s s
Sæc.
I.
Ce t e r u m poft Pauli Petrique martyrium,
Vide Niet'
pljor. lib. 3.
cap. s.
E U S E B I Î
Petrus per Pontum» Galatiara» Bithyniam»
Cappadociam atque Afiam Tudæis qui in
difperfione erant> prædicaiïe exiftimatur.
Q u i ad extremum Romam veniens > cruci
fuffixus eft capite deorfum demiffo: fie enim
u t in cruce collocaretur oraverat. De Paulo
jam quid attinet dicere ? qui ab Hierofoly-
mis ufque ad Illyricum munus Evangelicæ
prædicationis implevit, ac poftremô Romæ
fub Nerone martyrio perfunftus eft. Hæc
Origenes in tertio volumine expofitionum
in Genefim^difertis verbis commémorât.
C A P U T II.
Quifitam primus Romand Ecclejta prafucrit.
P A M P H I L Ï N e r o ;
Aibrâ. * tlsTfos Si ¿t niiTÿ ¿¡ ffi® à
Ouyjct,' n $ *Acnot, MJWipu^voq ' tois i
09 ’IaáWótf eoiW *0$ $ ’fin TsAei 09
*Papay ytvófj^josy ¿re^xoAo^rícS»; xe<paA»i5> otos
< OLvros ctçiaoves Tradüv. n <SVT /z&¿ HavAfi Ae-
yeiv} ’bun 'hpaaxtXypi ^Xíl T* ’iAAueooocí m-
rfXqpcüX.QTOS To &jat,fyé\iov Ta X&îçdo, xot^ u&pov
0 9 Ti¡'PÓ»flY} l i t ) NÍpWOS fie/¿CtprIVpYlXa>7D$. *T O U - »
m ’Çiuyim Ae£;v 09 Terra TÓpia r efe rb
l o T m c i v i f ’ vfyn'nKQV tìpyfy»
K E $ A A A I O N b '.
TÍ$ TrpcùTvs •? ^Pûj/îoUû)!» ’ExxAijoicts erpoeffl.
* t < H í cT¿ fP a pLcdm CY.xh.tj<ncL$ t I l a t Í A a ¿
primus Ecclefiæ Romanae Epima
. . . T * . Ï I Î t ç s UfiLpTveíou, u p a r o s xA J jp S J t í o ) g -
H « - * ■ B B 1 rri■ . 1 _____ f__fis . I-... r.l,,...:» . V*__i (TÍ - «T\ >r- ctt-i 61 n* rf7rt~
ad Timotheum fcripfit, inter falutatio-
nes quae ad calcem epiftolæ leguntur: Sa-
I]utat te, inquit, Eubulus, Pudens, Linus &
Claudia.
' (pm 'z m 'VáptMS o U a v A o S y t y f W i t Í A u £ 'O u -
9>A>fe 'Z2çj<rpt]<nVy 3 h c m ( f l <4 c i Aé>»K,
¿ ¿ ATvoí ¿ KAaüîtoc.
V a l e s i i A n n o t A T i o n e s .
I T «ì <ùt a/#«rapati Codex Mazar. & Med.
cum Fuk. ac Savil. -mi c i afe«rof>2 ’I#JW»j« fcriptum ha-
bent , re£tius ut opinor. In Epiftola Catholica B. Petri le-
gitur 7iz»p»n^/fto»5 a/i«rap«s n«»T#, $>c. Verum in Epiftola
Jacobi fcribitur i& h x x ^tAaws rai« c i rji 2^i«rep2. Porro
Judxi per totum orbem diiperfl funt variis temporibus
& varias ob caufas. Primò quidem cùm abduAi funt ab
hoftibus in Babylonem 8c in iEgyptum ac Syriam: cùm-
que à Romanis duce Pompeio vièti 8c in fervitutem re-
dafti funt. Deinde fpontanea migrationej ut contigit temporibus
Machabaeorum, cùm quidam iponte ex Judxa in
iEgyptum fedes tranftulerunt. Le x enim non vetabat ne
Judxi in alias terras migrarent, ut ex libro Ruth colligere
eft. Tertio id contingebat ob profelytos : quos cùm ex
omnibus gentibus admitterent Judxi, hinc fiebat ut per totum
orbem difpergerentur. Sperabant autem Judxi, ven-
turum quandoque Mefliam, qui ipfos ita ut diximus difper-
fos ac diffipatos, in unum colligeret. Ita in cantico A g -
g x i 8c Zacharix qui eft Pfalmus 146. eìaoh^Sv 'I$gv<nc>ùi[A
0 ^ 7K5 ¿¡¡efscuregtti r S ’IirpflMjA imcuotx,\et> i. e. populum
Iirael ex diperfione rediget, u t loquitur Tertullia-
nus iq lib. 3. cont. Marcion.
