1 A jÉtquamuis fcriprum fit in libro Hefter , diccnteMar-
1® dochæo,Gratiastibidomineyqtmïamfacifiinouafigna & ||||
urp? 0 \ ><F‘llu non {tintfact* mgentibus fdiiudens omne fecutum in
' Cortès duos, elegiftivnamtibipopuh tui, reltnquettsaliamgentibus.
U a .14-;
Et Patiltis & Barnabas diCaut: Et nosmortalesfumus fimiles
vobis homines yannunciantes vobts contient ad Deum viuum, qui
fecit ccelum & tenam&mare & omnia qua in eis{tint, qui inpra-
tentugeneratipnibiu dimfitomnesgentes tngredi viasfutu, Qua-
ùis cigô h ® c& multa Emilia vcritatis fcriptura pronun-
cict, fecundiim ipfam tamen credimus & pijflime confi-
cemur, quod nunquam vniuerfitati homiimm diuin® £ -
uidëriti®curadefuerit. Qua; licet exceptum libi popu-
lumfpecialibusad pietatemdirexeriFinfntutis,niulita-
mennariohi hominum boniratis fuæ dona fnbtraxit , vt
prqphecicas vpces & præcepra legalia conuinccrentur in
elementoràm obfôguijs ae teftitnonijs; accepillè. Vnde &
inexcufabiles fadi funty quiadeosfibi dona fecerunt ; &
qua; creata crane ad veendura , yenérati finit ad colen-
B dum. *
Quodahfque diuina gratia voluntas tanto citius propin quat ini-
quit ati, quanto dirim intendituraftioni, quia non
■ ■ 'f ingloriampeiviuit. $
C A P V.T VI.
IN quam irapieratem etiam ilia gens, quam fibi ab omnibus
genei bus do min us Icgrcgauit, tota tranfiflet,nifi
mifericordi* fu®propofitum fufteptandiieledorumla-
pfibus praetendiiïèti Nam plena: lubt pagina: veteriste-
ftamenci de Iftaelitic® defections réi^tutvt aperte appa-
reat diuin® femper.fuillegrati®, quod non omnis ille po^
p ulus difice flic a domino. Ita h um ana narura in pri mi ho-
minis pracuaricatione vitiata, etiam inter beneficia, inter
praecepca & auxilia D e i, femper in deteriorem eft pro-
cliuior voluntatem, cui commicci non eft aliud quam di-
mitti. Haecitaqüè voluntas yaga,incerta, inftabilis, imped
t a , infirm a adefiiciendum,lacilisadaudendum , in
cupiditshibus caeca, in honoribus tumida, curisanxia,
fulpicionibusinquieca, glori® quamvirtutum auidior,
fam x quam cdnftien tiidiligentior ,• & per omnem fiii
èxperienriammifetiör früendo his qu§ concupiucrit,qua
caccndo; nihil in fui£ habet viribus* nifi pericuh facilita-
tem : quoniara voluntas murabilis , quienohab incom-
niutabiii vbluntaceregit,iir ,,tanco citius propinquatini-
quirati »quanto acriü^iht'éndirüradioni. Quamdiu ergo
jiojnihiea ptacent qua Deodifplicent »voluntas eius
animaliS eft .%quia etiamfi in bonis mojibus ag a t, male
adhücviuit, 'finoninDei gloriara viuit. Hoceft enitni
proprium St pracipuiim piorum,, vt in domino gloriën-
tur , ripe feiiffiitfPefddni^anc. Bqpeenimfé amant jqui
in ie opéra Dei amant.. Nam &Deus hoc amat in nobis-,
quodipfVfecit;8ihoc ódit,qiiodipfe non fecit. Si ergo
opus Dei amamusin nobis, bonam voluntatem re die a-
, mara^usitf'hobis ,q u ® vcique ii opus Dei non eft;et , amaj
da non efi^et. Quis aurem homo (nifi mala: voluntatis *
* e. amet ^neritJ bonam infenpn^amat vpl^ntaceni, qua: fuperni
agticól* prima piantatió éftïDicerite ehïmsveritate, Owi-
nisplantatio qudm non plantauiipater meus ccdeftujrddtcabitur:
Qujcquidnonefteradicandum, rnanifieftum efta parre
efldplantatum. Bqna au tem voluncas , om nium virtu-
tumgermen eftprimum.Q^mniXaqriginiruiinilla x -
c fpiri- tecna& incommutabili ydluntatc requiefeit, yt verè fit *
Ipif i taljs qu oni am qu i adharet De</y vmu (piritus du mp er
communionemilluminantis & iliuminati , iuftificands
& lufti fïcari ,rege nc.is ^(iibdid, qmnis adlio ad vnümre-
fettur: &quod ad vnum rcfettdr, vcriufqj eft.Quia
neca Deöalieriaripoteftquoddedic,n'ec
ab bominequod ac* ' .
