V E T E R V M T
Nego tarnen cum ad cxachini Ecclefialft-
cprum dogmatum cognitionem perveniiTe.
Quocirca promifcuae quidem do£trm:e atque
etuditionis gloriam ei omnino concedi-
mus : dogmatum vero notitiam, non item.
Quin potius ab accurata illonim cognitione
eum procul abfuifTc, conipertum habemus.
E t faulò fóft. Itaque ne homini iniùltare
videamur, de quo nunc dicere nobis propo-
fitum non, eft, ut Apologeticum accurate
examinantes, utrumque fimul h^ereticum
effe ofteudamus ; tum hunc qui defènfio-
nem feripfit, tum illum cujus eft fiifcepta
defenfio. E t fauc'ts mterjettis. Quodenim
offendere conaris, iùbjedionem filii erga
patrem quoidam perinde ac Origenem di-
xiflè, primùm quidem minime miramur.
Hrec enim tua tuique fimilium opinio eft.
Unde iùper hoc dogmate inprtefentianun
nullus nobis eft fermo, cùm pradertim jam-
pridem univeriàlis Synodi inquifitione pro-
jeétum fit atque damnatum.
E x Synodo feftima (ecumenica , attiene
fexta.
T Ìs y t c h e 'tym r ’m ’iS a t v s h tx M m a f, $
yvcooiv e iÀ iitp ó 'iw ? c l\ ii9kgv SoypuoTai, on ßüoeCios
o 7Tctu(pÌAB eis kiiuim .muH ro^yMeis, ofM-
Sbjtos x, aé/fitypav ytyne mis VX, apeia ftpJiraébaoiv,
&c. qua Anaßaßus bibliothecarius ita
vertit. Quis enim fidelium ì-cclefia: & eo-
nim qui verorum dogmatum icientiam per-
ceperunt, ignorai quòd Eufebius Pamphili
ip reprobum feufum traditus, ejuidem opi-
nionis & fensùs fuerit cum his qui Arii im-
pietatem iècuti funt? In omnibus quippe
hiftoricis Ibis libris creaturam Filium & Verbum
Dei vocat, & miniftrum & iècundum
adorabilem. Si vero quidam hunc defen-
dentes dicunt, feblcripfifle .in Synodo ; con-
cedamus ita fuifle. Sed labiis fuis veritatem
honoravit, cor autem longè fuit ab ea, ut
oftendunt libri ejus 8c Epiftolas omnes. Cum
ergo aliter atque aliter fecundùm tempus
& caufis conlperlùs fit atque mutatus : ali-
quando laudans ea quae fimt Arii fentientes,
aliquando vero veritatem fimulans ; apparet
eum fuifle virum duplici animo, ut ait Jacobus
frater Domini, inftabilem in omnibus
viis Ibis. Nec quilpiam exiftimet illum ac-,
cepturum aliquid à Domino. Si enim corde
credidiffet ad juftitiam, & ore confèflbs
eflèt in falutem verum fermonem, utique
pro lcriptis fuis veniam poftulaflèt, horum
corre<ftionpm fàciens : & pro Epiftolis fuis
profeétò fatisfeciifet. Sed hoc nullatenus.
fecit. Manfit enim ficut iEthiops non mutata
pelle. Denique cùm biterpretaretur :
Dixit Dominus Domino, Deus meus es tu,
extra veracem lènlbm excedens fic ait: legibus
naturae, omnis filii pater, dominus eft
ucjque ejus; & idcirco unigeniti filii Dei
ipfe qui genuit eum Deus, fimul & Deus&
E ’ S T I M O N I A
Dominus & Pater eft. Similiter & in Epi-
ftola ad fandtum Alexandrum prxceptorem
magni Athanafii diredta, cujus initium eft:
Cum quanta lollicitudine & aegritudine a-
nimi has literas fcribere aggreffus fim, ■
apertius blafphemans fic ait de Ario & ejusi
afledis: calumniantur eos literae tu:e, taifi
quam dicentes, quia filius ex non exiftenti-
bus fh&us eft, ficut unus ex omnibus. At illi
protulemnt Epiftolam quam ad te fecerant;
in qua fidem lbam exponentes, ipfis verbis
h s c confitebantur: legis videlicet' ac pro-
phetarum & Novi Teftamenti Deum genu-
ifle filium unigenitum ante tempora aeterna,
per quern & omnia & fecula fecit: genuifle
autem earn non putative led vere; ac con-
ftituifle propria voluntate, inconvertibilem,
creaturam Dei perfedtam, led non ficut u-
nam ex creaturis. Si ergo literae ipforum
veritatem dicunt, utique apud te habentur:
in quibus confitentur Filium Dei ante tempora
aeterna, per quem fecit & fecula, efle
inconvertibilem & incommutabilem & cre-
aturam Dei perfedtam, fed non ficut unam
ex creaturis. Porro Epiftola tua calumniatur
eos, tanquam dicentes quia filius fadtus eft
ficut unus ex omnibus. Vide ergo ne eis
ftatim occafio detur. reprehendendi quid-
quid voluerint. Iterum objiciebas eos di-
xifle; qui eft, eum qui non erat genuit. Mi-
ror autem fi poflit quis aliter dicere. Si e-
nim unus eft qui eft, profedtö ex ipfo fa-
dtum eft omne quod eft cum ipfo. ,Si verb
non folus ipfe e ft: fed & filius erat qui eft,
quomodo eum qui erat gignebat qui eft?
