8 o
S Æ C.
i .
If*i• 3 -
Jacobus
de fafiigio
templi detu
r bat us-
E II S i , B I I
erravit. E t impleta funt ea q u s apud Efaiam
fcripta funt. Tollamus è medio Juftum»
quia moleftus eft nobis : propterea fruftum
operum fuorum manducabunt. M ox etgo
confcendentes, eum pracipitem egerunt. E t
quoniam precipitatili non ftatim mortem
obierat, fed converfus flexis genìbus orabat
dicens: Domine & Deus pater, rogo ut
ignofcas illis, quia nefciunt quid faciunt :
ll l i inter fe dixerunt: Lapidemus Jacobum
Juftum. Cceperunt igitur lapidibus eum
impetere. Cumque hominem faxis. obru-
erent, unus è Sacerdotibus, ex filiis Rechab
filii Rechabim qui Hieremise fuffragio commendati
funt, contenta voce : Parcite, in-
quit, quid facitis? Juftus orat pro vobis.
Interim unus ex iis, fullo arrepto fufte quo
veftes exprimere iblebat, caput Jufti percuf-
f i t . Atque ita felici martyrio vitam finiit.
Sepultus eft eodem in loco, manetque ad-
huc cippus illius prope templum. H ic
Jacobus turn Judaeis turn G recis locu-
ples fuit t e l f e Tefum verè Chriftum fu-
iife. Ne c multò p ò li obftdio Vefpafia-
ni, & Judsorum captivitas fubfecuta eft.
t A M P H I L I Ñ e r o .
¿ l'TCXììpCùCWLV T T" ’C4 TCù H0W-Ì(£ y i“ *
yçct(/,(AvW cLpcù/xzv t S'ixstwy* o'ii Sb%p*i<ïD$ v\juy eçi*
td jW S i i ytmpatict r tpyav auro» Q<ty>y]uj. a va£ar-
T e$ buy îtjCTsCciAoy T £lx.ûttoK5 Xj iKVyw ctAÂJiÀois
5 Ai0átr»|uV ’iixaSor T Aíxouo». $ ìlp^aiìo Ai8á{ei»
a itò ,, im \ xjt1a£A)|óeií àvréôarer, aAAa 5pa?eis
Í 0i|Xé Tt¿ ^ptafét. Ásyov‘ rtjJSstxstAúf Kuets áte i t x -
Teg> & peí auTOS- V y á f oTJbtat ‘n míérn. um 5 .
XStfeAiOoCoAotun»» aú-re», als i f kplrn T q'S» 'Pillo
j a g * 1(5 'P aja ê e i/ i T3?/’ piapiupuMm ilssm ìe - i
ptpíla m S tlpoiplnv, lx.ppc£t A»>o>»' 3 jtauotxcôej m 3
vmietTê ; eti^loq ostig upxxà, 0 tix.cu.os> xj 4 ÀaCa» 4
i is a ir aù-râ» us 4V y,a<plw s t o |tÎAo» ci» ? y
7Zt) I/AÄ7ICC, IJVêyXÊ 3 ^ ' T J J î JCÉ^CtAîJS Ti$
1 5 AuccaV If ¿tos ¡¡uocpTvpt]<nv' ¿ 5 ’eóct-vjxxy aóror ev 6
T¿) T0,7CCùi ^ 67Ï CCüTOcf » ÇJlA>j TCj) J
vclZ. puiprus Vtos ¿A>jöW ’Iö^Wois T6 *, 7EAA>j<n >€-
'¿Ti ’I jio-ös ó *6&y. ¿ MJÔW Oùeo-jwoiavòs
8 T70Áiop)te7 r l ö iW a y , ctijtyua-Áeú'naa.s « . ¿ t v s , 8
V a l e s i i A n n o t a t i o n é s .
1 ’Ey Tïf'H««/«] Memoria lapfum effe Hegefippum affirmât
Scáliger. Ñeque hunc locum apud Efaïam exftare,
fed in lib. qui infcribitur Sapientia Salomonis cap. 2. Sed
fallitur ipfemet Scaliger qui Hegefippum temere reprehen-
dit. Revera enim hic locus legitur in Efaïa cap. 3.
