
 
        
         
		7 7 0 E U S E B i l   O R A T I O 
 ■ex  parte  cohærens h x c  quaeftio. Eum enim  Àovçcl'tüv  to'  epa)t h /m .’  toV  yctp  pivi  orra,,  ttus  av 
 qui bon eil, qua .miope  aliquiseffe d ixeritl  m   ^   ¿¡-  f a , ,   f a   t o '   « '»   ¿   * / « * ¿   ¡ § ¡ 
 biquidsm omnium contenni &  fuírragiis con-  . ■  ^   J.  >  *,  r,  f  , w  , 
 ftat,  id quod  non  eil,  nec poífe  quicquám,  f ‘?  V «   ¿< * *8 * .  vj,^  «r«p>«.r, 
 nec  age re» ñec  operari.  H * c   quippe  viven-  vpA'ijete*  1  a u tv í  .yctp  (putrii  vexpav’  Çatlotv  S i  i 
 ti um natura  eft: mortuorum vero contraria.  5  n  ¡ vcutia» 
 C a p u t   '  Opportunum nunc  tempua e ft,  u t  ea quse  " E t â o t i  xcupls  ’ñ iS ia f im i  t 5   m o t h ,   X a - 
 X V I I .   a Servatore  noítro  hac  astate  perfetta  funt,  -   \  .  *  «   H   W,  &  '  I 
 infpjciamus:  &   D e i  viventis  opera  fpirantia  ’ T *   ™   * ?   ,   * * ,   < > tsk 
 contemplemur. Q u om od o  enim  tam præcla-  ®ea  £ ÚÉ,,'i a   1  61  t   V  ÇûJvïdîj  x)  ©éb  % 
 rafacinora» non eflent  viventis,  ejufqueadeo  ty iiv   a¡$ a \ y$cS$  fccSvios  epyct £ cSv\a   Tuf¡£¿v{  m .TO i-  
 q ui  D e i  vitam  vivat  opera fpirantia.  Q u * - I 0 « ^   w 'npQ áp tct'fr,  ¡ ¡ 1  ^   m S r a   M a s ,   aavÓaye.  
 nam  vero  ilia  iunt  inquies  s  auai  li  placet.  «,  /  >  /-  «.  ..  »^  V  , 
 N upe r  quidam  qui  D e o   bellum  indixerant,  ,  0/£iÄ'^)*  | p | |   | | | j |   ’   T   'TpoaiUx.TVie/oev  t a s   
 oratoria  ejus cum ingenti pertinacia, nec m i-  oixoSbf/As,  guv  Tzhuovi  (piAovemèt,  xj  ovv  neifcovi  «ignori  
 cum militum robore, ab ipfis fundamen-  y <*//<] t s  ¿   ex (¿ÁQpw ÀvopuTÌovJes xst-dypttv* clQclvUí 
 tis  ever.terunt ;   &   Ec clefías  ,  ,  illius  penitus  ~ n  i  -,  ,  .  -C v   ^   a v °   \SLJ»Ç»y  (gis èK)iA.t]Oict4  7ra.cnxtsrre  imyAvaxs 
 abolere  ltuduerunt,-omnibus machmisDeum  . „   »<  \  ~  *  ,   ,  ,   r& y . 
 invifíbilem  oppugnante*,  &   impiarum  v o -  M  T   ^   ? ‘s  ;  ß * / * « - 
 cum  tela in eum  conjicientes.  Sed  inviíibilis  axovhtyvles  ¿tu p ía is  Áoyani  ßo\c( is 'o S   a.<pcLr 
 D eu s ,  in v ifibili  eos  ultus  eft  modo.  Statim  v ili,  a/pcwas  vifiúvATo.  e iy  01 ¡uev  yxeT*  vjmtv  ¡v i 0 2 8 
 ig itu r   ilii  íolo  D e i   nutu  e  medio  fublati,  ^¿¿«,77,  oí  tt/jo  7çv(pvi\o) ¿   TemvìòLiLtcves' oí 
 q u i  prius m  deliciis  vitam  agebant;  qui  be-  >  'n  <k  \  ~ ~   <?■  *  /  «  « 
 a tiffimi;  q u i  quafi  D i i   ab  omnibus  p r * d i-   TOK,  ^ 
 cabantur,-  q u im u lt is   annorum  ípatiis  impe- 20 x/>ous  6t»v  '^ eo Sb is   S\Ats tft'irS s 3 t   êCô(ivar7ts,  3 
 rium  præclare  ac  féliciter  geflerant,  quan-  o t ï   « f c c .  tt/jos  t   lîçE/ioy  *77DA«/^i0evm  <pÎAct  *n  m 
 d iu   pacem  &   amicitiam  coluerant  cum  iUo  ai¡TO7s  ¿   ¿   ^ a .  ¿ g £   f a f i aye7, 
 quem poitea oppugnaveruntiVerum u b i m u -  . ,   ,  \   ^  _ 4  /   ,   ‘  A. 
