& A c.
1
P A M P H I L I A t i c u s T u s .
xaj i Madia. enw aÙTaf nitpmoi in . Tus airras
Sm QvAtis, él’ÿe *£ ' Ton Maùrnas1 ripM Cm i ÿ i»
£ t ) S E B 11
Mhyiaf geriuf qus ex eade'm tribu- erat
oTiunda, tacirS e’xpofitinh eft. tege fi-
quidem Mofis inter diverfe tribuS homines
erant vetita connubta. Uni enirti ex eohactenus.
, -----, R I H H , M e«/« im /d yn Sm 1 9 W H yàg d V ' «* 1
E 3 ff eadèmqué genre'mulier S I S B fi|* * J Si ™ Ì l Ì l B *
bere præcipitur, ne fors patrinlonii in ali- ç ^¿tov rt&^xiXoUTof^ ûjî ay '&&<<&£-
arti tribuni transferaturb E t de his quidem <p0iT0 ygy»$ o îoXnpos (poxiis eift QuXtto*
¿>$ì f$ J ovv ^ TctoTce- e^efa.
C A P Ü T V i l i . K E * A A A - I O N H' .
De Herodis adversits infantes crudetitate ■> &
qualem is exitum vita babuerit.
îlem $ 'Hpúdx t Ttaldinv emCfsÁK, ¿ o?* pie-
'tíiXOév cturoy j&/& <*p0(P* ß‘ö*
Coifércum f 4 h r i s t o igitur fécuntMm Probeta-
hoc capite j mm o f acula in Bethleem Judas* nato
quibus fuprà dixi temporibus, Herodes,
¡ W M ^ n i Magi dúidámex oriente venientes ip-
Matt. 2. füm interrógáíTent, ubinam natus eflet rex
Tudasorum : quippe ftellam ejus libi conípe-
étam áiébant, hancque tanti ítmens libi
caUfam fuifle , quòd illúm utpote Deüm
adorare omnibus votis arderent : ea re non
mediocriter eonturbatus quali regnurn ipfius
in maximum difcximen eflet adduíéum, per-
Mich. 5.
A A x à f i r 5 X dtìoJ yemiiiiTK to 7ì T ipp fa
TÙdxs àxoAvdas c i Bi)SAeè/i rijs ’Iu,SWa« ¡(¡X
rès SibAa/iSUts f â f a 'HpaSus bri t ? r è|
èaaToAÏS May»» ¿Kparha^, orni e») aJjra'Mi'Saro-
pdjia, ó . ttx P ù s /BaoiAflss t ’Ib S v /w èffl©ixé(a(
f i aùry T «M e *, & T>i« Toiritcri'e sropeia« t 5 t ’ a lmav
aùroTs yeypifeaj, oix ©éaf rrparxxiToraq Tea
T ir e n t 0.J3Ù anulRs 7cemafàfms' v opiix/Ss ini
dtormen ■ ■■HI H H fa. ■ B W B J
contatus eft ex legis doflòribus qui in fua lo d vT e S T x i ^ X ’,s S Ì9 - iU ,f iu s , ■mUo/Aiias T
gerite èràfit, ubinam Chriftum natum iri f^ ^ S iu n iA m r n Ì-Xe40t y a n f irn ^
expe¿tarent. Poftquam verò Miche* vati- âs ly w flu ì M isais ■agaep'qTÓeu à t
H M i r> t ìm ee<Smesa 9 H H 11 B *
ros adhuc laàentes iri Bethleem, & in con- -¿sna/ta^ias é» us Ty BrpMi/i x, 7ia<n 7 sii otmis
termiriiS lScis ì bimis ufque ad receotiffimi % ttj Tj 5 S tira i ^ m lSìiS x p Tov.b
natps fecùndùm tempus quod à Magis dili- annaeiCeaubiia, ttÙTaf %/w»oir 0 ^ 51' r Mciynv, kteugenter
inquiftverat, uno edifto interfict ju- m £ r ■Htpmtw, a i
bet. T e fu m quippe eâdem. cum æqualibus peBIoioq eapamevi^ ~ ■ ■
fuis ( ut erat verifimile) calamitate invol- ye lUi mos> •? a.uT«s mus opttAi|i ffttaawi)Aai/aa<
vendum effe fperabat. Sed infidias regis cufutfagfis aió/Aias. >* b-lue f !« . emQuXleu
prævertit puer afportatus in Ægyptum à , SlgMO/jucd'ìis ó irais, Si’ i-m.1pa.met4
parentibm, ft^ u s ^ a p p ^ n s^ e h s rem ^ ^ ttùr« y>-
,ia i. TaUfa $ a u iïÿ V ‘W T “ (CayJÌXÌa S ita m i
yajprà. "A%o, F in i TV-ms oaviSiTr T a n jx i& T
'H paSa z j' T a XttqoS ì, f Ì/m AÌkoii a'jTcf miAA
n n o t a t i ONES .