T Jíi&íte»» ou dbyorfívi i/Aλ iú ‘ itU iw t o T spya* dòm
i <p¿yormt. Ita quidem legitur in Editione Romana. Ve-
rùm Juftinus in dialogo adverfus Tryphonem diferte tefta-
tur, in editione L X X . Interpretum feriptum fuiffe ’¿çufS/j
.T ¿íxtuey, pro quo Judai'ci interpretes WsmfS/j verterant.
juftini leâionem confirmât etiam Tertullianus in lib. 3.
contra Marcionem cap. Venite, inquimt, a u f eramtts ju ftum,
quia inutilis eft nobis. Sed & in eo fallitur, quòd
apud Rufinum pro Eíaia Hieremiam feribi dicit. Porro He-
gefippus hunc Efaïæ locum quem dixi, in mente habuit
paulo fupra, cum diceret, Jacobum à prophetis juftum
effe appellatum. wn ¿í>(cp,i<&’ , ¿5 oí «v&fîi'mi o>¡xSoj
<afei «wTstf.
2 Tiotí 'PajaSsi/úJ Meritò Nicephorus hæc duo vocabu-
la expunxitjUt jampridem notavit Scaliger, tum in animad-
verfionibus Eufebianis, tum in Elencho Trihærefii cap.
Sed tarnen cùm apud Rufinum legantur, & in omnibus no»
ftris exeníplaribus exftent, ferri commode poffunt. A c fi
rem attentius expendamus, non funt ita inepta atque infilila
ut putavit Scaliger. m» isptu» m» ¿iS» Cto S
* P U n u s ex facerdotibus de filiis Rechab filii Rechabim.
Idem enim eft ac fi d icere t, unus e x facerdotibus,
filius Rechab de genere Rechabitarum. quæ poftre-
’ma verba confulte edita funt, u t Rechab pater illiiis facer-
dotis » ab ali is Rechab diftingueretur. Plures enim eodem
nomine appellabantur Rechab : verùm hic de quo loquitur
Hegefippus, erat ex ftirpe Rechabitarum illorum, de qui-
bus locutus eft Hieremias.
3 n ewtm&f ú oroitm'^ Epiphanius in Haerefi 78. non
à Rechabita fàcerdote haec d ià a eile fcribit, fed à Symeone
Clopæ filio, qui Jacobi jufti pirater patruelis erat.
4 AaÇa» uç etzr’ etù-m» *«5 tu t K»a<ptu» to %vXov J Hate
verba duobus modis conftrui póffunt: nempe hoc modo
«5 7iç car ccùtuv, Xcc£a» 70 t yvccQta» | vXo». Id eft unus ex
illis arrepto fiillonis ve£te. Aut in hunc modum, 715 «ar*
tiVTu», tïi t2 yva/piu», XeeJod» 70 |uA«y. Quam diftinâionem
iècutus eft Rufinus. ita enim vertit: E t unus ex ipfis fuüo,
arrepto fufte, in quo res exprimere folent. Ñeque aliter ce-
teri interpretes. Atque hunc fenfum confirmât Clemens
Alexandrinus in libro 7. Hypotypofeon, ubi Jacobum à
fullone interemptum eflè fcribit. Verba dementis haben-
tur fupra in cap. 1. hujus libri. Apollonius Collatius in
lib. i . de Excidio Hicrofol. Jacobum non fullonis v eû e,
fed iècuri percuflùm interiiffe fcribit.
5 Ta |uAav c i » àmiriiÇe t o ¡f a lte tJ Hieronymus in
libro de fcriptoribus Ecclefiafticis hunc locum ita expreflìt:
TuUonis fufte, quouda veftimenta extorqueri folent-, in cerebro
percujfus inter Ut. Hieronymi verba graece ita vertit
Sophronius, TtS 71 x»*<pnctS cWriÇ«»
ttajum. Mufculus quidem Eufebii locum ita vertit, unus ex
fullonibus arrepto inftrumento quo veftimenta excutiunt ac
purgant. Langus verö Nicephori interpres fic reddidit: E t
fullonum quidam. ligno quo veftes complanabat arrepto. Mihi
quidem magis placet Rufini & Cnriftophorfoni expofi-
tio, qui veftes premere feu exprimere interpretati fupt. Id
enim fignificat v o x mdjt»» ex qua fit 7new&to», quod eft
latine prefforium feu praelum. Duplex fuit fullonum officium.
Nam & macubtf eluebant e veftibus j & eas deal-
babant, ac fplendorem iis conciliabant. utebantur autem
ad id prefforiis feu prselis, ut notavi ad lib. 28. Amm.
Marcellini pag. 366. Porro in^ manuferiptis noftris Maz.