cepit.
gjt'ualHD
M.Cör.ö.
In bomine ,cutn adpietatem redit, npnaüamin eocreari fubßati-
tiam, fedeattdem qtidfuerat labefaäata, reparari 3nec ,
aUudabeoduferrinifivitium,prïorevolun-
$ tatecorreäa.•*
Ç A P V T VII.
B ic trääandum videtur : Vtrum cum bonte voluntatis
eflè homo iridpic * eadem quae in ipfo eraf cor-
rigatur voluntas j art alia ei quam non habebat , ôc’qüJe
priori repUgnët, detun Quod vt euidentius appareat.al-.
tiusid non pigeatinquirere. Omiiei homines in primO
homine fine vido cohditi furnus, & omnesnatura: noftrae
incolumitatem, eiufdem hominis præuarieatione perdi-
dimus:. inde traâamortaliÈas,indé multiplex corporis^
animique corruptio, inde igriorantia Si diificuj^s, cui«e
inutiles, illicit®cupninates, facdlegierrores, dmo’rva-
nus, amor noxius, iniufta gaudia, poem tenda cônfilia,Sc
non minor mifêdaçum muldtudo qiiam criminum. His
ergo arque alijs malisin naturam humanam imtentibus,
fide perdita, lpe relidia'i intelligentia obc®cata,vqiunta-
te captiua ; nemo in fe vnde repararetur inueni t. Qmact-
fi fuit qui naturali intelledlu conatus fit vitijs reluâati,
hui us tantum temporis vitam ftcriiiter ornadit ,ad veras
autem vimues æternamque beatitudinem non profecir.
Sine cultu enim veri D ei, etiam quod virtus videtur eflè,
peccacum eft, nec placere v Uus Deo fine Deo potêft. Qui
veroDco non placet, cui nififibiât diabolo placet 2 A
quo cum homo fpoliaretur I non volun tare fed voluntatis
fanitate priuarus eft : quia nec detrudi ab innocentée
ftatn pofïet, hifi voluntaté peccarer. Q u ® ergo naturae-
rat bona, qualirarefa<ftaeftmala,&illeanimi morus.qui
nunquam poteft fine aliquo elle aroore, hoc eft,fineaîi-
qua vol u ntate, n on perdidi c a ppe t i r u m, (è d mutauit affe-
dtum,id recipiens defiderio , quod débuit refutareiudi-
cio. Cumigitur hottio ad pietatem redit, de quo idco
diiftum e ft, Spiritus vadens &non rediens : quia nifi ilium
Deus conuerteret, non redirec î uonfic nouum. figmcu-
tum, nouaque creacura, non alia in eo créâtur fubltantia,
fedeademqu® fueratlabeFa6tata,reparatur.Nec aliud ab
co aufettur^ hifi vi ti.um quod nacuranonhabuir'. /
Grattant fie reparare opus Dei,vt liberum arbitrïum non au-
• ferat : fed potius per ipfummetiiludfanet*
G A P V T VIII.
