D i o c l E t i a n u s ì d e m a r t y r i b u s P a l e s t i n a :.
I t vpcov npntó'Tnos l 'rtth yi «pùActxais we\igp.v XctC&iv, P r o c o p iu s , an tequ am carceris p e r ic u lum fe -
Z *&l;§ò i -'¿Tra TCpcùnrYis eì(ro J a -roTs yiytuovixois cgPùcl- fta t im à p r im o q u o d a ju n t lim in e ad
\ t , . . M > . o ' „ _ ~ v / P r s f id i s tr ib u n a l a d d u d u s , & fa cr ifica re
« M H H | g | g D i i s g e n t ilium ju iTus, u n um fé D e um nolTe
yjjus i j , «ya ¿toyoy etpjjaty eiSivcq, cù J to t( fe y as r e fp o n d i t , c u i fa cr ifica n d um e f lè t e o r i tu
CLV7 0 S fè{iMT0L\ S vW às A r a s HamteZot 5 l “ “ 1 'P fe i la tu i f le t . C ù m v e r o q u a tu o r
. -n w a p c r t o - r ó ie ,» é w \ < b W H - u < $ 0 e y ? a - | H I l> > P « « « ^ “ J ib u » . . j i ib e t e t u r i f in -
M , ~ ~ , , \ \ te n tiam qu an dam e x H om e r ic o carmine pro m
o s r ov tfpocnmv ctwiviS) ctvnzct r ito y*Q cl\ w lo c u t u s , q u a : illis m in im e a r r id eb a t,
'7^M rnfJtviTom, r o Tnn^'Ttaòv wicàv Ixétyo* Clfk. ce- Haud bona res domini flares : herns
. . H B i / » > M B »»/¿w efio,
yxtfov 'TnXvxoi^cviij ets zot^tvos e g r a , /3<xcn- un
3 aAóbV 31 Aécnou oy<ft>w, g^?à etmano illico capite truncaturdie o&avomenfis De-
V a l e s i i A n n o t a t i o n e s »
morum yirtuiìbus ftaderet. Corpus quìdem fuum fio con-
•j&cx?, a i p<e»e mortuum putaretur, animam vero ejus fic
verbis confortabat divinis, ut etiam corpori virtutem ex hu-
■ jus refezione minifiraret. Gibus & potus ei panis & aqua
fuit. Solis bis utebatur ; . cum pofi biduum triduumque,
diem interdum etiam pofi feptimam ad cibum rediret. Sa-
crorum quoque meditatio fermonum ita mentem ejus obfirin- ■
xerat, ut noSte ac die in hac infatigabilis permanerei. Clementi
autem & manfuetudìnis tanquam ceteris inferior
documentarti, fui pr&bebat copiam. ’ In ver bis divinis ei tan-
tìtmfiudium erat. Illa vero qua extrinfecus funi, medio-
criter attigerat. Igitur genere auidem JElien/ìt, converfa-
tione autem vel. habitat ione Scythopolitanus erat. Ibi Eccle-
fi& tria minifteria pr&bebat : unum in legendi officio, alterum
in Syri interpretatione fermonis, & tertium adverfus d&-
mones manta impofitione confummans. Cumque ab Scytho-
poli una cum fociis in C&faream tranfmijfus fuijfet, ab ipfis
portis ad pr&fidem ducitur ; & prius quàm carceris vel vin-
culorum experiretur anguftias, in ipfo ingrejfu fuo a jfudice
Flaviano, ut Diis facrificaret, impellitur. At ¡Ile magna
voce non ejfe Deos multos, fed unum faclorem omnium opi-
ficemque tefiatus efi. fudex autem plaga fermonis ictus &
- confcientia faucius, confenfit ejus fermoni. Atqtie ad alia
fe rurfum argumenta conflit uit, ut vel regibus facrificaret.
SanStus autem Dei martyr fermonem ejus defpiciens : Homeri
■ inquit verfum dicens.} non efi bonum multos dominos effe.
