verfam Judaeorum gentem ob ftrufias Servatoli
noftro infidias ftatim confecut* finti
quoties etiam, & quibus modis ac temporibus
chriftiana religio à gentibus impugnata
fit : & qui tum fuperiori memoria prò il*
lius defenfione tormenta ac mortem ipiam 5
perpeffi fortiiÌimè certaverint : tum qua: no-
ftrà telate martyria conìuihmata fint : Po-
ftremò quàm propitium ac Jjenignum Ser-
vatoris noftri prifidium nobis ilemurn af-
fulferit : haec, inquam, omnià cum fcribere
j£T\ 70S Sû>TWgOÿ 71(lû)V 1 "íViXAV TO 7 itLf 1 *
’laiW av H l 'zfeíeAÓóv'Ja* ocra te <w x, 07td7cl v& v
gHH rft fifáóvtíS ‘ZiïÇfiS T ÌQvCùV o S(iO$ '7K'7toXífMTcL\ I*
XÓy>í, X) TmXÍxoi Kyé' xyjpw* ths i l cli(ultos
ßcterotvav ó/TEg clvtoS S'inviA0oy cLyüvciÇ) 7a t
TtfTOií ¿ JC2-0’ «/•«& Aü'T»5 /MlpTV&Ct, jg T1 ÉTTI
Tit^cnr ÏÀtffl ¿ eù,u.fy>t T» Xa-nipos 5 / ^ ira A itJ»
^aipíj (O^jiíbtiMq Wpoijpif/AMS, óÍMofe» « 3 ..
•ffpám15 otp^optsq ^ ’Ç* ^ Kueiot^fpuav
TUUC1 11 • ------ - 1 • r c - ‘----- • % IV r- > / * n -y '
inftituerim, non aliunde quam ab ipía Ser- t X&içoy too ©etf a oixovopuctí. clXXcl /¿ot. a
t s • •. fi 2 T « . . « P u n t e r r ■ r > a ~
v a to r is a c D o m in in o f t r i J e s u C h r i s t i
in ca rn a tion e in it ium d u c am . P o r r o in lp fo
f ta t im v e f t ib u lo v e n iam n o b is d a r i n o ftra
p o 'f c i t o r a t io , q u ip p e q u i in g e n u e fa te am u r
m a ju s .e f fe n o f t r is v i r ib u s , ö p u s h o c q u o d
p o l li c i t i fu m u s , in t e g r um a tq u e om n i e x
y]mpdui 4Ä fliymfiotSt ¿miSrn ó Piojos «i-nT, 4.
5 y¡ Hätö’ «pteuagscv Siwa./¿n optoÀoyîV ávcq» T y .
érayJeXÍoi1 ci-nPiS ¿ â-Tra^MofloV -\Laro%»io’ii|v .
girti al arparoi vito '\1^3o9e<reûis oict
poiiiciti îumus, 1urcg1u.11 m - g - - ,« / , , „ . . . , r j IH H H R 0'
parte perfeñum exhibére. Primi emm hoc r j TOa gp^îoi xj «.içitn lêt«) odôv e j^ p o d ^ - ©tor WP
areumentum aggreffi, novam quandam nul- ^ rh ¿ Kueá» awuipryi
a rg um e n tum -OD-- - , .
l i f e u e a d h i ic v e f t ig i i s tn t am v iam in c e d e r e
n u n c ten tam u s : D e u m q u id em it in e r is d u -
c em , C h r i f t iq u e p o te n tiam a d jum e n to n o b
i s fo r e fperantes o p ta n te fq u e : c e te rum ne
nuda quidem reperientes hominum veftigia, I M I M v
q u i ante nos v iam illam c a lc a v e r in t . N i f i 1 0 a .\A o s olAAùis » i llu itn t s tó t f á o m , fu t in s t - s r ifu i
q u ò d n o n n u lli r e rum q u ie f u i s t a t e c o n t i - „c rm A e A o lrn n Sitiyaien/s" omòpaiflev à irtrep eì 7ropiroùi
1* . . . Ar. narfiriilares nar-
\ N »/ rt/
Slumpin' otïôgûiirav y tfiîu! ou^c/tas Aipétt oìòi -tt
OVTSS yoptvci TÍ«) ctVTÌiÙ U/CW 'írgOffiXtUXCTOll
«AV. “ pili OH Ofeixgjis aérò /tá«» argoipátrilí, ái’ iSv 6 ,
7w)i ÌO U JTW '7rf>OMOL7WCU/rrí$ Q cùVcL S , X¡ (L1W ÍV r7CQ~
S'ÈV cixfzép CLTTOTcia À77D (TX-OTTlCC^j ¡¿OCHÌITiS Xj
2>l$.y¿\Quó/£poi ? ^ /3 etSÌ^a»| ¿ t ío ) t S Aoy»
A n n o t a t i o n e s .
