ì°
S æ c .
Lib. iS.
cap. 3.
utque chm ipfe poft ännos decem regno ex-
cidiflet, fratres ejus Philippus & Herodes
junior, ac Lyfanias tetrarchias fuas rexe-
rint. Idem in oilavo decimo Antiquitatum
libro, anno duodecimo principatüs Tiberii
(hic enim örbis imperium acceperat, cum
Auguftus feptem & quinquaginta annis im-
peraifet) Pontium Pilatum procurationem
Juda?as accepifle auftor eft, ibique decem
ännis uique ad Tiberii fere exitum per-
manfilTe. E x quibus manifeft& convincitur
^ CCS TYIS 1 f j § 'XPOVOV ^¿MTnoivTOSy &
01 à.SiA<poì 4>tÀiwz?oi 'n xj 0 nos 'Hpâ&is 1 ct/áct *
AvOZHVlCf,, 1 T O Í èCLOTtûV SìUTTOV ‘T57Ç,Ctp^lCt<. 0 $ f tV - 2r
T OS 0 9 Q KW XC U fo x sÎ-T C û T ïî$ S^CÜOÀO}*^,' f p T 0
Sitidi'XJL'TOV ’¿TOS TVS TiCê&tô ßaLOlA&Cü;’ T^TOV $ T
y & t f o \ c c v U z n lá I tA t m t a - *>
x c y fe . ít ío i t Ic o y y tfio v ic u t ’O n x ja LTW o v LV T o s A îiy t i-
çoUj c ïloy'noy YIiAÎtov ’Qn'Tça.TnîycOi t leu ’la^cuav C
JVfÀoTj c^rauOa t í e<p’ oÁois erstn Síy&3 %tSbv us
commentum eorum qui A fta adversiis Ser- l 0 a v T y iv ta ^ c p iu v c c j t h v T iG t& t t TbAóI/tïiv . è x o iw Q & -
/I _' t,A lilni-nnf Tn f.. , i r* *7\ \ / M ■ fv - ) w.
<P®S CtTTÍÁJ}A i h j TO 'TCAcLOJ.CCC T 3(£n T ö 2&T Y lpO $
yi(¿cSv 3 »\1 ¿ "tc"penilo fLfoSïSüxo- ì
iuv' 09 oTs TrpaTos olvtos 4o TJJ5 •mpcLvny.uaxJias 4
X p o yo s T 7T67íAo6XOTOV < L 7 K A Í¡x \ ^ u J ï/ S , E ^ n
5 T«5 mocpTTis !)puo viCdTuas TiCí&iii V yíyvvy
ÍTO Z S ¡Q b fX t í T lj$ ß a a iA U d JS OLVTV, yTDt /Z¿£¿ TO {3a " £
•nì&cop äu'toTs 7ret0o5 'ToA/¿«Óév'^.. 'B & e x b 'iLct^ ^
StUvv^) XP°V 0 ^ ,Q n çd s '7t® ry ’Ia^cu«, riiAot-
1 V S , i í y t T af ’I Cöfl-Wa ¡¿O ip T U tA X P ^ <m,<^ > ^ °V )<L d (p Z s
Vatorem noftrum nuperrime ediderunt. In
quibus primum ipfa temporis ratio A ftis
prsenotata, auftores mendacii coarguit. Quippe
confulatu Tib erii Augufti quarto, qui
incidit in ieptimum ejus imperii annum,
ea quae ifti in falutari Domini noftri p af-;
fione aufi funt confingere, gefta dicuntur.
Q uo quidem tempore nondum in Judaeam
advenifle Pilatum fatis conftat, ii tefti-
monio Joiephi fides adhibenda eft. Q u i
in libro jam fupra laudato diferte indi- _ M H H (». u~ > ~ \
} ■ ■ - j j p p i t o BTCO (mUOUVCVTI X.0. & T ¿ y iA aU u a o iV a v T H ^PSKPUO,
c a t, anno pnncipatus Tiberii d u o d e c im o^ M , p „ , / ? r , |
k id K nmcuratorem Pilatum Judææ procuratorem a Tiberio
faftum fuifle.
