S Æ C.
IL
tÿ r dènique & doétor exftitit. Hic, inquam»
Joannes apud Ephefum extremum diem
obiit. Polycarpus quoque qui aptìd Smyr-
nam epifcopus & martyr f u i t , itémque
Thrafeas Eumeniae epifcopus & martyr* qui
n v s x, S lS u v x a A o s' y-ros ¿ v ’E p é v a xìxoijumtou.
’¿TÌ Sè X) no\VX.CLp'7fOS 0 ¿V ’Zftvpvy X) \'7VÌ<TM7C0$ ^
[A&pTVS' 1 & ®pcL(Acti Xf ¡7ri(rxo7roi X) fiap-ms ‘¿br® I
E vi&jiclSì mi op 'Zuvpn x&xolivATct\. t i Sì Sii Ag-
Smyrngp requiefcit. Quid Sagarim epifco- 5 "Y^ 2 ct>a&<v eTCwxo'Koy X) pucpTV^ . j os op Acco- %
pum eundemque martyrem attinet dicere, Sixeief, V£xoipwfai‘ ìti ^ & 3 nctTreidiov t (mcxgl- 3
qui Laodices eft morcuus? Quid beatum ^ ' > MsAÌtov* f AhoJw, 4f cà w i l i - 4
Papirium, quid Melitonem. Eunuchum, qui , „ £ / Q . « ' „ t i * » ■« ' ìv—
Spirita fanfto afflatus cunfta geffit; qui & /“ ■» ' “£ " * 3 «
Sardibus fitus eft, adventum' Domini de cce- 'zé&ifidjjcov t I io 'rYJ Bgy-vav emmoTTiiOy 09
lis, in quo refurreèturus eft, exfpeèhns. H i i o ?» ex, yexpav cc.va<pi<rET<M. yroi ttuvtìs ery\py\<juy r
omnes diém Pafthat quartadecima luna juxta r S rm^a. t S
¿U c t jy eÀ w v * /¿w^gy TrapexQcuvovTèSy ¿Mol x c tT x ) t o *
XSLvovsl £ 'rfiTtcùS GLKo\&§QLWTe$.r ’Iti Se xàrpa 0 [ u -
xpoTepog 'Ttctv'my u/zav noXvxpccTyis, ts t fe Tra^v*
lyfevdy fits, oTs xoq *B'«/»j)coAy0>j<ra. Ttriv
ctvTcfr y l i ilei fjdp yiovìv avyJivSs fio e^lmovob y
\yà oySoos* yjù 7ravT0Te r ito yptepav rtyctyoy ot
ovyjtyék ¡àU) 6 oruv 0 A a os Hpvve t leu ?vptlut. eycò 6
ovv à.SìA<poi, ¡¡¡yiKoy'TU, nevre ìttì e%>y c i x.
JHhiartadtrimmi.
Evangelium obfervarunt: nihil omnino va-
riantes, fed regulam fidei conftanter fequen-
tes. E g o quoque omnium yeftrum minimus
Polycrates, ex traditione cognatorum meo-
rum, quorum etiam nonnullos affetflatus j - ^ ^
fum: fuerunt enim feptem omnino ex co-
gnatis meis epifcopi, quibus ego oftavus ac-
cefli. Qui quidem omnes iemper Pafchas
diem tunc celebrarunt, cum Judacorum po-
pulus fermentum abjiceret. E;go inquam,
frätres, quinqué & fexaginta annos natus in p v ~ \ > / , .
Domino, qui cum fratribus toto orbe diiper- 2.0 cv/U-£eGA»jXítf5 yoií ^7ra r oixo’J/^üvjí ctdeA^oti' xj
iis fermones fæpe contuli, qui feripturam fa- -meray kyictv ypcc<pUo Sizà)jâ.u9û)$, ö •7rivpof¿<u étti
'm s 7à^ycK70[$jjois, ol ^ \[xs fÀ&Çovzs eipíi-
j(5tcn, 7rei9ap"xßiv S il Sn® /¿äAAok ti ccvdpaTrois.
