A
Ia diuites
B
Scruorü
farta.
Seruoru
mendacia
In nobi-
les & di*
Diuitum
incou ti-.
ncnÿa,
Diuitum
furtum.
«aud'aütj
ftatutus.
inqüitaliquis ex diuitibüs , noneadtm, hosagimusquæ
fenii agunt.Ex fetuis enim furcs acfiigiciuiiunt t ëx ferüis
enim gulæ ac iugifèr Ventri fëTùichtes.V çrum ëft eflë hæc
Vit'ià feruorumjëd pi ura ramen fuut at maiora domino^
tum, quamtiis non omniùm. Excipiendiehim quidam
funt,fedpauciflimi : quösideb nort nörninó, he noli tam
cosnómitiando iaudarc, quam aliós non hbminan do vi-
deàx publicare. Ac primhm ièfui fifures furit, ad fiiran-
'dumforfitancgeftaVecogunfiiri quià etiam fiëisftipcn-
dia vfitatapræftehtur,cohfuetiidini hïfec magis qüarn füt-
ficicntiæ iatisfaciunt : Sc ita implcht cahonem,qüod non
expient fariefetëm. Ac per hoe Culpamipiatn inopiami-
nus Culpabilëm facit] ‘quiaekcufabiliS furti reus ëft, qui
àd furtum cogivideturinuitüs.Nam &fcriptura eccieixa-
fticâ quàfi fubexciifare qüodammodo mifcrotum omni
üni noxas videtur,dicëns : Nongrandis.eJi'culp<&,cim quis fu-
ratusju.yit :furaturenm vtefuriehtehtimpleatanimam. In Sa-
lombnc ruratur,v.t explcat ânimam iuani : acpër Hoc non
iatis à nobis accù/àndi funt,qui diuirio fermoneexcuian*
tur; Qupd autetn de furtisiëruorumdfcimus} hotetiam
de fftga : immohoc rectius de fuga, qiüa adfûgam-lëruos
bon miferiæ tantum,(ëdetiam fupplicia compel iunt. Pa-
uentquippc aétores, patiënt filentiariós, pauent proCu-
ratores : propë vtlifter iftos ómnes nÜlloruni minus lër-
ui fint,qüarn domihorumfuorum : ab 'omnibus caedun-
türjà'b bninibustôntcrüntur. Quidampliusdici póteft ?
multi feruorum ad domiüos fuos fugiunt ; dumconiër-
uos riment. Vnde iliorum fugam nó tam ad eös debemus
referreqiiifugiünt i qüarn ad eos qififugerecompellufat.
Vitft pàtiuntürinfëiicidïmi, famülari optant, & fugére
coguntüt: difcedereaferuitió dóminonini 'fuorumóni-
ninonolunt, & eonferùôrdm fuorüm crlidelirate noii
permittünturvt ièruiant. Mendacès quóque eflë diëun-
tur. A d mëndaciumàtrbçifcatëtuæfenris uippïieijcoar-
‘dan tuf. Siquidém diim tórmentis ië vóUint eximerë
rheritiunturi Quidaütem mirurfa eft, ft pófitüs in metii
ferüüsmehtiri mauult quàmflâgellari ? Accflfantureri-
iam gulæ & ventris auidi: nee hocnouum eft, magis de-
fiderac fat un tatem, qui famem fiepe tolerauit. Sed eft o,
non perrerat famem panis,pcrfert cerce dèfitiarünt:&id-
eo ignoicendum eft, fi auidi us expetit qilöd eiiugiter de-
eft.Tu vero üöbilis.tu verb diues, qui omnibus bonis af-
fluisVqui Hôcîplo Deumfanëtis öperibüs honörarë plus
dêbes,quÔdb'ënëfici|àilliu§ finëcefïatiôüe perfrdëris: Vi-
dèaniuS’iï atftus,non dito fan&os,fed vel innoxiöS habes.