V a l e s i i
TÇ.07T0S ’lacadas zÀ TiGteJiö niÀctrój.
A n n o t a t i o n e s .
1 </A(c(û6 Id de fuo adjecit Eufebius, quem meritò
reprehendit Scaliger in Ani madverfionibus ad Chronicon Eu-
febianum. Neque enim Joiephus Lyiàhiæ meminit in hu-
jus rei narratione. Conftatque Herodis regnum in tres dun-
taxat partes poft ejus mortem diviium fuiflè. Tacitus in
lib. 5. Hiftoriarum de Judxis loquens: Gentem coèrcìtam liberi
Herodis tripertiio rexere. Idem teftatur Philo in orati-
one adversùs Flaccum pag. 968. ubi dicit Caium dedi ile j
Agrippa: Magni Herodis nepoti tertiam parteni avitæ di-
tionis, quam Philippus tetrarcha obtinuerat. r«®- Kj^mp
Ayçszrsrci ttS 'H/laJ'is ficLT.Xtui, vlmu, èiiïlxn fimnXaeui, •f ymzr-.
Tradì Xvfevi l in fa H9~&y> ® 7ï-7f ¿p^s in
teùrn GStSi ÇTOTf05 (MdfZT}ST9,
i T di txwmv bettoli ’niçafâdf] Scribendum eft procul du-
bio beimi, ut legitur in omnibus noftris codicibus, adeó-
que in Regio exemplari. Itaque nefeio unde Rob. Stepha-
nus vulgatam leétionem hauferit. Accedit etiam Jofephi
au&oritas, qui in lib. 2. de excidio cap. 8. emendationem ,
noftram confirmât. Hoc cùm non vidiflèt Scaliger, fruftra
Eufebium noftrum reprehendit in ani madverfionibus ad
Chronicon Eufebianum pag. 164. Qui fi manuicriptos Eu-
febii codices confuluiflet, ut certè facere debuerat, animad-
vertiiTet p ro fe tò Eufebium noftrum Me quidem omni culpa
vacuum effe.
] Confitta funt hæc Afta Pilati à
Ghriftianæ religionis inimicis, in .perfecutione illa Maximi-
ni, ut teftatur Eufebius in lib. 9 . cap. 5. Quamquam ex
A ftis Prséfidialibus ^nftorum martyrum Tarachi, Probi &
Andronici colligi poteft, A fta illa jam anteà fifta ac divulg
ata fuiflè. Sic enim legitur in Aftis illorum martyrum cap.
9 . Tnfes dixit : Inique, non fcis,, quem invocas Ghrifiutn, hominem
quidem fuijfe, factum fub cujìodia Vontii Filati & pu-
nitum ; cujus exftant Afta pajjìonis ? Indufti funt autem in
judicium fupradifti martyres Diocletiano IV . & Maximino
V a r i
a Mem biuçf.ttn fâôioy] A s tra i i ì erj t5 ctpjtfi ’AfpftXun —
Decimo autem principatùs Archelai anno, primates tam
Judæorum quàm Samaritarum, non ferentes ejus tyrranni-
dem, detulerunt eum ad .Cæiàrem, qui juflìt ut Romam
Itatim adduceretur. Mox ubi venit, Carfàr auditis ejus accu
fa tori bus & ipfius defenfione, mifit cum in exilium Vi-
ennain, quae urbs eft Galliæ, multatum priùs omni peeuniâ.
Jofeph. Antiq. L ib .X V I I . c. 1 y.
b *Ezrìcc bn ] Prasfuit reipub. annos quinquaginta
ièptem, iè x menfibus, & diebus duobus amplius : Jofeph.
Antiq. Lib. X V I I I . c. 3. Défunt tamendies tres ac
menfis integer, cùm Auguftus die decimo.nono menfis Augniti
anni Chrifti decimo quarto fupremum diem obierit.
Eufebius menfès & dies negligit. Correxit tamen hic quod
in Chronico fcripièrat, Auguftum nempe imperàffe annis
quinquaginta fex, meniesièx) nifi in Hiftorià annos incom-
pletos prò completis ufurpàrit; quod non exiftimo. Ant.