TTVitenim in Adam naturailnë vîtio , quiper vpl^ ita-
i M in obedi en ti a ni mala m u hacon traxit, Si inpofte-
ros magis magisque multiplicanda transfudir. Qu ® vt
vincantur arque m nibilqm deducantu^non* efFecit nifi
gratia fàluacoris, qui opus (bum opéré fuo reparac. Sich
t enim di ci t I q ah ries A p o ft o 1 us : In hoc djjparuitfinis Det,
vtfjktatopera '0 MM iÇt fieruropit vincula captiui , fie^vc-
ftic nndftatem l'poliaci.lj c (anac vulncra fa u cia ti : vt qùod
in.ipfd âgic, etiam per ipfüra geratur. Cuivtique cpntra
holle mïu u mn 0 n e x pe d i tfin e p r o teeftor ec o n fl 1 ge re .C u
ilio en i m habet certamëh,a quo aliquando iupëratus eft.
Nûnergo fidat * de viribus luis , quæ etiam euro eflënc
intégré, non fteterurit.- fed per ill um qiiaèraty i dons m ,
qui.lôlus.nôhçftyidus&omnibus vicir. Etfiqh®rit,non
dubitec quçt endi affectum ab illofèaccepiliè quem'qu®-
rit.'N e c quiafiirituDeiagitury ideofeputethberum aibi-
trium non habërç :quod ne runç quidem pcrdidi^qiian-
do,diabolovolunratefe^dedit,àquoJudiçium:.voluii^tiS-
deprauarum eft, non ablatum.Quod ergo non * inceife-
dum eftper vulnerantem y npn.tolliturper medentem ;
vulnusfanaturjnonDaturaremouetur. Sedquod.
’ innaturapërijtyfnoh reftituitufnifîab
m aurore nacur®.
C«p.^
mxqac.
* vox, «le,
honcft
th'jG. ■ ■
fafpisc- 21
coi.Colia: ■
HL wy '
' 'V'.. '■’^ 1-4'
m m
Hæc quæ ftqCùinturéx^nanufdîptôriBibliothec®
Ga m b iO hetifis c O d’i cé r e d è fu p p le n-
datianfcripfimus.
gnanteyperexterïoraquiâemânfidianientatoraudeat i fedmens
auxfavV)e\ptdnitapraüaleat.:Admagnatt%‘enimvttlttaternfde-
Ijuin materia efi referuata certaminu m \ vt ndn fuperbiarfanâi-
tai duriipulfaturfafamitàs. Vnde & Apofiolus dicit,ln magntïiudm
retmatmjîm nfaxtoüarydatus eft m tbi angeïusSatb'an^ qui
, .vv faiecàlaphiz,et Propter quoiterDominum rofautvtdifcedereta
Apudqûentquodperdidit natttrn, nonperijt. aterna eU enitn virtùsininfirnn~
fapientia, aternaveritas,atemabonitas, aternaiuftitfa:omnium perßeittir. :Qü&rat ergo ioïriinits imaginent fuam, & enuiiiT’:
deniquevirtutum lumen aternumèft-, tdtunique qüoiprtus efî, temouem bonuspafiorinUeniat, nec dcàignetttr Agram'àiu nitniùp,
Deus eïl,. ;, QUifi non operatur in nobis : nulliuspojfumuspartiçi- J fattgatam buinerisfuisferre, & 'non:reuoc'ando tantumfed etiam
pes ejffyirtutis. fane hoc quippebono, nMefi bpnum : fine bac lu- \ f 0itando faluare. Quarat Dominus imagmem fuamomnium.
