ccret, fi me vis habere Ibcium, habeto & Ön'efimum,
queniëgo, & conförtem ÔçTociunrhabeo -, Qüèm lin o-&
iaeris hàbëre, vt fratrcnr, & focium, attendeqüià8cme
bäberenonpöceris\Siautemnoçmtaliquid,aüt débet hoc ^ th f
bhputà.Ègq Paulmftnpfime'athanüjegoreddam,egoia(iaa.n-
çam qui àfeJs Èpiftdlas mcas'hon {çnbô,Ted di&o,çaufa
amoris t ui, 6c v c qbtinpre poflîm quod pollulo fcripfî ifta.
^fta teftis efb,qüam non fpliro more didauiJed meamanu
'fcripfî ipfàni. Vnde po teiàt reddere,quôd Onçïimus ab-
ftulerac.Siqùidem infcarcere tenebatur. Quod'ergo diui-
tijs tcrtippraiibus pro'GlVrifti amore carebat^fecuvuis erat
golfe ei recôm^enfare*, èx dono coelëftiuhi dihitiarüriV.
Ego,m<fSÏt,reddam tibiobtentu mearüm precum thefadrosiHdeficiènies.
NolimorulàsfaceredndiilgendpÔne-
fimo.fecurus eftodeprîemiQ. Btnondïcam ttïpquod&te-
ipfam mihi ^ÖM- Si hocinquit/eceris quöd peto. Tunc no ,
clicamtibi qtibd& tèy& omhià tua mihidèbès, ôçitipO-
teftàtemea debètis çônfiftere. Propter ferrnônem etiim
Ghriftiquem tibi Euangelizaui qûi Chriftianum fi- '
liumq} pei,te effeçi>teip,fdm mihi des,& lie meus es,non
lolum Onefimüs, fed etiam ofiiniatuamea funt,6ç ad nie
pertinebant? Poteram, inquiry çi e9,vt meo^fed volunta-
tituæ relinquOÿVt raercederri habeas ignofcendo.ItejM-
teri fîrbaudi iacfvtpôftulo, ego tefruarin Ddmi tip, fin i £ fi cü
delcdäti6hevti,&pöüidcre,Vhdedicicurinlege,fi non
feéçri^qüaîtibi prxcëptafofii,génerdbïs fiUosy&ftuerüillis,'
cumddeâatïonenonvidebis,iüw,quoniam cappui ducentur
epramièj Ego, inquiti fruar té in Domino , hoc eft dele-
jétab'pxiAdéle däti önetüa. ' Befifeviftfra mea in Dcmïnofidj
eft,
àffedurii diledtiords meæ, ConpdenUnobédmiik tuaJcripfi
tibi, fitem quoniam ^fuperidqUpd dicofaptes, qui p^funiit
de ifiôquerogatürusefijipKqüodammod'o prçfumprio^
ne præiudieat ne ei negare'lieeat quod rogatur.t; Similiter
autem,&nûbïparahq$itiumfiperoenmperot*tipnesvefiras:do-
n arim vobis. Idcircoprxcipit fibî hofpitiumparari ,'y t
aiïàfens eüm ad lé vénturum Philemon,& duni eum ex-
pedat facilis/àciatj^uQd rogatuscllj & quiaybicunque
Apoftôluseratmukitudoàdeùm confluebat, neeelje e|
rat,vt magnâmdômùm hâbëreriquçrômota effet à.circo,
theairô, & à fpedaculo, vbi lafciui dilçàrréntes ïurpia
qiiæque Ceûahmiau Salutat te Epaphim coricaptiüus meus in
Çhnjtolefu. Ifte Epaphias prædicator Euangeli|exiftens
adhærebat Beat© Apoftolq.i & fortalfis çUmillofuerat
captiuatus de Hierolbly mis Romam, v.el certe tunc^cum
iliô tenebaturih cztçpxc. MarcusipCe eft de-qùo alibi di-
:eit;I)m^i^remè;âéreliquit. Lucas,ïpCc eft fcriptorEuan-
gelij Adulque Âpoftolorum,de quo & in alio loco dic.it,
mifi cùm illo fratrem,turn laus eßmEuangelio, ficiiffApor
ftolide.pif(^tbnbuspîftium-,.Tadifuntpifcatoréshqm
nura , ita hic de medicp coipprum, in medicum cpnuer-
fus eft ariimarum,quotiefcnnquc'enûn didaillius legùn-
ïur medicinath parant intefligentibus. Stultus qui non
întéliigit delprcic quod non poteft sdipifcL Gratta Domini
noßriieju çhrîfif, cum.JpirttU vejlrp^Amen.