I II. Cofli ut docet titulus Aftorum. E x quo fequitur,- Afta
Pilati jam ante perlècutionem Maximini concinni1 a fuiflè:
Verùm Maximinus cùm paucis adhuc nota effent, ealatiùs
publicaviti & in fcholis legi & ubique cantari ad Chriftia-
norum opprobrium juflìt. Malè autem Mufculus- & Chri-
ftophorionus •¿sToirjivtngfa. Commentaries ver te runt, cùm.
A fta vertere debuiffent, ut reftè interpretatus eft Rufinus.
G r s c i enim vocant qua: Latini A fta , tam Senatus
quàm Magiftratuum. Exempla paflìm occurrunt in
Dionis Cailìi hiftorià, 8c apud alios; ubi tamen ferè labun-
tur interpretes.
4 'O rìjs Tm^aetjf/jStua^co^ Hoc loco ttkpereti///tiaoii
eft titulus ibu notatio temporis , quae Aftis prasfigi folebat.
Sic enim A fta ijudiciaria concipiebantur: Coniulatu Tiberii
Augufti feptimo, indufto in judicium Jefii, & c . Ita
apud Ammianum Marcellinum in lib. 22. & afta fuper ea
gefia, noti fine magno legebantur horror e, cum id voluminis
publici contìneret exordium: Confulatu Tauri & Fior enfi, indufto
fub praconibus Tauro, Eodem modo in geftis purga-
tionis Caeciliani. Sed Se in aftis conciliorum idem obier-
vari confueverat. Ne c coniùlatus modò, verùm etiam dies
ac menfis praeferibebatur. Videtur autem in his. Eufebii
verbis effe enallage ò tos Tm^.mf^eMoiUi %£»»<&■, pro eo
quod alii dicerent i t S fó n v TmytmiiAstaois. Utitur porrò
Socrates eadem voce in lib. 1 . cap. 13. ubi fcribit de tempore
conciiii Nicaeni, JÌ 7?« ovi'obs, ¿5 ov 7
oijfSjetuostm evgtjfS/j, & c .
y Tci i ì m-ni&M «JtbIs #»3® rtXfj!/ììJà$t J De Jii-
daeis id dici putavit Rufinus, quem fecuti funt Mufculus
8c Chriftophorionus. Sed cùm nullum de Judaeis verbum
praecefferit, de fallàriis illis id intelligere malui, qui Pilati
A ita confinxerant. V o x igitur «¿7»!? referenda eft ad ea verba
qua: praeceffèrunt TOf Tre'zaXaiwmv. Porrò in’codicibus noftris
Maz,.Med.8cFuk. hic locus ita legitur m afe* 70 cavi-
Q/.OV 77K&®' cùnut, 7vX[//lfoy&.
O R V M,
Pagi Apparai, ad Ann, Baron. pag. 13» Idem paulò pòft,'
Cr it.p . ly . monuit Valefium in notis ad Eufeb.'lib. i . c . y .
hallucinatum effe7quando ait, annum primum Augufti fd-
cundùm hanc in Chrónico Supputatiónem, eum eflè, quo
Hirtius 8c Pania confules fuerunt.
c nómoi n<A«^yJ Pilati res geftas in Judaea breviter per-
ftringit Jofephus [ Antiq. lib. X V I I I . c. 3, 4.3 neque ejus
tempora diftinguit. Pearfon. Left, in A f t . Apofi. p. 29. Juxta
Chron. Euicb. edit, per Pontac. Pontius Pilatus Procurator
Jud&a a Tiberio mittitur, ad an. Dom. 28. juxta Sealig.
A . D . 27. juxta Uffer. Annal. A. D . 26. qui quomodo in
praefeftura fe geifit, ex Philone apparet, in librò de legati-
one ad Caium. Ubi veritum illum fuiflè fcribit, np de tòl-
lendis clypeis, ab ipfo intra Sanftam urbem dedicatis, init-
tendà à Judaeis legatio, estera quoque detegeret ejus cri- '
mina f venditas fententias, rapinas, injurias, cUdes, tormenta,
crtbras cadts indemmterim, erudelitatem firviflìmam. Uflbr.