a'naquxque familia nomen acceperat, quemadmodum vide-
À - 1 . a- r'itrvina-nmil!! Homilia tm
ômnem aperuerat. E t hæc quidem facer
Evangeli! fermo dedarat. Jam verò ope-
ræ pretium füerit. fpeâare quæ merces
feeleris in Chriftum- & æquales ejus infantes
admifft Herodem confecuta fit : &
V A L E S I I
ï ’Es t S ecôrS Mpis <c“ Judxi divifi erant in
Tribus, au x <po>Mf dicebantur. Singulx autem tribus divi-
debantur in V « . ut manifellè patet ex capite 36. Nume-
rorum. ergo idem funt quod apud Romanos raniilix ;
licut «ÎuAit/ Judxis funt quas Romani gentes vocabant.
Tarn verò ■mt'içuii idem erant quod & te“ ® vêtus mterpres
in libro Numerorum familias vertit, ubi 70^interprètes
7*»Te**s pofuerant. Horus Grammaticus mu>~
W/U&, ewv ■mc'itM, or’ eu 'ù<p‘ -h \ w ^
omteoi, Jàhf-fyifti. btix&aty 714 5^**’ . 71 i7n™yc<[
«vc4(p£f£c^* «? ugjMtAiïJcij. Ëxftat hic illuftris locus Hori
Grammatici apud auftorem Etymologici. Atque hinc
, *?i*pXW vocabantur generis au&ores apud Judxos, à quibus
V a r i
a T Minim qmbufdam videtur, cur Fl. Jo-
jephus nullibi in fuä Hiftoril iu ju s Infanticidi, mcntionem
fecit j quod tamen non ufque adeò mirandum eit, quando-
quidem Hiftoricus ille longo intervallo 94 annorum ab hac in-
ternecione rës Judaicas fe rip tis confignavit. natus enim fuit
(ficut ipfe teftatur Antiq. lib. 20. cap. ult.) C . Caligulx anno
primo, hoc eft Chrifti 38°- ad feribendum autem fe contulit
annum agens quinquagefimum fextum. Facile ergo prxter-
mittere potuit rem tot retro annis peraftam, nulliique (ut
credibile eft) Tudxorum faftis confervatam. Satis eft quod
Macrobias rctiilit inter Àugufti Cxfaris difteria, Saturnal. lib.
II . cap. 4. cum audilfet inter pueros.quos in Syria Herodes
Rex Tudxorum intra bimatum juflit interfici.filium quoque
cius occifum, ait : Melius eft Herodis porcum ejfe quam f ilium.
D . Whitbeius Paraphraf. & Annot. m Matt. II.
b 'Awò JisrSi I X n f ä g H in c aliquiautumant, Chriftum
fuiife anniculo majorem, quo tempore Magi venera-
bundi cum convenerunt. Nam quid aliud e ft, quod e-
rodes pucros i bimis ufque ad rec cntiffimè natos mterBcl
juflerit, idque fecundum icmpus quod a Magis diligen e
unaquxque ramina uuuicu ai-^wiac, •
re eft in cap. 26. Numerorum. Chryfoftomus Homilía 7.
in Epiflolam ad Ephefios mnsùae Sc idem efle ait. Ita
etiam B. Hieronymus in cap. 3. Ep. ad Ephefios, & m lib.
adversùs Helvidium, Cognati«*, a i t , framt voctmtur. qta
runt de ma familia, ¡ i eft im iti? : quod Latini patermtau
interpretantar, cum tu una radice multa genera turba dtf-
M f t ü u.H rarrfip«!®] I ta quidem codex Regius. Sed
reliqui codices Maaar. fcilicet ac Med. cum Fuk. ac Savil.
fcriptum habent a&nrflf A quibus confentit etiam Nice,
phorus. E t fie loeitur in qap. 16. Numerorum, ad quem
locum alludit Euiebius.
o R u M.
raouifiverat ? A t non exinde Domini ïta tem cen ò colllge-
fe pofliimus. Nam primó, t a 'Ç « , per unum annum in ve rt
aut durare fignificat: ut apud Ariftotelem Hift. anim. hb.p.