Unus dominus efio, unus rex. Itaque hoc verbo ejus audito,
qua/t qui infaufla in regibus deprompfijfet, juffu judicis ducitur
ad mortem, (¡¡p capite amputato ingrejfum vita c&leftis,
- vel compendium beatus invenit : Defii feptima Ju liì menfis,
qua Nonas fulias dìcitur apud Latinos, primo anno quo adverfus
nos fuit perfecutio. Hoc primum in C&farea martyrium
confummatum efi, regnante Domino nofiro Jefu Chrifto, cui
. honor & gloria in f&cula f&culorum, Amen. Exftant etiam
harc afta in duobus. MSS. codicibus bibliothecse fanfti
Germani.
I ngs» « (pv>aydii mlgMi Xa&iìb ] Afta paflionis B. Pro-
copii psene ad verbum ita reddunt : priufquam carceris vel
- vinculorum experiretur anguftias. Quibus verbis notatur
Judicis atrocitas. Solebant enim Prseiìdes Romani, reos
qui comprehenfi fuerant & conipeftui ipforum exhibiti,
prius carceri mancipare, ac deinde per otium interrogare.
Sic in. Aftis iknfti Fruftuofi legitur: Et ut venerane,
mox pr&cepit eos Pr&fes recipi in carcerem. Idem ha-
betur in paifione Felicis TubizacenGs Epiicopi: Cumque
Felix Epifcopus ibidem advenijfet, & eidem Fr&feito oblatus
fuijfet, juffit eum in carcerem recipi.
a EòBvì ùxo tGrQpmi Afta paflionis : In ipfo ingrejfu
fuo a jfudice Flaviano, ut Diis facrificaret, impellitur.
Multa porro hic omilTa iunt in Greco Euièbii textu, quae
. ex Aftis illis Latinis iùppleri oportet. . Nam cum Eufebius
hic diferte dicati Procopium flatim à primo ingreflu ob-
latum effe Judicj, non additi unde venerit; ubi captus &
quo perduftus iit. Quòd tamen minime omittendum
erat. Praeterea aliorum quidem martyrum qui in hoc
libro commemorantur, genus & patriam accurate refert
Eufebius. Ac fi quis forte illorum Ecclefiaftici honoris
gradum aliquem obtinuerit^ id diftinfte notare iolet. In
hoc .vqrò qui omnium Palxftins martyrum princeps at-
que antefignanus fuit, nihil horum hic ab Eufebio obfer-
vatum videmus. Quod tamen non Eufebii, fed librario-
. rum culpa faftum effe credibile eft. Nam in aftis illis
Latinis qua: ex Eufebio tranflata effe fuperiùs oftendi-:
mus, eunfta ha-c manifeftiflime declarantur. Primò enim
ex Aftis illis difeimus, Procopium domo fuiffe AìlienÌèm
five Hieroiblymitanum : habitaflè vero Scythopoli, fic in
■ea urbe leftorem àtque exorciftam fuiffe, fic facias fcriptu- '
ras quæ Greco ièrmone in Eccìefia legebantur, plebi qua
Grecè neiciret, vernacula, id eft, Syra lingua interpretatum
fuifle. Deinde quibus moribus, quanta vita: feveritate
jam inde à puero fuerit, in iifdem Aftis ftudiosè refer-
tur. Poftremò captus quidem dicitur Scythopoli. addu-
ftus verò in urbem Cæiàream, fic ab ipfis portis reftâ ad
tribunal Judicis traftus. Hoc quidem ultimum legitur
etiam in Martyrologio Bedæ, Ufuardi, Adonis, Rabani 8c
Notkeri his verbis. 8. Iduum Ju lii. Natale Procopii in Pa-
lafiina, qui ab Scythopoli duitus C&faream, ad primam re-
fponfionis fu& confi denti am irato jfudice Flaviano, capite
c&fus eft.