K E ^ A -
K É ^ A A A I O N I'. c a p u t X; S Æ C*
I .
Ileex r p ip im i ó í o Xftt- B * Vontìfitibut JucUornm fitb qutims Cbrifius
çci T ¿ ìo c tà x d A tc o r i7n> iYiovc'm . E v a n g e liu m p r tediea v it .
j p T y ran t civ q u o jç p Tov ÂîctyÜAtçjfir ero s 7&V“
TcxcaSÌysTov Tt^ei» K adovepos a.y>v7 os, tì- <
TtLpTOV 5 ^ y iytpO vU s T lo V T S n tA c tT V , ^ T i A OFTtiìS
i a’iaJbuos T cT ç c lp yu A jT w ''H p ó ù fo ^ a Avtrocvrd ¿
At^r^r«, o %cúTnp ¿ Ku&ios y/J%f ’lyo-ys X¿i<iós V
©£», ccm Ìtccv Tçidxoy^ ’Q i to ’lecdyyy
HHo R ü ni terhporibus cum Tiberius qui-Cum hoc
dem quintum decimum imperii a n - '? - conf er
num 'ageret, ut fcribit EVangélifta, P i l a t u s ^ g ” /
verò procùrationis Judææ quártum : H e -4 '.lfa Z
rodej Lyíánia ac Philippo tetrarchis reii-t.w. 3■
qiiaih Judæam obtirientibus, Servator ac
Dominus nofler Jefus Chiiftus anno ætatis
*■ ß i - ä u fM m & o in % ’ w & m ta m m -Avouai- /c‘i‘rSci't“er tricefimo »ad» jJo,aannyis “lav>ac™tumi a»c«ceap
V p q ? r < M 3 r i i i S i Ä pnmum E y a„gelmm prædi
¿are inftituit. Refert porrò divina Scriptum
9 eia tfaCpli r m vm r îlJstreaAÎct«
3 kp^ttpUs”Ana. ¿ Kaia<pa,JVAÇfTO, o-n
A c i -ms ¡ l i t k Q i r via» i-nm A e n y g d á s ,¡ was
S SlíxmcíAÍeií aùi-of truoíneptulhi xpóyos- ■¿ga.pBjjx * j fam Chrifti prædicationem terminatam fu-
4 'ft "Atro, iptfepumnii, *pié^et tyis iire‘ C “m erg oäb Ano* pontificatu exorfus
XÜs tu K&íitpa. m p x n ^ a m s , ¿ y JAoJ ; ad ^ aïPhæ pontificatum docere perftiterit,
totum prædieationis fuæ tempus fub
Anna & Caïphâ Pontificibus illum exegiflè:
id feilieet iìgmficans, temporis ipatio quo
illi facerdotium adminiftrarunt, univer-
. r ’ s ■M(9‘ 5 U VIX hoc temporxs inteíyallo quadriennium.
V a l e s t i A n n o t a t i o n e s .
I ‘H¡u b i <è Avenios] Nefeiö cur Eufebius inter Herodem ,
ac Philippum magni Herodis liberos Lyfaniam medium
collocaverit.’ Lucas enim, cujus hìc verba ièqui fe profite-
tu r Euièbius, in celeberrimo ilio loco de baptifmo Chrifti,
poft Herodem ac Philippum, tertio loco Lyfaniam nominavi!.
Quare debuerat etiam Eufebius eundem ordiném
obfervare, maximè cùm. Lyfanias non fuerit ex liberis aut
fuccefforibus Herodis. Ulud etiam in Eufebio hoc loco re-
•prehendendum videtur, quòd poftquam dixit Pilatum Tu-
d s s Procuratorem tunc fuiflè, addit reliquam Judsam pa-
ruiffe tetrarchis.Herodi, Philippo ac Lyfanis. Atqui L r
lanías nullam J u d s s portionem unquam obtinuit. Neqùe
enim Abila J u d s s urbs fuit, fed S y r is Cceles, feu Decapo-
litans. Excufari tamen poteft Eufebius, fi dicaiftus J u d s s
nomine eum mtellexifle totani ditionem Herodis magni.
