P WÜ Cèterùm hos libros poft Ecclefiafti- genus accedere; & iter nullius antea tritum
Photn. Ceterum n h. rn. veftiaiis ineredi primum ccepiflc. Verum
tam hiftótiam ab Eufebi f P F { - , i s hæc non tam excufatioacvcniæ deprecatio;
pinot. Idque E c c l X t o Æ S Ï àm T u d is & glori* captatio qÎübufdam
nofter m libro 6. Ec ^ Porphvrii videri poffit. Porrò cùm conftet ex Eufeinftgnem
locum anert ex rp y . - teqjm0nio, Ecclefiafticam hiftorilibro
contra Chriftianos, nu am faat men- W O M ab £Q H
tionemeor l .b r o ^ q ^ ip f e P o r p b y s ^ muJ tamen eft. utrumque orio
relponderat. cum tam g imam eandemque metam procedere;
H H H M i l H l n U n H B S S S eorum ledionem qui f i * annus Chrifti 3M- Ulud præterea
Sed quomam <TPor™ hiftoriæ libris mirari fubit, quòd cùmNicæna Synodus ce-
pauca etiam lebrata fit vicennalibus Conftantini, nufta
hoc loco adnotare liber. ^ Honun m m po- fiat menti0j nec in chronico,
tiflimùm causi tota hæc a nobis inftitutaeft Ecclefiaftica hiftoria. Nam quod in
lucubratio. B j fc lH fM M M M S S i l ü i fcnpta funt ad Ecclefiæ Cathohcæ utmm hæc | M A lexan.
rem, & ad confi™ ^ “ d ^ drinaEcclejhe 19. ordinatur Epifcopus A*
veritatem, m g g g g | j M Arms presbyter de Eccontra
Gentiles. Inter Ecclefiaftlca Jhjfto_ cief ia ejeltus,multos fu<e mpietati fociat,
bros merito palmarn f chri. A d quorum perfidiamcoarguendam, Syno- i » « M B « « « » ! M Epifioporum in Nie^amurbem
ltianæ hdei derennonc nuiuo jS j | g ^ ¡Rithvniæ concretata, omnes hoereticorum
tilium vahdiffimis ratiombus convicerant. sea f icuum eft> ifta non ab Eufebio
qui rerum Eccl^ ' “ " ,f ufel)ill“ exftLrat' fcripta, fed ab Hieronymo addita foiiTe, qui
ris traderet, j*e , , - Eufebius nofter, Eufebianum Chronicum multis de fùo adje-
I B B I h B I B B I ¿tis interpolava. Ut enim illud omittam,
M B B M omnibus nu- quòd Synodi Nicænæ commemora® hrc *-
& cum illud aggreusm ’ è , ^ ti fieno loco ponitur; quis unquamcredat, Eu-
mens abfolummrehqum C e r o ^ g febium ita iocutum foifle, aut H 0-
poft eum reperti fmt, qm Uliusexempio in VOGabulum Chronico. fuo intexucitati
res Ecclefiafticas fcnptis pro ^ Quod femper illi difplicuit, ut pofteà
grederentur; omnes tamen a us p B B B j f g Quomodo Eufebius dixit tre-
bus hiftoriam fuam exorfi funtm quibusEu- f f i M M i NicænæSyfebius
nofter opusiuumtermmaveranfup ru g— j l H ■ devila
orum verb «m p o rm n h iito ^ q u am .I le nodomt« ^ pauIo ^
decem libris g g ¿ ^ f brem fi quis quam ducentos & quinquaginta in ea con-
intaótam reliquerunt. Q . fi re(ii{fè Non dubito tamen, quin Ecclefia.-
illum Ecdefiafticæ hiftoriæ p emi hiftoria ab Eufebio abfoluta fit aliquot
ditorem appellare v o t a , rs profedo non Nicænam. Sed cùm
ablùrdè nec unmento id cognom Fufebius pace illa quæ poft perfecutionem
pofiturus videtur. Quanam autem ration , J ? M N afRdfit Ecclefiæ, hiftoriad
hoc argumentum acceifent Eufebius, non P i o t a m i cæh® ^ quemadmodifficile
eft conjicere. Nam cùm in extrema am fuam ’ % fui. Ni.
