S æ c . tèmpBribuS facta eft, celebérrimus a fü d ju -
j . dæoe htftoriarum fcriptor Flavius Jofephus
mehtioDem facit : aliam quoque narrationem
de'Galilaeprum feâa, quæ iifdcm tempori-
fius cmerfit ftatim fubneitensj de qua nofter
etiam Lucas in Actibus Apoftolorum
Ail. cap. ;■ loquitur his Verbis: Poft hune extitit Judas
Galilæus in diebüs profeflionis eenlua-
lisi & avertit popuium poil fe. E t ipfe pe-
riir, & omnes quotquot confenferant éi, di-
fperfi funt. Quibus confentiens is quem fu-
prà diximus JofepfiuS, in,.oétavo decimo An-
tiquitacum ]ibro> iradicit: Interea Quiri-
nius unus è Senatoribus Romanis, v il brnni-
bus magiftratibUs jam perfunâüs, & qui
per omnes lionorum gradus ad confulatum
uïquè proveÉtùs FiiSrat; aliis etiarti digni-
tàtum înfignibùs conlpicuus, cum paucis
militibus in Syriam pérvénit miflus à C x -
fare, cùm ut jus redderet populis, tum ut
tehfus àgeret facultatuni. E t paulô p o il :
judas, inquit,' Gimlanites ortus ex oppido
Gamala, Sadduco quodam Pharifxo in io-
cietatem adjuttéto, populos ad defeâionem
ïphcitàbat: cùm àmbo dicerent cenfum nihil
aliud elfe quàiri mabifëftum fervitutis indi-
cium, & univerfam gentem ad d'efenfionem
libertatis cohortarentur. Idem in libre iè-
Im f 'Hfpcboiä asnoTf^wtetilos $Aotuios Ifflon-
OTS lint/MiHiu, ii aAAÎtu ’GfommnAai iço&u» t& a
rttXiAeua» t b s aÙTBS ’Éfatpvúmí xpôms
cupéoias, yjs i 7rap o Attscsts Oí TOis ■ycp.'se:
5 pj.np.lw a tiitz u \ éy» i irnnWraj. y í t o J o t ú íá w
‘ T l í ía s 5 TclMácuosoi mus íiyéesus *■? ïfcnij? * - 1 ¿
* i ct'/tïçilirê Adi? croAuv oxreta AUTotF* x epe ai- %,
y«5 àOTA^m>• i 'minis asm evxuíSdvvO atrfof, Sit»
ffxop*io3i|inxr. TyTnis jateó ¿ a c í j jx -
¿p%auoAa7taís a v v a li, to u to
Ö ' As|». Kvpluiios $ r ás ßa\lw
<mva.y>fj8jiw ottiigj mas ere ótAAos dp^as 87n1é]eAa-
Xfl's» s ûjgà rotrar o tó « « , ¿s ¿ tijiams >4técó«f-
>ii¿ n ttAAcc á|iá|Uotm iííya.í,m v ¡M y is amtSu- 3
etV mctfící, -ósra Kattrapos ÍU su o ítW rat) tfcas
15 àançaA ^as, ¿ m/umis r ¿mSt ><»i|<™Adpos.^ x¡
jdÇ ßest^'a <t»t<nV ’Í« íü s Jé rovAcmTns ¿v«g ¿v.
