S æ c . certiflimam ac fideliffimam narrationem ea- olMsì cLfA,q>v\g'iqQU •\jzs7)\yi-^iaii r à c tp aX ìì \óy>i
av clvtoì Ucivas t òtX^dsiXV xctTei\yi(pei) C/l tm
kfML TleLV\6ù OVVSfritti r e >9 2£cf.$lG>Ì$y ^ •? r Àoi- 'Ttcfv ‘^mqóXav q/mXicls rS ¡Sis
5 7iapéSùMv ¿15«.yjéXfe. $ touto, $ jj^ìSs -©si ri*
♦ray. otxetorepov Sì i&ipòy •£ y fy f ^ y y óm
/0 ^ t 0Éoifi)i)7» 59 tdìS ÓÌÀÀ015 /z«te< «.utov eìpjj^evct
'XiA&.ailJu&cL Aatrocj. r Sì ’I cùolvvs avyi^ye/xpt<L-
'myì <zb^}s r cfi AJotyjeAii» 59 “ y rrporipx r ’0 7 <?o- à
I. rum Terum , quarum ipfe veritatem partim
ex Pauli contubernio, partim ex re-
iiquorum Apoftolorum fermonibus haufe-
rat, Evangelio Tuo tradidiíTe. Sed haec
à nobis quidem nunc di&a fine ha&enus.
Àliàs verò commodius allatis veterum fcriptorum
locis, quid reliqui de eodem argumento
tradiderint, docere conabimur.
s. Joaimit Porrò inter Joannis feripta praeter Evan-
Epftole: g eijunij pr¡or quoque Epiftola tum à re-
centioribus tum ab antiquis omnibus cifra 1 o A®y, wt^cp. n tois yyv 59 *701$ ex 2^^ioiS cLVctptcontroverfiam
admittitmv Reliquae aufem (pÌMx.7o$ q(jloXÓyvfy <arn\iy>vf) ^ cu àoittoj
duae in dubium revocantur. De Revela- .J* ^ x s tÀ u 4 * 0 S 1 0 ’ repov ’l i 1 vvv 7m &
tionis autem libro adhuc in utramqué par- ^ g 'A x e r c q * ^ 5>e fxtw ¡ f
tem opinionum varietate certami-. Sed haec EMBMI / . ___ „/ > > ,/ ■ , p * R »■ /
r ^ rt. _. ** r 20'cttfiW 1/xLpinjt/iCLS o f oiìciica xoupu Tlu> ¿7Ttm
é t iam c o n t ro v e r lia v e tu l t io r um t e it im o n io X X . x « •
competenti tempore diiceptabitur. 1 ^ É£«Tcq & a,J
C A P Ü T X X V . K E S A A A I O N KE.
YIi¿ l T $ f o (Ao\oys/$'®v 3 eiav ^ct(poey >9 T j f
[¿71 'TOl^TVùV.
Hue
De dlvìnis Script ¡tris omnium confenju reccptisy
& de iis qua non funt ejujmodi.
tr / ^ E te r ùm oppòrtunum videtur hoc Io- "jCTAo^py S" of'nscvQx ytvo/ÀzWiy arctta<pctAcua>-
V J co novi Teftamenti libros de quibus 2 0 -L j aaiQrii mis h AfflSewai •? n » in s S^g-Mauis
jam diximus, fummatim recenfere. Primò ^ TcL^ „ ¿ , ^ ¿ m s tU t iy ia .r r
igitur collocanda elt lacra Evaneeliorum r - / t , * <i • ^ » ««• <y sp P
quadriga; quam deinde confequunmr A d u s . ^ | T V
Apoftolorum. Poft hos numerandæ funt A 'ttdçoA©y p^ct(p». / v ife Tctx/'daj, tdls VlcLvha
fau li Epiftolæ. Inde prior illa Joannis, ^ ^AexTï'oy ìm ^ X Ì ? cu$ ì%yi$ r <JHpopuvlco ’ la tte
fimiliter Petri epiftola iuicipienda eft. . / , » / w^-,/ r >
Poftremò adjungenda’ eft, Ci i ta v id e b i t u r , 2 5 * o ^ i a s r n * 7 Ç 8 s p a r t o * e v t -
Joannis Revelatio: de' quid veteres ÇoAho. vm Tarais TctxTeoy, u y t (Pam*], t ^7rafenferint,
fuo loco exponemus. E t haec qui- ^ A ix^ y ’ la tin a ' rfèÀ r à ìi£euil& xcqpov
dem communi omnium confenfu recepta J TaZrcL f i c i i/Mtoyu/tim!. - f f l
lunt. E x iis vero quæ m dubium revo- «¡- (/ -
cantur, à multò tamen commemorati v i- ».i-pXtyneim, yrnv/uni f ow OjOas ■raisvnA-
demus, eft epiftola quæ dicitur Jaçûbi, 30A0T5, bi A ijv ftén i’itutfflSu Cjiépera) 19 i ’Ibi!1ì ‘ U n Jy
& quæ Judæa & fecunda P e tr i; Joannis n | ^ ìm ^ Sivrépa,
item altera & tem a , live ìllae ab ìpfo re- , , , „ ^ f r , r .
