|;ex Angelis ôihominibus iuftis. Çhriftus er-.
go capüc fuie Pimceps eftEcclefis , qaiaficutacapiceje-
' eunrur membrar& lipMtu vMEcamç corpus, itaa Çhri-
ftoregnnrur omnés é le a i ,,&iviuificantur.. Et ficutcotr
pasconftatcx^^bus;&çarnibusy&fonibus,atquein-
firtnismembeis, & camcn omniaafpiritu viuificancur, i-
ta Ecclefia conrinet in Fe fortes in fide , in bono opere.;*
Peccatofes quoque qui Funt infirîni ih fidse in yircutibus.
qubs tamen omnes^iuificat Çhriftus qui eft caput iltes
,&aduena :fed tftisctuesfanctorum domefttet Deiv\ fuper■
adifitaitfuperfundamentum Apoftolorum, & Propbetarum , ipfo
fiummoangulan lapide Chrifto lefts:. - f in quo omnis aiiftcaùo con- ;
ftruttacrefcittn templumfanitum in Domino : t itt quç&vosco-1
adiftcamtni in babüaculum dei in Spttitu.
ETVw.fubaudi Ephefij v- cuntejfetis mortuïddift'ts & peccnr
tis véftrisftnquibus aliquando ambulaftis fecundum faulum
mundt buiusi id eft , Fecundum ikcuiariadcfiiieria amator (
tum huius mundi, fecundum Prineipempofeftatis aerisbum,
hoc eft, Fecundum. voluntatem Diab oli, qui in caliginc |
huius aeris reièruatur, crucian dus, fpiritus, id e ft, Dia- I
bolus quem Fuperiusappellauit Principém , qui nunc ope-
ratttr infilios diffidentta, noc e ft, in paganis & hærètiçis, at*
que Iudæis, qui fidem reâam & perfeôkafonoo habént. |
Hopdiftatinterdeliétura > &peccatùm , quiadeli«^ura j
perperramusquando ea prætermittiipus , quæ nobis a
Deo prascipiuntur impiété, vr eft, diligesproxtmum tuumfi-
cutte ipfimiyôc quando ilium non diligimus , vel non ho-
noramus parentes, tune delinquiçius. Vndediciturde- j
li<ftum,quafidercli«ftiim:peccatüm eftquandoilludpèr- i manfura. Qüætuncoftendentur nobisper Chriftumin
ficitur, à quo Deus præcipit fe afïètuare. Verbïgràtia fiç*
ut eft, nonoccides, nottadultetabis & .cetera/ Vel aliter
deli(ftum eft in cogitàtione.peccatum in operatione ^ lù-
dæi ergo’ & gentiles hiorrui etantdeliétis > &c peccàtis*
quiaanimaquapeccaueritipÇa mofietur,non per fubftantiam,
Fedpeccatopropterquodrecédic Deus abhomine , qui
eft vita animæ. Nam fipit moritür corpus recedetite âni-
‘ma,ita morituranimâtecedente Dçoi Qüpdaittém di-
cic , in quibüiFubâudi déliais & peccàtis aliquando ambulaftis,
blatldiendi cauFa hoedixit j & talc eft,quale & il-
lud ,fuijlit aliquando tenebra, nuncautem luxiti Domino.Sequi-
turfinquibus fubaüdi deliôHs&pèCciatis j &nosomnes(ab-
audi ludæi aliquando corner fa i fumus in defiderijs carnis noftra >
id eft, carttâlibus cottcupifcentijs » & tertenis voluptati-
bus, facientes voluntatem carnis & cogitaùonum , hoc eft
(eculisVentuiis , quiaitl prxfenti feculo nohpöfliint vi-
ded:gratia enim Fubaudi Dei eftis faluati de morte ad vitatn
perfidem, in bapriFmate j tloti vcftns meritis, & hoc Fubaüdi
, quod faluati eftis y & fidem habetis non eft ex vobis, Dei
enimdonum eft, vt faluifitis,& fidem Rabeatis. Vnde Do-
minus d(cit , hoc eft opUs Deivt credatis in eum. Si Oplis Dei ioan.ß
eft', noiicx nobis, a nobis fiquidém tieque fidem, neqüe
falutem habcmus , neque aliquid b o n i, quia Dcuscfty
qui pperarur in nobis, & velle & perficere. Qiiia ergo
talent pleriquedicere * propter bona opera meamcrui
Venire adfidem, ideo Fubiunxit Apoftolus, nonèxoperibusi
Fubaudi, accepiftisfidem,M»e^««^/ör«f«r , Fedpergra-
tiam Deipriuspr£eceditfides , ac deinde fubfequiruro-4
peratio. Solent ètiamilli, quiexoperibus Fuis glpriäri-»
tur , Cornelium Centurionem in exemplum trahere.
