Eciam res
lingula:
prouidefiareguntur.
tnim non fugiendiis homo eft, qui contra Dcumlegcm 1
fe r ta d u c r lu s proüidenrixoperä nitituri eunvnc Öo-
mimim quidem legibus audiat obliftere? Itaque his er-
roribus, vel Kac potiusiuvpiecate pra?termilTa>oftenda-l
mus non rede eos i icbus fingulis prouidentiam remo-
ueiCjCum vniuerfisSc general ib us a Deo confulatur. H *
cnimtrcsfola; caufic afferripollunt, cur res lingula: Dei
prouidentia non regäncur. Aut/enim Deum ignorarc,rectum
efleieriamillisconfulere,aucnolle, autnonpolfe.
Verum ignoratio quidem,& inlcitia,ab ilia beata natura
alieniflimaeft.Eft enimiplamet eognicioi & fapiencia, &
feientia. Atqui quom'odohomo qui fapiat aliquid,ignore:
omnibus indiuiduis pereutibus,ctiam vniuerfa intcritura?
Namexomnibusreb.fingulisvniuerfacöftituuntur.
Spccies enim omnes lingulas res exaequac &reciprou
cantur, vnaqueintereunt & vnslconferuantur. Neque
quiequani obftac quo minus omnia indiuidüa intereac,
|i diuinitusnuUaprouidentiagübernentur. Quibusper-
■‘euntibusetiam vniuerfa interibtmt. Qupdliindicat hoc
^folumiliiciir? eflejnebmniaindiuidaamtereantjVt fpe
enim cos lcgislarorum & ïnagiftratuumreftionem
procuraciohem admiftere* Q\ue qüi rccipiat, quomodo
in eunvDei protiidcncianohcadat ? Iam verb ctiatnres
lingulas regi prouidentia,magno argumento eft, -quad
natüralitereiüsnotitia(hóminihus cftinlita.Namdimci-
l i , &c necellario noftro tempore ftatim ^d nuracn diui-
num,& preccs èonfugimusiVélut natura nos line do&ri-
naadDci opemperducente : Nónautem fine doftore"
nos natura ad id duceret, quod eadem naturanon fqrt,'
yc hat.Nam in repentinis pertufbatiqnibus,& timpribus
line elèdtione, neque deliberate &'tanquam ali'quid eö-
lidercmuSjDei numen inuocamus.Quicquid autem na-
turaliter quamquc reminfcquitur, in eo tänta vis eft ad
de monftran d um, vc cp ntradier nihil poflit.Qug ergo rar
tip iftos ad hanclententiamadduxit? Prumim quidem,
qupdexiftimcntcümóorporc animaminfërirc. Deinde
quia ration,em rcrum lingularum prouidentia: perciperc
nequeunt.V crüt» animam morce nóh dqleri, neque hür
iris vita: eipcumfcripcionc reshumanas terminarj, & dii-1
celfus ab vno corpore,in aliud, quoddobriilimiquique
rcies conlcraentar, non videt fê diccce etiam lingularum 1 GtECommprobaiu.Mocaqua-dicuncuranimabus.pra
Mtmnquandamprocurationemeffe, quädoquidem re - ! cuiLil'qucvkadiftributa.&hipplim , qiiihuapclteanibuS'fiuzulis,
Ttipriaiuöt,profpickns,gencta>ipeciefque| nia:attiauntur,declarant,Ha:ccntmeduqaho.quopiaiil
tuctur.Alii dicuntnonignorare quidem Deumd'ed pro- j peccant, ramen remanereanmiampufthancvuam, &
uiderenolle/ VerumhocipfumnoUe.duabus de caufls ! luereptenampeccatorum.conhtentur. Smprouidcnua:
accidit,autob.ignauiaïn,aut quod indecorum fit.Ecquis ratioremmfmgularuminobiscomprehendinopoteft,
itainfaniat,vtignauiarDeumaccufct! Rurfusemmdua YCccrtenon.potdl,proiitillddteftarur. Quammdagarl
bus de caufis ignauia innafeitur, vcÄuptate & timid! rate. nequeuntiudiaatua,nequemueftigariviaitua:!nonta,
Aut enimvoluptatcaliquailledh,ignauiiumus: autme- menhancobcauiamnegandaprouidemiaeft.Nequec'
tuaiiquo.ab agendolemouemur'Qdprumneutrum de mmquoniammans termmos & arena: numerumigno-
Deofuipieariraseft.Sinignauia quidem Deum liberadti ramu:,uegecquis in;i[c,aucarcnani ciTe.