Etquis.vtfuperiusdixi,diuitumpræterpaucos nbn cun-
tftis criminibus infeëtus eft ? Et qupdpàutôs extipio,vti-
nàm pluies atque omries excipiliceret. Sàftiserat om niu,
innoc.èntia plurimotùm. hîcquc ègó nüncde vlló ditói
niiidè eo tantum, qüi in feid quód dicöëlfc cógntffcit.Si
cnimektràcôhfciénfiamfîiam fûftt quæcûnqiie ditöjnë-
qüaquamadiniiiriam ciusipeótant cunëtaquædico. Si
àiitcm ih fe elfe noiiit quæ loquoi jnon à mea fibi hötiin-
^üadiciæftiméti fedàtôiiftienri^fua. Acprimümvrdë
viri}siëf üilibusdicam', fi fügitiüus & feruus ,fugitiüüs^es
ëtiam tii dfues Ütriobilis. Omnes enim dominum ftium
fugiünt,qüilegem‘D6minidërëliftquürtt. Qftidërgö di-
uesciil pas infer uóï hóefatis quod&illc. 'Ille fügitiüus
ëftdömlnifdii&t&tÜi. Sedhoccülpabilibrtüqüàmille:
qû'ia illé fugit forfitaii malum dominum, 8t tubonùrh.
Incontinentiaril quóq'uè ïhiëtüo arguis.inillö raràeft per
indigentiârïi',in te qudtidianaper coplam. Vides ergó A-
■ fldftöhca fèntëiftiate potiiïim'üm vttbërari : ‘immb tèfo-
lum,qüiâin quó ali u miüdicas, terne tip fum cöndemnas ?
eademenim âgis,quæïudftasViitiriió nonëademagis,fed
mülto maióraac neqüiöra. In illo qüippëëtiâm ihfre-
quentem Ventris ihtemperantiam punis ,&tü affidua crif-
ditate diftendéris. KrtÜm qiiÖque, vt putas j fefüilëVi-
tiümëfti 6c tüfurtüm diües rads j quando à DëÖ verità
ptaifumiîr. Omüës fîqüidëm furtàfaciünt,'qitMlitîta c o - ,
itiittünt.Sed qüid ègd'tam minij^, Sé qüafi allegoricë dë
hoe loqüor : cum facinorib us apertilïïmis noil furta tatif
ëûmdiuitümV ledlâÉrôcîhiàbomproberitùr f Qùptus
^Ûifqiiëènimiüxta diüitëmpaùperiàut^idtaiStüs.aut tu^
tus elfc î Siquidertl përdàliôrtibits ^næpotelitùrÛ , aat füa
homines ii^bêcilli, autétiam feipfoseufuispariteramitr;
tunt,vt nbnimmë'rito de vtriufquë perfonis iàcer lërmo
teftatusftt,dices : Venatio leonis onager in eremojicpdfcuà funt 'tecdï\.
diuitum pauperes. Qüamüis tyrànnidera hanenon paupé-1
res tâhtumifed pent yniuerfitàs'pariâttirgenerishümahi;
Qm'denim omnitialiuddignitaslublimium ,'qüàrhpro- ®JS0’«
içriptibduitatümrautquidaliudqiîoiündain, qüosta^ • —
cëo,præte<ftura,quam præda ? Nullà liquide maiörpauper
cul ord eftdèpopulatio,quàm poteftas. Àdhocènim
honoràpaucïsemitur, vtcundorumvaftatione foluü-
tur.Quoquidëfteindignius,quidiniquiuspotefti Red-
dunt miferi dignitatum pretia quas non emunt. Com-
mcrciùmnefciunt,&{blutionemlciunt,vtpauciillufttc-
tur,munduseüertitür. Vnius honor,orbisexcidiumeft.