quodcogirabamus corde, impleBamusopere , adulte-1 dicentes: quia proprer bona opera qüéhabebat, meruit
rium videlicet, FomiCatipnem, Furtum &cætera. itéra- accipere fidem-y inftril&us à Petro. Quibüs reippnden-
mus naturafilijira , fiuefilijvind iüx.Sicut&cateri Fubau- dum eft, quod Cornelius cencurip erat Iudæonim, ha-
di homines. Non debemuspütare quod natura humana | bens cognitionem & notitiam vnius Dei, à quo fe fperâ-
à Deo mala ficcreata.&condica, quia bona, Fandta , & i bar, & credebac^pro Fuis bonis operibus temiinetatum
immortalisfadaeft. Scdvitiofuocprrupta, ‘&depraua- iri, & quia aliquid fjdei habebat iam percéptum , quod
ta eft ,a<Hmagitïfcmenim&fimilitüdinem Deï fa^us eft exotnabat bonis operibus, merüitinftrui à Petro de cohomoin
anima, non in corpore!. Sed peccando perdidit gnitionetorius Trinitatis , & baptiiari bâptifmo facra-
imaginem, qiiam habebat in lànâirate , &.ininnpcen- menti, fine quo nemo pöteftmuhdäri a peccàtis , ipfius e-
tia&infimilitüdinem ,quam habebatlnimmdrtaiicate, ' nimfiwmfaäura, hoi eft, ipfo Ghrifto opérante efFeCtifu-
iptaautem homo don genuit filium ad illam llmilicucii- musboni,&Fa(5fciinnocences, crMfifiuerenouati inbotois
nem, qüa ipfeFadtus e ft, Fed ad imaginera & fimilicudi- operibus in Cbriftô lefts,id eft* petChriftum Iefum fiuc petfinemfuam,
qùamipre iam habebat, hoceftpeccatorem
&morcalem , ficut ipfe erat. Dumergo peccatores &
mortales riatiFumus ex primis parentibus * quifimiles
dem Chriftile/u. ^ e b o n a opera prapardiiit Déus vt in itlti
ambutemus, proficiendo de virtutéin virtu tem, Noh de
ilia Fa&urd hie loquitur, quaiti principio Fa<5ti fumus, vt
nobis iam erattt e ffed i,. quafi natura fiue naturaliter era- eflèmüs, (èd de ilia,qua cum mail eflemus boni efFe«fti Fu*
mus filij virtdiéfcé , quia propter prjeuaricationem man- j mus ipfo opérante* Propter quodi Fubaudi quia rehoüâti
datprumiDei qü*praruâricafi fumus, in parentibus no-j .eftis in benis-opéribus,mmoreteftotdfmc tatmtütöte^Uid
ftris vindi£tam merebamur redpere; DeUsautem qui diues aliquando, id eft, antequam vehiretis Vos ad fidem , Rentes
eft , hoceftabundans 6C multiplex,iubaudinonfoliirn in eratisincarne, hoceft, in carnali cohüerfattane; Quidite-
potenti&,&cvitiütCifedinmïfericofdia;Proptetnimiam,C\i\c bathïni praputium ab ed » Fubaudigenre,quadiciiürà voBiS
proptefttiàximam caritatem &dile<5Honem fiuam , qudnos eitcumcifioincarnemanufaÜa. îudaeiproprereircuthcifid-
dilexitcum eßemus mortui peccàtis, eo modo, quo Fuperius ’ nemàgentilibus appellabantuf circumcifio y & genres
dmmuSfConuificauit, ideft» fimul viuificauir nosCbrifto, Iquiaincircumcifæerânt, àppcllabantur à ludæisptÆ^ü-
inbaptiFmatepèrfidempallïonisfilijFui,vtficùtGhriftus tium,quafipeceatores , & alieni à Deo; <Beneaurem
tefurgensàmörtuis iam ndh moritur ', ita ôc nos fine peè-^ ' cir.cumcifioin carne diciturefïè , & manu fafta , quia in
cato vmehcesiam nôrimoriamutinpéccatOjièdviuamuS ! vnöfolammodo corporismembroiliacircumcifiofiebat
virtutibus. Cuius gratia faluati eftU, Ephefîj, non ye,ftris | manuumpperatione. Noftraverp circümcifiphonficiri
meritiCEf conrefufcitauit & confédéré fecit in coeleftibusin 'Çfjri? Jexppliatione Vnius meAibn,fplummodô, fedin toto cor-*
Æff jid ç ft, per ChriftümleFumi hoc düpliciter pötelVin^ Lpore fpirituaiicer,&ifi omnibuseprpqris fehfîbüs , qüo-
telligi, conreFuFcitauir » id e ft , fimul refufdtauit cum j niarncircumeidimusin'hobis Vitia, & deleétatiortescar-
Chrifto inbaptifmo | quartdo vërbi graciadeFcendimus | nis, & eoncüpifa:ncias pfaüas, exfioliantes nos omnibus
infontem , & mortui fumus ibi peccato , ficut ChriftuS | peccàtis dele<äaticöum , arque opetatioftüm, fequitur.