fedilli decorumhoegenusprouidentia: dieant.indignfi Namhoequidem modo etiam hominem, aut aimd
enim efle eiuimodi beatitudine ad res viles, fc minutas quodpiamannnalcOê negent, quomam Bumerum, ho-
fc dimitrerc, dteorporeisex noftraq; lt6iionc,&tvolun- minum,& caiterorutuanimaliumnefciunt, Namindiui-1
tatemanantibusineptijs,velutprofanari,ideoquepro- duanobisinfinitafilnt,
uidercnolle , nonihteltigiinpleDco duas vitioliffitnas Qusautemnobisinfinita, nobisiiieognita, acvnta
affcaiónestribuere.fuperbiamdcinquinatiónera. Aut uerliquidcmfaspèiationecómprehcnduutur.tesiingu^
enim'ob Caperbiam Deusimperium, &gubernationém laevt comptehendantutyhcti nqn poteft. Gum autem at
rcruinfingulatumdèfpicit,qubddiad abCurdiffimüeft, invnoquoquchom,ineduples,aifrerentia:vBa,qüaabaa
autvtipfi%>qilüntur,qüodinquinationédeuitet.Qupd Uohomioédifc^pat: alteta,quaafeipfo(mul[utnénim
fl'cumradij folates vim habeantattrahendihumorem o- quoti^iequiCqucniutatur, &alè iplod iffe ttinvitsge -
nihém,negantinquinarifoiem,eiufqucradios, cum cce- ncre,in lludijßjinvica;iieccllitaribüs,in cupRÜtatibus,&
itolueemiuferunt,fedintegtos, Stabomnifordepuros aecidctibUs:ecletitetenimfevéttithocanimalt&cuvitq
teaderedicunt, quomodoDCum rebus hutnanisprofa- neceflitatibus,temporit>uf%.mutatur^ neeeire eft édam
nariexiftimant! Non font hïchominumdogmata,qui eougruciucmcuiqueprpuidemiam, .éamquc difFcren-
Deinatutampèrfpcaamhabeant.NamiaDcum,neque tem,.&vatiam8cmultiiotmem , Sueurorerumfingula-
t a ä io ,néqueintcritus,neque macular ne'quecommuta- rumitnmeniitateconiiinaam cQmitariiQupdiiaecom-
tiovllapotefteadere. Inquinatioautem, &omniacius modatamcuiqueqpattet.inquaquere.&ptópriameire
,generisadmutatfonem,peitinenc. 1 pröüidentilm-, inftnifoauteroeftrerumiingularuffldif-
Veiuntamennónneabfordiilhnumeft.quenilibetaf- ferentia,fiiTmlinfinitaefteisaccommodat*raiio.prom-
tificemmaximeqjmedicum vniucrfoeonlulentem,nul- dentia:. SinauteminHnita.eriamnobisigttota; Quare ’
lamrem de lïngulis,ne minimam quidem, artis &curai non obignórationem nofttam moderatio, outaque te-
expcrtcm,ptaètermittere,quddfciat conferrc aliquid ad rum délenda eft. Qme enim tu non redtè geri putas, ea
leium vmuetfitatemiDcumeiufdcmvniuetfitatismoli-l'pmdentetDeodectetaiuntiSedtü, quoniam eaüfasigtoremietiam
opiftcibus tudiorem téddeteï Gaterumanj noras.ptudentcr.gerinegas. Idem enim nöbis vfuvenit
ptouidere quidem vult, non tarnen poteft > Quomodo [ in ptouidcnriaoperibus.quodiii cqterft rebus qüas non
non perfpicuèabfurdum eft,Deum imbecUlemaflctereJ.afleqmmur.ExconieiäuraaliquaieacnobfcuiaiCamco-
& bene merendi focultatem non habete! Prxterca du- .gnolcimus.at imagines quafdam, vmbräfque operum e-
Anima
morte uj
dclecur.
Iri hom
jjupli
difteréti
G
pliciecrintelligi poteft, Deumindiuidüisprouidere non
;polTe,quodiple natura nonlitad ptocuradum idorieus,
autquöd ee^ iinguis prouidentia non lint capacesi Verum
idoneum quidem illum elfe natura ad.prouidendü j
cciamipfi cdncedunt* dumaiuntillum rebus vniuerlis
prouidcrejc coc[};magis,quödinferidraadfuperiorapera
tingere non pplfuht’.at füperiorum vis etiam vfque ad vl-
tima,fenlumquefugientia,omniafouens&conferüanSj
pertineati Omniaenimddiuina volüntätependent,&
ius,ex hisqua: hén Videmus,vélut fiilpitantés,mmimus.