Deiliqueftiunt hoc HiIpaniæ,quibusfolum nomen reli-
dumëft : fciunt Africæ.quæ fuerunt,fciunt Galliæ deua-
ftatæ ,fed non ab omnibus, &ideô inpaucillîmisadhuc
angulisvel tenuem fpiritüm agentes : quia eas interdum
''paucorumintegritasaluit, quasmultorum rapina eua*-
cuauit.Sedeuagatilongius fumus dolore compulfi.Èrgo
vt adfiiperiorarédeamus, quideftinqüononferuilibus
Vitijs etiàm nobilespolluan tur : nifi forte idéo, qüia ilia
quæin feruispeccatapuniunt, ipliquafilicitacommit*
runt. Denique ad haspéruafîones, quas ftipradidi nobi-
les agtint, leruus necaipirarepérmittiturrquamuis men-
tiar. Quidamenimëxférüishobilèsfaifti, autparia,aut
maiôrafecerünt. Sëdhoc tamèn impütari féruis nequa-
quam póteft,quod quibuIHamftrüilisconditjótam rëli- ^
titer ceflit. Hömicidiaquoque inferuisràra funrfêltorë
acmetumoriiS. 'indiùitibusaffidùaipeac fiducia impü-1
nitatis, nifi forteiniqui fumus, hocqùod diuites faciunt
adpectatum referendo : quia illi cüm occidunt feruu 1 os
fiios,iils putantëflë,nôn crimëh. Nec hocfolum j (ed eo-
dempriuilegio etiamin ëxeftendo impudicitiæ coeno
abutuntiir. C^uptüsëhimqùifqüëeft diuitum coünubij
Diuites
lacramen ta conferuans, quem non libidinisfuror ràpiat
puriflï
Iri præcëpS ? cui nôn domùs àc familia fùàicôrïumfit ? éc
qui noh in quamttinqiiëperfonam cupiditatis improbæ
calottraxerit, meririSfequatürinfania îfecundùmillud
fcilicet qüoddë tàlibüs dicit iërmô diUiiius : E quiinfânten-
tesinfoeminasfÀ&ïfunt. ’Quidëaim aliud, quàm defedi-
! dum hocprôbat,qui torn m perfiiadere vuît concubitu,
! qniçqüid concupicritâ'fpèâùîNàm de concubïriiS'quip-
piam dici Forfîtan etiam inhiftûm ëïïe videatur t quia hoc
in corn para tiôiVc fiipràdiôtorfim fiagitiorum quafi genus
'èftcàftitàtisjvxoribus pàucisëlTe cônfehtum,&intra cer-
tum coniugum nümerumfreriôs libidihum continere.
“Ciôhiugiim dixi,quia ad tahtam res impudentiàm venir,
Vcancillas fiias mufti vxores putentVafqûëvdhàriificut
pütancür efië qüàfi cohiuges,itafôlæ haberentur vxores.
îllù d magis tëtrum ac deteftabilé j “qüod quidam marrie
môniahonorâtafortiri., alias fibiruriùin {èrüilis ftàtus
•ëoriiüges fiimunt, déformantes fàndti connubij horio-
îëm i perdegeneris coritubernlj vilitatcm; nohërübëf-
’Cente^mâritosfèireri aricillàriim fiiarumV'præcïpirantëS
•faftigiüm'riobihümmïtrimbniôruhî^ntubiliàdbfcknà
'lerüarûm rdigriiprônhs etiam illàr’üm'ftàtus'^üàrûm'fe
putant digposëiïe ’co'rifiîftio. Non dûbfto ’ex ijs pluri-
,lhios,^üia aüt (une nobiles, aùt videri nobiles volunt,fu-
perb’è Sc afpèrnantèr kleinere ; quód dûm confidcra-
miis Ktèctàlia ciïj&tlocûti nlrhul-, miriusflagitiÖfösdiXi-
müs ftâujfâ qufôidàm ëïlë ëjüaili domino’s. Sèdtüm hoc
c^ônôndè ômhibils:,fèdde h isqùi talcsfunt præditàüe-
nm jjhùllùs irafei om n îfib d eb etqü i nëquaqùam 'Cetà-
lëm ejire'ëôgnôfcit/nëhdC ipfb quôd irafcitur, de ccetü
ipforüm ëfle videatür'. 'Q^npôtiÜs'qüicùnque ex no-
bilibus hæc malâ hprrërit,irafcitalibüsdèbënt, qubd fe-
'cinôfibuS fôrdidifiïmis nobilitatis 'nomen inramënt’:
qüià liçèt lai qui talés fiint , omhem grâüëiit 'bbpu1-
juni rChriftianum'} fpëciâhtët tànién illos fôtdibus
fuis pollùûnt j qûôriim pars ëfle dicûntûri Dixijrriiisità-
quë iïôbiles ‘qüóidarn eflè ferifisdeferiores. Diximüs
y tiqûe , Sc imprbbàbilitër diximüs , nifi qudd diximüs,
com pfôbâih us; Etceëhini^b hocfçëlere j Velltha1
Ximo .^töpë'öMhis fetuörhm htfixtèriis ïmmuhïs ëft;
- :_____ . . ' J v ../ 'N u n - _
D fuif es
màriii.