2 Tcó/tk 'Qp»j4,«3 Cùm Euièbius hic d icat, fuperiora ex
libro 3. Explanationum Origenis in Genefim eflè defum-
pta , dubitari merito poteft, unde incipiant Origenis ver-
ba: an à vocibus illis ©«7*2« u>tv, ¿5 i & c . An
potius ab iftis ni*?©- ^ ci. no»T«., & c . Neque enim Eufe-
bius fatis diftinfte nobis n o tav it, quodnam eflèt initium
Origenis verborum. In codice Mazarino ac Mcd. ad la-
t u s lu jq s line* hanc notam appofitam inveni 4». De qua
nota jam multa dixi ad initium libri primi. Verùm quid hic
iìgnificet, difficile eft affirmare. Neque enim u&ìóv deno-
tat, cùm nulla venuftas 8c elegantia in hoc loco poffit re-
periri. Forte igitur lfxc nota eft quam Ifidorus vocat <p
8c f . qua rtonemur intendendum eflè ibllicitè, undenam
incipiant Origenis verba. ^
2 ’Aaru£em} a* 'EwCaA©- ^ Unite k, Ai»««
KAetuii»} H x c verba non habentur in codicibus noftris
Maz. Med. ac Fuketiano, nec apud Nicephorum. Certe
non valde neceflària funt.
V a r i o r u m .
ciam, 8c brevi viÄoriam attulit. Scoti verò, qui /poftea in
terras P iâ orum devenerunt, hujus etiam Apoftoli patro-
cinium fibi vendicàrunt. Rerum Scoticarum Script ores, Quòd
fi Scoti ( ut perhibent ) è Scythia profefti funt, turn antea
S. Andreas ab iifdem in honore habitus e f t , quatenus
fu it Scytharum Apoftolus.
a rb 7$©-] Petri & Pauli Hiftoriam Vid. cap. 14 , l i ,
2p, libri II .
b AS©*] Lini Pontificatum à morte St. Petri incepifle
volunt turn Euièbius 8c Syncellus, turn Theodoretus ad
2 T im . cap. 4 . tum ex Latinis plerique recentiores, eique
annos X I aut X I I . tribuunt; quem vivo adhuc Petro
R om x fedi (Te, nec poft ejus mortem in vivis fuilTe potius
dedendum e ftj aut eodem anno cum eo paflum effe, ut
vult Onuphrius ; aut etiam p r io r i, quod verifimilius eft.
Nam ordinationem ita diièrte tradit IrenxusifyfAttoaxmrni
2 , . fundantes igitur & infiruentes Beati Apoftoli Eccle-
fiam, Lino Epifcopatum adminiftranda Ecclefia tradiderunt.
Non meminit Irenxus mortis Apoftolorum, aut ut jam
prx teritx, aut ut mox iècuturx, cùm Linus ordinaretur:
Sed cum SS. Petrus 8c Paulus fundarent Ecclefiam, Linum
ei prxfecerunt, dum ipfi icilicet in alias regiones excurre-
rent. Sic S. Epiphanius Hxrefi X X . — Qiiibus in hac
re conièntire veterem Indiculum certum eft, qui Linum
mortuum eflè tradit Capitone 8c Rufo Colf, hoc eft an.
Chr. L X V 1I. cum Petrus 8c Paulus paffi non fint ante an.
