tiens nimiataâturnitasftültîtiâeAdfcribiriir, ficut & ver- diximus1, intelligitis hanc fontentiam ad o fis infolenborum
nimictas ad furorem refer cut. De qua re fi noftri
fcntentiamrcquirasarbitrij, iammalo aiiquis tacendo
ftultus,quamnimium)oquendoiudiceturinfanus.LoquamUr
ergo,. fed cun^timore & tremore,eogitantesdc
omnibus verbis rationem efle rcddendam: itavt nihil
dc corde noftro iniquuin exeat, nihil de-ore blafphemu
piqcedat,nihil relideat in cogitatione quadl*dat.Nam
prater ilia quibus auditus oftenditur, quorundamiute-
riorcm confcientiam Pro© beta cafrigat:L<fbM dttlofain ore
& corde locuti funt Tiiaia. Inter i'll^s ergo.infqtentis lingu*
culpas,cogitationcs. Nam quicquid imearde loqueris,
Domino confiteris} quia Dcusforutacor eft cordis. Vi-
dete ergo fipoffit fie r i, vtiili occultum aut excufatum
policeeile quod claims, quern non poteft latere quod
cogitas, Omniitaque ftudio, cliledtifllx,nij> ae<quali vinculo
qj$ noftra moderentur.Nihil ingratum lingua protiampertinerecuiusdi
dta licet otiofadi can tur,non taxmen
otiosè tradlanda lune. Nemo autern credat leuefn
elle culpam, quam tantopere coeleftis fèntentia dillri-
dlionis impugnat. Hinc deni que exfoqUitur quicquid
fàma^mencitur. Ociofa font enim femper infrudtuofà
colloquia heli rumoris expofita. Qui aûtem pifiandus
ell otioius elle fermo| ntii ignarus rationis & nuntius
falfitatisj cuiiditudijeft, autridenda confingere, aut
dc focertis quafi certa (entire? Eilautem hoc genus ho-
minum, quoddum fabulas pafcit, nelcit cauere men-
dacium. AudiantiftiDominum dicentem$ Osquodmen-
titur, owtdïtanimant. Otiofa verbafont figurata conui-
tia, ftultafarigationecompofita, dulcibus vtahquipu-
tän t, led. muleis acdndta plagis, ac iportiferis infuper
armatafupplicijs. Namquaniuis Itetitiamcxcitent, o-
dia tarnen frequenter incidunt. Multafunt, diledriffiferat,
nihil iniuriofum impiobus lermo confingat, nihil mi,hls fimilia, qua: forte non lint pratermittenda, licet
fubdolum,nihi]dolofum in corde noftro fit, nihil afpc- inter omiiia verboïum veria veefeanturextrema.. Sfverbi
rum, nihil otiofom.1 Nam Dominus dixit ètiam de ver- gratia hominem fulci coloris appcllas argen teum, otiobis
otiofis rationem eflereddcndam. Quamuis autem
aiiquis vitamfide muniat, feientiat^gat, eafticatc & fo -
brietate eompouät, nihil eft quod in homine placeat , fi
in toto corpore lolalingua dilpliceat.
H OM 1L IA VI.
De otiofis verbis.