otAíxs ovaft* ratittaAets,112¿JJb^ov iraiat vrpoo-, {,
AaééfSjio;, Weí>«m7 asrl 'àmçaa ïaj- rw m '¿sra-
dqtíñmr oùjàt ttAAo ü av-TOíts J a A e i c w A e -
1 óperas, ¿ rns eAíl/Seeatts ésr’ ¿raA Í- J'i
\m vm s m' a&as. ¿ cá i f Jíl/Tagaa r wpiai -reí
V a I e s ì i A n n o t a t i o ñ e si
Ptìflèt etiam diti, deferiptíonem illam áb'íolutam quidém
ac terminatati! fuifTe iub Quirinio Práefide poft ëkfilium Ar-
chelaï; diu tamen àntea coeptam eflè íñb finëm Herodis,
quo tempore natus eft Chriftus. H a f ratióné omnis intér
Lücárn ac Jófephüm diflerifio follitur. Nam Evangélifta
deferiptiotíem ülam, quæ fiib ortum Chrifti, fuperftite ad-
huc Heròde fieri ctepta eft, vóeat défcriptionem Præfidis
Quirinii, eò quòd íub Quirinio tandem terminata eft. Hæc
meo quidem judicío, còmmòdiifimà eft interpretatio loci
illiiïs ex Evangelio Lucie; quippe qua: unam dúntaXat de-
feriptioném fe á am rfuiíle iuppónit, non autém duas, ut
Scafiger aliique ejus 'opínionem íecuti, contra fidem hifto-
TÍáe corifinxerunt. ‘ J ^
i 'lú ius i rctX&xt&' O» 7»ÎS V lvn>x*<P>K j bcallger
in lrb. 6 . ;de Emendatione Temporum, & in Animad-
Vërfionibüs Eufebianis ait, Lucam ín Aiftibüs Apoftolorum,
non de prima profeflióne loqui íub qua natus eft Chriftus,
fed de fecunda, quæ fa d a eft poft relegationém Archelai':
fcc Eufebium graviter reprehehdir,-qui has duas proféffio-
nes Ínter fe confiiderit. Sed Scaliger ipfe graviflimèfallitur,
qui nullo au âo re fultus, duas deferiptiones liobis obtrufit,
cùm unam tantum fuiiTê 8c Joïèphus 8c 'Lucas ^>lè confir-
itìet." Non enim addit Lucas ièd tantum
dixit t5 ilntficpwH miicam fuifle înhuëns dèfcriptio-
n em .; O r ¡genes quoque in librò I . contra Céliiim cum Eu-
febio cpnfcntit his verbis. ^ ^
tpïs ifZfÿiii, '¿n tetxt o 'IwrSi, ’Itw* s r«A «A«eî®-
sraXhtfç îcuittÏ crvvcc7ii<p]ozv ¿L7rô $ Jms, id eft, Tôfi 'tllüm, in die-
bus cénsûs, qUo tefnpore Jefus natus "eft, Judas ■quidam Gar
liUus fecit ntultos 'è populo ad fe deficere. ^ Eâdem igitur o-
perâ-'Origenem 'reprehendet Scaliger, quippe qui eadem di-
x e r it^ u » Eufebius nofter. Nequeenim Orígenes duas Ju-
dææ^éicriptionës diftinxit. ’ Porrò Eufebius nofter fecum
ipfe optimè confentit. Nam cùm Evangelicam.iècutus au-
ftoritatem, cenfum illum Quirinii in exordia Natalis Dominici
conjecerit» conièquens fuit, ut motum Judae Gali-
tei in idem tempus conferret. In quo diflèntit quidem à Jo-
fephoi ut fuprà dixi: Sed cum beato Luca, 8c fecum tpie
egregiè concordai. Quòd fi quis noftram ièntentiam am-
p?e£H maluerit, nulla inter Lucam ac Jofephum reperietur
diifenfio. Nos enim deferiptionem illam cujùs. tempore
tlatus eft Chriftus, cceptam eiTe dicimus Herode in Judsa
regnante: Eandem verò decem circiter pòft annts Archelao
Herodis filio in exfilium m iflo , à Quirinio abfolutam ac
terminatala fuifle. Quo quidem tempore tumultum Judas
Galitei exftitiflè àflèrimus, poft relegationem feiheet A r chelai'.
Certè ante exau<aorationem Archelai nulla fubefle
potuit eauià, cur Judas popuium Jud»orum ad defetìio-
nem concitaret. Siquidem nec cenfus illic agi .potuit 4
•Magiftratu Romano, ubi rex imperabat focius 8c amicus
populi Romani ; nec ullum Judseis imminebat periculum,
ne alienigenis ièrvirent, cùm Judxo, id eft gentis fu * reg
i parerent. E x quo apparet, 8c cenfum 8c motum Jud s
Galitei nonnifi poft exfilium Archelai contingere potu-
ifle.
i Kcqkm-pin Aeeày stdAÒ»] Poftrema v ox .ab eft à noftris
códicibus Maz. Med. ac Fuk. Pro qua in vulgatis editio-
nibus Aétuum cap. $• legitur A«e«y «©svov. Sed nec vetus m-
terpres, nec Rufinus eam vocem agnofeunt.
3 Tarn Magis placet altera le«aio
quam in codidbus noftris Regio, ^Maz. Fuk. ac Sàv-il» 8c
in vèteribus fchedis reperimus m « ««s* [Atgàs,
Atque ita legit Rufinus, ut ex interpretatione ejus apparer.
Cyrinus quoque vir unus ex confeffu curia Romana, per f in -
gulos Magiftratus ufque <ad gradus Confulatus afcendensi
cet era quoque honorabilis.