Vera Evangelifta, live ab altero ejufdem T£iT»j/ la a n a ’ ei t é t b ouct>jgAJÇDd TvJ^ecyao-ajy
nominis compolîtæ funt. Pro ipuriis ha- itTe ^ i r epa opiavupty Cv.ehiia. 1 c ? to7s yódois jcjc]«.- i
V a l e s i i A n n o t a t i o n e si
i ‘Et »o^iç 1 Impropriè hoc nomen'ufurpat Eufebius, ! infra in cap. 3 1 . ièipfum emendat, & adulterinos libros ab
prò libris fcilicet qui ambiguæ funt au ò o r ita tis } ehm 1 ambiguis aperte diftinguit. Sed & Gregorius N a z . in
»0?« dici debeant libri adulterini & ab héereticis con fiâ i, Ianibico carminé ad Seleucum noftram ièntentiam aperte
^ ^ 1.*ì,us ment' ° ^ in fine hujus^capitis._ Quod ut ma- | confirmât. Nam ex facræ Scripturæ libris alios ait efle
bifeftiùs appareat, intelligendum eft tres effe fpecies libro
rum jfàcrorum. Alii funt extra controverfiam veri; alii
extra controverfiam falfi : tertii. lunt de quibus inter anti-
quos ambigitur. Hi poftremi >ó%i dici non poflunt, cùm
à multis habiti fint pro veris. Reftat igitur ut fecundi di-
cantur tó%i five adulterini. Hujufmodi eft Pauli Epiftola
ad Laodiceniès, quam Hieronymus uno coniènfu ab omnibus
explolàm fuiflè dicit. Porro Athanafius, leu qui alius
au&or eft traftatus de faerse Scripturae-libris , eadem ùxv-
t>oXoyict utitur qua Eulèbius, dum libros.¿»71 Xtyoptvta con-
fundit cura libris apocryphis 8t adulterìnis. Sed Eufebius
V A R I
a H &eiltgtc t bngzXuy] Scripfit epiftolas tres j quarum
prima, qu» tefte D. Auguftino quseft. Evang. lib. 2. cap.
39- Parthis olim infcripta erat, Catholica vocatur ; nec de
hac ulla unquam erat controverfia. Pofteriores d u je jo -
ànni cuidam juniori, Ephefi etiam habitanti, olim adlcri-
bebantur. Verum éas poftea communis confenfus, & ma-
turum Ecclefiae Judicium approbavit; licet ab hodierna
Ecclefia Syriaca pro genuinis nondum habeantur. Cave
loco fuprà citato.
Concilium Carthaginenlè tertium, can. 4 7 , texens Ca-
talogum Scripturarum Canonicarum, Epiftolas ¿cundam
& tertiam aliis Scupturis annumerar, & quidem fub no-
minc Joannis Apoftoli. EaiHem eodem modo recenlct In-
nocentius primus in canone univerfali facrarum Icriptu-
rarum quem mifit ad Exuperium Thololànum in Gàllia
Epifcopum, Epift.' 3. cap. 7 . Idem fit in Concilio Laogenuinos
ac legitimos» quos ibidem omnes recenlèt; alios
verò fuppofititios quos appellar wS-»s, & adultérin» mo-
net» comparai: tertios vocat medii ordinis; qui ad veròs
illos ac genuinos libros proxiroe accédant. Quam divilio-
nem haufit Gregorius ex Origenis tomo 13. Explanatio-
num in Joannem. Ib i enim Origenes de libro qui pras-
dicatio Petri infcribitur, ait: Di/quirentes fitne genuinus liber,
an nothtts, an mixtus. Ceterum fi proprie loqui veli-
m u s , duo tantum lunt genera librorum làcrorum : veri
feilieet, & dubii live ¿vnAiyó^;«. Nam fpurii in nume-
rum facrorum librorum referri non merentur.