Voriefcfinque,diledliffimi, pro ftudio
neccffitaris nobis crediracaufam tra-
dlauimus difeiplin*, du grauioraper-
fequi voluimus , aliquanra neglexi-"
musj qu $ licet aliquantis videantur fa-
cilia,li diligentius requiras,multis cri-
mimhus inueniuntur obnoxia. Quibus nunc porrigen-
da manus eft., & elaborandum ftudio medicinac.vc vna-
quaque res culpas fu* infirmitatisagnofeat. Currite ergo
per lingula,« videtur,qu* autpeen* feruiunt,autl*-
tit;i*blandiuntur :&inuenietisnonfolum irifeuisdra-
combusregnarenoxium virus, fed etiam in exiguisapum
venena latere corporibus. Frequenterdiximus,diiedlif-
fimi.ebrietateni & cupiditatem quofiiam Fontes effevi-
tiorum , ex quibus quidam torrentes pracipitati pecca-
torum nafeuntur ^qui fecum-maximam partem liumani
generisinprofunauni trahunt: cum hinc ebrictas guise
guigi tem fouct,inde cupiditas furorem improb* peru^-
lionisacccndit, hereenirnjAatereftfuperbi*, illaluxu-
lise: quarumvnafallicatisf ^tera deformitatis eftfocia,
quibusftudijeft homicidia exercere, adulteriafabrica-
rc , amicitiarum fundamenta deftruere: cum quodam
commercio feeditatis furtiuo amori mercedem fugge-
rit cupiditas,pccafioneinpiieftat ebnctas.Sed h£ec,diie-
ftilfimi,ficut aliquotieiisdiximus, paruo po^eris labore
cohibe.re,(i ilia prius, qua:peccapdifoifiitem prsftanf,
volueris refecare, nec plane difficile tibi eritcompelcere
qua? lequuntur, fi ea quae lunt in capite vitia caftigata da-
mnentur. Cito enim vniueria corporis iundüra deficiet,
frnon fit qui yentri improbo pabulum fubminiftret. V n-
de ante o mniaebric tatis^fiue cupiditatis caftiganda funt
vitia, qu* fibi int^r caeteravindicantpriricipatum: vc il-
la quae his obfequuntur fiiopericlitencur officio. Facile
eft enim quamuis pfofundigurgitis vndam ficcari, fi or-
•tus aquae poflit eicludi. Multa quidem ,, dile£liffimi,
adhuc de his quse recolimus memori* fiaggeruntur. Sed
I quiaaliquoticnsinearundem caftigationc fatisfecimus
diiciplina: pucamus pro commcmoratione rerum ho-
diednftapofle fiifficere. Vnde ex his, quse praefenti match
* videntur in ferta, interim temperamus, don.ee illa-
rum partium crimina, quaeajiquantis facilia videntur,
exponamus. Audi|Ks,dile£liffiini jEuangeliftam dicentem
de otiofis verois Domino rationem redden dam. Si
relpiciatis,diledlilIlmi,adh*cquae propofuimus, & illa
ium v erb u m lniuciam facis, quia ii verum dixeris ,accu fa-
fti: fi falfuni detulcns, irrififti.Cum hominem procer*
ftacuiæ & aiTtiqu* infancem vocas, non ne iniunam facis,
11 vericate lupprelïà pueriliftudio mentiaris.? Ad
concumcliam enimpertinec, fi verbis cuis hùmano ebr-
pori aur aliquid addas,aur derrahas. Sed dips forte, fairs'leuia
elle ifta, & facile portanda. Verum-eft. Nam
taliafuntiftageneravocabulorum, aefi alicnis crinibus
leues plumas inféras, vdl fi per totum verticem iuuentu-
tisprima? honorefulgentem, liquentes cinercsaut pu 1-
uerulenri aliquid candorisalperleris, non qhidem caput
oneras, fed déformas. Similiter & decradta per iocos
coma, quamuis nihil operecur doloris, multum tamen
exhiber feediratis. Cauenduni eft ergo, dile&ilfimi, ne
fcenico lermone alter alrcrum Isedac, & theatralibus
verbis verecundiam fratri læfie æftimationis incutiat.
Solet igitur nimia bris facecia e^citare motus animo-
rum, &ferm'olætitia accintftus reciprocum parare con-
uitium. Sic dénique fcintilla quamuis parua flammas e-
uomijt, & ex nihil'o exorta magnà frequenter moue t incendia.