àd ulcer j
àncillàru
libatorö
peul;
runr pau
N unquid enim aliquis ë»Jfgrufsturbas concubinarü ha-
betfhirnquidmultarumvxoram labe pblluitur: vtcanfi
vel ilium rnóre tantas putet coniuges iuas eflë, quarttas
potucrit libidini iubiugarc? Sed reipódèri videl.ad hsec
potëft,qüódfacereferuisifta noniieeat. Nam profeëtq-
tifcerent fi liceret. Credo , ïëd qu* fieri non video ¥qüali
faëbahabere nönpöflüm.Quamlibet ehimin ëisimpro-
b^mentes, quamiibét m^ix cüpiditatés lint, nülluspro
eo qüod non admittit fcclere punituh Malos éife iërüos
ac dcceftabiles- fatis certum eft: fed hoc vtiqj ingenui ac
nobileS magis execrandi , fi in ftafüvhónëftiore peiores
funt. QuÓ'nt,vtadilhimperueniri cxitumrei huius ne-
celïë fir,nönvt iërui fint aTeat'tthëquitiae fiias abfoluen-
dijled vt plurimi diuites magis fint lërüorum compara-
tionedamnahdi. Nam illitd larröciniüm ac fcelus quis
digne eloqui poilitvquod eüm Romkna Rëfpublicavel
iam mortua, vel cèrre extrëmum fpiritum agens/ in ea
parte qua adhuc viuere videtur , tributotuni vineuliS,
quafi prjfedonum manibüsftrangulatarhoriatur: inüeni-
untur tarnen plurimi diuitum, quorumtributapauperes
fcruiïtyhoCcft, inueniuntur plurimi diuitum, qüorütri
re ri mus mifericoidiæfüæ. Ciimq-, eius benigniutisfit,
vtvclitnobis iugiter parccre, cogititr malis noftris fcele-
ra quæadmitrimusvindicare. Ae ficüti illi folent, qui
munitiflîraas vrbes obfident, aüt firraiflima's arCes vrbiû
capere & fubmere conantür, omnibus abfqj dubio eas
& telor*m & maehinarum gëherib'üs oppughant : ita
noS àd expugnandam mifericbtdiam Dëi,ômni peccato-
tum imm^nium feelere, quafi Omni telorum genere pu-
gn^mus; & iniuriofum nobis Deum exiftimannis, cuni
ipfi iniurioiiflimiDeo fimüs.^ Omnisliquidem Chriftià-
norumömnium culpa,diuinitatk iniuriaeft.- Nain cüm
illaqüæ facerc àDeo vetamüç admiptimüs, vetanris iülfii
calcamus;acperhoCim'pie in çalamiratibus hoftrïs feùë-
ritatem diuînam accufamus. Nos qtiippe hobis accu-
fandi fumus. Nam cum ea qüibus rorqiieàrfiuf âdmitti-
rnus,ipfitormèntorum noftrorum autb.résfiimüs. C^uiH
ergo de ptenarüm acèrbitate querirhur ? ynufqüifq; no-
ftrum ipfe fe punit. Et ideo illiid prôphëticum ad
nos dicitur: Ecce omnes eins ignem actenduü, & pires probe-
tisflatnma, ïngreâïmhïi in lucent ignis veflri, &flàmnioequa?n
accéndifiis. Totumnàmquèhumàhuin genüshocbrdi-
Diuinita-
tis iniuriaî
Èfa. i#. i - X I Homines
quo ’ordi-
ne in poe-
nam ruant.
.