O R U M.
diceno cap. ult. Eundem Canonem récitât S. Augull. lib.
'2 . d e do ótri na Chrift. cap.fi. ubi fimiliter hæ duae ut Apo-
ftoli Joannis nominantur* Accedit quod Ecclefia jam olim
eas in noóhirno officio inter canonicas fcripturas récitât,
fub titulo Joannis Apoftoli. Sub quo titulo eafdem alle-
gant vetuftifiimi quique fcriptores. Tertullianus de prx -
fcript. cap. 12, con ju n ào cum 3 3. ejulclem operis. & lib.
de carne Chrifti, cap. 24. In Synodo Carthaginenfi q u *
fub Gypriano habebatur, ita legitur lèntentia 8 1 . inter E-
pifeoporum fuffragia; Joannes Apoftolus in Epiftola J.uà po-
Juit, dicens, f i quis ad vos venit & c. ex fecundae Epiftolae
v . io . Un. Guil. Eftius in fu a ad has Epiftolas prefatione.
De Apocalypfi alibi dicetur.
b 'H x ty opm ’IukÆiîJ De Jacobi & Jud * Epiftolis vide
annot. ad finem cap. 23. libri II . De Petri fecundà cap. 3.
1. I I I . de Joannis fecunda Se tcrtia capite lùperiori diótum.
fn '& % Q a
f R A J A l t U S .
a r e $ * . r f l t i v A a •X g p gw v . » y p & f t ì , o , r e
" A iyo/tyitis im / m , =9 i n é T f V £
k b r e t r e i s , i kB * p r a f a eO T ? oA i,. 1 ¥ . S o t -
C soAm a l Aejp( S y x f "m n à i ’icpUu, i
7aeé»a eì Cfiaieii(, ¡¡1 u n i ù s ’i p lw a- 5
, A e r im i , 'I n fM S i ì y x tm s t n r ó i s 'ofMiXoyafjSjms. Hfy
i d i ’ OH r a r a s u r f e ^ * r > r g f f 'E S p c tiu s , ‘ i & d y t -
A101 x a r e M ^ a n , S f i c tA i f » 'E f y c u a y j ì r è i X e jg i r
j a i f s o i . T o v T c t / $ / m t ' ì g . l P f y f
L i b . III.
bendi funt etiam A fiu s Pauli, & Iiber pa
ftons titulo infcriptus, & Revelatio Petti:
Barnabai iteiri epiftola, & qu$ dicuntur in-
jtituttopes Apoftolorum. His adjunge fi
lùbeti Joannis Revelatibném : quàm non-
Pulli, ut fuperius dixi, ex albo Scriptura-
runa expungunt, alii inter libros omnium
Coniènfu probatos annunicrant. Sbd & in
eundem ordinem jam ì quibufdam relatum
d t Evangelium fecundum Hebrios, quo
maximè dcledantur Hebral illi qui Chrifti
fadem fufceperiìnt. Atqu.e hi, funt libri qui
AraA e jp p S p jm 'à t, eii). ' < u a .jx .a la s ¿ è à, r è m i i u o t i o f , HITSipri
T é x x A y o tcvttìtuo fSr^Làbcnv ctXyiQeis 59 cltcX cl^o v ì ^ V1> u t cum ex Ecclefise traditione, veras ac
iy a /M \ o -y n /^ c i4 ^ a .'p à ii,à 1 'm s S .^ X a sm p à .m ,u m .s i‘nc^ras *&'omnitim ’confenfu
b* à
Tragpc *7rAu q o is r c^xX^aicL^iìcav yijvacmo/rfjicts'- iV 15 ftamenti. corpus rclat$, à plerifque tamen
à S ivo ij a .v '& s T* T c o u & s , >9 toì ovo/ZcL'ti t ecckfiafticis fcriptoribus agnofeuntur : hod
W a » - ^ ? a S oÈ •
a s l le T p a 59 ® apice 59 MotT0ict, *l nvav r e a .^ . >fum nomin e ab H s e r e t ic is evulgatos, qui
T{ (T d i cipXay OjxJytXicL < i Ì1 h s ’ A v J b é a ^tr‘r Thòm», Matthix, & quorumdam
C s ’I « « a è ; r - Ì A A W • & ¿ f t V 2 o a f t o iu m qW A p o f f o t o f u i T A a T c d m ^ e n t !