Oriofiis fermo laris otiolo nutricur audfore. Vnde
quiaThcatralium verborunfi fecimus mentionemy
lortepro ftudio difeiplin* nec ilia debeam rericerc.qu*
otiofis verbis curio Ijis au res çapïuftc, arque alci pedto-
ris lccreta concutiunr, dum plagis modulantibus blan-
diuntur. Hæcj|Ànt'illavitia-, qu* fuperius coipramô-
rauimus quadam mellis tiiauiratfe componi, hocilliid o-
pus, quo diximus admixta dulcediUe triftes vulnerum
dolores inftitui. In liqc loco forte aiiquis pro amore
difeiplin* interrqgandum pur e t , qù* lint i ll* otiol*
voces, qu * iniuriam excitent, pcriculuni audieliti-
bus parent^ Bene requiris , ne per ignorantiam perieli-
teturaudkus. Inuenimus igiturfréqàcnter, itaimpu-
diciti* viam muniri, atque ex hoc fomenta adulterijs
îniniftiari : cum hicagili pledtro tinnientis cithar* for
nos;expedit, file docili digito laborantis organi blandi-
menta compoim.Iftifuntlaquei j quibus faniulantibus
inter caetera vûlnera diabolus hominum moi rés opera-
cur.- Nam quotiefeunque dulciyoce mulceturauditus,
ad turpe facinus inuitatur alpedlus. Nemo infidiofis
cantibuscredat, nccadillalibidiriofievocisinciramen-
ta refpiciac:qu*cum obledlanc, fieuiuntjcum blandiun-
tur,occidunc. Sic frequenter videmus blandis fibilis a-
uesdecipi, & hebetes feras in laqueum mortis dnlce-
dinc vocis'impelii. Similiseft,diledlilIImi,caurambrta-
lium,quos dulcifom can ms cura follicitat.In h oc autem
proficiunt varietates vocum , & produdta fine fyllabis
verba, vt homo aut càpiatur,aut capiar. Explicarinon
jioteftjdiledtilllm*, qudmperfoulolbslaqiieosexhibe-
antmimicæftudiavoluptatis. Nam fi aiiquis poller hu-
mani pcdloris Iccreta^perquireie, inuenirctad fingulos
fon'osfiftul*-corda infelicium fulpirare. lntelligité ergo
, quid inter❖ iros ac mulieres nimium familiaris ac
fecretus fermo faciat, quid ifindfa viciifia, quid iocisv
Ship. i.
quae in caftigatione indiftiplinât* lingu* ahqiibtiens mixta colloquia : quid gula delicijs inuitata, ^uid auri
fames
famés ad omne facinus proftitutionis expofita ; fi alie- (
nom furorem ctiam mut* vocis blandimenta decipi-
aht. Refugiéndüs eft ergo error ifte vocis fonus,
qui humanis pe<5lodbus dulccdine fua amaritudinem
fecit I &perfuafione quadam mclliflui cantps frequen-.
ter mortifera *gris venena commîfcuit. In quo loco'
primum obcurand* aiires font, opponentesfeutumfi-
dei : quofliciliusomnislenocinantisVocis excludatur
auditus. Adhibenda etiam dilciplina’i qu * oculorum
defideria repellat, &*tabcfcentis cordis incitamenta
compcfcat. Nam ita docetjEuaugelifta dices, St tefcanda-
liz>at ocuius tuus.erue c«i«.Nerao , dile6tillimi,in hoc credat
huius lententi* flare rationem, quafi Dominus hu-
manum corpus déformare vclit, quod ad fimilitudinem
fuam plafinauit, & ad foëcièm fu* dignationis infticuit.
