f U _______________ _ _ _ _ _
o m ni dulcedine dulcior, focietas ipfius non habct amari-
tudinem, conuerfatio ipfius non habec dolum. Si illara
voluericis ex integro cordc tenere, & in hoc fèculo vos fa- |
ciec cura gaudio Dei praecepcapèrficere , 8c infuturo ad i
præmia ærerna peruenirc,quod iplc præftaredignetur qui j
régnât in fecula.
I N C I P I T E P I S T O L A S A N C T l C A E S Â R I I
ad quofdam Germanos.
V Ereor, venerabilesfilij, nédum vobis pro côferuan-
da quiete vel pudicitia ruftico iraperitoq, icrmone
aiiquid prælump lüggetete»apudillos qui nefciunt quanta
fit vircus charitatis,notam videafpræfumptionis incur-
tere.Ego enira licet & peccatorum meorum fim confcius,
& veftræ putiratis non fim ignarus ,præfumo tarnen tepi-
dus admonere fcruentes, lentus & negligcnsincitare cur-
rences, languidus lanisconfiliuro dare,,& in via remanens
adæcernæ patriædefideriumvospiouocare» 8c quialecü-
dum fanckum votum veltrum frequentius vos vifuare nô
valeo, hanc admonitiunculam ferenicati veftræ advicem
præfentiæ titix piè & humiliter tranlmicto. Sed hanc præ-
iumptionem ,ficuc dixit, ipfa mihi charitasingerit quæ ti-
mere non nouir. Ideo rogo vos, venetabiles filij, vt auda-
cix meæ veniam dantes, quæcunque luggero patienter-&
benignè fufeipiatis & confidentes rulhcitati vel verecun-
diæ meæ qualemcunqiexhortationem meam fecrecius rc-
legite nullialij tribuentes,necuiufcunq;eruditæ aures fer-
monis noftri afperitate feriantur. Nos enim Deo propitio
licet nihil finittmm de veftra conueriatione fan&iilima
feiamus , tamen propter multipliées laqueos inimici de
quodicitur: Cm funt nomina mille,nocendi artes mille. Propter
illius ergo venenoias allouas 8c male blandas concu-
pifeentias fan dam veftram confcientiam qualibufeunq; >
etfî tepidis, lêrmonibusadmonemus, & licet minusido-
nei bellatores arma vobis i'piritalia contra ignitas fagiccas
diaboli proutdemùs. Gaudete ôcexultate in Domino,venerabilesfilij
& gratias illi iugiter vberes agite, qui vos de
tenebrofa lèculi huius conueriatione ad portum quietis
& rehgio nis ad trahere 8c prouocare dignatiis eft. Cogita-
te ftatres,iugirervndeexiftis,&vbi peruenire meruiltis.
Reliquiftisfideliter munditenebras 8c lucern Chriftiféliciter
videre cæpijtis > Contempfiftis libidinis incendium,
& ad caftitaris refrigerium perueniftis -r Refpuiftis gulam ,
& abftinentiam clegiftisjRcfpuiftis auaritiam atque luxu-
riam,& caftitatem vel milcricordiam tenuiftis. Scdrogo
vos,venerabiles filij, vt quantum ellis fccuri de præteritis,
ranmrafitis folliciude futuris. Omniaenimcriminavel
peccata citô ad nos reuettuntur, fi non quotidie bonis o-
peribus expugnantur.AuditeApoft.Petrum dicentemiS«-
brijcftote&vigtlate, quia aduerfariusvefter diabolus tanquamleo
tugienscircuitquarensaliquemdeuorare. Quaodiumhoccor-
poreviuimusdiunoduq-, Chriftoadiutore vel duce condimittat,
veftimentorura habitum nec nimis abiedü , nec
mutabiliter pompofum aut periculofa eiegantia habere
confuefcat. Ledionem aut iple frequenter légat, aut legé-
tis veibarota pedorisauiditate fufeipiat. Dediuinis feri-
pturarumfoncibdugiteraquam làlutis hauriat,il!am vtiq;
de quaDominusdicit: Quicredittn nufluminade ventre eitu