I I ?
S æ Ci
Í ,
. V a l e s i i A n
1 T«v isn siX uv Xtyoptvcq D e hoc libro vide '
^u» notavit ÜíTerius in dillertatione de lanófi Ignatii E-
piftolis cap. 7.
2 Ta J04& Eogcuifs Eucvyfixuv De hoc Hieronymus in
Catalogo, ubi de Jacobo fratre Domini lie ait. Evangelium
quoque quod'appellatur fecundum Hebreos,. & a me
nuper in Gr&cum Latinúmque fermonem tranflatum eft, quo
& Orígenes f ip e utitur, ,¿pc. De hoc Evangelio loquitur
Julianus Pelagianus in libro 4. ubi Hieronymum accufat,
quód in dialogo advérfus Pelagianos, ufus fit teftimonio
quinti Evangelii quod in latinum ipfe fermonem tranftu-
lerat. Quód autem fubjungit Eufebius, eo Evangelio pr»-
cipue deleólari Judío s illos qui Chriftum fulceperunt, in-
V A R
notationes.
telligere videtur Nazärsos & Ebionitas. Hi eriim Evangelium
illud Hebraico lermone conlcriptum legere con-
fueyerant. ut docet idem Hieronymus in Efaiam cap. 1 1 .
& in Ezechielem cap. 18. & in Matthxum. Reóte ergo
Rufinus v ertit: ß{uö precipice utuntur Hebrei illi qui Chri-
¡lum fufeiperé videntur. Porro illiid Evangelium non Hebraico,
fed Syro Chaldai'coque fcrmone fcriptum fuifle te-
ftatur Hieronymus in libro 3. adverfus Pelagianos. In E-
vangelio ju x ta Hebreos, quod Chaldaico quidem Syroque fer-
mone, fed Hebraicis Uteris fcriptum eft, quo utuntur ufqué
hodte Nazareni, fecundum Apoftolos, fiv e ut plerique d u -
tumant, ju x ta Mattheum, quod & in Cefarienfi bibliothecct
habetur. Idemfcribit in Epiftola ad Hedybiam, qusftione 7
a TZ» TletuXu ¡rgpt|e a ij Qiioniam S. Lucas quorundam
tantum Apòftòloriim aótus Compendio feripfit, facile erat
tuivis fa lf a r iom u ita quab òniilia videntur, confingere.
Hinc A c i us S. Pauli, Petri, Andre», Joannis & c . à Mani-
Chsis, Ebionitis, aliifque Hsrcticis fuppofiti. Lud. Èli. Du-
Em Nov. Biblioth. Tóm. I.pdg. i i . _ — s* D e Herme Pa-
Jtore vide annot. ad cap 3. hujus libri.
b Bupvctvcc t5TJ5?AuJ Hujùs Epiftol» neque Grsca, neque
Latina integra funi. Latina ex codice Corbeienfi tran-
lcripfit Menàrdus ; quibus G r s c a à Turriano ante deferì-
pta adjunxit. Gr»ca ex tribus MSS, Ifaacus Vofiius pau-
lo integnora reddidit. Apparet autem hanc Epiftolam ean-
idem effe, quam veteres in manibus habuerunt. Multa enim
e x ilia citant Clem. Alexandrinus, Origenes, & autor Conatitutionum
Apoftolicarum. Nemo certe fuit
qui hanc Epiftolam Barnab» non tribuerit , ncque in ea
quidquam apparet quod earn statem non ferat. Pearfon,
Leclion. in AM, Apojl. p. 4 4 . Ejus auäorcm Barnabam A-
poftolum fuilfe fenferunt Hammondus ndfter, Ifaacus-Vof-
fius, & alii. Neque aliud habent adverf» lèntcnti» Patroni
quod bis opponant, prxterquam quod auófor Epiftol»
loca nonnulla veteris Teftamenti myfticè nimis expofuiiTe
videatur. Sed hujus rei probablem rationem reddit Ham-
inondus in DifTert. I . contra Blondejlum, cap. 7 . §. 4 <■
pag. 22, 23. G. Eullus Def. Fid. Nie.’ Seil. I . cap. II. pag.
1 5 . Barnab» Epiftolam fatis antiquam agnolco, non Ca-
nonicam. ■ ■ ■ - Quo minus autem credam h»c Bat-nabe
feripta & genuina e ile , hxe funt q u * impediunt, 1°.
