1 0 1
Sæ c .
Vaticiniutñ
de Imperatore
inde magiftratus Judaeorum rati, id quod
erat, divinum quemdam effe hominis motum
atque afjlatum, eum ad Prasfidem Romanum
perducunt. Apud quem flagri.s ad oflìum
ufque denudationem laniatus, ncc preces nec
lacrymas ullas effudit. Sed quantum maxi*
me poterat -flebili ac lugubri modo vocem
infleciens, ad lìngula verbera accinebat : Vas
vas Hieroíblymis. Aliud edam majori ad-
miratipne dignum ab eodem feriptore me-
moratur. Oraculum fcilicet quoddam in
facris libris repertum fuifle, quo praedice-
ex o-
riente prof
s lì uro.
Ffalm. x.
Ffalm. l8.
Voi ap^ovrg?, 0*5§ò SbU/UCVlCéTepOV É w j T o xjvjj- i
(jJl ToivtyoSi cLytìmv etvTov l^n t 'PaopicuoiS
16Trappoli* hQct pUCTl^l Ò<ièCCV jrtìULVOfdpQSì 80 ^
ijtgTgooii» oùr* eSìwpuoiv’ glAA* as ditto picthiga,
5 T Ìa ) (p&jvw oho<pvpTiKù)$ •ffctpè'yx.htvav, fQ & s exa.qffl
OL7&xéjLVcLTO '7rÀ)J>W'i cCl oCÌ 'hpO(TD\V¿¿Oli. 'èTipOV £6
77 TV7V <©^£.<5V^ÓTgpOy 0 etOTOS 150/3«
3 XPWP'M 7170. <J>otO%G>|/ Ctf /epois yge/lflfJAOlV 6CpH<^ ^
'S^ié^OV.^t, ¿ 5 T 7tCtt/>5V OK,«707 3 <*7T5 T* *£0>- ^
batur, illis circiter temporibus quemdam ex 1 0 ^ 5 cturav v ì i o-pi^i £ oìxupÒpys’ % clvtos f i é t t i
ipfortim finibus praFedum orbis terrarum O iW a i i r a i« 7nvAr,pSc£m » ¿ ¡AM n . ¿AA’ °0 y
imperio potiturum. Quod ìlle quidem ieri- « , ^ \ . /
ptor in Vefpsfiano expletum effe exiftimavit. >* g j i J W * J R “™ Pfflfzra«-.
Verum Vefpafianus non totius orbis terra- ilKjciÌTepw J ’ <£» lari t Xezs5» ir a k e n i , at(ys 'op
rum» fed Romanurn duntaxat imperlimi ob- ¿iptiTo x jz s i T y riaTpos' arnicro^ arctp’ IfwiT, xsù
tinuit. Refiius ergo id refèratur ad Chri- r * n./ >//\ . v . a 1 -\ . W$8È
ftum, cui diftum eft à Patre : Pullula I me , ' * ^ OT ™ Tj “ f
& dabo tjbi gentes ha?reditatem tuam, & *8Tcc r ^s* V d» avrò d* emto
poÌTeffioDèm tuam terminos terra. E t per <ry xoupoS ¿5 7iacraM ^ yw èJ>ÌA0ejr 0 CpQóyfis T $ f
cujus Apoftolos; circa idem tempra inomnem ; ~ ’A w ) i 'Affl», £ * Tà v U n c t S j o i x B ^ J
terram exierat ionus, & ad fìnes orbis terra- \ t/ „ . , ~
rum verba pervene;rant. Tct" P 'W ^ *wT»r.
C A P U T IX. k e í a A a i o n ©'.
De Jofipho, & de Ubrii quos feriptos reliquit. Hegi Iüictottö, Xj d>v xotTeÁÍ7FS (njyjp&fifici'mv.