3 Aioiis [/j Isjos oyiijf, treni ttÌKv ’Invia» Atjjir’ a»
omyfl 'Pafocqoii] Afta Latina paululum hic variant. Sic
enim habent : Defii feptima Ju lii menfis, qua Nonas Julias
dicitur apud Latinos. In duobus autem MSS. codicibus
bibliothecs iànfti Germani Parifienfis fcriptum eft, dies
érat feptima Ju lii menfis, qu& 7. Idus Ju lii dicitur apud
Latinos. Ex quibus corrigenda eft eorundem Aftorum
infcriptio, ubi dicitur paffus eflè Procopius quarto Nonas
Augufti. In omnibus tamen martyrologiis, natalis B.
Procopii confignatus eft die 8. Idus Julias. Greci quoque
eodem die memoriam celebrant magni martyris Procopii,
ut videre eft in illorum Mense. Verùm ifte Procopius
longe diverfus eft à noftro, licet Ælienfis fuerit, 8c
eodem fere tempore eademque in civitate pafiiis fit, qua
nofter Procopius. Nam hic quidem nofter, Ieftor atque
exorciftes fuit, ut teftatur Eufebius. Alter verò ille, dux
fuit Ægypti. Prior Chriftianus à puero ; alter initio fuit
dsmonum cultor. Nofter nullis vexatus tormentis gladio
vitam amifit, breviffimo ac faciliimo mortis genere coronami
martyrii promeritus. Alter verò ille diuturno ac
difficillimo martyrio perfunftus, fub duobus Palsftins
Prsfidibus. Jufto 8c Flaviano graviffima tormenta fiifti-
nuit. Quarc à Grscis inter prscipuos ac illuftres martyres
» quos illi vocant psyaXof/jxprvgat;, recenietur. Nofter
denique captus eft Scythopoli, atque inde Csfaream
Palsftins perduftus, ibidem capite csfus eft. Alter verò
in Ægypto comprehenius, in urbe Phoenices Csiàrea quæ
fic Paneas dièta eft, martyrium confummavit, fi credimus
Symeoni Metaphrafts.
A emu [jolwoç ôyMp] ■ Syromacedonum menfès mere Ju-
lianos fuiffe, ex quo Julius Csfar annum fuum publicavit,
vulgo inter omnes conftare video. Id enim fic Scaliger
8c Petavius nofter paffim affirmant, fblumque hoc difcri-
men elle aiunt, quòd Syromacedones annum ab Hyper-
beretso, id eft, Oftobri aufpicabantur. Sed multa funt,
qus me ab illorum ièntentia abducunt. Primum enim
Éeda in Ephemeride, 8c in libro de ratione temporum,
Grscorum menfès aufpicari dicit ab Apellso, qui Decembri
refpondet. Marcus verò in vita Porphyrii Gazenfis
Epifcopi, teftatur Gazsos annum inchoaflè à menfè Dio.
Sic enim habet pag. 1090. primo menfe qui ab eis vocatur
Dios, deinde etiam fecundo qui dicitur Apell&os. Idque
plane confirmât Julianus Impe.rator in Àntiochico, ubi
difèrte affirmât Loum apud Syros menièm dccimum
fuifiè. Quòd fi ab Hyperberetso annum inchoaflènt,
turn Lous qui Augufto refpondet, non decimus» fed un-
decimus fuiflèt. Idem fubindicat Julianus in Mifopogone
pag. 70. his verbis, i Eógu» ìjM vis/aIwÌc6, è ò Keùtmp aùSig •
eh A»aç* sito sì •mtyxoivoi ¿aprì), è ElaXimp ih ro i*
róy,sk sp^sTeq Tt/âpoi, foc. Jampridem in animadverfioni-
bus ad librum 23. Anim. - Marcellini demonftravimus,
I omyngivoi ìoprlui eflè Calendas Januarii. Cùm ergo tefte-
I tur Julianus, Neomeniam anni Syrorum aliquantifper prs-
V a r i o r u m .
a Ai«» p«<s}Mì] In Kalendario R . P. Antonii Pagi incipit hic menfis die X X V Maii. Ruinart p. 331.
F f f ’Ima,