Numeralis ilia Theologia, five icientia trium lirerarum
I. H. T . (ut loquitur) mihi non placet. .Nam etfi nefei-
J« non fum , fcriptores fatis & antiquos & confultos,
Tertullianura, Qlementem Alcxandrinum.Irenxum, Sc 'ali-
9S> ea ludere aliquando, tamen non fapit Spiri tum A-
poftolicum. 20. Non magis, mihi arridet judaica illa deu-
terofis, quam .Barnabas hic arripuit, de fex mille annis
mundi, de qua nec D . Paulus, S. Barnab» conjunöiffi-;
nius,nec quifquam ajius Apoftolorum iomniavit,(appropin-
2 are PotI^,s .^‘cm.Domini ubique prsdicant*) nec Hyda-
f rifmegiftus, aut Sibyllx id poflunt efficerc, ut
fides huic detur. 30. V cl ingens adminitur ¿ W
w hac Epiftola, aut auófor non eft Barnabas ; loquitur •
R U M.
enim apertè de excidio Hierofolymitano, quod poft mortem
Barnab» accidit. Nec fufficit dicere, Spirita prophe-
tico & prxvidente, Se fic de re futura quali jam prxteri-
ta pronunciantc, h x c fcripfiiTe Barnabam: Principii enim
h»c petit io eflet, nempe utrum hanc Épiftóiam, aliavc
aliqua ieripièrit S. Barnabas Spiritu prophetico. Reveren-
d> f D». Guil. Laud Archiep. Cantuarienfis in Epiftola ad
Hugonem Menar dum, apud Coteìerium Apoftolic. Patr.
Vol. I. initio. Ubi ejufdem Cótelerii, Menardi, Voffii, U fi
ferii, aliorumque eruditorum de hac Epiftola judicia ferun-
tur. Sequitur ipfà Epiftola Grx ce & Latine: item Latini
tantum ex vetere interprete. Confu le etiam Cave Vol. I .
pag. 1 1 . voce Barnabas, & L . E. Du-Pin. Ptov. Biblioth,
Tom. I. pag, 16.
° QbièrVandum eft plures olim extitiflè
wàdtfts five ÀJdoxctXtccf quafi ab Apoftolis profeótas*
& vel ab ipfis fcriptas, irei certe viris Apoftolicis diótatas,
& ab iilis fub Apoftolorum nomine exaratas & Ecclefì»
commendatas. Cum enim .voces & AS'a.rmu.xia, fre-
quentiiiìme in. novo Teftamcnfo occurrerent, ut
Ksjqms, eiSdyai Am fix u y , ¿ìèdtncuXÌct & Ew fip fiib , ¿ ‘iA.ox.cc-
Xict UcwXiSy H»retici, aut .male feristi homines, iàcris ora-
culis minime codtenti, tales ¿¡¿ajfis Se ¿iA oxccXm$ commenti
funt. Qu» nulli certo'Apoftolico viro adferibebà-
tur, diófa eft ¿tAyy vel JiAoxetXÌec èónfixaiy; qu» ab ali—
quo Apoftolorum difcipulo fcripta putabatur, ejus nomea
pr» lè ferebat; ut ¿iA oxììXm Kxfasfi©-, vel 2lU Kxi^iyjof,
qua omnium hujus generis antiquiffima videtur. Ad hujus
autem formam effiófa.funt & ali» complurtt diverfis
feculis exeogitat» & evulgat»; ut ¿iA oxuXm lyvaiin, See.
Pearfon'. Vmdic. Epift.. Ignat. Part. I. pag. 6o.-
d To >yt.S- E ^ ccosì eòuyfsXtoy^ De hoc Evangelio iècun-
dum_Hebr»os vide^annot. ad calcem hujus lib e lli.
e tot bA * tsA/AUf ov ovjgti/A/Acilt] Petri, Thom» & c ,
-Evangelia, Andre», ; Joannis; aliorumque aótus repudiat
Eiyebius, quia ■ nullus unquam qui continuata ab Apoftolis
fuccejpone in Ecclefia.docuit, hec in feriptis fuis commemorare
dìgnatus eft. Clemèntis ètiam Epiftolam fecundam rcjicit,
cap. 38. hujus lib. hanc unicam rationem reddens: Verum
hanc non perinde receptam atque approbatam fuijfe pro certo
habemus, quandoquidem vetuftiores ejus teftimonio ne qua-
C L 81hhptùtS