B P I S T O L ^ Â
BE A TI PAV L I
A P O S T O L I AD
T I f V U .
I C a p V 'r t
Fadamralütationemèntione Ipei vitæ æternæ,quæ iajrn
maniféftataeftjdft'endfi quâies debeat ordinäre pref-
byterps ae Epilcpgbs, & de quibufdam qui ob varia
vitiaEurç funt inciepandi : mund^s omnia munda:
quidam ïad pPeum negant.
AulmferuusDet,Apoßolusautem iefuÇbrfr
fit fecuridumfiderit eleftorum Del, &'agnt-
tionémyeritatis, qua fecundutn pietatèm eft
1[infient vita aternoe,quamproinifit,qtu non
nifeftauit autetn témpo.nbus verbum fuum in
px&dïcatione, qua crédita eft mihïfecundum
.munemfidemgratix&'paxa Deo Pâtre, &Chrtfto lefuSalua-
torè nàjiŸo. ^ EUm reigratta reliquite Çnt&f?teâqu& defunt
xorngas,& conftituasper ciuitates presbyterps,ficut &ego dtfto-*
f#} tib i.fîs i qmfinexnimneeft,vnm vxotis virftlioSfiabensfi--
fielet,non in ac eufat tone luxuria, aut nonfubçlttos* f Oportet e-
nïm Ipifiopuinftnecrmine eJß,ßdfiI)ndjftenßt,orem:i non fu^
perbum , noniracundutn, non vinolentutnj nônpercujfown, non
turpis lucri eupidittnf f fed bojpitdlem, benignuntfiobrium ,iu-
ftum fanâuni,contïnente)nf\'ampleüentem eum, qui fecundum
na jàna,&eos,qui côntradicunt4argüere. f Sunt enim multi etf
tunt, docentes qua non oportet, türpulucngratia. f Dixit quidam
èx ïüis',propnus ïpförum propheta yGrßtenfesfeniper üienda-
fes,maldbeftia,vëriiresty feftïmonium hoc verum jfti ’QUa ;
obcdufamincrèpa ittosdure,vtfanifiiitinfidè ,fnonintendéntes
TluiaicUfabulis,^mdndatÜbbmïnumyauerfantïumfeavèrita-
teJ( ¥ Omnta munda mundis: coinquinatis autem, & ihfidelibus
nihil eft mundum,fed inquinatafunt eorum & mens & confcien-
tia.f ConfitenturfenojjeDeumfiaftisautem negdnt-cumfintabo-
mïnatïi& incredabilesj&qdtemwppusbönum reprobii v v
Àulusferuus Dei/cumDóïniniis, ac Redemp'tör'nofter
dixerit Apóftólis, tamnon dicam vosferuós ,fed xmicqs,
quaeri p otefti qu are’egregius p rxdiéat ór , & Magiftergen-
Üum repoftmodumlemumvöcauit.Sedfibene perpen-
dêrimus duo c(ïè genera fer ui t u tis^fiçut&hominü, pr o-
buldùbiô luce clariüspàtèbit , quiä non extitit'eontra-
rius verbis d op i nicis,liquidcm reruitus timo.ris eft, quà
GEoàEcaccipicUr âdes,rerniftîôpecçatorû,& dónums i timctlcrj|us dominuïnlduin & anHllà dpminàin fuam»
Spiritfis§an^i,qqgmörät Apoftolâsélîé cumSpirituil* i timentesflagellariaEeis: {eruitus a%tem amoris ,-qua ti-
lQrum,quibusiftaMribebat:per^
ït^mTeuiplamrationabîlitatégrâria diüihainftrùat, to-^ ' fendere inahquó,atqiie hæreditatepriûari.De feruitûtè
tumhomihemri^letjfaciens eùmlpititualernf' v c adfiæ- autem ilia qu« pertin c tad poenalem ti morem ,dixit Apo-
reatDömino,mente,Äc0rpore î,n3tiniplea.turiiiud qùôd ftolüs.quia iam non-dicain vosferuos timoris, léd aftio-
Ccnptmnell.^uàdharetDominovnusftÿritiueji, j ris, De ilia vero quæpertmet ad àmorem filiOrum < 10^
1 ’êifM quitüralibi dicens.ÿ cUmfàeritisomniaquapraceptafuntvè*
TraiifiensÂpoftolùsàGrcta Infula,adaliasnaciones, & \ bis,diciteferai mutilesfuntus, quod debüimüs façerejfcci-
' Ciditatuih inc^as,reliquit Ticum Diiéipülum fuîim mùs.EtPfitlmifta.Tiwiorj inqiiit, caftiis permarietin faculu
Gretæ vice lua s v t nuperad fidem venientes haberent fecult. Hune namqüe timoreïn habent & Sandti Angeli,
TfPrbte (ftb rem, ne forte Iudæorun)garrulitate,authæ- I quemperfedti hâbueruntApoftoli,peraduètum Spiritus
retkamiril'àtracuE^ I San6ti,per quemdifFufaeft charitasin cordibusnoftris,
le'ddlos rol|icitiôresreddcrç^3 præ&mm cum caftiga- | eumqj iiimmopere haberedebemus. Qüaeri.etiam potio;,
léu oratio niagrtórhihffudtówör'eSëfficiht'p
pulos^pinmpf?eiaciteùm’)&: inftruit ad .pierre de e6-
itruiftipnè Presbyrern, ôcd e'^i i r icü ai ic o nu cr lâtio n cf±
ôi h^rctiçis vitandis q'üfÿudàieiS fabüiis |reduncjlbri-
bens éx Anieopoli Giuitaïë.