Conftat enim Herodem magnum Tetrarchiam L yfanis pof-
fediffe; donatam ipfi ab Augufto. .Solebant quippe Impe-
latòres Romani, has Tetrarchias dono dare regibus feede-
fatis atque amicis populi Romani, quò illos fibi magis de-
ymcirent. Cujus rei exempla fuppetunt apud Jofephum.
Id ìpfum lignificai Plinius in lib. y.cap. 18. his verbis. In-
tfreurfant cinguntque has urbes Tetrarchia, regìonum inflar
finguU, & in regna contribuuntur, &v. & cap. 22. ejufdem
libri, prater Tetrarchias in regna adferiptas. Porrò de hoc
Lylama cujus meminit Lucas, iniruni eft nuliam extare
mentioncm apud Jofephum, nec apud Dionem ¿ reliquos.
Quod^ fi apud B. Lucam itá legerctur OìAìW» Ä TS òdiA-
* 1 ■&' T & z * y A s ù
1* A WWW AoiA»»* expunfta voce quæ fequ¡.
tur, res eflèt planïffima. Nam Philippus Tetrarchiam Ly-
lams, q u s Zenodoro ante tradita fuerat, ab Augufto do-
«atam accepit, ut teftatur Jofephus.'
2 KM&fprf, n TratetJ In codicibus noftris Maz. Med, ac
iu k . Icriptum eft Tmetrcq.
3 ETTT ej^efiu i ’'Ana, $ Kxi&puJ Ita legitur in omnibus
noltns codicibus. Apud Lucam in cap. 3. feriptum eft ¿a-*
etp^egeuy Ance Kaiibpct. Ceüemrn h s c verba B. L u c s ,
nuliatenus.id figmficant quod fibi perfuafit Eufebius, ChritX
pS Cef Çræf ,CarCCoepiire ab eo anno ^uo Sacerdos
Judsorum fuit Annas, ufque ad Pontificatum Caiphs.
r h f f t f ° c 3 “ j em M M H B B non de prædieatio-
B s H m pnedicatione Joannis, q u s pratdicatio-
nem Chnfti anteceffit. .Delude earn Joainis prædicatio-
nem coepiffe dicit fub Pontificibus Anna & Caïpha : non
quod anno ilio quo prsdicare coepit Joannes, duo iïmul
Pontifices fuerint apud Judsos, ut puravit Scaliger in lib.
6 . de emendationetemporum cap. 1. Id enim abfurdum
eit & mauditum. Nec verior eft Theodori B c z s interpret
o , quam poftea amplexus eft Scaliger in Prolegomenis ad
v-nromcon Eulèbii, & Cafaubonus in exercitationibusj An-
V A U
a A v n tm ] Lyfaniam hune, ut exigus portionis Dyna-
am, m Jolèphi Hiftorià diferte memoratumnon invenías,
jjffl cum idem dicat, partem aliquam oI'kh Zwobjpu, i. e.
