F E T E R V M T E S T I M.O N I A , &c.
Suidas Scalker in Elentho Triboerefii, Cap. in voce SiiS&ipoi;
XXVII.
Eufebius, quo nullus Ecciefiafticoriim ve-
terum plura ad hiftoriam Chriftianifmi con-
tulit ; nullus plura errata in icriptis luis re-
liquit ; nullius plures halucinationes exilant
liodie, iÉc.
Idem in Libro VI. de erhendatione Tern-
», Cap. I. fill
Quanto majorem diligentiam ac judicium
in tantis viris deuderamus, tanto im-
penfior danda eil opera, ut non negligen-
ter illorum fcripta à nobis. legantur. Nam
& longé plura deprehendet leétor eriiditus,
majore fhidió quàm jiidido ab Eülèbio &
aliis yeteribus colleéta. Nos unum tantum
Eufebium dilcuflimus, quòd ipiè, ut dixi-
mùs, omnium illorum veterum clauiiila eft.
Itaque unum Eulebium noris, omnes noris.
Idem Scaliger. in Animadverfionibus ad
Chronicum Eufebianum, pag. 8. exporters
verba ilia Hieronymi : Quam Eu-
iebius hujus conditor bbri, non tarn ig-
noraflè utpote eraditiflimus, &c. ita
notât.
Si eraditiflimus vocandus qui multa legit,
iànè nemo illi hanc laudem invidere poteil.
Sin autem is eraditiflimus quj judicium cum
multa kélione conjunxit, alium potiùs
quàm Eufebium producere debuit.
AióSiifòs pmópm, ài n~s X(°m* in\i<mS 5
’CncrxQ7ni<ru.s mp&ai Tìis tuÀiideis* v i05
bs StoSùpos kiaymqiiS à i t^èkxAìi-
mct.TULij foe/#* dai q A S v xpoiixoi
^iPpbnpS/joi rò orpaLKiiuL él’aiCla V icapt<t\\ts Aè*
%pomv. Id eft,.
Diodorus monachqs, .qui EfiÌcopus fuifc
Tari! in Cilicia temporibus Juliani ac Valentis.
Hic multa Icripiit opuiculà, ut re-
fert Theódorus Leólór in Èccleiiailica hi-
ftoria. Ex quibus h x c font. Chronicum in
quo Eufebii Pamphili in digerendis temporibus
error cailigatur.
Idem Sutdas ex Sophtonio.
EvajCios ó T e a . f i •ZB&CxùfMpùS tm kpfen»
xvT ctipgorj, e-7ncnt07ns jtou,(ra.peia.s riìs vrctAcawiji,
<T7rtiSbuos oy m 7s Setous jgcupous x) tv s S e n s /?«-
G\lQWMi$ ctfdiCL '7rcLf/i<pÌ\G> Ta flOLpTVCA eTTlfliXe-
90.795 GLn%'vójrm$' Vjrj&to'tó mXXa. , m eìai
TUiìi’ éCa.yJeXixifs ^Tnìi'ifyas Xoy>i v!. &jstyfexi-
X,Mi TCgorGr^Qx9oYis Xo^nite. Seo<pa.ma.s 'Xoyn l .
ex.KAvo'icLTi'x.vs i<ìo& cl$ Koy>i i. xpovncav xzvówi
•7tcLVT0ÌbiTniS l<iD£M.Sf $ T8TC6V \'7TlT0f*M. $
tvs Tav GdcLyièAiw %l&tyoona.s. els f ov acpoipv-
Tiw yanLicLV Xoy>i i. •xoptyvejm Ty rhm avi-
ygc/QovTtS 09 omÀi<jc a>$ Tins oiovXhy>\ X . 'tv-
riiixm Xoy>s a!. ~£mXoyia.s ¿mg a&ylms Xo^i
TàÌeJ TOO J3ia ToJ TTCtpKplXS XÓy>l y . ezf&t
fAcLpTvpcùv eriga. cvyjgc/i/u/u<ctìa., ^ ùs rès g»
■^ocXpiès SìhnuptcLGjjiéva. 'xjunfAvyf/.ofla.j ^ %mpdu
c7oXXd’ yivQyjo* pta.Xi<pxi \vc\ MVTMTm rS /3ct-
TiXeecs % xcwiwyria.
P E T RUS
PETRUS DE MARCA
A R C H I E P I S C O P U S T O L O S A N U S
C L A R I S S I M O E T E R U D I T I S S I M O V I R O
HENRICO VALES I O
S. P. D.
G B.ÄTùL 6 R tibi,& Ècclefias univer-
fe, ob earn quam in vertenda &
ornanda Eufebii hiftoria Ecclefia-
ftica operam poluifti, juxta Cleri Gallicani
defiderium. Illam quippe acris ingenii ib-
lertiam, maturiorilque judieii vim cum lumina
eraditione conjunétam, quam in editio-
ne Ammiani. & Excerptoram Polybii, Sei
natui literatorum olim probaveras, nunc fe-
liciùs exeruifti in majoris momenti hifto-
ria, tum à vitiis leélionum, tum ab inter-
pretum hallucinationibus purganda, cgre-
giis denique in difficiliores locos adhibitis
commentariis illuftranda. Rerum Ecclefi-
afticaram originès indefèflà diligentia per»-
quifitas delcripfit, Eulebius : fed ulus quan-
doque orarione ex genio Orientalium per-
plexa; aliquando vero propter linguae mo*
rumque ignorationem minus intelleéla.