teftj quid fît quod ift Epiftdla âd Romanos fèrUütó Iélu
Ghrifti fé dixerit, hic autem {èruum ï)ei Patris : nam
eum dicit Paulus lèruus D c i, nomine Dei , perfo-
hapeiPatrisyaccipitur,ad qubddicendum, quia vt de-
moriftraretintribusperlbnisvnarneirentiamivnamDei-
U-j.\
u Tin
p
■ #4 - Jè* *È.ôm. i
tatem
tatem,vnamqueporentianveTeapercÔ, ibi (ernum |e di- cuvat domôs,fâiniliain,poffcftionem pr$diprum ,di(po--
xitIéfîiChrilri; ^ifîc;leruumDei Patris,^uoniam fîçut T^bsinartitnqlup, pmniaiUadaté hbo ^ ncc dtrmmo-
infeparabilitérilla’ tcesperEhæ, régnant, & dpminantur|;do uâtpftr: ita Sc omnipptens Deus in ^prælcicntia ôc
dmhi créâturæ, ica infepârabiliçer émnem ieruum i 'fibi lpr^deftinatiöne fiiapromifir fidelibus atque eleiftisfiiis,
dèuotum poflî deré.Ac per hoc quicunque,lèruus eft Pa- | ante omma tempora vitam Ætcrnnm dandanr. lequituitriSj&
SpintuSStin&hApoftolusafitemlsfitChrifti, ficuc fer-
uitus Apcfl^iij? indifie.rencerad^btamTripitatera refer-
tiuvita qupque Ap^ftolatus eiu;Sj irfepmmune ad totam
TrinitatcnVeft i:eierendus. Tota enim Tnnicas-elegitil-
lum.ad prardicationis gratiam-;dicehsad Apoitolos,segrega
te raihi Paulum, & Barnabam in ppm quoaffumpfiedr.- At
vero confiderate difereuit femiuicem ab Apoftolacu,
quoniam non omnis qui fcriius ftatim A-poftolus , fed
quiciinque Apbftolus vtique & lernus./ar'/H'/r/;«fiderHele-
ttoritmBet.El'edtos hieaccipete debemusilWde quibus
dicitDominus,»0» vosmcckgifns,fedegoclegi !>wj',de quibus
idem egregi eprsdioafur. qUfelegtf nostH Oprtftb antemuti.dt
Ctfw^k^frio.weWjeorumjquLnonrantum ^bcati, redffiifuper
cle&ifuntadgloriaih fem'!piternam^eeundum quorum
.eledtorum fidem^Paulus^Chriftilefu Apoftolus elEquia
fedritudinefidei., quapri^li ApoftolitenuerttCit ,.miflus
eft ipfe gentibus prsdiertre,, j n aguitionem^veritlri's
quae fecund uni pie tat cm elt.Ex tuperioribus hoc mo do,
Apoftolus.Chnflt lefu fecutidumfiefem eledortntfDei, & feCundu
agnitionem^verir^riji’quqiiidmvericaSileo’Undum pj^.^fc.m.