Sic enim duo eflent qui lunt. Et- hate quidem
Eufebius ad Alexandrum. Sed & ahae
ejus Epiftolae ad eundem exftant: in quibus
inveniuntur varfe blalphemiae. Sed & ad
Euphrationem Epilcopum fcribens, apertius
blafphemat. Cujus Epiftofe initium eft,
Domino meo per omnia gtatias ago. Et
paulo poft. Non enim fimul cum Patre
Filium fuifle fatemur, fed Patrem ante Filium
exftitifle. Certe ipfe Filius Dei, qui
magis omnia liquidö novit, alium le' a Patre
& minorem atque inferiorem fciens, admo-
dum pie hoc etiam nos docet dicens; Pater
qui mifit me, major me eft. Et poft alia.
Nam & ipfe quidem Filius Deus eft, fed
non verus Deus. Ex Ins, ergo fcriptis ejus
oftenditur,' Arii & comparium ejus dogmata
prsedicare. E t paulb J>dß. Hujus ergo
fadtionis etiam Eufebius exiftens, ficut de-
monftratum eft tam ex Epiftolis, quam ex
hiftoricis ejus cojnfcriptis, imaginem Chrifti
tanquam Theopaflianus abjicit, &c.
Thotius in Efißola 144.ad Conftantinum
‘Patricium.
E uaeQios 0 t S pfats ecu JyAor, trtwvi-
S>ii, on /Mp exAaj ßoaxn pßjj olvtoS
m % aims 3 ¡uiia/teA»/tfyos liös* ^
axav)
C O N T R A E V S E R I V M .
toouVy t Ico voavt cuofioXoyii' xoiv t>T ¿ttgm/ASÀeicc
^ / t ó A A o y ecujTov Siixwrnv. a ydç
eeuj-rov ÎKÇWVty m s 'ZBÇynpjf.s xctxoìbj'ico;, it* m
~à7n>Xoyzi(\fah <nwi<piaivy tm ccyict ^
ovfi0aywoc] cujjóècù' ¿A A à tö s t$
Ledti funt Eufèbii libri duo, qui infcri-
buntur Confutano & Apologia. Item alteri
duo, qui cùm à prioribus duobus différant
in quibufdam locis,, in reliquis, leu verba
fèq fenfurn fpedles, iidem funt. AfTert vero
^ o iu n p e o ^ s a ù r S ^ e S r r f^ Ó M a U , obje<ftiones V«afdam‘^erfus>mcmm no-
■ B H H W M P P p B ftram religionem, velut ab ethnicis profec
cA A c t T i '7TAU0ÌICX. 'T tc L P jc ra a tn st. ffOLtyCûÇ C L W cL T i '7rXÙo'!cL TtO.ÇJ.qZùOX) m td k a ì. r . . .. v
VSKxapiucnv a v ra }çsL<piï<m, ’¿faqoAyi' ciXA* oit $
CLTCcLp^js W 5 h£cts V7ttQCtATFB, ^ [6(iyt/
L tÎAoiç où SleXiTn /zrf£/ie7rziv, 'ttoMoî te avv-
p a o v ’f â i X a .Q a y cwM.cc.^cß&y‘ o t î S i 59
ttIs à & y iw s l'ocra {¿&Ti%w} V t ï ïs noms y-
¿¿¿ÙV eJÇèiVOS c-POOTlOiV CLVCLÇZCWtûS, Ù ^ T 8 Î '7TOM.8S
• \ j z 3 oA c lv v 3UW > ctA\ ct èv o lv t o s ( t iu j èp&jvy t u s
Éxeiva Àoyas cLva.Xty>/d/jos, ¿Siv ¿X c lt }o v ctvToy,
T<a oXißtACp T 'd T a c tp p a q y /x c tT i y t u , 1$ - ¿ ç u
fTOLVicaÇ YJtKfCLTn/ÄijOy O-^M. Id <?/?,
Euièbius ille, Pamphili five fervus, five
amicus, Arianifmo infedus fuit. Hoc libri
ab ilio icripti clamant. Hunc morbum tandem
invitus ipfe confeflîis eft, led ipsâmet
relipilcentiâ luâ magis le patefecit non reli-
puiife. Née enim per apologiam, ut videri
voluit, periùadet fe à priori hærefi recef
fiife, aut iànélæ & univerfali Synodo con-
fentire : ièd prodigiosè comminilcitur, H o-
m o o u s i i ledatores in ipfius iènfumtranf-
üiTe, & in lùâ ièntentiâ fimul acquieviile.