TyTvis yQn(f)ép\ 7iw/TZt¡y jç<L<pa>v r ovfMiapcvcram
omnem perlegi, nihil moveor iis quæ
nobis ad formidinem inténtantur. Etenim
ab illis qui me longé majores erant, diftum
AU. c. j. Îc io; Obedire oportet Deo magis quàm hominibus.
Pofthæc de epifeopis qui fimul a d - . . » p \ c p,v / 7/ti_ /
' t r or • r 2< 'XW CLVTCÛ X$Ll OUOdbyoiUntcy bfii<ntQ7CU)y y 'mi/TCO erant cum hæc lcriberet, & eadem cum ipfo > , ^ 1
fentiebant, fie loquitur. Poflem etiam epi- Aeyav' eSuuapilcu Se r >b:h<r/to7ruv3 r avfjt,7ra.povtcûv
/¿vyiicvêoactjj 7 è s ù pd is t ify a xw r e ¡ue’&xAyjQ'iï- . 7
VCCjJ U7T Iflû S j ^ fX£fTi'){Cf.\i(m/xliO' OV Tôt) OVOflOL
eè.y yçci(pa9 «ttoMcI -tîAviÔ»} fciaiv. 01 ÎSéyrn s T
Annotât i o-nes.
feoporum qui mecum Tunt, facere mentio-
nem, quos petiiftis ut convocarem, ficut &
feci. Quorum nomina fi adfcripfèro, ingens
numerus videbitur. Hi cum me pufilTum
Va lesi 1
I Kùj Qgcf,aia<i ] Hie eft Thraièa martyr, cujus men-
tioncm facit Apollonius in ljbro contra Cataphrygas lupra
cap. 1 8, in fine &gy.aicc oi 1w©* t tIt* ¡jjdfrupat ¡¿v^
fA$*tu{. Hunc in urbe Smyrna martyrio confimi matum
elfe -icri'oit Rufinus, quem iecuti funt Beda, Ado & ceteri
qui martyrologia feripfere. Polycrates tarnen tantum dixit
05 &i SjAvpyq y.txotf/jtrrx\,
a X«^«64v h-HTxoTri» <e f& p n y i] Hujus martyris men-
tionem facit Melito Sardianus Epifcopus in libro de Pafcha
his verbis bri IIccuXiS àvjilymra •£ ’Aöj*s, à ’Zétyteic,
X0U£<S i/Actprugiì<n*, fyivtTB £jvnì<n<i wb»>i àv AchJìmiu, & c .
quae citavit Eufebius fupra in libro 4.. Fuit hic Epifcopus
Laodicese in Alia: Cujus temporibus commota eft quxftio
in urbe Laodicea de fefto Pafchali. In veteri martyrolo-
gio Romano quod edidit Rofueydus. quinto die Oàobris
h x c habentur : Eumeni& Thrafea Epifcopi, apud Smyrnam
coronati, qui unus fu it ex antiquis. Die autem fequenti
hase notantur: Sagaris Epifcopi Laodicenfis, de antiquis Bauli
uipofioli difeipulis•
3 nctmieso» r In codice Maz. Med. & Fuk.