Hue refer T ) o R R o his rebus tandem ad exitum
Flicephor. perduàis, rationi confentareum vide-
T l ’ 2*8' tur J°^eP^° ipff> qui hiftorias quam
T T F Il T U T Oli TTcttrili, &£lOV ^ OtUTOV T ’iüiöTI- fe
’*~J <7109, TOiJZtuféc, TM Ripeti OVflCíSÁt]¡tâj/UW
Valesii Annotationes;
ï 0/ ¡¿pxentfj Id eft magiftratus templi & pontifices &
feribæ. Hi enim erant magiftratus Judæorum, penes quos
erat juriidiâio.
x '’Empxor] Rufinus Judicem vertit, refle. Ceteri interprètes
PræfeÎtum interpretantur, gravi errore. Is erat
Albinus Præfes & procurator Judxæ. Reite igitur Mufcu-
lus Prælîdem Romanum interpretatus eft. Quod idcirco
monendum exiftimavi, ut le â o r agnofeat. Mufculum ple-
rifque in locis felicius vertilTe quam Chriftophorfonum.
V
a Xgrxr/Aor ma. Qetaxa»] Percrebuerat Oriente toto vêtus
& conftans opinio, effe in fatis. ut eo tempore Judaea prof
e t i rerum potirentur. Id de imperatore Romano, quantum
eventu, poitea praediàum patuit. Judsi ad fe trahen-
tes rebellarunt. Sueton. irt'Vefpafiano. citante M . Shorting.
Jam tandem Hicrofolymis extrema omnia expertis, audia-
mns quid Jofephus de hujus urbis origine & variis cafi-
tu s breviter commémorât, debello lìb.VII. cap. 18. 'E«A»
p u utuì 'U^nXvf^a, Ita quidem Hieroiolyma capta
cft, fecundo anno principatus Vcfpafiani, Septembris
meniìs odiavo die. Quinquies autem prius capta, tunc ite-
rum vaftata eft, Ægyptiorum quidem rex Aiochæus, &
poft eum Antiochus, deinde Pompeius, & poft hos cum
Hcrode Soffius captam urbem ièrvavere. Antea vero rex
Babyloniorum ea potitus excidit, poft annos ex quo ædi-
.ficata eft mille treceutos ièxaginta, & menfes oéto, & dies
/ex. Primus autem conditor ejus fuerat Chananseorum dy-
nalta, qui patria lingua Jufius appellatus eft rex j erat quip-
pe tralis- Ideoque iàcerdot.ium Deo primus exhibuit, &
fapo edificato Hiero/olymam civitatem vocavit, cum ante
Solyma vocaretur. Chananseorum quidem populo rex Ju-
dæorum David pulio, colendam fuo populo tradidit: &
quadringcnrelimo feptuagefimo odiavo anno poft. à Baby-
loniis everià eft. A rege autem Davide, qui primus Judaeus
in ea regnavit, u/que ad id quod Titus fecit excidi-
um, anni mille centum ièptuaginta novem. Ex quo autem
primum condita eft , ufque ad excidium, anni duo millia
centum feptuaginta feptem.
b Au-nv t ’¡¿tnjmiv] Flavius Jofephus, nobilis Hebraeus,
patrem Matthiam, icu Mattathiam habuitj Hiero/olymis
natus anno Chr. 37. Patcrnum genus longa fèrie ex ordine
facerdotali, idque ex prima vice rat tlxoamasctçat, mater-
num ex regia Hafmonæorum familia duxit. Sedia erat
Pharifeus, ièd in liberalibus ftudiis enutritus. Anno 63 Ro-
mam pctiit caufam fàcerdotum quorundam adturus. Re-
verfus in patriam, bello & fèditione tunc labor^ntem, dux J
3 *£2$ ¡cm r?5 % a ^ etuTuy 7)5] In codicibus noftris
Mat. Med. & Fuk. hie locus ita legitur ac diftinguitur
¿hd 7s xapai 71? auvaii, ctf%i Is 01'»ov/jttttK. Atque ita legitur
apud Jo/cphum pag. 961. Nicephorus quoque eandern
trajedlionem retinuit, quamvis Jofephi verba paululum
immutavit. Porro in codice Regio ac Maz. v i acuitur-
Neque id in hoc iolum loco, fed Temper in iifdem libris
ita fieri obiervavi, licet nulla fit iiiterrogatio.
I O R V M.