Hoc ,eft oculos cruere ; qu* flint in homitic turpia refecare
, & viles adus emendatione Gompefcere,cafti-
gatis illecebçis truncare luxuriam , & bono confcienti*
manus improb* cupiditatis, abfeindere. ! Ille autem
manus fuas incidit, qui in.fe infidelitatis telia confre-
gerit , & iufto iudicio infidelitatis calamos ampu-
tarit. Adfalutem igituranim*pertinet, fidebilitentur
vitia iniquis a’6libus enutrita, & radicitus vellatur im-
niorum afpeâus oculorum : quibus cito mortis ftimu-
lus adquiefeit, fih*cquæfuperiusdïxi, integra&inlæ-
ia pctmifei is dominati. Sea quo facilius ifta operemur,
audiendus êft Ghriltus , qui d ic it, Relinque omnia bona
tUa.& fequere me. Scio quidem , dileélilîimi, quodla-
bonofe fufpiciunr ifta, qui fiçculi adtibus occupamur;
quibus dülcis eft.’’(lius v it* vfùs. Sed fidiligénter re-
quifas , vanitate plenus ,.Sc quodammodo tenui vm-
bra veftitus , ad tempus mundus obfequitur, & h*c
quam videtis fallax diuitiarum pompa blanditur. Bene
ifta nouerat fandhis Dauid', qifidicit, Auerte Domine o-
culosjneos, ne videant vanitàtem. Q u * eft ifta vanicas, ni-
fiçultus diuitiarum, & fieculariumfludiavoluptatumî
ConfirmatNhoc inJSalomone qui^iicir f Vanitas yantta-
tum omnishomo Mues. Nemo e rgo, diledliffimi, in huius
mundivanirace cpnfidat, quam vider infirmis flare ve-
ftigijs;cuius cultuS temporalis atque inänis eft, & orna-
tusfumo, ventoquefimilis. Talis eft autem decor.vul-
tus eins, aefi fpcciémilliusvitisafpicias, quæfolftitiali
flore compofita, promiffæ frudlum nefoitexhiberevin-
demi* , qu * dfim minime parturif, maculam perpe-
tu* fteuilitatis-incurrit. Longe aliumnobis, diledliffi-
mfiætern* v it* tehipus promittit orna:um,fi tamen homo
peccatis pauper incedat. Ille autem ad Chriftum dines
vadit,qui mifericordi* frudlus congregat, & ftu lt*
ftudia cupiditatis impugnat. Illead coelos opulentifli-
mus pergit, quiafe pompam temporal* vanitatisex-
cludit. Ille fecum magnas opes ad paradifum portât,
qui onuftumivitijs pédtus ftudio religionis exonérât. Ille
poftfemo omnem psnuriam mendicitatis euafit ', qui
quotidiein corde fuo Chrifti noftri mandata ferit , &
peruigili fide horrea pedlons fui feininibus diuin* in-
flitutionis impleuerit, Ira vt ante omniailliusotiofifer-
monis çompel'cas libertatem, qu * fi inter ilia religio-
f* vit* ftudia mixta cpnfederit, non dubie in examinat
io n futfiri iudicij pr*iudicat fandlitati. Cito autem
qu* funt in homine optima reuilefeunt Inifi^nter c*te-
ra qu* cmendationem requirunt, ftudiofe ea qu* ffipe-
riuscommemorauirnus lingu* vitia refecen tur.
H OM IL IA Y II.
De mifertcordia.
I refpiciamus , diledliffimi, omnesiuhumano
labore proficiant, ad Dominum referenda
funt : pet quem, & in quofi quafitht bene gefta confi-
ftunt, & in pofterum qfiibufque profatura fenianturw
Vnde nemo fapiens Dei beneficia fuis Virtutibus *fti-
met adplicanda ; ne audiat illam Apoftoli fententiain
dicentis, Quid babes quod non ac'cepifii ? aut fiaccepifii, q'tiïd
gloriaris quafi non acceperis ? Scimus quidem , diledliffimi,
quod iuxta Euangeliorum fid'em , qu * beatitüdi-
nis promifïà commémorât, homini iuftitia in coelefti-
bus locum fe c it , id eft promiffionem paradifi , & ten-
ram repromiffionis, gratia,manfuetuefinis & humilita-
cisobtinuit: cordis puritas Chriftum videre meruir : mi-
fericordiaconflmilerh mercedem rètributionis äecepit :
pacis iocundicas multis inter filios Dei locum parauit:
poena fandiorum vidloriêÉ coronam , &• coeleftis regnr
gloriam exvirtutummeritis adquifiuit. Sedh*comnia
vna atque eadem Parris , & Filij , Spiritus fandlihn
nobis virais óperattir, qu * perfedlionem iuftis labôri-
bus præftat, ac bon* vólüntati qfi*cunque funt optima
fubminiflrat. Vnum eft fane & pernimium , quod
ex ilia rtufericordj* fede defeendit, in quo fibi quoti-^
die iufte poflit mortalis homo gloriari : hoc eft retedlio
pauperum., & redemptio captiuorum : fi tamen ipfam
non aut iadlantia fiiffipet, aut triftitia irigrata contur-
bet. Auditisecce Efiangeliftam dicentem , Venite bene-
difti patris met ■, poßidete mecum regnum ccelorum promif-
fum vobis a conflitutione mundi. Efuriui &dedifiis mibimdn-
ducare : fitiui & dedifiis mihi bibere : nud us er am & vefliflis
me. Videtis ergo quod fi gloriari cuiquam oportet,nop
nifiinhoc opere conuenit gloriari, in quo pafciac vé-
ftirife Dominus præcipit •, & indies famem fuam por-
tiuncfila panis fradli poftulat faturari. Si vultis ergo,
vt non fit inanis noftra gloriatio , primo loccTabundan-
tibus eleemofynis funimi régis redimamus amicitias:
& y t nobis pateat coeliefte regnum, orane mifericordi*
ftudium conuertamfis ad Dominum. In cfiifis amore
non otiofè aut négligenteripauperùm ctadlandæ lunt
lachrymæ : ne ille qui totum orbem folét palçere jad no-
ftram confufionem inter mendicos yideatuf efurire.