ieriptum inveni n «m&m, quod eft nomen Romanum. Et
Polycrates quidem non dicit cujus urbis Epifcopus fuerit
hic Papirius. Invenio tarnen apud Symeonem Metaphra-
fiem , Papirium hunc fucceflorem fuifle B. Polycarpi
Smyrnaeorum Epifcopi. Verba Symeonis h x c funt in vita
S . Polycarpi '.j^ritpìn M <5 IIoAwycf^®- >£/ ’¿fans f i £]&•-
H9>lSi' tfee ot à oropfcf, K at/jtgjos, 05 . tqatoì car etùrS
tltaruQtoi y.ffwrcq. Rufinus quoque Papyrium
vocaf. Sic enim prasferunt vulgatse editiones : fed vetu-
fiìifimus codex Còrbeienfis habet Papirium. ' -
4 To, c i elyiu 7rnóficfU Tmtm omXmvoztfS/jey j Hieronymus
in libro de fq-iptoribus Ecclefìafticis hsec Polycratis
verba ita vertit: Et Melitonis in fanBo Spirita Eunuchi
qui femper Domino ferviens pofitus efi in Sardis. Ex quibus
apparet, Hieronymum verba Polycratis male diftinxiife
in hu ncmodum: MtXrmtu. r sirux;»» r ài àyiif msupaflt,
-mam onAirdL/ozc/Aifoii. Redìius Rufinus ita interpretatur j
Melitonem propter regnum Dei Eunuchum, & Spirita fanBo
repletum. Sic enim fupra Polycrates de Philippi filia lo-
Cutus eft, il ènpefi ccÙt Ss ^vych/p c l djice irnuflcfL sraAmf-
mcfifii, id eft Spirita fonilo repleia• Certe Melitonem à
plerifque prophetam exiftimatum fuiffe teftatur ipfc Hieronymus
in libro de fcriptoribus Ecclefiafticis ita de eo
ieribens: Hujus elegans & deelamatorium ingenium lau-
dans Tertullianus in feptem libris quos fcripfit adverfus Ec-
clefiam pro Montano, dicit eum a plerifque nofirorum prophetam
putari.
f 'End)« f i Htm» ovyfm»i ] Rufinps exiftimavit fèptem ordine
parentes leu propinquos Polycratis, Epiicopatum
Epheii geffiflè. Sic enim vertit : Septem namque ex paren-
tibus meis per ordinem fuerunt Epifcopi, ■& ego oìtavus.
Certe hic iènfus ex verbis Graecis elici poteft. Tamen
cùm Polycrates non addat, propinquos fuos Ephefinse urbis
omnes Epifcopos fuifle, poflumus intelligere illos in
diverfis Afiee urbibus fàcerdotium obtinuiflè.
6 Otcu> ò a«m5 ipwi] Hxc letìio ferri non poteft. Nam
quartadecima luna primi menfìs populus Judseorum non
parabat fermentum, fed potius projiciebat. ' Sic enim di-
fèrte Lex jubet. Quare hoc loco reftituenda eft fcriptura
optimorum codicum Vaticani, Reeii & Mazarini, in quibus
difèrte fcriptum eft ritmi rlw ZfyjUo. In Fuk. ieriptum
inveni ’»pvàbs. Sed §t in codice Medicseo pr^us fcriptum
erat ¡ip>vs; fed poftea erafà litera », ejus loco r fubftitu-
tum eft. Eft autem ùp»óav plebeium vocabulum : qùjuf-r
modi verbis amat uti Polycrates, ut ex hac Epiftola-apparet.
Significai autem tollere, removere : unde & ¿p»eio%.
Cetcrùm in antiquis codicibus Vaticano 8c Mazarino ad
marginem fcriptum eft eadem manu rp. 'vp-rvt, id eft, aliàs
fcribitur ìip-ns,. Quam deteriorem leftionem Rob. Stephano
plaeuifle miror. Certe Rufinus %p»t>t legit, ut ex
verfione ejus apparet. Sic enim vertit: £)ui omnes ita
obfervarunt hunc diem, ut convenir et cum if lo quo fermentum
Judeorum populus aufert. Faceflàt igitur deinccps
emendano eorum, qui «pw* ra. 'ctCv/jcf. hic reftituunt.