Med. ac Fuketii fcriptum eft "iamnify.
6 "E Jxtyav cun 0» c i tzS toztoTJ Ita quidem codex Regius
quern fccutus eft Stephanus. Verum reliqui tres, Maz. fei«
licet Med .a c Fu ketii, aliquot voculis au&iöres funt hoc
modo, iJxTpav a.070» bn rtf Tozra yntpft TtS »ota. Quam
quidem leftionem confirmant Nicephorus ac Rufinus.
7 ’'Eu ccvtS ¡i -piXri fifet impft TtS y«S J Quomodo fieri
poteft, ut hic cippus (id enim fignificat mM, u t fupra no-
tavimusj & hoc Jacobi fepulcrum adhuc permanferit poll:
urbem ä Romanis excifam ? Sed neque verifimile eft quod
ait Hegefippus, Jacobum juxta templum fepultum fuifle.
Nam Judari extra urbem corpora condebant, ut colli-
gere eft turn ex Evangelio, turn ex fepulcro Helena; Adia-
benorum regin« , de quo fuperius locuti fumus. Merito
igitur Rufinus totam hanc pericopem in verfione fua pr«-
termifit. Hieronymus verö in libro de fcriptoribus Ecclefiafticis,
cujus maxima pars ex hiftoria Ecclefiaftica Eufebii
noftri defumpta eft, haec Heeefippi verba interpretans
ita emollivit: T it ulurn ufque ad obfidionem T iti, & tilt imam
Hadriani, notifjimum habuit. Ubi tarnen illud probare
non poffum,quod de ultima Hadriani obfidione dicit. Nam
in eo fecutus eft errorem Eufebii, quern jampridem alii
confutarunt. Porro Hieronymus titulum dixit > pro eo
quod in graeco eft wM>• Eodem feniu wXn dicitur in lib. 2.
Regum cap. 18. ubi interpres titulum vertit. Ad quam
vocem in vetuftiffimo codice Mazarino hoc fcholium ad-
feriptum inveni: on i ^Xij outyi »» uu9p<p<&',
bnypcttpw *%>» 70 o»ofX>cc 70S TtJuf/jfiftn » >(ftf in
»0» ot jyoifictfoi cv 70<5 f/i»n//ici<n» etotu » Xi&xs ifWffjy, j@tf i,
^ufsj^tctsn <4v uoToii yputpnm», >t to mtp/>iiö» & fzevpS iy%t-
pft-rhsm». Sciendum eft columnatn hanc nihil a liud fuiffe quäm
lapidem informem, in quo nomen Jacob i illicfep ulti erat in-
cifum. Unde & Chriftiani in fepulcris fuis etiamnum lapi-
des ft at uunt : in quibus aut lit er as infer there, ant cruets fi-
guram infculpere confuevertint,
8 n#Aiopx.ii tIw ‘ InSdiui cci’xisutXanimf uorv5] Ita quidem
codex Regius. Verum tres reliqui Maz. Med. ac Fuketii,
voces illas *»» ’luSbti»» etfciAccXanms non agnofcunt. Ac
meo quidem judiciö prorius fuperflua: funt & infulfe. N e que
enim Graece dici poteft iroXiopxti t*iv ’htdo.!a,i 3 cum id
verbum de urbibus dicatur, non autem de gentibus. R u finus
quoque Sc Nicephorus eas voces non habent.
r a % .
• .. , ^ , . ------ * v - 'X M .r c i-. 1 B. I I . 8 1
^ i H « e Hegefippus prorfus cuui Clemente co„: S , c
0 Hynamoof. « * e * Saii/uumt its » ; ^ ientiensj paulò fufius retulit. Porrò Taco- È
ia f y i imi. Sm m s Um o v he) Sutetuntóf M & rm J 0*5 ™ g ularem juftitiam. adeo Celebris
i ’lixa S o s , f e ^ x è ’IsJWtìi, ipuppens t c t i . ì 'w a^U omny & admirabilis fuit, ut Judaet
o i '¡iLu Stelli ¥ a m a » ¥ j r a p a y p iy t a t o u k .p - « n ì^ ì H lB” ^3nC cm ^Pt c x i .