Dicimus enim quadarn fieri permiflione Dei.Permilfiö-
nis autem multæ funt fpecies. Pcrmittit enim fiepè etiârh
virum bonum in calamitatcs incidcre,vt laten tem in ed
virtutem ca:teris ptodatjvt de tob accepimüs; Alias per-
mittit alïquid ab lundi fieri,. vc re qua abfurda vidcatiir,
magnamquandam rem,d£ admirabilem alloquatur j. vc
per crucemfaiutem humani generis. Alio modo lahdtum
óc.pium höminèpiiin arümnis & milérijs pernüttitjiie de
H
piermiliionisD
uinçmu
ïse fuDt
foeeiesi
inde pcrmanentiàm,falurémquë accipiunt. Elfeaùtem| bonaanimi Gonfcientiaj& p.oteftate fibi dataitlarrogan-
ctiamindiuiduaipfa,& res multiplicätas, capaCesproui- j riamprolabacür,vtinPaulo4 nimad,uerti potelbDelêri-
dentia,exanimalibusperfpïcitur,-quaimperijsquibuf-) rurigitur quisadtempus,ad cortectionem akeriusivte-
dàm & magiftratibus gubernantur, & vnum in locUm | ius cafiim cateri intuchtes crudiantur, :-vc in Lazaro, &£
c6uenieritia,principibtis quibufdam fubijciiinrur, ^hós j diuitjp éiienité Natura énim ita compaiatum eft, vt dam
audientëSitèquunturjVt in apïbus &formrds,alqlq; plu - alios inmalisceinimus,ipfiahimisconcrahamur,vtfcitè
rirnis licet cernére. Sedhoe qui in lvominum culcum'&: dMenandro diótum d l:
RempùblyintuebÎEuï,maxime àhimaduerreti Videmus ; Deitithentes numirijn »hiliifiiisi
— --------------- B : - " y " I i S f S i 7 I , g a p v t
IjRcmune-
[Iratiola-
Ijboruno-
I ftiorum.
B
C A P V T XLV.
NEgligiour etiam aliquisgloriæaltcriuscaufa, non
fuo autparentum v itio , ytis quinatuseratcæcus,
adgloriamfilifshpminis. Rurfus adalterius æmulatio-
nem mala pefpeti quilpiampermittit,Yt eius qhi perpef-
fus fit gloria amplificatai cæterilpe futur« laudis,& cu-
piditateventurorum bonorum commoti|idem fine vlla
dubitatione paciâcuf. Quodin martyribusperfpicimus,
&qui propatriafaut gencre fuo, autDominisoccubue-
runnQupd fi cuipiam adüérfàri rationi videatur,iïdàlte-
riuseorredtioncm quempiainvexari ,ficiat hanenoftram
vitam elfe certamen, & ftadiumviif,cutis-., Itaque quà
bores maiores,eô maiorapræmia. Nam perpelnofiis mo-
dus & finis eft præmiorum remuneratio.Eam ob'caulàm
Paulus innuméris nialis affligifi tus e f t y t maiore & ab-
folutd vidtoriæprîemio potiretur. Quare omniaredtè & i
decenter prouidentiæoperaefficiuntur. Quodita efle,
eaeji Deum ràtione omniamoderari, quam folamrerum I
nafura parieur,fi quisduo hæcïpedfcety quæab omnibus
cpnceduntur,fèdtilîimèanimaduertet. Bonus eft,loluf-1
qtte lapiens. Quarc quodbonus eft ,-meritoprouidet:
Quod làpîens,fapien ter & optimè prouider.Si enim non
prouidet,noncft bonus : fi non redire prouidet, non eft
lapiens. Itaque hos duos Icoposintuentibus,nullü prouidentiæ
opus damnandum eft j.neque renon explorata
de ea quicquam detrahend um:led omnia in bonam par-
tcmaccipicnda iunt, omniahabendaadinirationi, omnia
reeftè & décoré fieri-credenda , eriamfi vulgo iniqua
videantunne maledicentiam vituperabili admodürnin-
feitianoftra cumulemus. Veriim illud perlpicuumeft,
cùm dieimus omnia rcdtèficrij nos non de hominunyyi-
tijs loqui,neque deoperibus quæ in noftra poteftate fita
fiint,& à hobis fiunt,léd de prouidenriæ cfredhi, quæin
noftrapoteftâte fi ta non funt. Q^omodo ergovirifandti
acerbilfima morte multantur % & fine caufa ïugulantur?