e e r a n t , e x ig u a s q ù a fd am & p a r ticu la re s npr-ra tio n e s fp a r fim n o b is r e liq u e r u n t : tan q u am
fa c e s q u a fd am n o b is em in u s a t to lle n te s , &
q u a li ' è fp e cu la in clam an te s , q u a v ia in c e dere
) & q u om o d o ie rm o n is n o i l r i c u r ium
V a l e s i i
1 ^ » C V »oti& aSs] In tribus noftris codicibus Med. Maz.
& Fuk. deeft prxpofitio, quam etiam inr.fuo exemplari
definile Savilius annotaverar. Habetur tamen in Codice
Regio & in fchedis. Addita porrò videtur h«c prepofi-
tio ab iis, qui non putabant commodè dici pofle
J bnSxtis, cùm tamen ea locutio meo quidem judicio
Grx ca fit 8c elegans. m & P V ty ergo S? brioaM'» Latine eft
, ftatim poft infidias quas adverfus Servatorem noftrum moliti
fuerant. , „ . , , _ . .
2 K«fl* ¿m « x epw ] Ita fcriptum habct codex Regius,,
quem ubique Roberti Srcphani expreffit editto. Verùm in
Med Man. Fuk. ac Savilii Iegifur ^ •&’ »? g g B “
fchedis autem bibliotlieca: R c g ix ' fcriptnm mvern «as
re zpoyai. v VN M , /. -, T.
2 *A«ò -o©»7us m « M * W™ T. ctwopucf] v e -
teres Graeci ofovopiav vocarunt quidquid Chriftus in terris
geffit ad procutandam falutem generis humani. Itaque
t isr&rm » Xe*?iu oiiQio/jhm eft inca.rnatio; ficut poftrema
efovourM eft paffio. Errant enim qui exiftimant oÌk9 ^ m>
nihil aliud fignificare quàm incarnationem. Quippe longe
latiùs patet v o x ctw/opU, & totam Chrifti iftter hommes
vitam compleaitur. R e ftè ergo Nicephorus prò bac
voce, r v e.» ozepaì «Ami'cu> poTuit in cap. 2. lib. x. Sic
Eufebius in capite quinto hujus libri t% cirapxh mJamue
tcó rS^ óm dìcit. Eo fenfu oÌK$yoy,ieu/ pofiiit Juftinus Mar-
ty r in difputatione adverfus Tryphonem, ¡*¡6' w ^
ta m ó n i 791« a» à»flp»«Di« «wrS $vo$>oi« xpoy«« mo<m*% ioet
*ùm .E t in eadem difputatione pag. W È tX
tv olwoplw rv W TÒ fikM«# tS -tuc^oì ysr
v ì tS hn TU fxvpuiwctf ìàShi. Pari modo Epiphanius in hse-
refi Alogorum pag. 448- oA»»/«-«V ? dixit. Et ante
illum Tuftinus contra Tryphonem pag. 247. Clemens
quoque in fexto Strom. E t Irensus m cap. lo . lib. 1.
paflionem Chrifti fimpliciter vocat o fovòpiw. Joannes e-
tiam Chryfoftomus in Homilia 2. in Matthxum o tw p * * *
fum it.eo fenfu quem dixi. Qusrens enim-cur Matthsus
Evangelium fuum, librum generationis Chrifti^ vocaverit,
fic ait: t&ATn yt i tSto t%i ¡¿àie» irti fflmav, ¿AA« m » ut*
c ìw o u /w oti im m * oiwopixf re xt<pu*Mo» tSt» ^
Vides ut ofoyo^lcw diftinguat à generatione feu incarnatione
Chrifti, & incarnationem caput elTe dicat ac princi-
pium difpenfationis : eodem planè fenfu quo Eufebius hoc
in loco incarnationem vocat t v as&nbj ofoyo/Aw. Sed
V
a o f i Quatuor maximè hujus vocis fignificatio-
nes, apud fcriptores facros iàtis obvias probat Suicerus
multis utriufque T eil. 8c SS. Patrum locis addu&is: 1° .