Wm ■ K i .J I m 5 ™ v a B fecutas mox obfidionis Hie™ mSm *‘°pxc ™ m 1 I B S ^ H non ob Z S i , a w w Z f s . TO x r f t i n g fib, contigiffe quàm propter fcelus in Tacot
-nX/mBe» ¿yxi. ‘s ye, lomims One itiox.ntas bum admiiTum, ipfe etiam Jofephus fcripto
% Tffr’ syi&ipais ’Qtitxpmipcuifc, Si a, (fa, minimè dubitavit, cum ait : Hxc
gem- TO.S& Si nifiSée,¡xp, ’IaSltlois, xaT àv.SÌói- t0onmfa c°ntigerunt Judsis propter Jacobum
tri» ’IctxoiCy ? A ixa la , os w iS i\(P o s ’IqdtJ 5? M - 1 “®'"'’ ’ fistrem Jefu qui dicitur Chriftus.
ypBtia Xes50tT* htuSit^ Slx.M0&l'o, aìnòì o»gc e(If omnium confenfu juftiffimus,
• i ’IailtToi amxTwaj/. i S ’ aÙTn's à r 5 a»ami» a i- 1 om 'nus a Judaiis necatus fuerat. Id em
t 3 ¿ 1 war a ¥ s^^otoAoylas SiAoi s l& T u rn, n VKe ™° nt‘clu' tf':um1 mortem il-
■ ■ H H H H h H Ims “ mraemorat bis verbis- Comnem
M i S T ' “ S' T ' W M I5m o n e I H A,binuia Pnocuratorem 9 * * ? 4 3 »tempos -Amos, in Judiam mittit. Interea Ananus junior
, rr U in td» mps(Ai|(pé»a|, Sgpi- quem -Pontificatum accepiffe jam diximus,
oas x. To» Tfforo» x, loXpvoiiis C^pp^spSyToost alpi- v *r audax imprimis àc temerarius-j 8c qui
tnv $ lU T p u ft SaSSuxMM,, ofcng àtri -aga' ra 's ^ a m Sadduciorum^^^fequebatur, quos qui- SotJxai
k e io is ¿ftoi n a g ji ita rm s Tss ’ia fk i a s , xa0fflS2o ,pr* ceteris J ud* is in juijiciis e x - f - 1
■ i'Sx StMixaM. His Si) oS» mStos ¿» 5 ’'A»«».s “ 'T - # netulimus, 0p.
»fwrjxe*» oSi, u ^ » x a . hue iter faceret, concilium judicum c t
;! .|a » n f m w m i « OrQp,yce)m eis aiv> to» git. Indufloque in judicium Jacobo fi,.-
adSAipo» ^IrjtracJ Tu Xei^otl MypSpa ( ’iaxiiSos o»o- 2 j tre M a ejus qui dicitur Chriftus, & cum
put a i r r j ) xaj m a s \-npus' as « ¡^ .n pw im nm ^ .q u ^ u fd am aliis, crimen jilis violare
* »VWQ^'-xu^iiwiit, %m pU tou ‘ tM q t o tB t à s , f è * ftatimque lapidandos tradir
otmi S i is lx u , ’Q nw c irvm t xX' ¥ n-o'Ai» S ,ou A ^lt-- SecJ. q nicunque inter cives modeftifi.
W ^ Tl)s ,l,aus a xu C S s , ^ a i f e W ^ £
« V a I. E s x i A n n o t a t 1 0 n é s .
, O ' y S , J Hiec eft fcriptura codicis Renii S
qua paiiluhi m dlffentlunt noftri-codices Mazar. Med. Fuk,
ac naviln. Sic enim habent à/mixa tf-ni iy , i
i l b f f c i l i r f w i f c s ] Quid' magis contrarium eflh
poteft quam haic J oiqjhi & ilia Hegeiippi narmrio? Nam
-Joicphus quidem Jacobum damnatum effe fcribit in public
o Judsorum concilio: Hegefippus vero per fedicionem ac
jumultum popub .occifim. E t Hegefippus quideni fufte
dulloms nccatum media urbe: Jofephus autem lapidatura
occubuiffe narrar. Fiebat autem lapidario extra por-
a s ctvitatu, ut notum eft Porro Jofephus annum quo
mortuus eft Jacobus, duabus notis nobis defignavit, pòn_
lificatu fo bc e t Anani, & adventu Albini in Tudiam. Eu-
lebius in Chronico, Albinum Fefto fucceffilTe fcribit anno
« . .m pern Neronis. Idem tàmen Jacobi martyrium conio
? ? m H H H OS011 manifefte pugnatcum
Jofepbo, quidifertcteftatur Jacobum nccatum priufquim
Albmus m proraiciam Teniffet. Eodem igitur anno initi
um Albini & Jacobi cpdem Eufebius incedere debuerat.