7 Oùi v/Atìi ¡ifyatmn yitisvcXi&wcq yzr IpbSJ Scripferat
igitur Vidtor Papa ad Polycratem Ephefina: urbis Epifco-
pum, u t convocato Epiicoporum A f is concilio1, ' literai
fuas 8c ièntentiam Romani condili de celebrationè féfti
Pafchalis ipfis recitaret : minatus feiè illum à communione
Romanae Ecclefise fegregaturum, nifi decretis ibis obtem-
peraret. • Et minis qujdem V iö o r is ita refpondet Polycrates,
¡t ortogy/¿a] im roti xufovfrtiisefAttoit. Ceterùm quod
attinet ad convocatiònem Epifcopòrum, Polycrates Viifo ri
obtcmperavit, ut ex hoc loco apparet. •
pUXpov
H I S T O R I Æ L i b . V . Î 4 J
[Wipii ¡IB i j p a m , aumpif,Mm.i Tq ’(fawtfj-. homineminvififlent. épiftolam noftram af- S æ c
elSo'ni o'n eixij ^A ic ts e b e m y )& > «xM.à òp fen^u ^uo comprobarurit , gnari me canos i r
rr .A.. »?— P ¿L..* ^ t.. >j~> \ / ìftos non ftuftra gettare, fed vitam ex praeceptis
K v e icp ’IjjvdJ1 7rdv7o r e TnsTmAiTfeo^, ’Q j t^toi$
inftitutifque Jefu Chrifti femper egif-
i M vile •p ./ « a - r m e t à B U r as, ^ f K fe.. r His a s ita Ita geftis,geltlSj. Viótor Vlttor quidem quidem Romanje Romanæ ^ viBor
^
A o ic ts Trams ctfxci mis opiopois C M c h ip ia is ms 5 urbis epifcopus unto illico omnes omnes Afiæ $ vicina-vicina-
A v e r tit
a i i . . . i . . .w - f . . I___ tv r f . I ?*.............. Sm rnm ^m û S_in G)u/.ivt*.
rumque provinciarum ecclefias tanquam con-i>} ^ arta'
traria r e& æ fidei fentientes, à communion Romanos.
abfeindere conaturj datifque literis univer-
fos qui illic erant fratres profcribit, & ab
unitate ecclefias prorfus alienos e ile pronun-
7rapoixlct4 'àTrorefiveiV eos I'n p o S b ^ J z x S } tjjs xqwas
j Iycaaeas tfe tp c tT cy ' 1 x, q n \ iT e v \ y& y^a,fb/x<¿~
Tcev) ixoivaviiTys cLpSlto Travos TöS exeioE clvcl-
XMpwT]û)V aSiAtpxs. ctAA* 1 y twLqx yt ,rois 'Gkicrxo- I— , , / , . . —— f V11U k/lV/lJUil—
ryn\s nxvT v\pe<rx.ero, av7i7ra^txeAéboyTcq i o tla5’ hæc non omnibus placebant
cLvTcSy t u TYis àplcói}S X) T)¡$ <zsç}s t b s ,7rhv¡cnoy epYcf )P^s* Hoindc Vitftorem ex adveríb horhaxnas
X) ctyd.7nis typovéív. (PépovTcq S i x¡ cet r y - ea P°5^ ^ent^re ve^ec Pa"
. \ . / „ . . ci & unitati cantatique erga proximum
rm <pw^i j 7rh>iKT¡M)'T¡pov^ i&QcLTiio/xewv r y ^B,^- congruebant. Exftant etiamnum eorum li-
2, Topos, op oís X) o i Eiptiocuos çv- tZffÇjoré'tfB m n- terse, quibus Viítorem acefbiús perftringunt.
3 y t ito t Uo y c tA A Ía v á.SiA<pa¡y g 7 n çE iA c t s ,3 7iap- 1 < ^ x - ^ 4.or.urJ? n um e ro I r en æ u s in ep if to la
/ „ t \ (V- , , ü o ~ t / q u am f c n p f í t n om in e f r a t rum q u ib u s p ræ -
i ç u t u ] p d p r o i ï t y o p p o r * T V Ï x A J t im s w e p * e ra t in GalIia> iI ]u d q u id em d e fend i t , fo lo
t o TYis TB Kmìjlb à.vcLçco7 iù)s ’¿ f o f ïA é t c ô c q jMj- d ie D om in ic o r e fu r r e à io n is D o m in i m y f t e -
qtitdoy* TcS yi/xlcu BvxTotK TsçjariKÔvTas as r *um e ^e c e le b ran d um : V i à o r e m tam en d e - irm&us
"¿TmcoTcloi oXd4 ìxxAvi<rlc(4 ©goti «¿pvcJou gòss 7ia- cen ce i a^ . 0.Pe t y. n®, *nte§ ras. e c c le fia s ViBorem
/ . i/n r „ »/ , m o r em l ib i á m a jo r ib u s t r a d itum c u f to d ie n - “¿moneti
§ 1 1 ê7i£f S » à communione abfcindat. E t poft mulaÙTDis
Se pviputtn t u Sì eynAeyav. ya.<> ¡xoyoy ta alia in eam fententiam dièta, his etiam
Valesii Annotation es.