fluent aquoviuo. De paradifi etiam florib.hoc eft,fandarum
Scripturarum fenûb.animafanda fe iugiter ornare conté-
dat, & in ipfis preciofis margaritis aurib. fuis indefinenter
impendat, ex ipfis anulos 8c dextràlia, du m exercer opera
bona fibi côponar. Ibi caftitatis ornamenta, ibi côpun-
dlioniskolocauftarequiramus. Qui verb religionem im-
maculato corde & purö corpore couferuare dcfiderâr,aut
nunquam in publicum aut certè non nifi pro grandi & *
euitabili neceilrtate procedat. Nec dicat aliquis : Sufficit
mihi cofcientia roea. Dicat fibiquifq-,quodipfi placuerit:
mifera& fatis odibilis Deo eft çxeufatio ifta, quæ magisde
impudicitiaquàm de eolcientia bona procedit. Nâquan-
do primæ famiiiari tatis aut vir aut feemina cum vira elfe
cæperit,làtis vcrecüda & quafifandaefle cognofcitur.Sed
quia fubtrahit inprimis diabolus machinamcca fua donee
paulatim alfidua familiaritate crefcente inter arabos ini-
1micanutriunf,t. Callidusenimhoftisfacitillosfibi inui-
cemparuo temporedeleruire , fine vllarationc libidinis,
fine vllo dilpédio caftitatis, & i ta illos falfa lecuri tare cir-
cumucnitjVteos quafi inblanda tranquillitate,vdutduas
nauiculas producat in altü, &dum le pu tan telle fe,euros,
nec ieiuniorû quafi reorum adiutorium petunt,cumqj.eos
fecuros feceric, in Icipfoselidens fubito illos tépeftate de-
mergit, &invulnificosamplexusimpingens fimulvnoi-
d u raortificat. Tamdiu fubito * igné fine vllisflâmis occultât,
donccduasfaculasiungens fimuliamambasacce- tos '§oes
dat. Sic explicat diabolus quod prællare an tea videbatur » '
fie quafi de fimplici cari täte am or c confiât inlicit u m,dum
inpri m is conteraptus eft ccdere,fic valet amplius oceupa-
re. Eccelêcuruseîlquifq-, de conlcientia fua, quodcum a-
liquem vident feandalizate de ipfa non polfit ? Nunquid
quomodo confcientiâfuam nouir,fie voluntatem alterius
videt? Ecce ruus oculus fimpliciter vidée, & forte ille cru-
deliter concupifcir.De tuapolfibilitategaudes,& de illius
ruina non times. Sienimtutenimiumlamiliaré præbue-
ris,alterius concupifcenriamnuuis. Etiam fi ipfc nonpec-
ces,alium tarnen perdes &erittibicaulà etiam fine cauia
vt te libido maculer aliéna. Nolite,quæfo v os,nolite qui-
bufcunq^occafionem dare, aut familiaritatem tribuere,ne
fortê cutufcunq; concupifccntiain vos malaluccenlkali-
bi incipiat quærcre quod in vobis non poruit.Sed forte dich:
Securusfum deconfcientiarnea. Abfit vthoc de ore
religiofo procedat.Iamenim cecidit,qui de fua virginitate
confidit.Libidinem fi Ghtifto adiuuante defiderat vince-
re,certi(lîme noucri t,qui indignam familiaritate non fub-
ucrtic aut fe aut alium cita perdet. Sed forte dicit aliquis ÿ
Ideo familiaritatem nôfugio quia Volo habere quod vin-
cam,aduerlarium incum cupio te tradiabolumrepugnemus. Suntenimaliqui quod peius | ncre ca.ptiuum. Vide ne
eft négligentes ôc tepidi quide folo ChriftianiiatiS voca- contra te aduerfarius incipiat rebçllare. Vide ne te ducat
bulo gloi iantur, ôc pûtant quod illis fufiieiat veftemmu- captiuitasilla captiuum. Audi Apoftolumdicentem:F«^»-
tafiè &religionis habitum fulcepifie, nefeientes illud pro- \ te for nicaùanem, contra reliqua vida oporret nos omni vir-