ï ï p .4 i. ubiFcribitquafdam ve/pat i ta ffy * , M um annum
non impure, fed omnes hyeme intenrei quod etiam d é ja te
» alibi dicit. Ne c aliter Hefychius & íhavonnus i tama
a i t ani v i v it t i U n ? m e totum annum, ju sta hauc OS
i — dicendum erit, cafo i; fuiffe, ab g g ®
num compleverant ufque ad natos fub id tempus quo ftella
fe prabnit videndam. Et fie verba nequáquam opinioni
favebunt. Cbiftum f u ij , annituU mmor’ rn , H B
nabalit ad,rant ab O ran ti Mag.. Sed etto U m ilim ii bimoi,
fi tamen verba ¡ila w»* «■>«' | Q B teferantur-non
inde fatis conftabit quantum temporis inter Domini nata-
lem & Magorum adventum intercefferat. Jam qux ratio
reddenda eft de mente Tyranni, qui proprios lares tnum h-
liorum fanguine funeftavit; quique, audita Bethlcemam elle
locum, unde Chriftus erat exiturus, non folùm in eo op-
pido, fed in omnibus ejus finibus luftuofiflimum infantici-
dium patravit? Whitbeius loc. cit.
* r r . b c c i -ï s i a s t i c æ H i s t o r i c l „ I
fuiS- CHS mr&.vlust fui Si cpimpas aiaSoAÏs m v . - aim a , ^ a a- ■ 2 7
i 3-eia it'ai Ì r ’ «™ V i t S 0 !y adhuc Sf cf
«liAnAtiflé, TO T jtv ¥ ’M ,S i ¿ tom ay»V a l& - P1! " ’ adeo ut 'orum qui poft banc vTtaVn
t Sifypem, a im , "(h Situin Îsc. v fo o im a . ¿ s ti S, ? an?bant’ " “ «atuuni præludia quæi
« ? * M f . - T o r U(J L s iC p a - ,
yas, W S « p r ItoM ÌAo,? nm ipUn cis calauiitatLs
papaia, ytvaixos x, Texrar x, t AointSy r , «aA if» S ot,fc.uravit, uxore ac liberis, ceterifnpos
ysms 'amyumSii-m, n ^ mai- Pr0Pinquitate, partim amicitia
ì çotieua, ■ dsi OÎS, mi ,Z, KA&Ae'yi,., merando qu'idèm^nunc Doflìm"'’ ""r"“'
«■turn, tfyapiahpyeu' ’fomiaÇyents TÎis mèn t u - ioC un> omnem tragoediarmn atrocitatcm'fuì
w , -^müeejfeus, V às nAa-ms è, mais >&T am i, Perf hu)us argumenti traflatio,- quod To-
} WPIMS ó 'leum-ms SKÀÌAvk. ’ ¿s S’ f a , TÇ- "V « “ ? » Antiquitatum libris-uberrime eft
to V 2ffi7Ì>ps f a , £ t aAAeu, fa e » , ’Q j f a ù “ r' Gutus- Qualiter vero poft infidias ad-
JmAaTds aim', w f a a G ïm f a ,£ ¿¡s 5 e£,a75, ” r “ * SGJ va.tor^m fehquofque infantes com-
^ r p a ^ i i : : ; -
ETOXKTO. 1 Ç I A l f a I , r f a x x i J W , 4 iB Ì b c i- n um fu e r i t e x ip fó fc r ip to r e c o g n o fc e re
MS ‘H % L‘°Aoytas T ¡tsi.&9poCJi'w. t5 use? aù-re» qui in d e c im o fe p tim o A n t iq u it a tum lib ro
f a ' Tÿm>,' x f a m t t 7f f a . 'H póJf SÌ fu ,(f- H e r o d is e x itum r e fe r t b is v e r b is . H e r o d em Di„ ,
,CùS i , f a ’m m x p a i ,n o x f a , & Po r r °> intl u i t> » o r b i v is «c r iu s . in d ie s e x - & ' ‘mZ}d
n p cenm gd tia y © e g . f a f ù v f a p ia A a x i t w , ¿ y t o ' 1 D e 0 Poe m s f t e b r u m i] l ius e x i -
SS* neiAfa -¿M onfa,,, miis f a ^ o p s t U Ì „nTum ™tem Æ Z l & f n r
— B H S B H tiabat> ■ i 113" '11” ^ vifeera depafeeba- 4 iftftiu fu a jì Jeirii tu Stga&ai m, m. fui VX tVr: In_gens praterea aviditas accipiendi
s -fampyiiK ’ !(, b u u fa T n o fa tu , £ (U fa a , “ bl.».cui denegare quidqùam non Iicebat.