eft. Veritas eftClu‘rftu|qm dixit, ego fum vta,verifas,&'pm,
fecundum cuius dogmtion.em Paiilus Apoftolus ,v offi-
cium-implcuit, imo 1 ecunduni agnitionem veritatis,
manifeftaiiitdutem t.einpörib'iif:.j^''daibu'X‘fuUm in pradïcatio-
ne, qua cteditaeft mild, fectiiidum praceptum Saluatoris No jin
D«,verbum Dei Parris filiuseft,de quo loan nt%inprinci-
piojyquit,erat-verbum, -ét verbumeratapüdDam, é ' Deus
erdt.verbum, iftud verbum,quod in naturaDeiratis inui-
fibilp erar,tpaniféftanir Deus pater per fiumanam
poribü.sTuis,idcft,'eongruis,&abil1pdif^
^idemApoftprus aliasdicir,p;oftquaminqpièhs,vrmf
plenitude temporis mifit beusjiliurit fu um ,-ep o ft vita, ergo x -
terna'quarnpprpmrfic Pater^icie^-s hnte^omniaixcula.
verbum iiliüs eft, quod de ipfo dtxit,qj<J fum via, ventos,
'& qui filium promeretut habere qui eft vica, habet
veique Patrem cum Sanftb Spiritu, quoniam rota
.Tri n i tas y na vita x ter ha eft. SicutipfeDominus air ,hdó
9fttvftdput^amcpgn^cant'ie,^qttemil9tftJhlefu0 -rCkftftum9:
cUm SpiriuvfarfCtqjVnum & yerutii Dëuni efle: v.itam or- ]
go xternam quam 'promifit ante omnia'föeula, id.eft, i
'v|rbum fuiirn^ m'anifeftauit Deus Pater tempöribhs Èo J
modpquo didfcüm habërur » manifeftauit quoquehobis
qui non vidinius ilium Patrem in pic-edicarione. liue per
dódrinamPauli Apoftoli, quxcredita eft, &
,ta éft;eiffecun4 utn prxèëptüm SalÜiroris n.oftri Dëi , qui j
quoniamyéritas iecundum pictatem eft, in hoe enim Ie- j dixit Apoftolisdegrcgate mihi Paulum, oc Bainaoan. in
c un d u m agn i ti on e mveritatis extitit, quia agtiouit om- opus quo affumpfi eos; laluator autem Di-us, non aims
nipotenremDejujn> Trinitarèhi habere in perfonis,& v-
nitatem in fubftantia Deit^tis.fTftieilis lo^Us^
agnitio veritatis! bene feptam pietatenrfecundrfm hpcJ
quod cultri & ieligihne dicitur conftarc , quonjam ea
diöcet j vël éa.qiyramando ahipleditur,. ad religlbneml
^D^iperrinent^effnamqueveritascarenspiefatejficutinl
liberalibits artibus: Grammatfca enjmi atque D ialefticaf
véiit.kèrnreBkélbquëhdiha'bet & ipter vera, ac lyl|
logifmoriim • Argumentation©dijudicat, fed agnitio-
'fi€mS* *i'étatisTn;le'jBih>im«fiabenc>dam.de4eBgk>qeg’C.ri;
Dei;'&: lalute ammxinon drlpurant .^Geoin e tuia.quqque
&Arithihetica;fimilitcr&Mii(i,cajquoniamhutnerórum
.ftabilitate confiftunt,agnitionem veritatis quidem in le
haberït, fed nqrceft ilia ^ientia:, ^r'étaris agn|tiQjvt ergoj
I bere ? quaerleeundum piëtateiiieft, idcii;cp? ita pr.ciiqdc
'iftaprotulit.Sequitur infpe viu £teriu,&dcs eledtorum &
agnitio veritatis ,-qua? fecundum pie tatem eft, in fpem
vi tte x ter nx ,pofitaeft/quia quieunque fide'n#re dam h a-1
feet, - atqueagnitiónem omnipotentis Dei qqampie &
religipfe viuendo exornat, vtique fpem x tern* re muoe^l
rationis ppffider,hequeen'i!m aliquis valet habefefidem,
&agriitiohemveritatisikdefunfp©sdefta,5«^?l»prow^
■ qui non mentitttrDeus ante temporafacularia , certum eft o-
hinibus fid?libus, .qqia pmnis Hó mb 'inendax folüs au-
tem Deusveraxeft, quipoteftctimSta implere qu^e j||ei£
ipfeprOmifit fidelibus fiiis vitó’m xternam ante tempora
tecularia:fxculariadicitura'fequendó,quodinfèreuöluanturVarróne