Minifterium Evangelii: 11° . Providentia & Numen, quo
Dei làpientia omnia moderatur, atque ad finero, quem fi-
8c Cyrillus oì^yo/Aiuv ita ufurpat in lib. 6. contra Julia-
num pag. 2 13 . & in libro 8. pag. 259. & Orígenes in
principio T om i X I . Commentariorum in Joannem. . Eodem
modo etiam Latini difpeniàtionem dicuiit. Ita enim
Ambrofius, feu quis alius autor Comment, in Epift. ad
Heb. de Chrifto loquens : Nam ' & ip/um nomen Chrifii à
fattilo Chrifmate vocatur, fed in illa natura unftus dicitur,
quia dìfpenfatione & natus, & mortuus, & refurrexijfe ve-
raciter Chriftus dicitur. Item Aug. in traâ atu 56. in Joannem,
fjht 'tdquid ergo humilìter pofitum audiftis de Domino
J efu Chrifto, fufeepta carnis difpenfationem cogitate.
4 ''t th ¿ in ì26sv è A ¿ye?] Ita ex codice Regio edidit R o bertas
Stephanus. Verùni in noftris codicibus, Medicæo
icilicet, Mazarino, Fuketiano ac Savilii hie locus uno verbo
auélior legitur hoc modo. ¿AA» f&t ovyfyuplw Ä
yvufj&yay ¿vividtv ò Aóyo« cùm. Idem verbum habetur etiam
in veteribus fchedis Bibliothecæ Regiæ. Sed adverbium
¡jji, deeft in illis fchedis, & in codice Medicato expunâum
eft eadem manu. Porrò iòyoapsvav A¿y@° dicitur ab Eufebio
modefta & ingenua oratiq. Etfi enim iòyvaipsyts propriè
diçuntur à Græcis qui benignò aliorum deliâris indulgent,
tamen ita quoque appellantur, qui de fe modellò fentiunt.
5 M&ìfu, lì épmgjs» AWjU-iv] Procul dubio fcriben-
dum eft /¿¿iÇoy, m X&S ipiny>y Mvecpiy, & c . Certè in óptimo
codice Mazarino. & in Medicæo ac Fuketii legitur
[AîlÇevcc, quod ad veram le&ionem prdximè accedit. In
veteribus ichedis fc'riptum eft ¡¿slfov, quomodo etiam in
codice Regio prius legebatpr.
6 "'On fm irpM&s ccù-my povoy ñytpá&fc] Hoc loco Rob.
Stephanus conjeâuræ fuæ infeliciter indulfit. Nam in codice
Regio & in veteribus fchedis legitur cm r/AMgftç
ccùii povov Gi&cpùois. Ita etiam in Maz. Fuk. ac Savil.
fcriptum inveni, longè reòtiùs. /*à «71 idem.lignificai quod
srAv «77. Itaque vertit Rufinus nifi quód. Sic Ariftoteles
in quinto de gencrat. Animai, ait linguam inter exteriora
membra numerandam effe, imi on ¿v t tS fi/i&n oxt7m£f),
Id eft, nifi quod ore tegitur, vel, tametfi ore obtegitur. A t que
ita lumit Eufebius cap. 4., lib. 3. & alibi. Optimè
etiam in MSS. exemplaribus legitur »irò ¡aovo». Sic enim
loqui folet Eufebius paflìm, & omnibus propemodum j>a-
ginis. Ubi vocabulum etiti eleganter tmptXxi. <s&<pec*l<i
autem idem hìc effe videtur quod ¿¡fpop^dj, id eft, anfa,
occafio. Rufinus interpfetatur 'indicia.