t v xaAa ^ir«, a A y v fa - ji, e fA fa a ¡ f a réd a5 mfe colFdoloribuT crucfabaatu:r .% e T sbhu-
T85 nsSas & Sfispuyis. e s fam r A y i j ia S ia ,, ¡ f a i more pellucido diftentì, eademque circa
m) «7çiw xst'uMK m. tee] f a ÿ mm f a i « ey-iti veDt.r,™Ium mali labes erat. Ipfa quoque
6 miA W s f a c u f a ‘ f a f g f a mi ipSU i , f a s , AccedèbatUa^hé^tusVecM f^ tLb' attumbaob
V a l e s i i A n n o t a t i o n e s .
I 'E 5nJWw& a&obftix ] H s c eft leftio codicis Regii,
quam Rob. Stephanus expreffit, nec nos rejiciendam effe
cenfuimus. Herodes enim graviflìmo oppreiTus mo rb o ,
eleganter dicitur infoi nói* m. ta&dfa«. t fa-m. id’
eft, proludia malorum qua poft hanc vit am paffurus erat, ex-
hìbere. Codex tamen Med. ac Maz. cum Fuk. ac Sàvil.
lpnge alirer fcriptum habent, hoc modo, ^ ¿5 r pi-m ri*
tiftyfo eC7m)&c6yr)v ^¡¿.fofyfhpuy ctù-rìii imfotKvvtn rct est&ófaia.
Quam quidem feripturam confirmât edam Nicephorus in
cap. iy . Üb. 1. ubi hunc Eulèbii noftri locum ita interpo-
lavit,^ »? y 2» if %cc foay /¿e-m ridi ethfav fjuteufioyicui riti
%f&%y t*JTiti\v% ,s&oii*iov ¿5 „s tZm riy inpiya,
WCHÖS p&YMy rhntpctiyum, «|m Eandem quoque leftio
ne m fecuti funt Rufinus & Chriftophorfonus, ut ex in-
terpretationibus eorum apparet. Quare non dubito, quin
hx c leftio prxferenda fit Regii codicis fcripturx. Henricus
Savilius prius quidem ad oram libri fui annotaverat, forte
feribendum effe ànfoiMum: Sed poftea notavit duos codi-
f f s manu exaratos fcriptum habere ¿5 ¡*t-m rijy, & c .
ionfoiKtvtn m. esgQoi/Aito refte.
2 oio\ ” la Maz. & Fuk. codice fcribitur
isfoy OW» 7® yuy Atque ita codex Med. prius
Icriptum hàbuit. Eft quidem hæc locutio familiaris Eufe-
,m- M,cr ‘n « P * .1 ?• libri hujus, hiftoriam Abgari referens
. , " ci” y3 ca'™ v T ImvXm,. Et iexcentis aliis.
in locis. Verum liic non convenit ea locutio. Quare non
dubito, quin una dempta litera feribendum fit ¿fo oli, n,
& c . Cónjefturam noftram plane confirmât Nicephorus!
flm hæc^Eufebu verba ita expreffit, riyt fa foschia, è
Ót^vmty olyj-xj xcuçgç.