parte Chronicorum Canonum, te™P _ cænæ Svnodi commemorationem de indu-
ventus Domini noftn & palfiorus j - v ;tZ ; t ne feditiones ac tumultus Epif
I M l m m — qui in quamor præcipuis Eccl ir A • hiftoriarum faiptores îdpræ-
& illuftrium virorum qui m Ecclefia flome- re® Q p ^ p p e ^ f i ^
rant ; hærefes denique ac perfeaation_ ft™ P^ ^ „loriofo exim concìudant, fibus
vexata fùerat Ecclefia, ìùq temP . ' - oridem monuit Dionyfius Haficarque
ordinedigeifiifet, pauktim ad hdlonam B M m M I I acThu-
Ecclefiafticam confcnbendam, quafi manu f q “ X ò cvcntus iliuflnor ab Eudedudns
eft ; ut quæ in Chromos Canonibus cyd d . Q . p . quim pax üla quæpoft
quafi compendio quodam perftrmxerat, m imam perfecutionem à Conftantino
Eccléfiaftica hiftoria latiùs atque ^ ubenus “ ¿ bX MS ? cùm extindis Upertradaret
Ipfe certè in prooemio hifto- reddita f e « ^ ^ ^
riæ Ecdefiafticæ aperte indi q t irinio fublato nullus jampræteritoruinma^
dixi. Ubi etiam ab æquis ledoribus vemam ^ ^ ^
fibi dari poftulat, ficubi fortaife hoc argu- jbam terminare maluit Eufebius,
mentum minùs cumulate fuerit exfecutus. |qir j.na, Synodi commemoratione. Eà
fc enim omnium primùm ad hoc faibendi qWI» Nlcæn* synoa quippc
9
quippe Synodo non tam fopità difiìdia, quàm
renovata elle videbantur : idque non Synodi
ipfius culpà ; fed pertmaci obftinatione feo-
fum qui faluberrimis Sacro&ufti Concilii de-
fcretis äcquielcere recufibant. Atqué hæc
ide vita lcriptifque Eufebii à nobis difta fuf-
jfìciant: Supereft ut de ejus fide & óf9oàb|i<£
panca dicamus. Ac primùm ledores moni-
tos velim, ne hîc à nobis Eufebii defenfio-
hem exlpedent. Neque enim naftrum eft de
hujulmodi rebus pronuntiàre, cùm Ecdefîæ
judicium & antiquorum Patroni fententiam
in iis potius lèqui debeamus. Proinde quæ-
dam duntaxat capita liìc adnotabimus, quibus
quafi fimdamentis innixi, de Eufebii fide
certiùs ftatuerepoffimus. Cùm igitur de Eufebio
nòftro variæ fint antiquoram lènten-
tiæ ; 8c quidam eum Catholicum, alii hære-
ticuin ; nonnulli Si-yÂtorlor, id eft dubiæ atqüe
ancipitis fidei iùiife cenluerint, inquirendum
à nobis eft cui potiffimùm lèntentiæ debeamus
accedere. Conftans juris rcgula eft, in
dubiis æquiorem potiùs ac mitiorem fententiam
ampledi oportere. Deinde cùm Occidentales
omnes, uno fere cxcepto Hierony-
too, de EUlèbio noftro honorificè fenferint;
cumque Ecclefia Gallicana Sandoram numero
eum adlcriplèrit, ut exVidorio Aqui-
tatto, Uiùardo, aliilque colliginir, làtius fine
dubio eft ut Patrum noftrorum, quàm ut O-
rientalium Schiimaticorum judicio fiiblcri-
bamus. Denique quorum audoritas hac in
re major eflè debCt, quàm PontifiCum Ro-
mauoram ? Atqui Gelafius in libro de dua-
bus naturis, Eulèbium noftrum inter Catho-
licos lcriptores retulit, duoque ex ejus libris
teftimonia recitavit. Sed & Pelagius PP.