 tata fententia  D e o   bellum  inferre  aufi  funt,  é t o A ^ k j  t vs  clvtuv ®eas  /7epoput,y^tis x,  TVpoçca-Tnça.s 
 D iis   fuis  tanquam  anteiignanis. &   propugna-  ¿vTT7ra/3otmT?ov%s  t ¿ j   ìifurtpe/iy  ainnca.  (ju ói  yjttp S 
 toribus ini  acie  adverfus D eum   noilmm  op-  ■  ~  M  @ ¡S  ,g ¡  j ,   x a ¡ M i toJ" 
 p olitisi  illico   momento  tempons,  &   D e i   '  L 1  t  ~ *  .  in   f  * 
 quem oppugnabant  nutu  ac  potentia,   cuntfti  uttsí^ov  01  7iavks  r   'Tt7BA¿ ¿n¿ tew  m p a y*- 
 fcelerum  fuorum  pcenas dederunt  :  adeo u t  péív  tc S  7rotef¿af¿evq'  ^  voTm  Savles  clvt&>,  tm  â e o - 
 terga  dantes  cedentefque  ei  c u i .bellum  in-    /’  , 
 tu le ran t ,   divinitatom  ipfius  ficu t  reliqu i  T   o v ^ T ,   x, 
 çonfiterentur; &  plane  contraria iis quae  pau-  'n<*‘  TiniXfiyipievois,  oAo%epas  ìgtcOuSìv '  0 
 lo a n t e   tenta verant, concedere  ac permittere 3 o   7ço7ia.tA  vikmttìcaa  7TapcL^fáypta.  yí¡g 
 maturarent.  Con tin u o ig itu r   Servator  no-  clvÍ^tí'   vaois  Te  ctyiois  TcpoaiujtlvjcJav Gifjtvoís  cí<pie»  
 fíe r  vidoriae  trop *a   ubique  terramm  ere-  ¿   V   01>x8jtt£V   A 
 x i t i   templilque  fanctiüimis &   oratorns  con-  ,  ,  ,  ,  ,  ^  jd ? 
 íecratis  univerfum  orbem  de  integro  ex or-  'wvp.Yiim .s'Xp  ttoA ets  Te  x,  X6>/¿as>  ^ a s   Te  iman-S  
 iiavit ;  &   in  urbibus  ac  pagis  i  in  agris  ac  ¿   T-  ßa.p£ctpa>v  Ipv/tus,  le& t  ¿   rejuevvi  ev). rc S   uàVW 
 d e fe r ís   Barbarorum  lo c is ,  ftna  ac  íe lu b ra  3 5 ß a (n h S  @tcS r J  jS ¡ ¿   ?   aA a , 4 ^ ÍW(í  l - v .   4 
 m  honorem  umus  omnium  regís  ac  domini  . , / a  /  /  , w  \ 
 dedicavit.  U n d e   etiam  D omin i  vocabulo  g  ^  ,   *   ^ W t t o t v   vrpoany>pict4  y ¡g iw m i,   t o ,   
 honorata  funt  ;  non  ab  hominibus,  fed  ab  M.Qitpa>/¿6Vct>  v x   e j   ctvdpáirav  tv^ c v Ia  £  eT nxAÍatas, 
 ipfo  omnium domino  cognomentum Tortita.  e |   ccCtv  £   t   oAay  K u e i» ’  tooo  ¿   y  xv& axüv  5 
 A b   eo  quippe  Dominica  appellantur.  Pro-  ^  ^  . 