LX V I I I . CoiT. Italico 8c Turpiliano. . Chronicon
Metenfe non malè: Nifi tempora Pontiftcatàs Lini atque
Cleti fub Jpatio pr&fulatùs B. Petri comprehenderis, non fibi
confini refpondebunt anni Póntificum Romanorum annis Imperator
um. H x c obfervatio de Lino peropportuna eft:
Sed quod ad Gletum fp e â a t , difficultés non aliter redtè
folvitur, quàm ipfum e numero Póntificum eliminando»
aut. in ejus locum Anencletum, à quo malè diftinguitur,
fubftituendo. Bear f in . de annis primorum Roma Epifioporum
figillatim, p. 154 . qui cap. 4. p. 163: explodit commenta
Salmafii 8c Blondelli de pluribus Epifcopis eandem federn
fimul poffidentibus. , I
Linus, natione Italus, patria Tufcus, Claudix filius, a D:
Paulo Ep. I I . ad T im . R om x feriptä, meraoratus. Sedem
Romanam tenuit, ju xta Pearfonum noftrum, ab an C h r .
ad an. 67. Mihi verò longé probabilius videtur, Ec-
clefiæ Romanx à Petro 8c Paulo an. 63. vel 64. fundat*
Linum ab iis primum Epifcopum datum fuiiTe. Sed brevi
admodum tempore ièdifle videtur, 8c forian aut cum
Conftitutionum Apoftolicarum authore, ,lib . 7 . cap. 4 7 .
ftatuendum eft ip fum, vivente adhuc Petro, obiiiTe,aut
faltem non diu poft Apoftolorum martyrium, vigente adhuc
Periècutione Neronianâ, mortem oppetiiflè. Libcllos
duos eiadferiptos de Paffione Petri 8c Pauli, qui habentur
T om . II . Biblioth. Patr. fpurios eiTe, nulliufque fidei,
dubitari nequit. Cave Hifi. Vol. I . p. iö . ad a n.C hr .6 4 .
K E $ A -
N e r ö . E C C L E S I A S T I C Æ H I S T O R IÆ Lib.III. So
k e s a a a i o n r'. C A P U T hi;
De eptfiolis uépofiolorum.
S æ c :
I .
Qu o d v e r ò ad P é t rum attinet* lina e-H u c refer
ju s e p if to la quae p r io r d i c i fo le tj tan - NictPh°rq
u am g erm an a a b om n ib u s fine c o n t ro v e r - Mt ‘ f-ì’
r.n . . 46- ttb. 2.
ileelt T V ’Éhw :\w T $ f Á 7n<^\aii:
TTT-ETfB /Ai! oiui fita Y! tey>Mv) ctury
itfiT ég y ., ira /u h iy vTM . tcwt/¡ í i x a) <í
jntAoit as à.V'tÌMpiktx.Ta òv rmìs orDay . /: j o----— v « .» » ,,,-
, r- / « - % admimnir. Cujus etiam teilimonio vetè.
auray Kstfexe^flo/To) mjyl&.flu.'“ * . T ^ <J>s- « s religionis noftri: antiftitra; utpate extra
a g ó/Afilw a ir o S ‘ S tuT i& iy, C S X (¿íláflifxov P0^ * ’ Icfiptis fuis
7- / _ tt r.\ ~ . fiequentiilime ufi funt. Quae verò fecunda J’e/ri
eivca 7mpèiA-tì<pcifi^j‘ opta; de ttoááois appellatur, earn quidem inter facros novi T e -^ ^ w*
Cfarewa, - r ì f í » « i è<r7ta<W<3>j r é “ ament‘ litros- cenfitam non effe i majorib
» .
facrae Scripture libris ftudiosè levitata eft.
Librum verò qui A&us Petri dicitur, &:
I To x& t ctìiTov àvo/MLopùw O jzJy tA io v , 1 r ó T i
Aey>$fJ09 CLUTOÙ wpvypuc, ríc¿ x.ctAöfievlto
A9toí(5íAu4íi'> y y oA oùç 09 xaôoA/jcoTi iopiey 71a-
vcl’ om (¿n-rt piírre î^ Ô ’
Evangelium ejus nomine inícripcum, Prædicationis
quoque & ReveJationis ejuídem
libros, pro Catholicis feriptis nunquam efíe
conftat : quandoquidem nec vetui
/ w 7TS ¡ x x t w t m b o v y f o t p á s , rm s « i j 5 ^
a atw fxjfim .ro tu tfrv tío ts . 't i^ ií t n s S i ■?