Vficuîl
■nobilesr
butapaupeies neçant ,& quod inUeniri dicimus, pluri- [ he in pcenam æterilam ruit, quo feriptura memorauit.
mos:fimeo ne verius dicèremus omnes; Tam paucienim : Primiàm ënim acceüdit, poftea virés ignibüspribetjpo-*
mali hüiüs expertes finit ,fi tamen vf^ futir, vt in eaparte ftremo flammâm ingrëditur quàm parauit. QuAtldo
quamuicos diximüs, omnes pencrduiites reperirepoiE- igitUr primumfibi homo æ tern urn accendit ignem ? £ci-
mus. Ecce enim remedia pridem nonnullis- vrbib. data, ;>-, licet cum primum peccare incipit. .Quando autem vires
quid aliud egerune, quam vt diuites cundtos immunes r ignihus præbét? cüin vtique peccatis peccata Cumulant.
reddeLcnr,miIerorini) tributacuinulàrentivtilhsderhe- , Quando veroignëm aéternûm in.tr.oibic?Quando irre-
rentûrve^galiavétera,iftis.ytadderenturnoiia:illpsvt mediabilem iàiti malorüm ômniuin lumcnàm crefcen-
deceflîoetiammimmarumfundionum locupletatet, i- tium dèlidorum iniquitate Compleuerit,licut Saluator?
ftos vt accclîio maximarum aftligerct ? Illi vteorum quæ nofter ad Iüdæos principes ait: Impiété nienfurampatruih Matt h. 2j;
leuiterferebant imminutione ditelcereni:, ifti vccorum vejlrorum f fetpentes , progenies viperarunu iNoniongeà
quæ etiam ferre noh poterant multiplicatione moré- plenitudinépeccatorum erant, quibus ipfe dicebatDo-
rentnr :ac fie rémediüm illudaliôS'iniüftiflime.erigeret, minus , v t peccata complerëjit. Ideo abfq; dubio, vt
ahos miuftiilimèneçaïet:ahlseflët=fcelerariflimuthpr£p- quia digni iani fâlute non eflënt , implerent'iniquua-
ràium , aliis Iceleratillimum venenum. Vnde aduer- turn numerum,;quo périrent, Vnde etiam cum lex-ver
timus,quod nihil elle & diuitibus *fceleratius poteft, qui tus peccata Amorfeorum compléta eflë memoraflet,
rcmedûs füis pauperes oêrimunt : & nihil- paupetibus fie locu,tos eflë ad Sandum Loth Angelos refërt : Omnes
infeheius, quos etiam ilia quæ pro remedio cunëtis dan- qui tuïfunt, educ devrbe bac, delebimtis enim locum ifiuift,eo
turëiceidunt. Iam vero' iilud quale , quam landum, qU0d mereuerit clamor eorumcoram Domino > qui mifù nostvt
qüod ii'qüis ex nobilibus conuerti ad Deum coepcrit, perdamus illos. -Diu profedo flâgitiofiflTmus ille popu-
itarim honorem nobilitatis amittit : aurquantus in lus ignem ilium accénderat quo peribat. ËÉidëo^com-
Çhriftiàno'pppulo honor Chrifti eft., vbi religioigno- pletisiniquiratibusfuis,arfitflammiscriminumfuorüm.
bilem .fecit î btatim eninvvt quis melior eflë centaue- Tam male enim deDep^neruit, vtgehennam,quæ ih furit
, deterioîis.abiediône calcatur : ae per hoc omnes turoiudicio dàrur, etiamin hhc (ëculpiuftinëretj Sed
► quodammodo mali eflë çoguntur, ne .vile]? habeantur. nulli funt, inquitaliquis, illorum exitu digni: qüiànulli
Et ideo non fine caufa Apbftolus^cfemat : Seculum to- j Ülorum impuritatibus compàrandi; Verüin fôrtafliâ
tum in malo pofitum ejt : Sc verum eft. Meritoenim to- eft, vt fit : attamen quid facimus qudd Saluator ipfe o-
tum efle in malo dicitur1.^ vbi boni locumhat^erenon mnesquiEuangeliumfiiumlpreucruht,peiores.ëflemë-
poflunt. Siqüidem ira totum -iniquitatibus plenum morauit ? Demquead Capharnaum fie ait : Sitn Sodômis
eft, Vt aut mali h nt qui funt: aut qui boni lunt, muito- , facta fui fait virilités, qiittfacht funt in tes forte nidnjijfcnt in
rum perlëcutione crueientür.. Iraque ficut diximüs,fi j hutte diem. Veruntamen dtco vobis, quia terra Sodomorum
honoratior quilpiam religioni fe applicuerit, illicqho- ; remifsjuserittn die iudtcij, quanttibii Si Sod!omitasminus
noratuseflëdelntit. Vbi enim quismutaucritiveftem, eflë dicit d amnabilesqudm ënndos Euangeüa neglir
mutât protinus dignitatem. Si^tuerit lublinlis, fit de- j gentes; certiflimaergo rario.eft, qua& nosquiirt pluri--
ipicabuis. Si fueiic .lplëndidifinnus , lit vilifîimus. Si ! mis Euangelia ncghgimus, pejus cimére aliquando de-
. Euagelij
contcmpcorcs.