I O R U M.
bi proponit, adducit, vocatur ofoyo/Aác. IIIo . Iplà Chrifti
¿mmOpeéinioti, live natura humana ajfumtio, ufitatiflimé. IV o.
efoyo/jolct, non tantùm Incarnationis, fed etiam totius Re-
demtionis myfteriùm, & Paflìonis Chrifti Sacramcntum
dénotât. Vide Theiàur. Ecclef. in hac voce.
ñopeíccf cL7rXavai$ 59 clxwSuajcûç eù0uy<{v. f/O o a 7 v i»u ì/ t u t ò d ir ig e r e d eb e am u s . Q u a e cu n q u e i g i -
1 el$ t Uo 'r teoxutJipUu Auai'réAÍiotjy U7ró0ío-iy yiyùfxz- tu r p r o p o iìt o o p e r i p ro fu tu r a e ffe c r c d id i -
c\ S P P ’ ~ a nt m u s , e x h is quas ab illis fp a r fim c om m em o - Sa,- tV a«™« emme fmfuMmu, rata funt ftu¿¡osó coliigc|iKS) aptofque ¡°.
cLVcLM^ctf^fJoiy X) eos m e x A oy txar X u ftcomv m í f t i tu to n o ft ro v e t e r um fe r ip to rum lo c o s , v e -
’Qrt'TYi'ùioLç clvtzùv rp ^ f 7tàxdjj o u y lç y s ty im CL71U.V- 5 iu t f lo feu lo s e x fapientiæ p ra tis d e c e rp en te s ,
' 3 'Ìo v lfS p o i (Pcovòis, S i vpYiyrio-icos IçoeiKys r t e ip a b v - ^ift°nca narratione^in unum corpus compinû
r ~. iM i , » v \ s mI 8ere conabimur : latís habéntes fi non omnip
é * f r ^ y r r m c r ^ a y a r a r e s e, s M arowBK, um> iUuftriffiraoruni cc, tè S e r v ato , is noftrt
T V y>ùv; f t c tX i ç u 'toô £û)77)poS A p o f to lo r u m fu c c e f lio n e s in iis E c c le f i i s quae
rifJifyf ’ ÄTtocpoXcov m V tocs C ¿y f7 tp e - e tiam n um c e le b e r r im a ; h a b e n tu r , p o fte r ita -
X) e n >9 y i t o fcvtffiovéiiopâficiç è x xA îj oïcéç, ¿ y a - 1 0 m em o r j æ com m en d a r e . C e t e r um n e c e f-
w & k~ zm é& » i . ’/T> r/. W ~ o f ' 1 ,ta te q u ad am im p u lfu s h u n e la b o r em fu fe e - ( > m ^ 0ct; a y o t f e o m ^ h fu i * c m & n tU o p iflre mihi videor^
p ró p te r e a q u ò d e x E c -
•\_Zfftße<riv y\rpóp&\-> 071 fXjiSiva n tu u s «TfecJpo T jU clefiafticis fe r ip to r ib u s n em in em q u i in h o c
sx kX wicCçikcov ervyfçpupècov h íy vcov 'üü&t t S t o tyis fe r ip t io n is g en e re e la b b ra ffe t, h a d e n u s d e -
yeeüpvs o-TrsiïUo 'tce itoiYiß lov t o ¿d é o s . \Xr7 n fe o <$’ p r e h e n d i. P o r r ò u t m ih i n e c e ffa r ia , f ie é t iez
.. / . . ~ „ t c_\ \ am u t ililiim a h um s a r g um e n t i trad ra tio om -
07X xj, co(peXificorrcoTfj r a s Ô i A ^ ^ ^ ^ i j nibuSj l l t fp e ro , a n t iq u ita t is cognofcendæ
frp u ide s T iço'exds e%8<riv ccvcL<pcLvm^. v h fS/J oiv f tu d io f is v id e b i tu r . . A c jam.q u id em an te a
. TÿTZOV X) 'ZD&'rtgQV cfv OIS hiTWlZtOZCpclcO 3 ftfcÇOVlx
o is KsiVoeriVj 'Q n 'r o p lo u xamqy\o oi[x lu i. TiXtipeçoÎTyiv
S ' Ottò 0(¿C0S CLVTtûV i r t i TOO rtoLpOVTOS 6)p(LY)ßlcO T >JR
cKP'ofnàiv Ttomootedotf. X) ctptje^) ye (¿ai o Xoy>$, eos
e(ftv\v3 arto £ iov 'Steonrnç^. Xe^çoy '^nvotí/jd^s
. ü\]aiAots££.í t í 59 7q>UT¡ovos 7) j(XN ctf9pco‘rtov 4 01X0-