ùa!S7 ù T am & ? e° à Poíreír° rc v°cat Ztivobjçtt nüccf-
p? ° atCr am’ eo 'Pf° indicat, partein cjuS so-
Lucas^memT » i «utem fuit Lvfanias! Cujus
e S n , CX I B S p “ nimirum Lyfiniæ ílíiu Z u i
tandem regmnem, Ab,Umm d ¡g am a|, ur¿e Abi]>i
nam videlicet fuiffe vicarium Cai'phs fummi Pontificis, leu
diimps a p p e t t i atque idcirco una cum Caipha nominari:
Nam fi Anna viCem geflit Caiphs, cur priore loco nomi-
natur, non folùm in Evangelio, verùm etiam in Adtibus
Apoftolorum ? cur fimpliciter & abìolutè Pontifex dicitur
a B, Luca perinde ac Caiphas? Tria nobis probent opor-^
tet ìllius fententis fautores. Primum-eft, Pontifices Judsorum
habuiffe vicarios perpetuos atque ordinarios : fe-
cundum, vicarios illos in a&is publicis unà.cum Eontifici-
bus nomiqatos fuiflè ad tempo rum notationem. PoftremÓ,
illos didtos effe fimpliciter a p ^ e ^ feu Pontifices: Sed pro^
. . nunquam h s c probabunt. Certè Jofephus qui in antiquitatum
libris univerfos Judsorum Pontifices accurati
percenfuit, nunquam perpetuos illos vicarios commémo-
ravit. Unius duntaxat meminit in lib. 17. Jolèphi feilieet,-
qui in fpatium unius diei creatus eft Pontifex, ut viceMàt-
th is Pontificis facra faceret. E x quo apparet perpetuos
vicarios fummi Pontificis nullos tunc fuiflè. Nam fi Matthias
Pontifex hujufmodi vicarium habuiffet, nil opus erat
ob nodturnam illam pollutionem fubito vicarium illi confti-
tucre. Exiftimo igitur B. Lucam bis verbis nihil aliud fi-
gnificare voluiffe, quàm anno quintodecimo Tiberii C s là -
ris Caipham fummum fuiffe Pontificem, Annam verò ex
Poniifice. Nam cùm Annas focer eflct Caiphs, & paulò
antea Pontificatum geflìffet, fummamque inter Judsos au-
ctoritatem obtineret, meritò cum Caipha conjungitur a
Luca, non in Evangelio folùm, fed in cap. 4. A&uum
Apoftolorum. Quippe hic Annas vir fuit fui temporis cc-
leberrimus, ac potentilfimus, & quali quidam perpetuus
Pontifex. Ex quo eqjm fummus Sacerdos fadlus eft à Qui-
rinio, ipfe deinceps reliquo vita: tempore aut per filios, aut
per generös fuos facerdotium adminiftravit, ut teftatur Jo-
lèphus, qui illum femper Ananum nominai. Cùm igitur
tunc temporis tota ìàcerdotii auéforitas penes Annam re-
fideret, mirum non eft, fi cum Caipha Pontifex nomina-
tur a B. Luca. Ccterùm Ca'iphànv anno 1 y . Tiberii Pontificem
Judsorum fuiflè docet Jolèphus in lib. 18. Faéìus
enim eft Pontifex à Valerio Grato, qui ex Judsa deceflìt
anno circiter Tiberii Csfaris 12. ineunte. Quem Pontificatum
plufquam 10.anqis obtinuit, toto feilieet.tempore ad-
miniftrationis Pilati. Remoto deinde Pilato, Vitellius lega-*
tais S y r is facerdotium ademit Caiphs, & Jonathan in e-
jus Iocum fubftitiyt, ut,lcribit Jolèphus in cap. 6,
4 M‘JbSl ^ * *?■/& a KcùuQct] Rufinus initium vertit:
Langus vero adminiflrationem, quod magis probo. Nani
apud Judsos Magiftratus fuit facerdotium, cum facerdos
feu àtp^evi jurifdiÄionem haberet. Prsèrat enim publi-
co gentis confilio, quod ovìtytcy vocab'ant. Paulò pòft in
eddiabus noftris Maz. Med. & Fuk. ita legitur ùd[‘ M Ì
0 fie&tp 7m&tftt\cq TtTSuenM
O R U M.
cidenem aliis, ab urbe Chajcide traéiùs ejulHem, Antonio
per Orientem imperante,,obtinuit, poli patrem Ptolemsum,
M ^ n s i fìlium : à quo Lylània regio ifta paflìm Avocala
" , . ‘ aut aut etiam ßctoiXeia, aut ’'a SiXu Avocala
dici cosperaf. At lìcut poft hujus prioris L y fan is mortem,
regio h s c dièta eft Zenodori Tetrarchia, ita poft Z e -
nodpn mortem, aut cpndu&ione ejus finità (nam locatam
obtinuerat) cum alter hic Lyfanias, priori cognominis, Se, L TtTgoù