Galilsorum fadtus e ft, ubi prxclare 8c Fortiter le geffit,
donee capta a Romanis Jotapata, capitur St ipfe: tandem
a Vefpafiano vinculis folutus, libros de Bello Judaico d
obtulit j ob quos, & propter eruditionis iamam, & prse-
cipue ob Vefpafiano imperium prxdidtum, ftatua in urbe
Roma donatus cft. Quin 8c libri ab eo confcripti in Biblip-
theca publica collocati. Qui plufa de eo vult, adeat vi-
tam ejus a fcipio confcriptam. In vivis adhuc erat anno
Chr. 93, fed quid de illo exinde fadtum fit, non liquet.
De ftylo ejus talem fert cenfuram 0 x.Q*vx.a7u-ni Photius:
Kuictgos t v ppuojt ■ — Candidas ills fermo, qui ration
um pondns atque momentum cum puritate ac jucunditate
exprimere pojjit. In concionibus perfuadendi v i pr edit us eft,
ac gratiofus, turn etiam cum fuadet opportunists orationem
in contrariam partem fleElere. Dextre quoque ac copiofe en-
thymematis in utramque partem utitur, fententiafque, f t quis
alius, adhibet. Oration!.injuper affeHutrt imprimenai, & con-
citandi motus, tofdemque mox leniendi eft peritijjimus. Bi-
blioth. Cod. 47 Diligentijjimus, inquit Scaliger, (ptXet-
XnitfKrvi omnium Scriptorum Jofephus, de quo nos audaHer
dicimus, non folum in rebus Judaicis, fed etiam in externis
tutins illi credi, quam omnibus Greets Qp Latinis quippe
cujus fides & eruditio in omnibus elucet. Proleg. in lib. de
Emendat. temp. Cave Hift. Script. Vol. I. pag. * 1 . Plura vide
in ejus V o l. II. p. 16, 8cc. ubi inter alia, Jofephi teftimo-
nium de Chrifto contra Tanaquillum Fabrum acriter 8c
erudite vindicat. De hoc Teftimonio vide Annot. ad fi-
nem cap. X I . lib. I. Opera Jofephi propediem editurus eft
vir in republica literaria clariffimus Joannes Hudfon S.T.P.
Oxonienfis, Bibliothecse Bodleianae Prxpofitus. Jofippus
ifte, qui fe Gorionis filium dixit, Judxus aliquis, Gallicae
gentis, ex agro Turonenfi fuiffe, 8c poft annum Chrifti
iexcentefimum fcripfiffe vidctur Scaligero, Triher. Flench.
cap. 4, 5. cui fere per omnia fuccinit Voffius, de Hiftor-
Grec. lib. II. cap. 8. Scripfit Hebraice compendium quafi
quoddam FI. Jofephi Hiftoriarum, Adta JLXX. Interpre-
15PigMp
y fn v J p tL «™ , ày»o- pr* minibus.habemus, tantum adjumentbm S * at. JVAoi .de oroA» «.urns it, raw \éyn Sii. “ fltulit, quis. & unde, quove genere pro. I
i ’lamtms ’ MaiJaSia iraTi, !£ ¡ecíús. S03'“ fuerit, exponere; Id verò etiam ipfe
a r a i l i 'Papains -TnXtpiims to! irpS™, ¿ M am r h i í i f . loquens. hls Jofephus
tt % > »y > //-* 1 . l3tta.thic nliusj natione Hebraius* domo
uK fji a tu s a f t Hierofolymitauus; ex numera Sacerdotum!