V a r i o r u m .
a 1 TertUllfetìtis Kb. IV . còrit. Maréion.
cap. 19 . :pròbàns Ghriftuitì hóxtìitìém natum ut carne mortali.
ait : S ed '& “ »fi** cdriftM aBos fub Augufto turic in J u -
ProprKtore Sy ri* ,led praquocumque poteftatem atque im-
perium in Syriä obtinente. Ita Felix ab eodem L u ca in A-
a i s Äpbft. cap. 14 . vytpon nuncupatur, qui tamen erat Pro-
curätör. H * c Defcriptio vocatur ä Luca
D e fc r ip tio p r im a , quöd idem poftea Quirinius anno Ghnlti
V I äüt' V I I Pr*ies Ordinarius in Syriam veniens, cenium.
I iterum in Tüdari egitjeädem tüm primum in Provinci* fo r-
rnamredaaä. Illa fuit,,tefte Evangelifta, totm^Orbis defcriptio
itaa per 'SéntiUm Sàturninttm, ìtpud quos -genus ‘éjus inquirere
potuijfent. Cardinalis Norifius,ut oftendat Tertullianumcon-
trarìum non effe S » . L u e * , ait, probabilem effe dòftorutii
;y;i}-orum ièntentiam,iqui;dicunt ^urrinikm cum-iiftperio
traprdina.ri.0.ad cenfum peragendum in -Syriàm 'miflum.l
Qqamvis yerò eoanno SentiusSatuminus Syriam1 adminiftra-1
ret,,Quiriniils ob recentem àe'H ommtdtnjtbts :Vitìoifem to-
# . Afiàr celebratus, defcfiptioni faciendae 'pràpofitus fiiit.l
,m o d Romanis non infolitum fUìffe ìbidem demónjlrat. deindeì
.adjicif: Quòd verò Sentlus Saturriinus tunc'■Syriàm obtine-j
. bat,. Tertulljan.iis ordinariqm'.-MagiftFaròtn nó™ q®»|
tamen ea in re exequcndl Quirinio erat fubordinatus. Apud^
Evangeliftam vox iyt/yyttioyTvs noji accipitur prò Legato
; hanc per Syriam tantüm ac Jud*am,peraaam ie n -
bit fToiephus Ant. iib. X V I I I . c. 3. Nec judxi^uoadprimam
-repugnarunt, quöd feiebant nihü ex cenfu fe Cxfandaturos,
cüm pura puta effet hominum ac rerum poffeflärum defen-
ptiö, volente Augufto totius Romani Orbis habitatorum nu-
meruro, eortimque facultates, notas habere, quod" unum per
cenfum exquirebat ur. V.Bqgi Appar. ad Annal. Bar, p. 3 o, 3 1 .
b Jofepho i melius.
’iajbtVT
«ÍUVjmíT t & l | aÚT-5 r n S m yí<p\. im cundo de bello Judaico de eodem viro h x c S * c .
rérois víe ca>ip T*\iXcuo$ ’la Jk ? opo/^c, 'ám- ícribit. Ea tempeftate Judas quidam Gali- I ,
<taaÍ6U cZriíy* TS$ el <p¿pov -n ¡ f US aC* ^e.^e^ onern izó la s excitabat, pa-
^ f ¡Ü p c n d e r e K e “ Z fc p ^ f t D e u m m t S
jytfFovS « « r a í . m une o lcí(m-7n>s* í dóminos agnofeerent.Serovs «Jetr-Tremí. H x c Joíéphus.
K E $ A A A I O N r .
y fp T t í í X P ^ a s «tCrocT clxo\ $ cú$ t zu s 'ZSÇfiQvi-
'Tttcas e^eÁiTrcy ¿cp^owes oí to Ttp\v gy„ Tcpoyww
I'oJ' laS'iticùv éôvoiç yyVjtâ/joiy Trpai-
toî Te <LWo<puÀo$ ßcLtTiXeuet olvtvcv 'HpuSìis.
»Tp HvltCcLOTVi S i Z) TU *JOvSïliw tÙvOtç *'HgÄj
TCpany TD ycvoç ¿ Á A o ip u A o u SijAqpoTos r it o
ßcLo-iAeiM/y íi Mañinas T&zyçci<pUù eAd/xGave
Ttpo<pvirmcLì Qf3t <y&Ael'js<¡v ¿¿p io vra , ef* a jg
C A P U T VI .