pheticum.-Fr/iaccedemadferuitutçy: Üei,ßainiußitia&tmorey tute refiftere i contra libidine vero non expédie répugna-
*&. prépara a*n imant t.u...a..n...t adI t..e..n..t..a..t..i.o...n..e..m....:. .n...e..c. / ■l_e_n__te__n_t:i_a_i_nn Prf.al l- __ OTJ l.k J i n i r A im tim ir 11
miftæconfiderantes-, Propter i/erba labiorum worum ego eu-
flodiuivias duras, & illud quod Apoitolus dixit y Per multos
tribulationes oportet nosintrare in regnum calorum. Veftes{enim
lècularesdeponere, & religiolas tf io dte indui aut vnius
liorç inomento pollii mus j mores verô bonos iugiter tene-
re,vcl contra male dulcis feculivoluptates hums,quandiu
led fugere. Efto ergo libidinis fugitiuus,li vis caftitatis
pugnatoi eilèegtegius. Sed quod dixidiligenterattédite,
quandololus aliquis ftimuhs libidinis incitatur, Chrillo
adiuuante répugnée quantum præualet contra le , quia
non habet quo polfit fugere , quando verb per alterius
foliditatem oportunam tamen voluptati diabolus fub-
miniftrat, iplam familiaritatem quantum præualet, ficut
viuimus Chrifto adiutore laborare debemus, quia»«» qui fuperius dixi,anima fandlarefugMt. Ac lie quando aliquis
caperit , fed quiperfeuerauerit vflfctnfinemhicfaluus erit. 1m- in feipfo tehtaturfibi ipfe Deoadiuuantctefiftat,quando
pnmisergoanima qux religionem fetuare defiderat gula pcralteriuslocietatem vclleueconfcientia dcillaturqua-
vincere & ebrietatem vitare tota fidcivirtute contendat , j li ferpentem yenenatum quanta poteft celeritate refugi-
& adtemperatum conuiuium,menlam mediocrcrohabc- ^ at.Sed vt h$c omnia feruare polfimus,abftinemiam ratio-
at,vt caroilliusoccnimietateabftincntixdebilitetur, ncc
per deliciarum abundatiam ad luxuriate) prouocetur, deinde
profundum humilitatisiaciat fund amentum, lingua
refrænet,detraââonem quafi venenum fugiat,verba ouo-
fa necipfe proférât, nee abalioprolata aunb. fuislibcntcr
nalem tcneamus,quia vera eft illius laniftilfimi viri fenten-
tia; Prout continuer-is ventrem,ira & venenofos motus c-
ius, bumilitatem etiäveram quanta pollumusfcrucmus.
Nonenimcarnisintegritasferuatur, vbianimuslupeibiæ # ^
tumors eorrumpiturpratcipue * fic&iracundiasfiamma-,
freq.uen- '
A
aii*
frequenterfurgitcaftitas& * virginitasflorescitocqnlU- v operamdare,quàmleâ:ipnidiulhæinfiftcre,dum volunt
mit. CaftèenimDeodeuotaanimanonfolùnrextraneo- ftragulà pulchra&piilatàpetia, plum aria etiam & reliqua
rum , led etiam parentum fuorum alfiduam familiarita- ! his fimiliacumingenti fumptu & luperflua expenfaado-
temautadfeveniendi,autipfeadillosambulandihabere i culorum libidincm, helcientes illud quod Dominus per 1
non déclinée,ne aut quod non oportet äut quodnö expe- 1 loannem Euangeliftam clamac&dicir: tfolitediligere mun- j
dit dicat, aut caftitati poteft eflècôtrariumvideat. Sicnim dum nea^ea qua in mundo funt, quoniam * omnjs quoin rrmndo \
vafaquæinEcclefiaofteruntur, aut in facrofandloaltario eflcontupifcentiacarnis & concuptfcentia oculorum & ambitto ft-
ponuntur,famäa ab omnibusappellantur,& fas non eft vc ^M/ie/fcQuidprodeft virginitatem.&integritatem corporis
de Ecclefia poftmodum in domum laicam rcuocentur, ; enftodire, fiofulqfamconcupifceifinas hbluerit etlitare?