•arpoíípi» Trntiao/w^ auy m i . s 2 ^ g . S t ^ i s
aiyts T V jqp x t°ms à**A>|«<tçtxây avF
y ^ t p ím t a m i a í s x .é xp lu / ¿ ) - r fy f k r n X t y u ly a y '
Scriptorums defumpto ex iis libris teftimo-
nio ufus fuit. Porrò procedente deinceps
opere diligenter indicaturus fum uná cum
fucceffionibus Apoftolorum, qui fubindé
Ecdefite Scriptores, feripturarum de qui-
bus ambigitur, autftoritate fint ufi: & q u æ -
mva t í r¿k¿ T $ f cySlaJlyixav xtxf o^utXoytvfiévm 20 nam illi tum de feripturis Canonicis & om
n i l im r r in (» n ( l, r a r a K . i» n . n . ________
% cL < pw y x c q oave i f è } r r $ f f i i i r o i f n a v . c l ó t v i í é í -
piflcq. Â.AAÀ TO. f£p ovoficc^ójidpcL ï l e i ç o v a>v
3 pila» platico yvyjmav eyvay ’Q i ^ Á l c u , ¿ 3
T015 TraAcq 'GrpeaQvTtpois ofÁoKoytípiítluty to c c c S tm .
mnium confenfu receptis, tum de iis quæ non
funt ejufmodi, in fuis libris pronuntiaverint. ^
E t hæc quidem funt quae Petri nomine cir-
cumferuntur, ex quibus unam duntaxat e-
piftolam ab antiquis etiam patribus pro
germana habitam effe cognovi. 'Pauli vero P/0^
V a l é s i i A n n o t a t i o ñ e s .
I Ta, 7t Atyó^av xòrS xtyw/j*a, $ rìjn xuìitffyjlu/ "¿¿m-
Miror quod hic Eùfebius dicit, Petri librum qui
xifv ypx dicebatur; éjufquè Appcalypfim à nemine vete-
rum presbyterorum citari. Certe Clemens in libris Hypo-
typofeon, Petri Apocalypfim laudat, tefte ipfo Eufebio in
cap. 14. lib. 6. Quod fpe&at ad librum qui »«py/*«, feu
prxdicatio Petri dicebatur , citatur etiam ab eodem Clemente
in libris Hypotypofeon, live in excerptis Theodoti,
ut dicemus ad cap. 14. lib, 6. Origenes quoque in tomo 13.
expofitiónum in JoannisEvangelium, mentionem facit huju
s libri, 8c ex eo proferì teftimonium ; fed utrum liber.
ille genuinus fit, an nothus, an mixtus, alibi fe difturum
pollicetur. Vetus au&or in traftatu de hxreticis non re-
V à r i o
a Afmpxv cim evituirmsv ] De hujus iècundx Epiftolx
authoritate dubitatum aliquando fuilTe à nonnullis, teftan-
tu r veteres. Primus Origenes in explicat. primi Piàlmi Davidici
; deinde Euièbius ; 8c poft illos Hieronymus in Catalogo;
ubi 8c rationem addit cur dubitatum fuerit, nem-
. pe ftyli diflònantiam à priore Epiftola. Verùm hujus ar-
gementi lòlutionem iplè Hieronymus fuppeditat in Epifto-
la ad Hedib. quxft. 1 1 . his verbis: Du e Epiftola qua finant
u r i e tri, ftylo inter f i & charailere diferepant, ftruHuraque
verborum. E x quo intelligìmus pro necejfitate rerum di-
verfts eum ufum interprelibus. Sic ille, diflònantiam Styli
rejicieqs in diverfitatem interpretis, id eft, fcribx, quo pro
tempore Petrus ufus fuerit. Aliter refpondet Cajetanus,
idcirco negans firmum eflè hoc argumentum quòd unum
atque eundem hominem diverfi ftylo quandoque fcribere ex-
perientia teftetur. Alii tarnen hanc chara&cris diflìmilitu-
dinem non agnofeunt, adeo ut etiam Magdeburgenfes af-
firmcnt, Stylum hujus Epiftol* cum priore valde fimilem 1
fibi videri. Qua in re nos Catholici facile iis aflentimur.