mortuuseftincruce, &depofitusin fepulcrum, & refur-‘ j Qgieratts ïllo tempore antequàm crèderetis fine Ghrifto
reximüs dèmorteadvitam;, deimtnundiddltdindoceni hbceft finefidéChtifti , vel fine promiflione de Chrifto
tiam, prpeedentes de fönte purifieati& mundatiabom-1 alienati à conuerfaione lfrdel, ideft|iy .excrahei, & a liè n ii
nibus peccaris , ficut Çhriftus refiirrexit de lêpulcto , 6t j conuerfatiohe IudÆorum, quia fiotl (eruabacis circumci-
Confedenlus iam in coeleftibuspet fidem, & fpem,iuxta fionem, neque fabbatu fh, neque iegalia offerebatis Facri-
! quod Dominus Apoftolis promifit, dicens, rof,inqüit, • fiaa s ^à^itài^dmè»tërtm,Çabsaiai eraäs. Holpes dici-
fedebitis fuper fedes duodecint. Nam quando Apoftolusifta | tür quafi ottij,eo qupd quando Fufcipiébatur in domum,
loqüebatur, incarcéré erat pofitus& tamen cumfiducia j poriebat Dominus dömus,;quifiifi:ipieBat, pedéWfüpcc
tàïia dicebatB Poftumus & aliter intelligere , accipietïteS j oftium ,& datis dexéris lurabat , quod pàcihcus effet in-
præteritum tempos pro futùro hoc modoi;Conrefüfeita- greflus.^entiles ergo ttfftfeunces ad ludaifinum, quambit
1.19.18
nos Detis Pâtef per potentiam verbi Fui in die iudicij
& confédéré fâcietin coeleftibus per Chriftum Iefum. In-
eftabilis eft ifta diledbo , qua Deus Pacer non Folum pro
iuftis , fedetiampro peccatoribtts,&: quod maius eft tcuiscircumciderentur
, & IegaliafacrificiaotFerreric , kirnen
noniâeo repucabantur Vcèiües,1cd ptofelyci appel-
labantur,&aduenæ,&qüafihorpices!habebancur. Id-
eoquedicic Apoftcius,quiahofpires, ideft, aduenæ , 6c
bellibtisdignatuseft mitterefiliumCaum-iptofteitdefef pro ' profelycierancteftamentoturn Dei, non habeflres fpera
eo vc oftendat, in faultsfiuperuertientibus abundantes dtuttias vitae aetern«, velillius proitrifBdtliS.qu* fäfta eft ad Abrä-
ordtia fua fuper nos, quiineumCredimus , in bonitateCcum ham , tJUpdin FeinineeiOsy,ideft,irtChriftoberfedi-
piecace in Chrifto lefu, hdc eft per Chriftum/ S*cula di- | cehtur ömnes'gentes. Q ^ Ä ß is edinsinapröiüiffior^
cuntur e o , quod fequancur , & in fe reuoluancurid eo ; «äaeflet,de eis tarnen illi honhabebailt Fpem, quodpof-
aticemdicitinfjcculisFuperiienientibus, fiuefoturislf quia f lentpetuenireinFocietatemIudasorum , qaianon habe-
mulcafieeula St multateifipo'taerüht poftdiemiudicij, : bant legem,&Prophetas,inquibus ipfapromifliodori-
atqueinnumerabilialicet continuäta dies fit, Non enim ! tinebatuf,#/^Dw )ref«,rubaudierarJin hoc muftdo,Ii-
fol occafum patietur, iuxtaiillud. Non occidct tibi vlrra l cet enim tnultos Deos colerent gen tiles » tarnen fine D eo,
Foltuus i iftafuntergodiuitisquasoftendit fijpötnos , ! yeroeranf,nonhabentescogrtitipnenieius, quia &illi.
quasotulusnonvidrt nöcaurisaudiuit,necin cor homi- ; quoscolebanthorterant Dij Fed dsmottes Sc operaraanis
afeenderunty I Hoc eft gäudia in gcernavicafinöfirie, nuun^hominiim.- ; ......... ' _ ..........