 deat  ig itu r  in medium qui  vole t,  doceatque  S   T   H B   uy  eis  /.eimy  o  ^«Ao'- 
 nos  quis poft  tantam  fubverfionem  ac v a f t i- 4 ° A ^ ° i   Siàü.ar)ttToeJ T is  f ie r  a   'tdv  rruaxtÙTÎw  ic^öafpe-  
 tatem  facras  ædes  à  fundamentis  ufque  ad  crív  Te  ¿   ípy¡¡xiAV,   ic/loú/tót^t  iStiicpos  els  u^os  
 fummum  culmen  evex erit  :  quis  ea  de  q u i -   kvvytipex j  7is   t ¿   too>js  eA?rlSbs  AtomrnevA,  Siu-  
 bus  nulla, jam  Ipes  fupererat,  multo  quam  /  »y»- 1. - J H   , n  »  „   .  !T  ,   , 
 antea  fuiflent  illuftriora  renovaverit  :  &   tiçi&vz  ttoAu  xpetTjoyos  r   i/ ¿7rpo(&ev  avavîoiqu 
 od  maxime mirandum  eft,  non poft mor-  <re®s’  ayeyeaaa.TD  a ¿ T a   JV ,tu   T y   Ao^ou  pteyt^ov  6   
 tern  illo rum D e i h oftium ea  renovaverit, fed 45 âuu/na, a   /u $ n )v  âeoptA^y  Cuelvaiv  TíAél/77)'y,  
 V a l e s i i   A  n NO T AT I  o  n e  s. 
 ut  docet  Sextus  Empiricus  in  libro  7.  adverfus Mathe-  
 maticos.  Porro  *pnn&iw  dupliciter  fumitur;  vel pro  fa-  
 tultate  ipla  qua  verum  diicernitur j  vel pro  inftrumento  
 ipfius  facultatis.  Primum  Potamo  Philofophus  vocabat  
 v!f>'  ou,  fecundum  A'  eu,  ut  docet  Laertius  in  prooemio  
 fui  operis. 
 1  Ac/ttj  y>  <puati  vtKfZv ^  Tranlpofita hie lunt vocabula,  
 quod  his  in  libris toties accidifle  monuimus.  Scribo igitur  
 eumj  (punt £armr nxpZt  ¿i i  how-net.  Paulo ante  
 quaedam  voces male repet it«  funt, quod  mendum  ftudio-  
 fus  leftor  facile  per  leipfum  reftituet. 
 2  Ei’ yb  »  £<SyT©-]]  Scribendum  videtur mi  y*  x  £Z>-  
 interrogative  j  quam  fcripturam  in  verfione  roea 
 fecutus  fum. 
 3  T«v  ‘¿M*  tifycwTti ors  ^ 72*3  Duplici  mendo  inqui-  
 natus  eft  hie  locus;  quem tamen facillimurn erat  ita cor-  
 rigere j  S^a-pewws -rlw  ctpxiv  li&wcuiTts  «Vt  iij -m  «r©5  t 
 vsiçpy in>Xii*yfrh-m <pÓ\et  r*  »t  coù-nvi,  &c.  Iritelligjt Eu-  
 •febius  Diocletianum  &   collegas, quos ait  præclare  &   féliciter  
 rempublicam  gubernaffe,  quamdiu  cum  Deo  &   
 cum  Ecclefiis  pacem  leryarunt.  Sed  poftquam  Deo  bel-  
 lum  inferre  conati  funt,  &  iàndHifimos ejus cultoresper-  
 fequi ;  ftatitn omnia  in deterius  converià  elle.  Idem di-  
 cit  Eufebius  in  fine  libri  oâavi. 