Contemplare denique fingulorum neceffirates, ôc nô-
ftri erga miferos follicitudinem Saluatoris : & inrelli-
ges ibi efTe Chriftum noftrum, vbiabundanriamvidc--
rislachrymarum. Nec enim longe tibi qu*rendus efl
Dominus, fi non fis auarûs. Expédiât nos ecce‘ foris,
cum ilia fuorum turba famulorum. Non enim tibi er-
;andum efl oculo , vt dubites circa quem pqtiffimum
opus miferand* erbgationisimpendas. Iplum feias elfe
Chriftum noftrum, quem videris nudfim , quem a-
fpexeris cæcum, quemoffenderîsciaudic^ntem,quem
pannis inuoluturn , quem videris fordida vefte conre-
dlurn.' Inhae-denique veft^, cumàMagis quæreretur,
inuentus e à : & cum in præfèpi pofitus iacerer, fub hoc
habitu apertis thefauris mimera oblata fufeepit. Ad
h *c refpondet illa Euangelica fententia , qu * dicit :
Tbefaurizaie vobis thefauros in ccelo, vbi neque tinea corrum-
pit, neque fures effodiunt. Hi funtilli thefauri, qui coele-
ftibus meritis deputahtfir, quosriullares aduçrfâ contaminât
: hoc eft , facultatum per miféros difpenfaca
fubflantia. Audi itaque primo in hoc loco confiliiim
meum, quicunqué diuiriarutn abundantia gloriaris.Si
rimes tineam, con3menda:fifürem meclli5» infuperio-
re parte commenda. Ecce habes idoneum cuftodem,
quiopes tuas fèruet tibi, in æternum & in fæculum f* -
culi profuturas. Addit ad h * c , nolite vobis tbefan.riz.art
thefauros in terra. Non ab re eft, diledliffimi, quod ad-
monet Dominus, nequis thefaurum fiium tërr* com-
mendet. Frequenter enim videmiis congefta terr* vi-
tio periclitari ; & opes nimiura defoflas quadam limi
tabe confumi., Vnde vtilius iudico^efïe commödarë
Mafhzfi
1 quamabfeondere, & foenorimagis credere , quam ter
ftiti* gradus, per quos opus religionis r * depurate. Stultiti* autem genus eft, claufum tene-
inftruitur, non inuenies cui non apud }. re , quod poteft multiplici labore proficqre, & ad vfum
Dominum gratiola feruitus locum *tern*vic*fnidlfimexhibereiuftiri*. MonedergQ,nc
[ comparet dignitatis. Sed h*cipfa, fi^.j qfiis in terra abfoondat thefaurum fuum: hoc eft nequis
I des qu* in nobis opetatur , quamuis terrenis adlibus cceleftis anim* dignitatem deputan-4
Bibhoth. Vet. Patr.Tom.y. Pars 5. «BB B S s x dam.