vofxlcü; f e 59 a S 'è o X o y a ç . <yS>' owu t o i (d \ -
Aoym r gxAA^WçzJuTi v<py\yv\<ncos czz^t.^cnjy r ito
in iis libris quos de temporum ratione con-
fcripfi, eârum rerum quafi ’ compendium
quoddam confeci. Sed nunc uberiori narratone
eafdem expli care aggreffus fum. Ini-
o tium autem fermonis, ut jam dixi, ab ipià
quæ captum longè fuperat humanum Servatoris
Chrifti difpenfatione, & ab ejufdem
divinitatis expofitione repetetur. Nam qui
rerum in Ecclefia geftarum pofteris hifto-
• r... »/ a -, . < , r i , , -riam tradère inftituit, altius ab ipfius Chri- cLvccve* o x ôjparus r x ctr atm>v to v X pi- 2 5 « • , 1 -t - ■
„ o ,y , ¡a, , o / * y /a a it]l C quandoquidem éius etiam nomme
ÇDV, OTtTSf eç CLOTH X¡ T TZÇftOlù'iO¡UCt¿ 71^10)07]fJO f))
5 S ^ O T S ^ Î 71 70 ibXHV TÒÌS r toXXoiS olxon(MCLS3
CUCth^OV oiv i l \ XCLTxpZoLcfy.
cenfemur) diviniore quàm plerifque videtur
incarnatione exordium ducat necefle
eft.
V a l e s i i A n n o t a t i o n e s .
1 Ei« 7JJV im ’ftmv AvottéA^» ] In veteribus
fchedis legitur XvomXñv, quomodo etiam in codice Regio
priùs fcriptum fuit. Verùm in «reliquis codicibus Maz.
Med. ac Fuk. lcriptum inveni £<« ti* <c¡Q)M¿ifi{>lw XvmtXitnjy
vvtÿfanv, quod eft elegántius. Pauló pòli, ubi vulgo lege-
batur kTmvJijtnißpai (pioviti, rellituimus èt7my6iir&fdpot, ut ha-
bent 'omnes noftri códices uno confenfu, præter Medi-
cæüm.
2 ’AncvyiQtMiufèi ài fy t j In codiceFuk.ante hæc verba hu-
jufmodi titulus apponitur. ià <sfei ■£Q<nSfépoc,kp^uó-n^oi¿¡¿Sé
B-tóuíloi. Quem quidem etiam in codice Maz. paulò ante hæc
verba adferiptum inveni in fuperiori margine fine ulla capitis
nota. Éundem quoque titulum reperiflè videtur R u finus
in fuis exemplaribus. Nana in indiculo capitum libri
primi recenfet primo loco prafationem de Dettate Chrifti.
Sic enim legitur in vetuftiflìmo codice Parilìenlìs Ecclefiæ.
5 Xgjüí^ís yycvóinyj In vetuftiflìmo codice Maz. hoc
fcholion ad marginem adicribitur nti/jétuimt en <sksttpi¿wiy
ei %gomcol J0HWÏÇ eeirS. Nota quòd Chronici cánones pritis ab
Eufebio í cripti funt.
4 Ot’xovofsjíctt te }$ 'fioXeficec,J In Chrifto duplex eft
natura ; altera divina, altera humana, quæ inter fe junóte
unam períonam eificiunt ; Deus enim '& homo una eft per-
fona, ut ait Ambrofius in Commentariis Epiftolæ ad Hebreos,
cap. 3. & Aug. traci. 49. in Joannem, 8c tradla-
tu 69. in eundem, 8c 107. 8c 212. quia una perfona fa-
ilum eft Verbum & homo. Leo Magnus in Sermone decimo
de Nativitate : Toto corde eft confitendum, quòd hac genera-
tio, qua & Vérbum & caro, id eft, Deus & homo, unus Dei F ilius,
unufque Chriftus efficitur & c , quoties ergo de ilio
fermo inftituitur, duas in paries dilputatio diftribuenda eft.-
E t ea quidem quæ de humanitateejus dicuntur, pertinent ad
si'iyni*ttu>, ut fuperiùs diélum eft: Quæ vero de Divinitate,
referuntur ad 9»A0?f«e<'. Ita Gregorius N az .in oratione 38.