 4 Scribendum  videtur  han-éry  
 9>eÇù)ozti.  ivjw >(ÿy,  fac. 
 j   Kv&ctxSi  t   iimwfÂjiuv 3  Malim  legere-i »5iu-  
 tu/Autf.  Nihil  frequentius  occurrit  apud  feriptores  Ec-  
 clefiafticos,  quàm  xvg^xnSe feu Dominicòrum  vocabulum  
 Nec  lolùm  Græci  Ecclefias  ita  nominarunt,  lèd  &   Germani  
 hoc  nomen  à  Græcis  mutuati  funt,  ut docet Uua-  
 lafridus  Strabo  in  libro de  rebus  Ecclefiafticis  cap. 7. 
 ó Kttì ¿wwtam-n  età-m]  In  codice  Euk.  fcriptum* eft  
 età7»  Hi -ri tS Àówv ¡tityt&t  JaZ^a., 
 i'tl  TcS 
 Ö E  LAÜ b lB ÜS   C O N S T A N T lN l . 
 t *   f W   « « « » /W » r   fuperllitibus sdhuc  iis  ipfis qui illa fubvertea. 
 vmrqo£ia.ns  B i   i l   au-raV  t la   ranÌ !  adeo  ut  ipfimet  ore  fuo  fuifque  literis 
 tittÄirffliiar  Trt/  'nroXfiiMftiwv  ciutdÌì   cLodiiva]'  x a ì   palinodiam  canerent :  idque  agerenc,  non eo  
 t 8 Tu  a,  aÙTBs,  e h .   A   S uuì& u s   & ™ s  de«hTnrrfi°  ' " / “ f 1” 3  ls titia  se  voluptate  
 *  1  0 i \ « 0paariaa  -r  '   »  I j  ’   “ eg eb.ant  («c enimhumamtate  dufli  id eeif- | H | H l  1   ™   y° ^ '   5  .’  culPlara  fortafle viderentur)  fed  tumma- 
 „   ¡ f j   fM-nyv  e\Av\iopdfl8$.  T7S  70<r6<rh  xime  cum verberibus ccelitus  infliftis agita-  
 yk ifta va s,  c i   «.utìT  >«  7 ^ /   rentur.  Quis poft tot  ac  tantas perfecutionis 
 S ied i  àx / tf,  cpiXomV«  i i s   ö iX aw ts   x à à 'S e i * .   Pr° ce'!?s,& i n fervore,  innu- 1H  WM H H H H  ■   — 
 xctt  i p *   c am p item i'  a ym o i m r n ^ S  rov  mrTa , o   ehoros quae perpetua: animi  &  corporis 
 *   a "™ '  ¿»*0aW s , W s   £  èrSIs  J iJlt.  calli tati  fefe addixerant, divina: dodrinae fuas 
 «taA.iet5  aura  (MÌi/Mun,  itstfl'  '¡MS  r a i i»   ^  oixb  Pra:<:ePtls. atq “ e  ¡nftitutis  per univerfum  or- .TS fcss-SzÄ ■mÄwifiepais  TTpoSu^oragi  ram  vitam  agere  cum  fingulàri  mode lliaac 
 Tt  *j  ^  g ià   rtfpg  pj$ 009f a t i  t .   terhPeraatia docueric?  Qu is immenfam  v iro - 
 F)|S j  TÌS  ^   ^ , ' a   ¿ * 4 ,5 , à n n in w u   ri","’,  f r mul.Iemm  multitudinem  eó  impulei 
 1? 