Ot.wo xou/ioj Ia J& i« y « a ^ f i oms o/juAí- qul & init¡° adverfus Romanos pugnavi, &
tro, aA A a ¿ o ^ t ! 'Papaiois yiyrni i n e ’¿ Ü i - pollea geftis neceffitate coaflus inter*
%.í&TOí- 'as aútraV ^ iraSéoi i r J b ú m s ’ñ i ■? mm n r ^ ñ r .T niUnV '-nC temP°™ Jud* ° -
'Papcu a, ^ t e iT c q a d x iu s ' rù s S ì ¡rwiRc&eV larium fuorum,™d etiam Romanorum^udìI
(gss a u ra \o¡os ^iSAioSdxíis agmBiwctj. ¡ tos Jv! ro qio: aáei)mt ipfe quidem in urbeRomafta-
acam.» t Ub Ia J ltVw J^ouoAojiai' c i oAois e iW í lla ^°natus fit, libri ,verò ab eò confcripti
ASt&eéSXifTcq ovyfepppoLm. ^ J>’ TS v~T “ “ bl,otheca publica Fuerint collocati. Seri-
! „ U ’ I v A - À / f H i , pfit a u t?m antiquitafe quidem Judaicas v i-
, IyJRixeJ ■mSu/u,, c ejíia. Aojnis- à y ginn libris: hiftoriam verò' belìi Tudaici,
fiovov ry EWnvavj aAAct ¿ tm notT^ia <pwy ^ Romanis fuá «tate geftum eft, feepScuvaj
a im s ta u r cSpa .p np S, a P À - .y t S i i l a 15 ptefIV y oIumin¡bus coàrplexus eft: quam
r i S u n t i ¿ B H B A a¿Tg i H H “ f ° Ì )j um:.G r» e^ etiam patrio fermp-
« t n ' ' l i ? . ? , V e d ne ab k ed,tam effe teflatur. Dienus omni-
, % * ^ f Í8ÍV-‘®» p l o r a i - no cui & hlc & in ce.teris fide! habeatur.
■ras' e t Oli g a n t fpm u 'Attimo, rò» ^ a p - etiam duo ejufdem libri de Judaeo-
3 panxB! ‘¡uS'alm -nmujíSi * trtwT¿£«.nu. AÓ- ? ” vetufiate letìu digniffimi. In quibus & gn| _ /ih. , m ,/^ v ,1 ^ . I Apiom Grammatico refpondet qui illa xtatp
y t m am jD % or/ioi a A A a i , 01 ¿ zo volumen adverfns Judaeos compofuerar, &
corroí Tci 'KcL'tqia, T y ItíSitioúv é9v&$ S'H’u^Èìjcrcif. nonnullis cjui Judseorum origines perinr
y ia s c i Tct a n a iip a f iu B p ì t ? A s y p in s ira- t * calu,??n,ari tentav^rant. In priore autem
AarSc ~ borum librprum, numerum iàcrorum volu-
Aíüas^-rtü etnaMmuì mOijei, -nva v o f mimim quibus.vetus Teftamentum confiar,
EG©uoiii iia fn/pr im , às ¿v l | -¿ex^ fls qu!Enam apud Hebrsos extra qmnem
J iW , a 'p ip a n ^ ■ z j I T * 0*
K E í A A A I O N I . . C A P U T X.
f o O t o s t § £ Sei®, pn pA t& p /3i£alai Qatmdo id,m ,Jcfipbm. divmimm ìiM um
1(¿OYI7IO$. meniionem fecerit,
Q fu t e * * h i 0vi à n B & d a i s ia t i ¡ u t im p - A p V d dos; inquit, nequáquam innu-
5 «¡Jara» ¿ p a l p i t a r ’ Jilo J fiora atpos t Ó i ì j o " ^ " merabiliseft librorum mùltitudo difm
on HÌOSp , m S v a n è s 'éystm vpoia ria) àia- MHBB S I i HHR n~ / duo duntaxat & v ^igint i.r el,i.bPrui.g, n'taoiitniuus® p Ertetei- ^¡aipv, r» Svutm 5«« OTTOfiUftera. )gt| T y - riti temporis hiftoriam compleiftentes, qui
rat ttim pS/j ’di ri Màiiaius, a rat -n ió- tae.rit0 ereduntur divini. Ex his quinqué
/¿ss a n e liv i Ü RpB Z.ù ' 8 / fiuidem funt Molìs, qui& leges continent,
pas mwxi S Tlso+n ayBpasnytap &. Feriem rerum gefiarum, .1 cor.ditu gene- .
òoo-iv, f i s x & clvth i ì KOutÌÌs. y tos o xpwòf 5 5 ^uman‘ ufque ad ipiìus Moiìs interituiri.