eum inter hiftoricóS honoratiifimum nómi-
hat, & ab omni hærelèos labe immunem elfe
pronunciai, tametfi Origenem hærcticum
lùmmis laudibus exmliflèt. Denique Gela-
fius Cælàrienfis Epifcopus qui Acacio lùc-
ceflèrat, Eufebii noraen in làcris diptychis
retinuit: cumque id feciflèt, Theophilus
Alexandrinus Epilcopus ab ejus communi-
One néquaquam abftinuit, jit lcribit Eulogius
Alexandrinus in libro contra Unioaem
Theodofianoram & Gai'nitamm, w <prr
mv oixovofxicur ®eó(pt\os fi&Jì Tu TiXcunq Cw.otvav{
zyfi’ïça.isfxivôr tycvU, toTs Upois ilTrì’fr ts r fla-
Aaiçiv» Eròifio». Quæ legun® in Bibliotheca
Pohtii, capite .ccxxvn. At dicetaliquis, Ori-
entalium potiùs lèquendum eflè judicium,
cùm Orientales Eufebium utpote hominem
linguæ fuæ, meliùs noflè potuerint. Sed
relponderi poteft, non deeflè quoldam ex'
Orientalibus, qui de Eufebio noftro bene
lènlèrint. Inter quos eft Socrates & Gela-
fius Cyzicenus. Quòd fi lèptimæ Synodi
oecumenicæ judidum nobis oppona®, in
promptu eft relponfio. Neque enim de Eufebii
fide ageba® in illa Synodo, fed de
im^inum cultii. Ad quem fubvertendum
cùm adverfàrii pardo antè in urbe Regia congregati,
teftimonium ex Eufebii ad Conftatì-
tiam Epiftolà protuliflènt, eoque maxime
nitereu® ; Patres feptimæ Synodi ad ele-
Vandam hujus teftimouii auiftoritatem acclameront,
Eulèbium Arianum fiiilfe. Verùm
id obiter tantum, ex occafione & odio illius
Epiftolæ ab eis fadhim eft, non autem datà
operâ, aut causâ priùs cognitâ. Proférant
quidem loca quædam ex Eufebio, quibus
approbent illum Ariano dogmati adhæfiftè.
Sed nullum dilcrimen adhibent inter libros
ante Concilium Nicænum, & eos qui poft
illud Concilium ab Eulèbio flint elaborati :
quod tamen fieri omnino debuerar, ut de
Eufebii fide certum ac legitimum judicium
promere®. Quæcumque enim ante Nicænam
Synodum lcripta font, Eufebio objici
& imputati non debent. Porrò Eufebii E-
piftola ad Alexandrum, quà pro Ario illum
interpellât', fcripta eft proculdubio ante Synodum
Nicænam. Proinde teftimonium illud
Patrum feptimæ Synodi adverfus Eufebium,
etfi maximam habet auâoritatem, tamen
præjudicium potius quàm Synodale judicium
nobis vide®. Sed trræcis liceat de. Eufebio
noftro ita lèntire, eumque adfinem Ari-
anæ hærefi, aut etiam Arianum vocare. Hie-
ronymum vero quis patienter ferat ? qui non
contentus hæreticum illum & Arianum dicere,
Arianorum figniièrum non femél no-
'minat. Poteftne Arianorum fignifèr meritò
dici, is qui Arianorum dogma poft Nicænam
Synòdum perpetuò damnavit ? Legan® e-
jus libri de Eccléfiaftica Theologia, quos
con® Marcellum fcripfit diu poft Concilium
Nicænum. Inveaiemus id quo'd dixi,
damnatos ab eo fuiflè qui dicerent Filium
Dei de non exftantibus effe iàihim, & fiiflè
tempus cùm non eflèt. Idem etiam de Eu-
ièbio'tefta® Athanafius in Epiftola de de-
cretis Synodi Nicænæ his verbis. E t prò-
feciò infelix in eo fu it. V t enim fiipßim
pur gar et, accufavit deinceps Arianos, quod
cùm dicerent Filium D e i non exßitijfe an-
tequam gigneretur-, hoc palio negarent
eum exftittjfe ante incarnationem. Et A-
thanafius quidem qui privatasinimicitias cum
Eulèbio geflìt, hoc Eulèbio perhibet teftimonium.
Hieronymus vero qui nullas odii
caulàs adverlus Eulèbium habebat, immò qui
ex illius Icriptis tantopere profecerat ; qui
Chronicum ejus Canonem & librum de locis
Hebraïcis in Latinum lèrmonem Converterat,
hoc Eulèbium mCimai elogio, quod ne in-
fenfiffimi quidem holies unquam illi tribue-
ront. Cujus tei cauiàm invenire non poflum,
nifi quòd Hieronymus lùlcepto adverlus O-
rigenem odio, cundros ejus dogmatum de-
fenlòres, ac præcipuè Eulèbium noftrum im-.
modicè ell perlècums. Fatendum quidem eli,
Eufe