 orbiti»  a r * y » o q « , a TOr  a .m w .& M ifc c Q a t   r  . r y   m]S  Wtione  praeditis  aptiffimus  eft,  a p p e t ì   
 ¿ ¿H o rn s   7f0ipär ;  ms  ßop Sip tis  i   ¿ v o w b ì   C^lis  ? art>aros  &   rufticos  homines, 
 .  }</Wcé  TS  ^  WiAts   )i  oixsttm  M»«,  ^   „  I/,  j   “   ,tem  *f P“ eros ac  f e v b s ;   infi- 
 /  '  ~  -,  ,  ,  ^  71  lw - 2 0  nttam demque  omnium  uentium multitudi- 
 ? *  » B i   B   KZ-mippoi/w  eSlSht.-  fieni  docuerit, ut mortem  contemnerent,  fify 
 »'  doay«¿Tur  ¿6  TrtTrsicQtt/  sivoq  t  ctÙTtar  .  (l ue  tpfis  pèrfiiaderent. animum  fuum  elle 
 3  1  f;  rixi)!  opöaApvftf  vTiópyfn  Ìtfopoi  t   ¿1 Spasnim  ' rn[u°rtalcm)&jufliti®oculum quendameife 
 J .   é   à e sS S r  0,5  ^ i i S d Z T p ^ i ^ L S S 
 ^  s   7w™" MjlSi  ilxcqas  5   Twpfifóif  exipeftarent; atque  idcirco  vitam  julle  fan-  
 6mftiMicd* i-,  h >i  yi  emo  typ-TtSérras,  iJl/V«Ti>r  ¿leqite traducere  fiuderentl  Nam  qui  alirer  
 dAAms  slioq  r   eùjsSaiK  ùsmjSta)  ¿"utoV  a   ivi  an™ °  affeili  fint,  eos  pietaris  jugum  fubire 
 t iim   r J i ^ p a   S a - z iie i,  6<Wtt  ^   ,Z,  xjtTs.05™ .   S e m t r Ì X ^ ; ^ 11*  <l uide,no.,nnia <°Ius  
 \  .  ~  «  .*./  t ,/  „  »  ^ r v a to r   nolter  etiamnum  egregie  prieftatò 
 etMct  7K.U&  /tgy irA p a ^ j.  (pepe  Su  a M .gì$  t   t w   Verum  hiEc miifa faciamus. N u n c   vero  eum 
 ¡¿SsfiVoiMt\e\iQccf/>evov  Xj  O y ,  t   t v ico v S i  Tpoavcyctyctìfxev . q   animusinftar  filicisobdu ru ir,hu ju imoip 
 ù lfo ia t ,  Ssi Tin  a ù r g   TOSaróitSdor  i u   Jd  S™,  di  interrogationibus  convincere  aggredia-  
 j#v  \  v  \  '  '  ’ >*  ’ »  iv/  <  niur.  D ie  mini heus  tUj &  tandem aliquando 
 ^   M y io h   o<p&Si  (m  aAiSiS  ¡ t i f i l a « ,   ^ s   vocem  rationalem  ed e; non ex bruto ¿ f l o r e ,   
 S tX o y iM S   X,  voe&tsJLApTTDV  TrpoCaA Ao^oi, \ é y tS »9  *eci  e x   anima  ratione  &   in telledu   praedita 
 f& fyu   ovcvtcS  97bM<xxts  ’Ointe-lcl/Ldpos,  -ns  äM .os  ^ “ ^ .P ^ T e n s :   D ie ,   inquam, re  apud  te 
 B B m S   t   oqSybs  ßotjQeviav  <nxpm}  ottoicos  r j 2 « L ™   nm antePerPen^a‘  Quis ex omni  iàpi-  
 I  ^   ~  tg> 3 J  entum numero qui antea celebresexftiterunt, 
 mixiTepoù  Z a n n e *   vrpopviTiKcLis  Avakv  erpò  fjujeSm  prophetarum  oraculis  perinde  ac  Servator 
 féovoìv <Pavousì  èyvacfovi  t i   ^  'Tpoix^pu^ß^  f^0   r’   apud  Deo  cariilimàm  veterum  Hej 
   ^ » A a ,   ^ x U p 'E t p a la ,   ^ A -   sl ^   r i r   ef t T p ™ d S S ? 