aut vfibushumanisaptentur;fi tantam dignitatem habent Sunt etiam nonnülli qui etiam facultatibus fmshiaidrerti i
valàquænecintelleôlum poflunt habere nec fenfum, pu- j partem parentib.&fortèdiukibus quàinpauperibus dare
tas quale,m dignitatem apud Deum habet ad ipfius imagi- volurit,&non cogitant quod illis lu bilan tiam fuam ad lii-
nemprocreta. •* Sunt ergo vafa fandla humanis vfibus xuriam tribuunt, leæcërna mendicitare cojilumuht. Sed
léruitura nec polfunt nec debent de Ecclelia reuocari.-fic : dicetaliquisjErgodelpicercdebeoparentesmcos? Abfit
religiofum quenquam non oportet, non decet,non expe- ; vt nosdicamus quôd parentes tuos non debeas honorare:
dit: pareBtumfuorum-obligationibus implicari,aut quo- | quomodofieri poteft, vtparentesprçdicemusnoriaman-
rumeunq; extraneorumperni'ciolafamiliaritate conftrin- dos,qui iniraicosdicimüS diligeodos?Âma parentes qua-
gh Illud ante.omnia aijmoneo ^ vtinuidiæ malum quafi turn pores, Sc fi caftifunt& lionefti honorem illis lemper
venenum vipereum lugiatis,& inter vosinuicem per fan- . impede, Sc de faculratibustuis aliqua illis munufculade-^
(ftacpnloquia,.medicamen.tafpiritualiapræpàretis^ Sunt relinque:Totum verôquicquid eft magisatqj .vtilius vfqj
enim,'quod peius eft, aliquiqUando le päriter iungunt, | infiriemleculiprofuturumpauperib. cribue vt el.ecmofy-
magnalibi detrahendo, vel contra præpolitum murmu- ! navfq; in diem iudicij pro refrigerio pauperû adregnaeæ
rando vulnera faciunr, quam Ipiritalia medicamétacom- ! lorum, quod minus dederis poterunr fibi poftmodu pro-
ponunt. Vos veto landti ac venerabiles hlijvfi aliquem vi- j uidere ( qui non pdterant labotarë. j T u autem quod tibi
detis pufillanimem,confolationemimperidite; fiiuperbi- minus per milèricotdiampraeparàüeris,in illo feCulo nun-
entem, humiliratis medicamenrum adoponite; li iracun- qua poteris iriuenire. Et taitiên fi funt aliqui parentes qui
dumvideritis,refrigerium parientiæminiftcate. Sinobi- autviétuautyèftituindigëantmertedemapiidDeumhales
* omn;
quod
natieftis,magis dereligionis humilitate,quamdefccu- ’ bemus,fi illis * inde polfiQtliiftentarl tribuetis.Ventnri e-
lidignitatçgaûdete. Et licterrenam fubftanciam difpen- i nim fûmusante tribunal çtecniiudici$,&fi:benëegerimu$
fate, vt indpfpiricalespennas & bene cito tribuendo ha- | loelitfcraudiemus'; Venitebenediäipdtris met ptrcipite regnum;
quidefuriui& fitiutyS>cc. quandiufectflis vni ex mintnns iflts, mihi
* Tel que
bere polfitis, & nonaliquid vobisrcferuando -aut tardius
erogando carnales^compedes habeatis. > Terrena enim
fubltanciali tardius erogarur , animæ pennas quali vi aut
coadlusiniigare cognolcitur, quia veruro eft illud quod
feriptum eft:lmpedimenta mun dr fecerunt eos miferos.Si
qurs veto pauper fuit antequam rëiigipnem lanclam ad-
fumpferit Deo debet gcariasagere , qui ilium mundi huius
videtui
deefle jji
QuiRaä
facultatibus, noluicinltgare. Multos enim, quod pe-
feciftis.Non dixit: Venite percipite tegnum Dei quia paren-
tumveftrorum diuit'iasçumulaftisivjuiailllsvnde ¥ luxu- * iUxuj
rientesih fecùlum dimififtisjnon vtiq-,dixir,fed illud quod entur.
inEuangelio commémorât,quod&Trôphetà ante prædi-
xctzuDijperJit déditpauperibus. Attende quælo dilpèrlit dédit
pauperibus,\nondixicdiuiribusluxuriofis,lion hoc fèéu-: i
ium diligentes.* Nam& ille diués de quo in Eùangèlio lé- !* fetibos.
gitxnisqui induebdturpurpura&bjjfo, frâtresfûos diüites reli- i G
quit 5 led ille pofteaguttam retngerij ih infernom ârdens
quæfiuit& inùeniienonpotuit. Vos verolandi & Deo di-
gnæànimæ totülpiritàliter agiïe& cui confecraltis animas
veftras ipfî^offerte, imo 8c reddite fubftahtiam veftrâ. Di-
gnum cftvt à vobis accipiat terrena, qui vobis præparat æ-
tefnaûple à vobis accipiat terrenam lubftantiam qui Vobis
cbntulitvirginitatis coronam , vos illi amplius debitores
eftis, quib.deditvt ilium quieftimmaculatus agnusquo-
cumqjierit fequipolfitis. Sequitur quidem Chriftümeæ-
tera multitudo fideiium non quoÈumq;ierit,led quocüqi
ipfipoterint. Poenitentesenim &coniugatipoflènt per a-
lias viàs iuftitiæ lëqui Ghriftum jpræter,eum in virginitaris
décoré procedit. Non enim habent quid faciantvc virgi-
nes fint,in qui b.fadum eft v t virgines eflè nô polfint. Vos
verô* lanétifilïj, lèquimini eum tenendo peilèuerantes./
quod nbuiftis ardentet. Cauerenedvobisvirginitatisbo-
num pereat,cuifacere nihilpoteftisvtredeat. Iterum atqj
icerum fandi 8c Deo dicatæanimæ rogo & cum omni hu-
militate praconlèruaîW^virginitacis præmio conliliüda-
re præfiimo, vc familiaritatem incôgruam à vobis vel à ve-
ftristotisviribus repellere laboretis. Longe fatis longe fit
peftisiftaquâ inordinatafamiliaritas iàculatur,- nontftin
hacf©cietatefècuritas,quæconlifionespatitur, velut qui-
bufdam fluékib.turbiflentisin hacfomiliaritatè nô habitat
àmica côcordia,quænônifi difeordante inimicitia crefcit.