Quem Angularis eruditionis tu* luce, a-
pertis vetuftatis Eedeflaftie* arcams. Civilis
quoque, quando res exigebat, patefe-
eilli. Ex quo voluptatem cepi maximàm;
non lolùm propter illam, qu* mihi communis
futura eft cum probis & eruditis viris,
ex ea leétione hauriendam doélrin*
copiam ; lèd quòd ftudio decefloris mei Caroli
de Montebai Archiepilcopi Tololàni,
viri pietate & eruditione quondam celeberrimi,
ad hoc opus arduum perflciendum te
accinxifti. Cujus lèdem eùm poflìdeam,
reddendarum tibi gratiarum nomen, quod
lùccèflìone contraxi, bis literis folyere ne-
ceflum putavi.
Ceterùm, antè quàm ultima manus po-
hatur editioni qu* nunc fttb pr*lo ferv er,
monendum te duxi, in diflè'rtatiqne noflra
de Primatu L-ugdunenfl, qu® in Appendice
ad Concilium Claromontanum, tomo 16.
Cqncilioratn edita eli, nos qu*dam adno-
taflè numero 104. 105. & 107. illius ex-
ercitationis,' ad epiftoläm Lugdunenflum
Cbriftianorum, quam exhibet Eulèbius lib.
y. Hill. cap. i. nwirjvoo’ enim illam, qu®
Lugduni habebatur quando lùpplicia lùnt à
martyribus exaci.i lùb Antonino, de convenni
triura Galliaram intelligendam fcripA;
quem ex lèxaginta populis conflatum docuit
Strabo, cujus mentem explicui. num.
lo i . eumque cum loco Taciti emendato
compofui. Tentavi quoque Gregorii Tu-*
ronenfls teftimoiiium de martyribus Atha-
nacenflbusj cum illa apud Eufebium parra-
tione conciliare. Denique lapfu Ruflni &
Ghriftophorlòni oblèrvato, locum epiftol*
illius inflgnem, de prehenAone martyram,
& de interrogatione faéla à Tribuno cohor-.
tis qu® tendebat Lugduni, unà cum urbis
magiftratibus, non infeliciter, ut puto, in-
terpretatus lùm. Qu® tamen lèveriori ju-
dicii tui cenlùr® lùbmitto.
Finern faciebam buie epiftol®, quando me
patri® & tuend® veritatis amor, Lugdunen-
Aum martyram occaAorie. pupugit & ¡idcge,
ut apudtepaucis conquererer de injuria Gal-
lis faéla, non ab exteris quidem, lèd à no-
ftratibus; qui reconditioris & à vulgo lèmo-
tioris, qua pollent, doétrin® cupidine illeéti,
Veritatem qu® in propatulo eli, velut in
puteo latentem Abi qu®rendam putarunt.
Galliis quippe detrahùnt, quam fEthiopibus
& Indis lciunt ab Apoftolis ipfls exhibitam
Evangelii pr®dicandi curam : ac fi floren-
tiflìm® & vicin® nationes capiti gentium
Rom®, quam lànguine Alò Petrus & Paulus
confecrarunt, remotiflìmis illis extràque
Romanum imperium Atis régionibus poff-
habit® fuilTent. Alia fuit mens Apoftolo-
rum, qui Gallias in fide erudiendas ftatim
pofl adventiim in Italiani lùlceperant. bea-
tus quippe Lucas à Pauli comitara dllce-
dens, magiftri lui mandato le contulit in
Gallias ; ubi praxipuuin. fidei pr®dicand®
ftudium impendit. Deinde per Italiam &
Dalmatiam in .eodem opere indullriam lùam
pr*ftans, in Macedoniam, eodem iùnSlu-
rus officio, le recepit. Àuéiorem habemus
loéupletem hujus narrationis F.piphaniutn,
qui h®refi l i . quod diximus de Luca tella-
tur, mio ex l x x . difcìpulis, cui mùnus E-'
vangelii pr®diCandi ereditum ait: Kiiptidla
irpcBTDi ài AecXpca.iioc.j % èi FaMici, ei Ifev-
AÌa., Kf McLxeSoiitf,' apx* ij ò th faMt«.. Id-
que ipje prìmùm in Dalmatia. Gällia,
© Italia, ac Macedonia pneflitit ; fed in
Galita prie ceteris : vel fi malis ; princi-
D piunt