■ Eflè autem hanc Epiftolam facram 8s canoni*-
f am» nobis ctìnfirmant ahtiqua Concilia Laodicenum Se
Garthaginenfe tertium, in. quibus Catalogo Sacrorum li-
brorum adicribitur. Item quicunque alii Scripturaruin Ca-
talogum recenfuerunt; ut Arhanafius in Synopiì: Auga-
ltmus lib. 3. de dottrina Chriftiana, cap. 8. Innocentius I
in Epift. 3.ad Exuperium : 8c Gelafius I, in Concilio LXX
Epifcoporum. Sed 8c alii Patres tarn Grx ci quàm Latini,
inter quos Origenes Homil. 7. in Jofue, & Hieronymus,
xuultis locis frequenter ex hac Epiftola, tanquam Scriptura
baptizandis, quem Nicolaus Rigaltius edidit in nptis fuis
ad Cyprianum, hunc librum ab hireticis confiétum effe
teftatur. Eft autem adulterini httjus, immo internecini babti-
fmatis,fi quis alius auStor, tum etiam quid am ab iifdem ipfis
hereticis propter hunc eundem errorem confici us liber, qui
infcribitur Petri pradicatio. Denique La&antius in lib. 4 .
cap. 20. hujus libri mentionem facit.
2 Tipaiìstnìi Sì Is /fBfiWj Pefllme hunc locum interpretati
funt Rufinus & Chriftophorfonus, ut eruditus leiftor facile
deprehendet, fi utriulque verfionem confulere voluerit.
3 n*p«É Tati -Tmtej oifitrbVTT^ii ¿/voioyvpsirlv] Codex
Mazarinus^ ac Med. cum Fuk. 8c Savil. fcriptura habent
ai ftQXoyn [v tvu/J,
Sacra, proferunt teftimoniä. Guil. Eftius, proxmio in hanc E .
piftolam Whitbeius autem,argumentis ex ipfa Epift. addu&is»
probat auétoremSejus fuiflè Simon. Petrum, non Symeone
Epiícopü Hieroíblj^mitanú, quod Grotius falsò exftimavit.
b Tay t7nx.tx.Xi¡iviym x ù t d S J Actus Petri, quo-
rum meminit Origenes T om. 20. in Joan. Evangelium,
quod, adverfus Hxreticos qui eo utebantur, falfitatis redarguii
Serapion Epifcopus Antiochenus, apud Eulcb. lib.&
c. 12. Apocalypfìs, live Revelado, quam fuo adhuc tempore
in quibufdam Palxftin* ecclefiis femel quofannis, die
icilicet Parafceves, legi folitam réfert Sozomenu's, lib. 7 .
C. 19. Judicium Petri memorat Rufinus, in expofitione
Symboli; eundem tarnen libellum cum Herma live Paftore
facit. Apocryphorum Petri fragmenta videre eft apud
Clem.AIex. Strom, lib. <5. p. 269__ 288. Combefif. pag.
2 ió . Theodoti Epitom. p. 809. Origen, in Matr. c. 13. hi
Joan. T om . i4 .G r e g . Naz. Orat. 1 6 .8c Epift. I. ad C xfa -
rium fratrem. Damafcen. Parai, lib. 2. cap. 16. Maximum
Serm. 1 6. de confuetudine. Autorem libri de rebaptizan-
dis Hxreticis, Cypriano co x vum , inter ejus opera, p. 142.’
E t quidem h s c Spuria vetufta funt, x v i, ut videtur, Apo.
ftolici; faltem proximè fdquentis. U t verò femel hoc
obijer notem, primis Ecclefix feculis multa hujufmodi^t«/-
ot7n^»<f)u. circumlata flint, àb Hxreticis ut plurimum con-
fléta, qui ex venerando Apoftoli alicujus nomine nugis fuis
authoritatem conciliare fátágebant. Hinc conficta paflìm A-
poftolorum Se Apoftolicdrum virorum Evangelia, Tradi-
tiones, Revelationes, Anhttnccc^ùtj Scc. Cave Vol. I . Hiß.
p i f . voce P E T R U S .
M 2 T v