Nam ad conleruandam làndlç religionis dignitatem lecu-
ritas magis quàminordinatafamiliaritas teftis fandhflima
cft.Actendèanima fanda,diligeterintel lige, quanta mal9*
deinordinata familiaritate nalcâcur.Familiaritas.n.cuiul-
libec feroinæ, fi freqûens «fie cceperit, nô nifi corruptionc
féminat,viriapullulat;libidinéconcipic,-ignominiâparat,
porrigic furiam,lafciuiâpafcit,pëtülantiîlnutrit, calus ex-
altatiruinasædificac,ripas erigit,prçcipitiaaperit,periculis
naufragat,naufragijs vilitar, perditione gaudet, interitmh
fouet,confufiotié mercatur.thelàurizat opprobriü.crimi-
nationes exaggerat, excufatiûnes inflâmat , 8c cateruarim
ius eft, itafuiæ facultates ligatps tenentj vt adæternam pa-
triam redire nonpolfiiit.Vos vero iam in hoc leculoChri-
fto propitiofoelices eliis, quifacultates fimul & volupta-
tes lèculi iftius, non folùm corde, fe dec iam eorpore con-
tempfiftis. Teneteergo rtianusin aratrum, Sc nolitere-
Ipicere retro } Sc quia in tedlo perfeflionis afeendere rae-
ruiftis,non vosindedeponat lèculi iftius vplupras.Me»»e»-
tote vxoris Loth, * quia retro rejpuiens verfa eft in ftatuam fa -
/wivNunquam iuramentum, nunquam malediâum de
ore veftro procédât. Non folùm corpora,lèd etiam corda
Mettra, o’mnifollicitudine c’uftodite , propter illud quod
feriptum e{b,Omnituftodiaferuacortuum,8c illud quod Do-
minusinEuarigelio dicit yDe corde enim exeunt cogitations
mala. Si enim in-corde nihil malè cogitatur, quicquid
laniftumeftcx ore profertur, quia lieut feriptum e(t-,Exab-
undfintta cordis os loquitur. Hoc enim lingua proferre con-
lueuit, quodexofiicma cordis confciemia miniftrauerit.
Et ideo liexoievultis b on i proferre,femper in corde quç
fanblafunt cogitate. Sic letlioni & ,orationi debetis in-
cumberc , ■ 'vt.interdum etiam manibus poffitisaliquid e-
xercere,præcipüè tamen vfque ad horam tertiam ledioni
vacate confuÆite;‘8c meliorem diei partem fandooperi
dedicate. Oratio ipla cum filentio procédât ex corde vt
vixaudiàtur in ore. Nam qui alta voceorare vbluerit,&
fibi Sc alteri inulcum nocet,dura pergarrulitatem alterius
mentem ab oratione fanda & fecretafufpendic.Et in ipfis
ôperibus quæ manibusexercetislèculàriaScpompofa indumenta,
quæ nonvtilitati fed vanitati leruiunt faftidite
acqjrcontemnite;vt etiam iriipfisterrenisoperibus polfitis
quicquid fobriecati Sc honeftati conuenitexercere. Multi
enirii qüodin moribus diligunt, hocetiam in openbus o-
ftendunt. Præparanc fibi ornamenta lècularia (êçulfi diligentes
& voluptati vel luxuriæferuiences. Vobis verb quitu
s mundus ciucifixus eft,nihil fucommune cum talibus.
* Ad luxuriant caro côponitur velut inimicaôc contraria -à
veftro præpofito refpuantur.Sün t enim^quod peius eft qui
pro.vanicatefeculi iftius plus ftudcnc tCrrenis cupiditatib.
fimul