l;De publi
Ücis'calanii
■ tau b. lu.-
tuerie totus honoris , fat tocus iniuriæ. NEt mirantut
mundahf quidam infidèles , li offenlàm Dei aut iracün-
dianl përtêrunt, vbi Deum indandis omnibus perle-
qüuntur. Perueife cnim lune, & in diuerfum cundà;
mîrrata: - Si bonus eft quilpiam, quafi malus Ipernitur.
Si malus eft, quafi bonus honorât ur. Nihil-^ itaquqmi-
rüm elt.li détériora quotidie patiiiiur, qui quocidiede^
teriprcslumus. Ecnoüaënim qup,ridiemalafaçiunt,&
vetera non reiinquunt. Surgunt recentfe crimina/ nec
îepudiantur an tiqua. Quis ergo.eit caulatioms locus ?
qüamlibet afperaec aduerlà patiamur,minpra patimur
quàmmeremur. Quid- querim.ur, quod dure agactio-
Pilcum Deus ? muito nos cum Deo durius agimus. Ex-
acërbamtis quippe Deum impuritanbus noftris , Sc ad
punientlos nos trahimus inuitiim. Cumque eius nacu^
îæ lit mens Dëi arque maieftas , vt hulla; uaèundiæ paf-
lion;emoueatur?tantatamen iuhrobispeccatorumexa-
cerbaçio .elf, vt per nos^cogâtut ifelci. Vim, vt icadi-
xenm j fecimuspietati fuæ, ac,ma-nus quodainmoMo af-‘
b earn lis : ptælërtimcum vfitatis iam & quafi fecilionbuS
malis contenti eflë nplumüs; Non fufficiupt eninl
multisconluetudinarij rçatus , noh lufficiunt lires jnbri
rapinæ ; non ealumniæ, non fufficitint vinoleritiæ , hoti.
fufliciunt cpmeflattones, non fufficiunt falfitates, non
fuificiunt periuria,non fufficiunt adulteria, non füffi-
ciùnt homicidia,non fufficiunt deniq'? cundaifta , & fi
a,t r o cita te in h u ma n i flîma ,re tamen iplà ad humanasin-
iuriaspërtinentiaj nifiplalphemia, furibûrüm mentium
manus iniieiant etiam irt Déurtu ' Pofuerunt enim ,ficüt
de impiis feriptum e ft, in c ce lunt os fUurtt,'& lirtguU.eoruni
ïranfiu in terram, & dtxerunt : Ouoniodo fetbit Deus,& fi
éjt feientia in excelfo ? Et iilud : Non videbit, nec inteüigct
Deus ldcobt> Ad quos vtique tàlès rëdiffimè .proplieti-
cüiïi iilud referri potçft : Dixit tnjipièns ;n Corde juo , rion
eflDeus. Nam qui hiliil aipici à DeP aificihaht,, prPpè'
eft v t cui.âfpeduid adimunt , etiam fubftantiamCollant
:. v t - quem di’cünt ^pmhino nil cètnérë , ümninb
etiam non eflë.»: Et quidem licet nullum admodum
Bibltoth: Vet. Pair. P óm.y Pars 3.’
P fat. 7 il
Nullutri
malunira