Si enim itfiquê , cur iuftailla prouidentia cædem non
prohibuicîfi iuftè, nullum eft peccatum eorum qui oeçi-
derunt.Relpohdcbinius, & cum quioccidit,inique oc-
cidilïè,&eumquiocciditur,autiuftcoccidi, aut vtiliter. i
Iuftè aliquando ob improba quædam faeinora nobis i n-
coghita : vtiliter quod occuper prouidentia fiituraillius
maleficia , & quod èreilliuS fit non vlterius vitam pro-
ducere: quôd Socrati,&landris Virisacciditi: Afqui ocei-
ditjiniuftè occidit.Non, enim earn ob caulam,neq; quod
fibiliceretjfedlpontè quæftusfaciendi &prædandi eau-,
fà. Intnoftra enim eft poteftâte agere : pefpeti, vtverbi
gratia,occidi, in noftra pbteftate non eft. Nulla autem
i mors mala eft,nifi quæob peccatum offercur : vt è mortel
fanétorum hominuracognofcitur.Improbusverb etiam
fi in leètulo, etiam fi repente fine moleftia vlla yitam fi-
nierit, malè mortuus eft, vt qui malâm fibi lepulturam
afciuerit peccatum. Qgitameninteremit, improbèin-
teremi t-. Nam in his qui iuftè interficiuntur, fubdiç fc in
•locum carnificis:In his qui vtiliter ,ianguinarium & fee-
leratum.Idcmiudicandum deijs qui hoftes interimunt,
& bello capiunc, & in cafnpos omne exemplum impro-
bitatis edunt.Itemque idem de ijs,qui plùsiequô fibi àp-
petunr,&alios peeuhia lp,oliant.Ëtenim&ijs, quibus e-
ripitur,vélifimile eft conducere non poludère,& qui .
alicnam pecuniamconcupieruntjiniufti.Nam
habendi cupiditate indubti,non quia
■ illis fitvcile,ademc-
, F î N I S<
ÆN EÆ G A ZÆ I
E L A T O N I C I , PHI -
L O S O P H I C H R I S T I A N I,
T H E O P H R A S T V S, S I V E DE
: [A Mi m a r v m i m m o r t a l i t a t e ,
& corporum refurredlione Dialo-
gus.è Çrfçeço in fermpnem
Lacinura contier-J \
■ fus..
E hoc authore, alt urn eftfilentium apud
eos,qui Scriptorum Eccleßaßicorum, &
illußrium catalogos contexuerunt : Ex
his tarnen qua adßnem op er is Aeneas
narratde(lupeipdo illo mïràculo Sanftorum Confeßo-
rum in Africa, quos in perfecutióne VVandalica pra-
eißs Unguis ab Hunerico Rege ^irriano, clare pofiea
& expedite loquendi vfum non amißße commémorât,
cum ait:Heri,&quidempaulo ante idf aft um,
fe quoque Confeßores illos fine Unguis loquent'és vtdif-
fe \ manifeße eßenditfe temporibus Zenonis imperator
isf i u \_Anafiasij vixiße : nam mirandum illud fub
Zenone contigiffi, S.Vtftor lib. 3. deperßcutione-J
Vuandalica,&alij omnes affirmant. Confute tom. 6,
i^Annal.Ecclefiafl. anno Domini 48+. cap. 8. & qô.
Latine redditus primum repertus hic ^ÎEnea. dialo-
gus ab csîmbrofio Çamaldulenfi, & pralo datus Rafle
a annos 1516: pofieaproàijt ex interpretatione loan-
nis Fuolfij Tigurïni har et ici, cuius interpretations
p arumfidendum.
EX BE L EA R M IN . DE S C R IP T .
ÉCOLE S I À S T.
ÆNeas Gaz eus vir do&ilïimus fcripfit diatogum ittjt-
gnem de anima intmortàlïtate, ércorporum refurreélto-
ne,quem'ihfcrif}fitTheophraftum, quiaperfona principalis
in dialogo nomiuaritr Theophràftus : ætatem luam
iplê aperitih extremodialogo , vbi dicit, le vidiflè làn-
ôtosillos , qui in përlëctirionè 'W’andalica abfcilfis lin-
guisoptimèloquebàntur : hocaucem contigilfe impe-
ranfë Zenone, hocuni eft cx Victore Vticenfi de perlé-*
cutione'Wandalica.
1 N T E R L O C V T O t i E S .
AXITHEVS SYRVS.
THEOPHRASTVS A TH EN IEN S I^
G YP TVS ALEXANDRINVS* ,
Eg’vptYs. Quonam tendis, ^cviidd
nobis ades Axithce? >
Ax-iTHEVSi A Syris quidem hud
aduehio, & ad Athenienles conteM-
debamAEgypte : fed venfus finifter
nauim viblenterabripuit, atquein-*
terrupitilauigarionem.Qudfijvttibi
riUftd adfim,Nilum quidem non atitem Ilifliim, Pfiarunl
non Pira2um infuens.
Mg YV?ys.MagMfm ttit btfrcle veritO gratiamhabeo,
qUi te vi Ijiaacftum ad amicos adduxeri.t. Sed oblecro te,
mini adhtic memihifti Hieroclis &,eitis, qua is docebat,
philofophijE : quem nos pUeti in philolbphia:pr£eccpto-
tem habuimus:quafido nobis hoc iplb,quod mutuum a-
m^remusjpermultbsamfeoseoiiciliabarnus i Ego verb
baud
Rêrurr
omnium
jludiaphi
lofophx
atniciciä
' cSciliarit <