Hoc ita elfe cùm multa alia confirmant, tum
quam lcripfit ad liios Cæfarieniès Epiltola.
Sed quod ut ab initio Arii dogmata fovit,
ita ad finemvitæ ea ampleéti non deiliterit,
plerique intelligunt, & multa finit quæ fa-
cilè periùadent. Quod vero Origenis mor-
bo præterea laboravit quo ille tenebatur,
fcilicet contra omnium futuram generalem
reliirreélionem, etfi plurimos latet : tu tarnen,
fi icrutando perlegeris illius icripta,
non minus eum mortifera hac ægritüdine,
quàm Arianorum iniania laborantem depre-
hendes.
Idem 'Hhotius ïn bibliotheca, Cap. XIII.
élas : eafque reélè lolvit, licèt non per omnia.
Diétionem quidem quod attinet, nec
jucundus eli nec Iplendidus. Multiplici ta-
men dodrina prsedims eli, lieèt prudentia
8c animi conilantia & dogmatum finceritate
minus polleat. • Nam in his etiam libris fie-
pius adverfiis Filium Dei blalphemare depre-
henditur, eumque lècundam caufam vocare,
Se principem militi# cxleftis, aliaque ejuf-
modi qua2 Arianorum inlanice propria fimt.
Conftat eum Conilantini magni temporibus
floruiife, & facri martyris Pamphili arden-
tiflìmum amatorem iuilTe. Unde Se cogao-
mentum Pamphili adeptus efle dicitur à
quibuldam.
Idem Thotius, Cap. CXXVII.
A v iy v c ù S y & jcn£ut y TztfAtp¡Ab y %covgni<tl-
vov t (¿&yctv (ècccnAtcL èryx£ùiLua.<7 i'iy TiTgzQiQAoi*
Ofi ^ { WTE y CLVefylz ¿ ? A y ttvA it ìÌ cl
cLVTTìS ta f am i s yA t xico; cLp^opftvy, 59 ocrctj fZZ& s T
C/kxAycna.<fin.lu> iq vcin n (itw n A y a i (jJt-
X & s & T ^TciAiTTiVy u s teTcc^toi»
'GcfytTZtQév'fgt XfOVOV, iq i §y XcjjITlt-vfe, T Itò
Q & t cm OflOlOS èuV T c ff '7lAlu> (JÀY^pÓy Tt 'Z2ì°}$. Ta
AcipLTdfòTipQV CfoQi&icLqou ctyraf 0 Aoyps, 139 AÌ^us,
US t 0 ctvOipojzpoy o?iweAy<p9yoix,v‘ £ /Djj-.