Ottod ejus temporibus, ut a Prophetis pradi-
Slum fueraty cejfarm t principes, qui ex generis
continue JucceJJione Ju d ats impera-
f i quod primus ex alienigenis Herodes
apud eos regnavit,
P e r idem tempus cum Herodes primus Hue refer
ex alienigenis Judaic« gentis regnum Partem P°-
obtineret, completa efle videbatur M o f i s ^ T
prxd iftio q u x fic. habet. Non d e f i c i t t S j s *
firinceps ex Juda nequeduxde femore ejus, phor. lib. I .
iy v f$ /m i x . r fMfSi MTU ( P im m , 'ias ¿ t eAftji ictlonec'venia't cui fepofitum eft :^ Quem 4-S».
û ~ 2m rw iov i >.7a<pcav{ èSmv f *am expeftationem gentium fore confirmât.
ttnEA» yiim t o ■? Tappilaîoes jj,, nscô’ ‘ò, ì-nì -m i 9 ?“ lPPe **ne ftmper pendebat prx-
5 to* jp*
vov, et, a v r v Mmoeas HSL&pÇcLfiems, $ u s -initio duolo ad ufque Augufti tempora pert
A u y v ìw (ieLtnAbinw ùjgtgxgoaaiv* ov vrpS- 1 ^ rnanferunt. Cujus principatu primus ex a-
‘ *■ . — Itpntrrpnic t. j \ -n
■i ì>2tds ‘ clAAÓQuAos b 'H p A s 'lah iim
TpeTnjj •xj&m fPapcoum 'ètyfljùr as fi&p 'laatiTros
ibypicuos av Tmrcèpif. td yív.osy *A-
c J XP nmèçcf.. as P **k<ptwsMSy ò
3 Tvx&y 3 ty ovTDS yiy>ve twyì&LtpiiÙs, 3 <J)¿toiV oí m 2o
lienigenis Herodes regnum Judææ à Romanis
adeptus eft : cum> ut à Joiêpho quidem
traditum eft, paterno genere Idumæus, A -
rabs materno eflèt. U t autem feribit A fr i-
canus non ignobiiis & ipfe fcriptor,’ Qui de
illo accuratids feripferunt, Antipatri filium
fuiiïe tradunt : Huic verô Herodem quem-
[■ XStT CCUT0V cLXpi£oUUTe$y ’AVTtTfetTFB' 4 T^TDV 1 . r 1 •
<Tjn/,iv,i * a —, n c \ « a T* i / dani Aicalonitam, unum ex numero fervo-
. fi“" * V A ^ A - ruM tm l i Apolli uW - ^ d Afcalone eft,
Awos lyo A iA w K s eA o ^ y thm a jX km ie v tyx p a tto fuiffe. Antipàter cùm admodum
! TU J0CT oturov
V A L E S I I A N N O T A T I O N E s.
1 A)&o<pv\(&> HpaiJtjqj Herodem non fuiflè alienigenam,
abunde docoit Jofephus Scaliger in notis ad Eufebii G h ro - ,
nicon. Certe Joièphus in libro 2o. Antiquitatum, cap. 6.
Herodem Votat Jud*um genere, o ìfcy * *1 ssAtioh ■
Km ouftiat ’lìp&dio xùtu» /¡eunAtec yt-
•yomaf, ro y$os
2 T hv ffcffnc Iis^uwv asp%ì'] Delenda eft pr*pofitio w m ,
qu * ex fupcrioFibus malè rqpetita eft. In vetuftiflìmo co-
dice Mazannò legitur >&. Atque hìc finis eft.pagin*. In
altera autem pagina fèquitur TvAdm.
3 Qxffjv oi to ìfff.T ccùrns Ita legitur in codice
Regio. Quam ledrionem confirmat Rufinus. Sic enim
vertit: Afr.icanus autem qui $> ipfe prac'tpuus in Hifiorio-.
graphis habetur : A iunt, inquit, qui de èo dtlsgenùus exflora-
runt, Antjpatrum quendam fatrem effe Herodis Afcfiloriita,
-qui & tpfefumt Herodis cujufdam ftlius, templi ApoHmisa-
ditut. Putavit feilieet Rufinus verba h x c effe Africani qu x '
Cltat EuIèbiuS, >àb eo loco epc&rìy 0! m syir »¿-m .¿>c&t€§nti,
& c . Sed fallitur »Rufinus. Locus enim Africani quem,'hìc
mdicat -Eufebius, integer habetur infra ‘‘in/cap. 7, ex,Épi-
ftola-Africani ad Ariftidem.Ex quo apparet, Èufebium -hoc :
°,.°PIn'onem duntaxat ac iènfum Africani, a o n ^erba ;
retuhffe. Porrò noftri codices Maz.. ac Med. cum Fuk. ac '!