3 '12/ O* U[na Tp egtzù & S-7iip©, ? t.ir.m iuiSutiiil
Editus eft anno fuperioreiibcilus de loco Jofephi in qu oje iu
Chrifti fit mentio. In eo libro hic Eufcbii noftri locus
graviter fugillatur. Ac primo quidem Eufebius noftef
fraudis arguitur, qui à Jofepho id diAum effe confinxerit,
de quo Jofephus ne cogitavit quidem. Neque criim Jofe!
phus Herodem tantis doloribusanté mortem cruciatumeiTe
dixic,. ob perfecutionem Chrifti, vel ob cadérti iniànturó.
Objicit praterea Eufebio mipcrus ille fcriptor, quod dixe-
t it ftatim poft eadem Bethieemiticorum infantimi, crucia-
tus illos Herodi contigilfe/ cum inter ßpupei&nae & Herodis
fordifiimuin ilium morbum, feptem anni, ut ipfe ait,
intercefiermt. Sed utramqne objeflionem refellerc faciiii-
mum fuerit. Neque enim dicit Eufebius id quod ipfi ob-
1 Ut,tur q“ “ ldm teftimonio Jofephi, ut probetHe.
rodem maximisaffeaum doioribos mteriiffi,ob federa qua
loto v ita fpatio admiferat: non vero ut probet, eos ern
ciatus ob eodem infantum & perfecutionem Chrifti Herodem
pertuliflè. Quamobrcm non eft culpandus Eufebius,'
fed potms laudanda eft ejus fides atque induftria: qui cum
f-Xr o -n8' bns comperrum haberet, Herodem nafeen-
! „ :!\ "S ° ,n.‘‘d,as «mparalE-, & infantes Bethleemiticos’
truedafl-e, ut eorum cade Chriftum quoque involterei/
cumque ex Joiephi teftimonio didiciffet, Herodem paulo'
poftea pelli lenti ulcero eonfumptum inter graviffimos dolo
r e s ammam exhalaffe, utrumque fimul aptiffime con-
junxlt. Ac Jofephi quidem tettimoninm attulit, ut rem
ipiam prout acciderat exponeret. Vcram autem c a u t a ob
quam Herodes tot ac tanta perpelTus fuerat, a Jofepho igno-
rotam commemoravit. Nnllum igitur Me eft peccamm Eo-
fcbil/ ièd pobus ejus qui Eufebium temere & inconfuite
reprehendit. Nam Ènfebius qoidem fibi ipfe eonftat. Quip-
pe in Chronieo morbm Herodis anno polì eadem inftn-
nim qvemfle feribit ! omnefque adeo Chronologi non dio
polì infamie,dmm Herodem vixiffe confemiunt. Afone'
t e e ideo fcnpfi, non quo anctorcm illius libelli reprehen-
derem, cujus etfi confilium non probém, ingenium tamen
ac erudltipnem laudo: verumut Eufebium nottrum defen-
derem Cnjus acumen & elegantia pattili, in his libris,
ted in hoc pracipue loco-due«. Eli enim'hic figura qua
Oratores maxime ufi fuient, cum id quod ab adveffario d i.
Cium non eft, pennde quafi didhim effet arripiunt:'quod
Oræci eleganter dicunt ovyapmïjav.
4 Tu X(*£a! n j In Jofephi editionibus & apud Nice-
pnorum poil bis voces addunrur ha c verba cor aòr2 Ouv
tamen fuperflua.eftè exiftimp. ‘
, Hai Uuima iS , ¡alga,J H a c eft t ó i o codicis Regii,-
& ea quidem non improbanda- Noftri tamen cod ice«mL '
eSim b h0“ " 1 aC aVI uhquaniulum diferepant, lie
enim habent, », . ,» .« / r „ y. g y Ä &
In Nicephoro etiam fenbitur ifaar.g.
6 Hyiowroç tt ¿gS-¡a »tkcjsJ Sigifmundus Gelenius tenngmem_
mterpretatus eft. Rufinus vero utrumque fenfum
m verfione fua complexus eft. Spiritus quoque incredibilis
tnjlatto, & lentigo obfcena fatis & exfecranda. Sed Tofeohus
fuunet ipfe interpres eft. Nam in lib. i . de bello Judaico:
ftfte , T P? ' ™ d'C,tV Sed & “>“ * ^ttuuntur, manifefte
arguunt intern,onem fprntus hic intelligi, non autem
obfeenam tcnngincm ai™' x,W ¿ A V f a n , , „ - .
W . f « s w v ii numi r à A js a V , „bi refpiratio.
ÏStj