i , K«/çjjAm^] Langus quidem vertit notât, Muiculus
verò & Chriftophoriònus verterunt invehitur, quia feilieet
ì7jA<7rt>&»os AÓy^ invectiva oratio dicitur. Ceterùm cùm
hæc ab Euièbio obfcurius narrata iint, multi dubitarunt,
utrum Viitor Papa Ecclefias Afiæ à communione fua revera
fèjunxerìt; an verò id tantùm conatus atque inter-
* minatus fit. Quod ad me attinet *, hoc poftremum ve-
rius puto. Etenim Eufebius difèrte dicit ìnoTi(A»esv ithççQ.
Deinde Epiftolæ Irenæi & aliorum Epifcoporum ad V iito -
rem feriptæ, fàtis ^rguunt rem adbuc in pendenti fuifle,
nec damnationis ièntentiam etiamtum à Victore in Afia-
nos fuiflè prolatam. Sic enim feribit Eufèbius de Irenæi
literis ad v iito r em : r s f y ¡AH» Biktoq* ag&ejii(j»ru{ àg /a»
bmnÿmoi oXcoç cMuXr/ncCi 0 sS, ‘s^eigzn enpef. irttçcuyit. Non-
dûm ergo Ecclefias Afiæ à communione V iito r abfciderat,
cùm. has literas lcriberet Irenæus: quandoquidem V iito -
rem Irenxus his literis admonet, ne illas ob vetufti moris
obfervantiam à totius Ecclefiæ corpore fejungere velit.
Socrates tarnen in libro y . cap. 22. Eufèbii verba ita ac-
cepit, quali Viétor Afianos à communione fua fèparaverit.
Atque ita auétor libri fynodici: cujus tamen teftimonium
parvi facio. Obfèrvavi enim illum fcriptorem quilquis.
fuerit, multa temere confingere.' Sed noftram Ièntentiam
confirmât, primò Eufèbius ipfè in locis fupra citatis. Deinde
Photius in bibliotheca cap. 120. ubi lcribit Irenæum
plures dedilfe literas ad Viétorem Papam, dum illum hor-
tatur, ne ob diflènfionem de Pafcha ullos à communione
Ecclefiæ fegregarct. Ergo ante literas Irenæi, neminem
adhuc Vidtor à communione præfciderat. Sed neque dici
poteft, poft Epiftolas Irenæi id à Vidtore fadtum fuiflè.
P rimo enim Eufèbius hoc non dicit ; non omiflurus uti-
que, fi id à Vidtore poftea fa äum fuiflèt. Immo verò
prorfus contrarium .innuit, dura Irenæum ob hujufmodi
. literas vocat »iflwomìò», id eft pacis audtorem. Literæ igitu
r ilreaæi ad Vi&orem Papam feriptæ, pacem Ecclefiæ
præftiterunt. Cùm enim Vidtor paratuseflèt exeommu-
nicationis fententiam promere adverfus Afianos, Irenæi
Epiftola eum ab hoc confilio dimovit. Quare non aflèn-
tior Halloixio, qui ad vitam Irenæi pag. 668. aflèrit Vidfco-
rem adverfus Afianos excommunicationis tuliflè fententiam.