6 '¿ 7io\èi7n i 6r a % ù d m oXiyv 1^ 9. dorò h ty¡$ Atque hoc. fpatium temporis tria propemon
S S jSH | /. .~ , ,, x p dum annorum millia comprehendit. A Moiià
Ma im a s tsXojm p tX t i rus A p T O ^ o u fotT autem interitu ad imperium dFque Artaxer-
V a l e s t i A n n o t a t i o n e s . -,
» MarìuB-iis mxji] In còdice Regio legitur MurS-iv. E t ita
apud Jofephum in libro de vita. Tua & in procemio hiftoriarum
belli Judai'ci. Apud Sophrònium quoque in libro
de icriptoribus Eccle'fiafticis fcribitur 'lan,zr<^ MctrS-ig vtós.
N e c aliter yocat Sozomenus initio libri primi.Rufinus quoque
Matthiam vocat patrem Joièphi. Jofephus, inquit,
Matthie filius, ex Hierofolymis facerdos. Ita fcribitur in
optimo codice Parifienfis Ecclefise.
a 'Ey izrm Aoyoi? J Fofteriòr vox delenda eft', quam nec
Regius codex agnofeit. Subauditur autem myfpufn/Aeuht, A tque
ita legendum eflè apparetex iis qua: fequuntur,* é ,& c .
3 Fiwru\cu%t. Xtyot] In Niccphorò fcribitur AÓy«?. Quod
confirmare vidctur Jofephus, qui plures libros contra Ju-
dxorum gentem ab Apione fcriptos eflè teftatur. Vulga-
tam tamen fcripturam tuetiir Hieronymus in catalogo, ubi
de joièphi fcriptis.
, 4 T«c Tmtgixj Interpretes omnes, Langus fcflicet, Mufcu-
lus, & Chriftophorfonus cum Rufino,patrios rìtus f o infti-
tuta interpretati funt. Veruni hoc vocabulo amplius ali-
quid fignificari exiftimo. Nani Joièphus in libris contra
Apionem, non iis folum refpondet qui Judxorum leges
*tque inftituta calumniati fuerant; fed precipue adver-
eos fcribit, qui de origine atque aritiquitaté Judxo-
rum falfa auaedam commenti fuerant, ut patet ex libro
pfimo. Sub finem autem fecundi libri refpondet Apollonio
, Moloni 8c Lyfimacho, qui de legibus inftitutifc]uc Ju-
dxorum falfa qugedam confcripferant. rmiguc igitur hoc
loco utrumque defignatj antiqultatem fcilicet, & leges.
Notum cft vel mediocriter doéiis, t o i j i * fumi pro anti-
quitatibus. Eoque titulo multi apud veteres exftabant libri}
partim foluta oratiöne; partim verfibus fcripti. Sic Her-
mae Hermopolitx mciguc th? 'Ep//Jtsnóxiw$ iambico verfU
/cripta laudat Phòtiu's ih bibliotHéca cod. ¿70. 8c Horapol-
linis Grammatici -sfei t o t j iw t5 'AAipfctSpiLf. Chrifiodofi
.quoque poeta: plures ejufmodi libros èrtat Suidas. Unicus
hodie liber Codini exftat hoc titulo infcriptus;
q Atío ¿ i ppvec eotòi um>ri] Totidem erant apud Hebrx-
os libri fàcri; quot dementa feu liters, ut dòcet Orígenes
in expofitionc primi pfàlmi, 8c Hieronymus in. procemio
galeato .• ubi etiam tres ordines facrorum volurnìnum
apud illos fuiffe teftatur. Primus ordo legem' continebat;
fecundus prophetas} tertius hagiographa. Q u a cum lofe-
pho optime conveniunt. Seid in hoc differunt, quòd lo-
fephus quidem tredècim libros feèundi ordinis facit, fecu-
tus fcilicet fèriem temporum; In tertio autem ordine
quatuor tantum recenfet libros; aliter ac Hieronymus tum
m ilio procemio, turn iij prxfatione in Daniclem ; qui o d o
quidem propliefarum-libros numerai; bagiographorum au-
tem novem. Sed Joièphus librum Jofux 8c Judicum,
Regum iterrt ac Paraliporiiènòn libros Sc Efdram inter
prophetica voliimina repofuifle videtur; non quòd prophe-
tias con'tinerent, quemadmodum prophetarum libri: fed
ideo quòd à pròphetis cilènt confcripti.
6 fgitgxfay Ixiy«y vmt'J In tribus noftris codicibus
® f lè s s i