0 •' V a R 1
a HpawW r« ytsef cc^XotpuXsi] HeFodem alienigenam'furfle,
contra 'Scahgerum & Valefium probat Petavius^in .Rationar.
Tern. ’p ar .L p. .i pg . W. Lototh.
b Non dicit jofephus(!quod Valefio dixiffe
vifus eft) Herodem TBjpiv®- I & Jetth». Verba ilia Antiq. Jib.'
X X . cap.'6. non funt :Hiftorici,-fed Judxorum ciim Syris
•altercantium, uter populus -prior & -potior haberetur in ci-
vitate C x ia re x : uterque enim eandem-Civitatem 'fimul in-
colebant: Judxi. ut fibi priorem locum aflererent, aiebant
Herodem regem fuum to 'IuAsmv C¿faream condidiffe ,
[qua de re vid. Antiq. lib. X V . cap. 13] talem quidem (
Herodfes fefe Vetiditabat, & regni Judaici g r a t id y « ^ ^ au-
dire geftiebar. Sed longA aliter de genere iftius ipfe jo fe -
X IV . cap. 2. *A*n9i»T?®-. Fltyci\u&‘ \
AaLjcyncY,^, rS n v Svctj yiv®* xpb-mi 'Is-
(«», r «s tv, ‘hs^ttUt Tctu-ht K
f rd 7rcti$ xuTS, -(i«»*5-rTM,
Saviliano fcriptum hie habent ¿5 <pccoi>
ay. p.
4 TS-ny èveq Ita quidem ex codice
•Regio edidit Rob. Stephanus. Sedjn noftris codicibus Maz.
Med. 8c Fuk. defiint h x voces «»«/ w » r e é t i ù s fine
dubio. Quanquam Rufinus vulgatam fcripturam tueri v i-
detur.
5 'Ity&Xu» Rufinus 8c Chriftophorlonus
adituos vertunt, quod non probo. Nam hyhsXot fent fervi
templorum. Varrò in lib. 7 . .de lingua Latina, ut jocieta-
tum, ut fanorum fe r v i. Tales erant Venerei in Sicilia, fervi
templi Veneris .Erycinx, de .quibus Cicero in Divinatione,
& in 3. Verrini. Tales etiam apud Larentinates fervi
Martiales tefte Cicerone pro Gluentio. Hujufmudi item
erant Corinthi Venerex meretrices, quas vocat
Strabo in lib. 8. q u * à dominis Veneri erant mancipatx.
Dcnique 8c Comanis Bclionx fervi' erant quàm plurimi,
fefte-eodem Strabone -in lib. 1-2. i>irmicus quoque in libro
, 8. Mathefeos, hierodulos wdiftinguit ab xdituis. Porrò ut
fervi, fic etiam liberti fanorum erant, qui pecunia liberta-
tem -fibi comparaverant. Quare ¡8c 'libertà Veneris Erycin
x dicitur à Cicerone in Divinatione. UgjbsMi nominantur
etiam Efdrx, cap. 8.
O R U M.
mros yu/Optra. Idum&us Antipater, quamvis Nic.
Damafcenus bujus genus deducat à primariis 'Judaorttm qui
e Babylonidiin Judaam rever fi funi. Sed hoc.dicit gratificans
Herod's ejus filio, quem fortuna ad Judaorum regnum erexit.
Re&ilfimè ergo Eufebius affirmat, idq uè au&ore Jofepbo,
Herodem fuiife ii» aAAo<puXot. JPluravid. in Chronico,
8c .Demoiiftr. Evangel, -libi VJH. ic^p. 1.
c Atpfyiyaos'J Julius Africanus ;Hiftoricus, tertio feculo
claruit, R om s imperantabus Macrino., Hcliogabalo, 8c
Severo.- Chriftianus fuit, à veteribus multum laudatus; ma-
gnoque in hopore habitus, quòd legationem obiit pro civi-
■ Bus Emmai inPateftinl ad imperatorem Heliogabalum, adeò
feliciterà ut omiria q u x cives rogarent, impetraverit. Chro-
nicon èòmpofiiitàb ;orbe condito ad annum Chrifti C C X X I .
de quo nmil ampljus hodic fupereft, quam quod Eufebius
Hiftorix fux-intèxuit. Lud. E. Du-Fhfiie AuSoribus Eccle-
fiafiicis. vid. fequ. cap.
‘XJZSti