2 Ei'çl/juui ¿a irymms o>» ìtyi-n ] Fuit igitur hæc Irenæi
Epiftola Synodica, utpote fcripta nomine Ecclefiarum Galli
», cujus caput erat Lugdunum. Proinde hæc Epiftola
reférri debuerat inter concilia Galliæ, ut olim monui Jacobum
Sirmondum virum doftiflimum, nec unquam nifi
honorifice nominandum. Etenim ille editionem fuam con-
ciliorum Gallix a Conftantini temporibus exorfùs eft; hoc
fòlum in Prsfatione fua monuiffe contentus, duas Syno-
dos Lugdunenfes quibus prcfuit Irenxus, memorari : qua-
rum in altera Valentirius & Marcion damnati fint. In altera
verò Pafcha nonnifi die Dominico celebrandum cum
tredecim Epifeopis Irenxus decrevit. Verùm quoniam ha-
rum Synodorum obfcurior èflèt memoria, ideo fe illas
prxtermififlè fcrib it.. Ego vero prioris quidem illius Sy-
nodi Lugdunenfis fateor obfcuram eflè memoriam. Sed
pbfteriór illa in qua de die Pafcha: aétum eft, ijluftnifimo
Eufebii teftimonio cónfirmatur. Locus eft in cap. 23.
hujus libri, ubi de Synodis Epifcoporum agit, qua: ob cori-
troverfiam fuper Pafcha variis in locis congregate funt:
& de Synodicis cujufque concilii literis tra&ans Eufebius,
Lugdunenfèm Synodum cui prxfuit Irenxus, non poliremo
loco commemorai, t ugsm Vcc))\lccv wet^mtól», ¿5
E^lwcùói tmox'oiri. Subjungit etiam Eufebius Epiftolam
fynodicam Irenxi, de qua nunc agimus. Quamquam du-
bitari poteft, utrum h x c fynodica Irenxi Epiftola ad V i-
étorem Papam eadem fit cum illa cujus meminit Eufè-
bius in difto capite ,23. an autem diverfà, & in alia Syn-
odo Lugdunenfi confcripta. Equidem unam eandémque
eflè exiftimo. Id enim fuadere videntur Eufèbii verna,
CÙm dicit rmQifu.ruj f i to oiiii a» ¡Aavif rjf -j8 xvg/tcttuif ifAtgc*
ro 5 xtiqÌ is k v x f tin u i brmXiS^ /Av^jgu». Déinde quod
ait Eufèbius, hanc Epiftolam ex perfòna fratrum, id eft
Epifcoporum Gallix ab Irenxo eflè confcriptam. Neque
enim verifimile eft, duas Synodos de una eadémque re tam
brevi temporis intervallo in Gallia congregatas fuiflè. Porro
fi quis feire defiderat, undenam Jacobus Sirmondus
duas illas Lugdunenfès haufèrit Synodos, feiat id defum-
ptum eflè ex veteri Synodico Argentorati edito. Sed hujus
libelli audiorem, fubleftx fidei eflè jam fuprà monui-
mus; qui cùm feiret Irenxum adverfus Valentinum &
alios hxreticos fcripfiflè, arrepta hinc occafione, finxit
Synodum Lugduni adverfus illos hxreticos*ab Irenxo col-
leélam fuiflè.
3 UccefetiTM f i to In libro Tumebi ad oram emen-
datum eft rei hi». Quse emendatio etiam in Morxi ad
Gruteri libris habetur. Nec dubito quin Eufebius ita fcrì-
ptum reliquerit. Sic enim loqui fblct, ut notavi ad caput
vicefimum tertium libri quarti.
V ariorum-
Socrates lib. y . cap. 22. Halloixius & Caveus in
vita irenxi tradunt, Excommunicationis fententiam re-
vera a Victore fuifle prolatam. Prxcipuum eorum argumentum
verbìs illis Eufèbii nititur: £ mXmuet y àjf.
TOPìa/autu», emguiuttmti otpht» rnt»mt r è i coc&os
xhxepit. Q u x utrum validiora fint iis qux Valefius in
contrariam partem adftruxit, penes eruditum Led o rem
efto judicium. M. Shorting in locum, Eorundem Sententix
accedunt Ant. Pagi - 8c Petrus de Marca. Vid, Pagi ad
ann. 197.