in Natalem Chrifti leu in Theophania, ceconomiam diftin-
guit à Theologia his verbis : ntum pgt <z¿& QeS xE<piXom><pí¡-
¿J6> 7UyU'J' ¿M VSTÈa 1UU7U ttctiçys' 'elt ¡a» QfoXojice 79 ¡zsfÿtceif/
ityo» ctTX oi)(^voffice. E t Joannes Chrylbftomus in
ièrmone de figillis qui habetur in tomo fexto, ait priores
quidem très Evangeliftas, cùm Evangelium Chrifti cundlis
gentibus prædicare vellent, icrmonem exorfos elle ab ejus
diipeniatione leu ai^vo^iot: Joannem verô po il illos très
prxcones ad explicandam Theologiam acceflifle, 8c à Ghri-
fti Divinitate initium fumpfifle dicendi. E x quibus appa-
ret cur Eulbbius hoc loco dixerit v5 t Xptfiv brtyeis//,i-
puî où&vofitucs 7e S-toXojitti. Chriftum enim cùm dicimus,
duas naturas intelligi neceflè eft.
Km S-îoAoj*««. Veteres Theologicen dicêbant, quam nos
vulgà Theologiam vocamus. Hieronymus in Epiftola ly y .
ad Paulam Urfc^cam : Et quomodo Fhilofophi folent difputa-
tiones fuas in Fhyficam, Ethicam, Logicamquepartiri : ita &
Eloquia. divina, aut de natura difputant, ut in Genefi, &
in Ecclefiafie; aut de moribus, ut in Proverbiis, <&■ in omnibus
pajfim libris j aut de Logica, pro qua noftri Theologicen
fibi.vindicant. Ita lcribitur in veteri codice Henrici Mem-
mii quem olim vidi, non ut vulgÔ exculum eft fine fenfu,
Theoricen fibi vindicant. Eodem modo Geometricen 8c
Magicen Plinius dicit, quam nos Geometriam 8c Magiam
vocamus. Certè in libris Hieronymi nunquam Theologiam
dici reperias, fed Græcè 9-teXofictv. Sic in caput 40.
Ezechielis pag. 1018.
y ©«077^.« S 1067K to ¡bx.il» 79<ç wbAAo(«J H x c verba ad vo-
cem isi&ezoyt/fAÎizi retulit Chriftophorlbnus. Sic enim vertit.
Fropterea quod diviniore quadam appellatione, quàm
plerifque videatur, ab illo dignati fumus. Nos verô ad vo-
cera 0¡¡(svo/jelccs hæc Eufebii verba retulimus. Quod 8c Muf-
culus in verfione iùa feciflè deprehenditar. Confirmât autem
interpretationem noftram Eufebius iplè .paulô fuprà
Cum dicit tîtpqAoTigjsç xpufloyoi j) ¡pc/sni cevipamtv, oixove-
[bictc. Fefellit Chriftophorlonum prava interpunilio edi-
tionis Rob. Stephani, in qua poft vocem wbäo?« virgula
adlcribitur. Sed in codice Maz. Fuk. Med. a c Regio eam
diftinâionem non reperimus, fed illam ipfam quam hic
fideliter expreflimus.
Y A R I O R UM.
a ©£oAoj4c65J Hieronymus de tribus Salomonis libris a-
gens, 8c eorum ordinem 8c argumenta obfervans, ait, Haud
procul ab hoc ordine doEhrinarum & Fhilofophi SeStatores
fuos erudiunt, ut primum Ethicam doceant, deinde Fhyfi-
cam interpretentur, & quem in his profecijfe perfpexerint,ad
T h e o l o g i am ufque perducant. Quem locum fi in animo
habuifièt Hen. Valefius, nunquam illam obièrvationem
protuliflètj Certe in libris Hieronymi nunquam Theologiam
dici reperies, fed Grace ’ftoXoficw. Pearibn. Vindic, Epift. S.
Ignat, pag. 108.
K E $ A -