(e,nihil efiJucidum : fine bac fapientia, nihilfanupt ; fine bac iu-
ftitia nihilniïum. Diat enim per. Efaiam Dominus. Egdfum,
ego firn Deus | & non efi prater me qui faluet, & Hieremias fiïo
( tnqutt) domine quia non in homme viafiia : nec vin efiy t dm-
gat iter futipt• Homo namquejnortalis damnata in Adato,origi~
quaineam incideruntfordtum conçretionedeterfa, facculuni bu-
manicordùenuBlei. Scriptiimplemmi; Q^fotefifaçere mUn~
dum de immundo conçeptum femme ? nonne tuqut jblus es ? Qua’
râtDominui imagmm fuam,vi in reuelatione acififttfrcatiàné e-
m , gratta refor mantis apparent, ficutinfefaClum Paulus Apo-
»ecarpdtternattuiadprimlem nodi generis1 dignitatem y » fi fiolusproteftatur&dicit: Er am autemignott^facieißccUfiislu-
fiintufanäo-regtntenprpperuenit. Sednecvüöhanc defiderio ap-1 daa,qttaerantinChrißoitantumaiidttumbdbebant, quodisqut l
petit, qui'caloremipfitts defiderqnon accefapa Deode quo dicit | ^fequebaturnosahquandonunc euangelizatfidem quam expu-
Dominusjgnem vent wittere in tenant, & quid void nfi vtar- & tn meclarificabantdominum. SicngotuncChnßia-]
deat ? fignis autem ifie, dÜettiojßpei : quam amator. m ndi cor- ; niiSp0puliudidiceratf& illiprimitiiuEcclefu,quorum erat vnum
decaptiuononpoteficoncipere yplenus^emmqmorevanuatum\^r ^ Vnaanimaficcredebanty vteumvidmnfiquifäpfaimM'q-l
poralibusac vtfibilibusad aterna&jnufibilia inteUigendoprofece- \ ^.ß^em cörreäi cdnfiterenturmunerisepdiümu Ipfequoque do-1
r it ffia colendis quoquefimfaacrümefarity&vene ; difeipulosfuos viagtfirosomnium gentium fite docebat dicensil
terram,omntaquemundihumelenientadefliierjt Coram bbminibus, vt videntesoperave-\
diteäionemqueCbfißi yComurbfusdeeius ipfabumilitate ,.non ß rai 0fia9magnificentpatremveftrum quiincxliseft.ffaaergobdc
captet & [candalum Donnmcanatmtatisac mortu,proprio in di- ßdemcordtbus nofitts ummobtltterquefundataj quafaliibemme
cipnoneuincct. Propterfapienüamenimmiindvrtfifientem fa r l. {*e(fmusomnia bonayde maximeea quaadamnamyitam proue-
pientu Defavtfiuperbiaprafummiuw defe cacdrcturjldcuit DeÖ . p,unti j ) ei munere cuftodiriyputo quodpm fenfiuhon debeat inea\
perfiultitiampradkattonk faluosfdcere.irefientes.. ,&..-do non omriiumhominuni]
ärinüfecutaribmtumenp.ridendawmagisqudmadpfandqmcru^ | Comerfationegeneratur:fieaqu*daräfiinty nondcinsqu^occid-\
cemCbrtßtf#ißm4ntCfi$qHAmvfahUwwqufäiiea.&Mmana--t>,t4ß ^ ^ ß w emtu {& d um frotäterMfiftmm{tattfi$^<pc6toda‘;\
rupidtfcipliftarm infafata ebnfeendit y tanpo magis pradtcqtio- . murabdpertis i cum fafficere debeatvt ineo quoperueninius am?
wnoßrabumtlta & tnfirma. fafiidit. Necmirum f i Euangeho y ra[j{i Qtßdemmmirum ft qutdam ad vtta facramenta non
cmkCfa'Mpbt^fip\m^qiftturyemedam iudaica multtiorclu- perumunJ J e qmhs äiettur: Ex nobisexiertmt, fednoneiaUt em
hum anarat'tone ad dominum ducuntur; fad omnis homoquiad rmßmtiajunt Ult quiprofitcnturfaDjminum faire, fathsa,unm\
tpfafibt lumen efi, nec corjuum radio propmlucisaccendtt. St mntraiuui m ti dequtbufdam tarhen dominus att, \ Na» <fm'ms\
emm Beatus loannes, quo nemo bommum mator nafuseft, non e- dujt mbl Domne Domineintrabittnregnum calorumfad qui
