E P I S T O L A ,
riam attente perlegerit| non ftatim pudore fuftiifus, erro-
rem fuum illic damnatum agnofcat, feque velut membrum
à reliquo corpore præcifum defleat ? Etenim cum Eccleii-
aftica hiftoria nihil aliud contineat quam Apcftolicarum le.
dium perpetuam fucceflìonem, Epifcoporum libi mvicem
fuccedentium feriem; illuftria denique Doctorum & Mar-
tyrum pro pietate certamina: ex quibus hi quidem furo-
rem Gentilium tolerantiæ fuæ fortitudine fuperarunt : uh
vero hæreticorum qui adverfus Ecclefiam infurrexerant,
perverfa dogmata fcriptis fuis confutaverunt : quicumque
ex hæreticis ad hujus hiftoriæ lecfionem oculos atque ani-
mum intenderti, fateatur neceffe eft, fe ab illa Apoftolo-
rum fucceifione, ab ilio Doètorum & Martyrum grege,
ab illa denique Epifcoporum commumone prorfus alie-
num effe. Quippe ab iifdem illis Apoftolorum fuccefton-
bus, qui eafdem adhuc fedes & Cathedras obtinent in quibus
olim Apoftoli federunt : ab illis ipfis qui Novatianos &
Donatiflas & Artemonis feéfatores condemnarunt : fuum
quoque errorem pari fententia condemnatum intelligunt.
Pudeat ifotur illos oportet erroris ac novitatis fuæ, quoti-
efcumque in hiftoria Ecclefiaftica tanquam in fpeculo veri-
tatem confpiciunt & antiquitatem, dogmatum fuorum errori
novitatique repugnantem. Atque hæc obiter dièta fint
de Ecclefiafticæ hiftoriæ præcipua utilitate, cujus potiffi-
mum caufa, novæ hujus editionis mihi à vobis cura mandata
eft. Nec vero folum Ecclefiæ commodis, fed & eru-
ditorum omnium votis hac editione confuluiftis, quorum
plerique partim Græci contextus mendis ac vitiis, partim
Latinorum interpretum erroribus, ab Eufebii noftri legione
haètenus deterrebantur. Ac ne quis forte minuendæ
aliorum gloriæ, meique operis predicandi cauià, iftud a me
diaum putet, doaifllmi hominis teftimonium hic appo-
nam, qui ante hos oftoginta annos idem de greca Eufebii
editione deque Latinis interpretibus judicium tulit. Is eft
Toannes Curterius; qui inEpiftola quam Panfienfi editiom
præfixit, Joannem Rupefucaldium alloquitur his verbis.
« Si in iftam Græcorum hiftoriæ Ecclefiafticæ auètorum
editionem
“ editionem intueamur. Qyid enim ea unqiiam editum de-
“ pravatius ? Id ego fepe ante annos fex, qui Greca ejus
« ledione delectarer, cum eflem expertus ; & Rufinum
“ cujus tempore nondum ita corrupta fuifìè exemplaria
“ crcdatur facile ; Mufculum denique ipfum in confilium
« adhibuiifem ; tantum abeft, ut eorum verfionibus firn ad-
« jutus: ut ilium (quod merito reprehendit Hieronymus)
£c in Eufebio reddendo parum integre fe preftitiflè ; &
“ hunc non tantum mendofi exemplaris Greci vel leves
« errores non animadvertifte, fed fuos m verfionem infini-
“ tosr partim ignavia, partim de induftria, ut fuis partibus
£c faveret, invexifle deprehenderim.” Et paulo poft de
Chriftophorfoni interpretatione ita pronuntiat. « Ejus li-
££ bri emendationes utilitari publics tandiu non invidiftèm,
££ nifi promiflàm Chriftophorfoni interpretationem etiam
££ exipeètandam cenfuiflem. Sperabam enim, quia bene
“ doètum hominem & Catholicum effe, deinde bonis
££ exemplaribus adjutum fuifle audiebam, non preclaram
££ modo & tutam verfionem aliquam emiffurum, fed in
££publicati codicis Grxci emendationem (quod folet ab
££ interpretibus omnibus non omitti ) variarum leètionum
££ & correctionum Annotationes adjecturum. Verum lon-
“ ge aliter accidit atque exipeèlabam. Siquidem ut de ejus
££ editione hoc folum nunc dicam, quod piam quidem
£c & Catholicam, fed inchoatam potius quam exactam
££ aut perfeètam multis rationibus credi par eft: fic me-
££ liorum codicum quibus ipfe ufus eft, exiguum aut fere
££ nullum fructum ad multos redire video, cum quantum
£c eos fecutus vel immutarit vel addiderit, fuis locis, ut
££ decuit, five ad Grecorum reftitutionem, five ad fidem
££ verfioni fu^ & auèloritatem comparandam, non admo-
££ neat.” Petrus quoque Halloixius, vir inprimis eruditus
ac diligens, in Tomo 2. quo illuftrium Orientalis Ecclefia;
* fcriptorum vitas complexus eft, in Notationibus ad vitam
S. Hegefippi, cap. 5. de Joannis Chriftophorfoni verfione
idem quod Curterius fentit. ££ Uno verbo, inquit, omnes
cc fere errores Chriftophorfoni, qui funt non pauci, adhas-
££ rent