.Verùm reclamat: Baroniusi & Jacobi martyrium anno f t . I
■ H i rontigilTe probât, turn èx conféhffi brani.'
um veterum, turn ex JofepHl libro fecundo de Bello ■
¿h Es ° verb Hieronymum Nicdpborum
& alios qm Eufebii CKrouicon fecu i funt & ^
B B B B H | H hand numerando,
puto. Jofephi autem locus nihil aliud probat. quam Ai-
W W H W I anno "« e q ia in beü'ùm incboaretSr Judar-
cum, Sc feptimo antequam urbs caperetur, fuiiTe prrefi-
dem Judam. Verum ex eo colligi non poteft, Albinum f c .
ptimo anno ante expugnationem HierofoIJmorum, lud*-
amadmrmftrare cteprlfer Immo verius mibi ridetur, eum
anno 4. Neroms in Judaam ren ia i. Nam Porcius Feftus
bienni! ipatio Judaeam adminiftravit, u t e x eius geftisap-
H H | admodum Ì Jofepbo re fe ro n t!. Hufc
fucceffit Albmus anno Neroms quarto, manfitque ufque ad
annum decimum, ut ex Jofepbo reae-ponit Eufebius. Anno
igitur Neronis quarto crefus eft Jacobus. Conieauram
porro noftram confirmât Epiphanius in bærefi 7S. ubi Ta.
cobum buric art prrefuiffe Ecclcfrx Hierofolymitafci aniros
crrcitdr quatuor & viginri ab afccn'fu Dòmini.
V a r i o r u m .
a n«f,'Aet Adbawr.^'u,] Jofephus lib. X X . Antiq cap
ni in 7 Jacobr fratris Jefu Cbrifti Iapidatione, & Alb l'
/ r° CUrat0rK I reS 'onern adrentu; ait.-“ !
timtor. ¿grippa rtx prolan, pmoer iïi, Cafara, qaarhiüù-
t ^ ' a ur. mamo ¡ „ S m „ h h n „ m J m v h ^
NoroJiada-, X, Thian-um apud Bnytio, impendin' magni,
exadificatum ornavi, Spettaculi, annuii, attignala in earn
nfam mgenti v i p,cania. Frumtntum m m donavi, t i populo
W ÊÊ iÊK ÊSM SM «*> “ri”« i H
arhficum anhttypn magtmbus-, ^ omnia peni fu i regni or-
i i i B 9 B tronfiala. Fa8a bæc Crefare*
■ H » & " ov4 aPPcIlatio currenti anno De-
H B o cra ft>"e- '"doqne defumia epoeba
id eft Domtiano imperante euforum. qui L . K À .
m m m B B — I a 1 Ü 3
S M « os “ ter V ,r ClariiT Toinardus mecum comi iM M I m mm a XH . in poftica: E I I I BA.
H Kr- infrl S. C. id eft, Imperator CtfarVefpa.
/ Jtant Films, Domitianus Auguftus, Germanicus Confai X I I
Sub Rege Agrippa, unno X X V I . 'Senatufconfulto. Domitia-
I nus anno Chrifti L X X X Confulatum X I I iniit. Quare fi
tinte Agrippa X X V I Regni annum ingreffus erat, fub
B H H fa em H ampliarat. Quo p a a o annus
LX X X rT u u T Ji r , ^ Septembris L i Cbrifti
m &HBM H h S Ì tori H i 9
A r p i n n A Ì a o mmi Damitia'li H B A
F v Kìc ii , \ T , ’ ld c ft ’ iiS rm Rex anno X X I.
riirrprft-ì Jacobum Apoftolum cognomento Juftum
currenti anno morte affeiftum, & Albinum prarfenti etiam
an nomju dsam veniffejlicet Baronius utrumque in annum
JÌerat* Non audiendus etiam Valefius in Notis
o i fum c o n i l l v 4 *u ’ ubi> cobum anno quarto Neronis
mnn opimo prorfus improbabilis.
TriniIm , r r ! “* ' 4 * ' Chr- «■ bftnrri, y.
Tngmta annos Hicrofolymorum rexit Ecclefiam, ufque ad
feptlmum Neroms annum, inqui, Hitrmymus in Catalogo.
" 2 T ¿ T a '