 TtlTrey  a u r y - 'T '   ^yeoiffls,  ^   ^ o v s s   r   a < p i^ 5,  xa»  f i u s   f o l u m ,   &   a d v e n t u s   t em p o r a ,   &   v i v e n d i 
 T f o T r o i   T y   ß i S j   ^   S u v A (A e i$  X)  A o y a s   ^   x s t rn ) p S c ù / x A Ì x ^ ò   r a r i o n e m ;   m i r a c u l a   i t e m ,   f e r m o n e s   &   p r s e -   
 a ó r y   '7C p o \A ^ ó v rn s ,   ß l G \ o t s   le p o u s   x s i ^ e C \ y n c A w   f ^ ra   ^a c *n o r a   a n im o  .p r a e c ip i e n t e s ,   f a c r is   v o - 
 W K   ,   p  ,V  »/  • ts.  ««  »  ,   V  l u m m i b u s   c o m m e n d a r u n t .   A u t   q u i s   f e e l e r à 
 4  vi  T i s   a u t o )   t w £ s   e x d ix o g   t   e<s  c tu 7 o v   t ì t d A / ^ m '   i n   i è   a d m i i f a ,   t a m   p r a e f e n t i  u l t i o n e   u n q u a m 
 V a l e s  ì i   A n n o t a t i o n e s , 
 1  «DíAíO'íty&íTMef A«^<ii-/*£3  DeeiTe  hic nonnulla , etiam  
 me  tacente,  qui vis  facile  perfpiciet.  Scribo  igitur  oììtu  
 •y3 Ç>tàctv&p6>7nct5  My^tr/Aja  tSto  vrpù^etf  ctôrisç  -rettet  '¿te  7*5  
 vomiras, qua: per parenthefim  legenda funt.  Certe Chri-  
 ftopborfonus  ita etiam  legiflè  videtur,  ut ex  verfione ejus  
 a'ppparet. 
 2  r tumxSr  J ì   ¡epiteti  ^   ^yp¿5  ètHTmp^hm  Chrifto-  
 phorfonus  vocem  y tweuxa*  conjunxit  cum  voce ètn-mtpquod  
 equidem  non probo.  Nam  yuvotixZv nomine  
 Eufebius  intelligit  mulieres,  quae  viris  orbat*  viduitatem  
 iuam  Déo  coniècrabânt,  eaique  à  virginuin  choris  di-  
 ftinguit.  Porro  ex  viduarum  numero eligi  folebant  dia-  
 coniifie,  & . presbyteræ,  ut  teftatur  Epiphanius  in hærefi  
 Cöllyridianorum,  8c  in  epilogo  librorum  còntra  haereies.  
 Unde  Eulèbius  hòc  loco  ¡epiteti illas nominar.  Fungeban-  
 tur  enim  illae  mulieres  quodammodo  fàcerdptum officio;  
 quippe  quæ mulieres  baptizandas erudirent.  Scribendum  
 autem  eft  ytwcuxen  fe  Upiùti,  ut  nemo  non  videt.  Atque  
 ita  fcribitur  in  codice  Fuketiano.  Porro  hx  mulieres  
 anttíquam  intei  diaconiflàs  allegerüntur,  examiriari 
 iolebant.  Quærebatur  ab  eis  irtter  cetera,  an  fanâorurrt  
 pedes  laviífent, ut  docet Origenes  in  tòmo  32.  in Joan-  
 flis  Evangelium.  . , 
 3  Kctt ' Axlw  x-srúp^tty ]   Quis  non  videt  feríbendum  
 efle  ¿ixtn  ¿tpfaÁpSv.  Veteres  enim  acerrimum  
 quendam  Juftitiæ oculum  efle  credebant, qui  omnia qu*  
 ab hominibus  agerentur,  infpiceret,  nec  unquam  conni-  
 veret;  quem etiam teftabantur quicumque  injuriam  paífi  
 ellént.  Nihil  frequentius occurrit  tum  apud Graecos, tum  
 apud  Latinos.  .Vêtus  Poëta  apud  Stobaeum, 
 'Eft»  ¿íxiti  ó<PJuX¡ajoí,  ¿ {   A’   ioúytv 
 Alune»  <aC9m-7tm,   wwvS-  opjueei  e ia   ßXimt» 
 Plura  congerere non  ótii eft noftri,  cum res fit riotiflimá.'-  
 Chriftophorfonus  tarnen  Hane hujus  loci  emendationem  
 non  vidit. 
 v 4  Hws  «v-raf  -nt-jffi ]   Scribendum  eíí  proculdubio  -Ai  
 une -m-jçit quomodo  etiam  Iegifte  videtut  Ghriftophor-  
 fdnus*