rat lumen , quia non fuoJplendorelucebat: faddeillo vero lumme Voiuntatempairis meiqui mcahsefi, ipfetutrabitin rßgmm
quod illumtnat omnem bomtntm vententem in hunemundum 11 | , g m itt mtht dicent m tlla die DoWirie Domine, nome
lux e f t acceperat; quit Ule ent. qui tot opinionumcolluäationes , w nomlfldtm propbetauimus, & innomine tuo damomaeiprimusi
totpncula confueiudm, totprmdtda vetuftatis , -ßo tantum | | | | | | | Virtutes multasftcimusl&tunc dicam dlls-.iHun-
iitdicio abrumpafr&fiolq vdceenirtnfacusfananfadodorisfioc tan- üam noiUm :dtßdiie a me operarij mfhtam, Taksnon uiuoiüm
dpgratia babeai quodaüditCit, •& totumde voluntatequod cß t ilom^n domtniqui non babentfaintumadoptionisfiUoriiiniih
credidin Quodfitta effet, mhtlintergratiam legemque difiaret, cim(imus Abbapater.Hemoauumpoteßdtcen Dominum lenec
indulgentiaquenquam Jpirttus viuificaret Jtocctdens littera ß wn,fimfaintufanftoi&quifunquejptrttuDeiagunwMfiUj
permanent. Lexentm quodfien autnonfierimbet ,nonpraftat runt^ eK Qjß Ad Dominum per Dominum venifim & faluanyo-
vt aut fiat aut non fia t : quoniamfaueritatieiusnon libertatefad. imesomt^ f a i uantur>quui'tpfamdefidemm[alUtisexoeitnfii-
timorefaruitur. Dominus autem vt legem non falueret fad imple-1 ratme (0ncipiüHt, &peri!lüminationemßcOntisinagmtioiieik
j veniunt verttatis. Suntenimfilijpromißionis, merefsfideufatri-
cando clementiqm fuftulit pxnam : vt peccatum.non yliifcendo >
pieUeretJedremmendddeleret. Vnde adulter am ex legis confii-\ ^ , , rm ^ natumm Vitamdternam yßfatßßqturfpiritusfanäiis
tutionelapidandam , & veniate Uberauit-&'gratia cum egfecu- : p^fayemiAm Propbetam dicens lEccediet veniunt, hinc iam fe^.
^iiirespracepiide confaientiü territimmentemreamfub^lm iudi- j ?ap. j a n vulgatis codic. '
cio rehquijfent, qui velterat qmrere & [alUUm facere quod perierat>&
ideq inclinatiu, id eft , àd bumana dimijfus, & in opus tiö11
ftfifafornfatioriis inflèxus digito faribebatin terram,vt legem ma~
damum pergratta demtav&uaret , & ofienimt fa ejfeqiii’ß -
xerat: DubV'i^meMinßnfit-ipforttm&mcoffiipfomw'ffrh'
bameas Oitodvtique cotidtefacit, duntcordibusvocatorumfaam
infer it voluntatem,& ftj/lo.ffmtusfanttiquidquid in anima page-
'nisdiabolus 'muidendofalfautt, veritas mi farendó re fatbits Cum
tgittir verbum Dei per mnuftenum pradicantinm aimbtis carnis
infertiir, niifcetur operatiopotentiadimnacumfine vocis huma-
l l l l (fiqut tncitauiunangeli^mfiMcium, audientis qtioquO
r r Î -l)« /c c /6 i f c r c i rcwcfiî'Æ -
igmantiqufenotisexui-
iur Ctrànfït dnimus $ voluntatem voluntatem ; etfitlla qua pellt-
JQuod fcriptiirti de bonis ,fiße de malts loquatm,
fitte de elecHs, fitte de reprobis:ita riitmimt v-
n m partis, qttafi neminem bomi-
mmpratermittat.
f Ù A P V T 15t .
■ îcit,Domrnus : Ét difponamdomui ifraeî* & domuiluii
iefiamintum nouum ,n<infacunduiptefiamentum qüoddijtUr
aliqua contavione remoratur en tarnen faagignitur eleCtio- Vfiofuipatïiliuseorum, in die qua apprebendi manum eorum, vt e J
raquaquetoivàdkat. Vticxpeccdtiy & lex Dn Merfas fique ; ducereniiihsde^ V $ ? ~
difcretasiheodemhominebabeant manjionev : &cbncupifaénte memo , r f f * - '
autem côncupifafafajf>ir\tu repu- , tum quod dïfponaiï domui ifrael : poft dies ilfis dtett dominus,