td i r it o eppmmso/ ySbyys >9 '¿ a .& io s è Sw pdyot>
a x rT ^ sS b o v td is c iìA o is , ifM p a lv i1) , y&'fècqpeav-
yvm ^ c j tu .v tv ) c c v ty tm tìt^ c lQ iC a o ì 7nz/u,7 ioA -
A ct g^ oAoìtAypb £ C ftK A yo i& q iy jiis et u t 5
Six^tAoyfi iqoe/ctf' A ty\ [1$ ¿y >9 clÙtoSj <dv vixo-
f/M Siici, t pnyctv yjjw gu.vnm fi& 'Tfliovc.cQ vif) (dè-XM
• TOTE T 0 AbTgOy C t V C t C f i t A X a T E «N dv
[a \ c l 7 m yfD poyy 0 9 t v is ìopShiva t o A & rg o y r\*jz&D -
S>6^CL(Qztj‘ Tl$ S ì 0 lèoLT^lTCtS., èSiY 2d&<nx.<p£i’
» / cv /i* ff ’ , y 'dèj- f^pToiyi £ cLpuctvixMs cLipiwoùs èSiy Q^fpis
A v iy vcù ^ T y (Ajo ì^is bA ì J yo v >9 ^ 7ra\oytc^ Aoy>i è f el t Us S o ty s ca<Àyys w m W o it
H % 'fw* .tom «eynfw fuQ&exiQokNt-yru Uii*.
i b o , i l T O I ppms T r a e s c A A j t w p i r a , ' ò r ime « A - , fy , Tpuo;- f a , £ m Z-ca,
X 015 TijiTE A iq u >9 T i j Sìa vo io t 0 1 c lv tq i u& iv’ éicrr
c ty& i S i cos t | / tTAyycùVì tiv c ìs 'dtmzìcos 3cX'
t ctfACdfiwvy SpyTjiuctt y^uov ^ TU.vfgt.s y&XcoSt
et fy^ p ty 7ta.<nvy ■^orBÀug^)* -r ^ Qg^coty O ìtc
tq iv y S tL f iy 3 oute ySï/s3 ou te AcLptTcpÓTYìlc ^ct ip ayj
CToAVficL^ns S ì ’fè lv 0 ctv>jg, et 39 t ety^ yo tety 39 rò
ç a Qypov Tocf yQaSy a s «3 ^ 9 0 r y y axt& ,\cu/ r y y cu
T o is ' SìyptcLcn v, cvSìéq zpo s' x çtj y z ç pcqtv T y w is
c v TipAAois Iq iv c lv to v ìS ìiV j t ifoy ß A a o ty y / Iy v & j
59 SöüTupov cdiTiov ■uscAyyra, 39 S ^ s p c tT M ip y , ^
aM .c t Tivcc t 2^jccyix.ys Avoj-yjs ß A c tq y u a t^ t. SyA ov
5 as ’fin KavçavTtvb y /¿eyctAb vtos yvdya' yi-
y >n S i ^ ^ 7ia.pi<piAtt y hpoptoLpivpos ^ s t j i s .
Twpos t (y .q y s ' i t lu ì oùricw (fia c ri t m s} a v ro v 39
Viüt/ioooc^ 3 et TE <hi (A y x . piépos Î T i r ^ a y s t S s
c u v o S b t y (o& yctA s TCçcjjtm v YM ygavnvs’ xçc-
xuvys 7iuAiv g^ccTro U T yo y s t Iu j T z ê i T y r a v Ab t\o-
fiepiçaTÎur iqo&av' ctAAct çdcnv jiS/j bu-tkchiv \jjl-
fa ç o CL p u a 39 CLAè^avJ^> 8 } r l i v alpiOÎV «N OVTOO
A e y a v 39 ,tÂ}jos ‘d ca (fio u y i^ ) ic n t e t ?
ç a o T j AÎctv clAyycroq f S e o tp iA r i ßaaiAéa, 39 à > w -
vicracQzLj t e ’CfaqoAavy t e r y om s, os
pcySpoCtjs eTUTjiOTtUj eis tytAtcur o/aâvoiav o i ; -
Ÿ vjSocj t o ç am a Ç o v , t t is- 'V rç is « .M ÌA s s ’lej-Sos
à< ptfdfias r f f TQiyTov ^ypryertay *as S ' Q O c g-
Tretôs, o-iujoSbv ■mv'&xßß&i cl9{>oÌ<jcl\ì 39 r lc ù ept7re-
c ry a a v kçj.y eis eiplcolu/ e ÿ & A u a c c o ^ ’ y [ile o ù s
T o (LX fiÇ es 39 gTnSiiAov a v a y ^ a c fil^ ' y ro s ouu a<rm
s Toi mittpÌAs p u e - n Id ^ la i ’^ au o ^ a ìoouìi, /Ù, hpu>-
v > oiÄfjy dpuoVf t Uó Te iris ffiUióSs ejrivUoiyjxevlio
yjci