cefte';f®,cu|a:aucem eompucap'turjCx ep
.quod maréries informis 'pèt fpecies dtfcreta©fh.ex,vquó
'dixit Deus,fiat lux fa&aqué éiï lux, ex co enim efcppit va-
rietss temporis, 8c viciilirudo horarjjm pai icerque die-
•tatnin femec reuolui: anrea.vero' /^fDoiftdiféS dje,unc,
npnetanfeTxiium quqdi'olnmmodo^fle^mium habe-
bat ,;nain uiterrempus &?a;uum hoc diftat v quod aeirum
ftabile eft jfempusvero niutaDile,<l^d^^hprnini|>ui;prpmific
vitam.a’ tcrnam , qupd’P.mnino afibium non eft,
quomodo promifit illis qui nec dum.erant creati ante
tempora x ter na, nili quia ineius 'xternicacé in pnelentia
^prsEdeftinationfi'.iam fixuW^at, quod;éop(^ruotern-
pore futurum erat. quarn^S•igitur humaua Diuiiiis ex
toto non liin t c om par a n da, d i c:a m al i q u i d lubexeniplo,
Vt iucidiuscompiehcndatiu quod dicitui, quilibcc ho-
mihum cupidus fili), multo antequam hab^iiill hm-proinrelUgiturquamTilius,
ipfe cuniPatre,&Spiritu
■ Sahdtq,, vnus verus Saliiator &Deus eft. Tito dileclo filto
fuo, filium fuumeum vocat doArina, exemplp,eruditio^-
neat.^uedifcipfinajnoritamennatur^eodem inbdp T itus
filius eius erat, quo.&Gprinthij auibitsipledicebat,
per Euangelmm ego VosgeUui,nimip(e adfidem Chtifti eum
-adduxerac^cundumconimunem<fidem,non fecundum ]
omnium credentiuni fidem, Txtus filiuserat, quoniam |
nofi,omnium fideseft perfpdta;, fe d fecundum communem!
fideth dicit^hac eft fecu.ndum.fuam & illius,quoruin fides ;
pcxfc&a ctetigratia&paxuDeo Patrenoftro , & Chrijlo. lefa
Saluatorenoftrdfl
Explidft 'Epiftola '.ad^Titum.'
Incipit Epiftola^d Hebrx’os. v
InprimordijshuiusEpiftplxdicendumeft,qu*cau{4 ex-
tit^ritjCjarApdftdius Paulus iporemfuum in hac Epi-
•$\ ftoFi lipn ferpauerit, videlicet,yhvfc) vocabufum no-
lninis Ip v ehprdihis d ^cri b;e ret digni t a tern .H x ei gi -
turcau fa ex tit i t, q u q d rtpipin e fuo nontitulauit,quia
ludSisfcribebarildisiratribus.quibus'odiofus erateo,
qubd cii cumci 1 i onein, & Sabbarum, & iacrihcia, cx-
reraq-, ,qux4?x pr*?ipi.robferuanda,iple^ibccret non
; paflidhem,
■ ' haidlmqurbt'ediderunt.iudxi:fcqntedebantytrumq-,
teaerejhautfzauTcilicetj lecundum gratiam Euange-
| lilj&ciEumridijSabbatutn quoq-, bbfttuar^ lecundu
■ lcgispiarceptum. Qujpropterii pofuifletnome firum
• Apoftolus in exordio huius Epiftol*, poterat.euenire,
vt huiusxmuli nomen illius in prima fronteleg|nJts
-f^edig^atentiir recipcre earn;, fj^que vtilitas ledllpnis
: differretur. Nomen autern Apollolatus idcirco' non
..'pofuiriquonianApte Apoftolus. gentium confti.tutus,
|: ■ ii |oaj.vne Appftolatus 1 ui prxtitularet Epiftp^a adeps
| ", diredtam.vocanS'le.App^olum, videretur illis fortaf-
| fe,qubd p vellet prxferre Apqftpl^RercQ'^qiii Prin-
; cepsilLoriimcrataDohiino.'ordinacus.ficutidc egr^-
X; gius prxdicacor alio £h loco dicit.. Out opefatus eft Petrb,
-inquienSjtw ApofiolatumdkcuQifion^^operatuseft & miht
II intergentes. Fortalfis e t i adicere n t, qu i de fthuod Padras
dodtorgentiu prxfert le Apofto.Usj|oftil^Pecra&-Iacoboiftribatfuis,
gentihfeii§,E0h j n ^
n'bbisjhabemus.n.Apoftolos nobis aDomino co ftiru-
tos,quinosabuu e ppffiinc'docei:e,quo iado oftedit ie
non hia exntbiiit
^ V- ndm IP