Sæ c . vigensipfe ac florens in prædicatione verbi
I I I . . divini contulit, cum proprium opus requirent,
in fecundo libro defenfionis quam pro
ilio confcripfimus, fufficicnter à nobis fune
expoiìta.
C A P U T XXIV.
Qwtnam Alexandria interpretatm ßt.
5
kxptoc^m , m e ) Toy J ¿109 1 eìatyZaexTcq \óy>y} i
iBictç Sïo/idjjcL <ruuTa,£èCû$, fUTçlas cv rcS Sbv-
•npa n$ V7n § a u r a '7Ct7n>w(jué)& '¿vnAoyiaçi ctyg-
K E Í A A A I O N KA'.
Tjyct 'hn T1 ’A\ihv/<fyùct4 efyyyoztrd.
Hue refer T J Æ c vero fupra.diâis ad jüngere prorfus • > - p A c T & <jg x & / .e 'm $ ¿éoi d v ^oaim^moui SM - z
* A X necefïè eft ; quinqué Nicepht priores libros exc
a p . j f
: 5
Aouvfgis, as cp jed/j T a f k r a rav ùs ro
pofitionum in Joannis Evàngelium ab ilio ,T , 86 • , \ /
dum adhuc Alexandri® degeret, effe com- * * » e£W ma>y, mi^ouy* Toc r z o y z .
pofitos, ut ipièmet in fexto earundem ex- io vczvn eir ’AX.e.ZdvS'peids \ r avrò, dvrov am f^ c o f
pofitionum libro teftatur. E x univerfo au- t>js eì$ r o rcat Qòdyylxw duro JV» fov ro
tem opere quod in totum illud Evangeli- 3 ^ x a j ^ ^
um elaborava, duo & vigmti libri ad nos ~ , ^ \ „ ~ , . \ *
duntaxat pervenerunt. Sed & libro nono ex- 7i^ cv y T ° èVV/CLrov r ®v ruo^ Tgpofitionum
in Genefim ( funt autem omnes vioiv Sìafoxd Se e<n Tot, Tcwìras ov pcovov rovs rapo
ejus in Genefim libri numero duodecim) j ^ roti cpvdra b iAoi evrl ry\$ ’AAe%dv<fye<ai virinoti
f„o• lu_m oóto' rp- riorevs Alexandria: ludib ri- uvuudriogjcl_U,- dA A d xou 6&1$ HraIs ireaTttS dS'e} 7nvre
tos elle lignificar, yerum etiam commentari- \ x ^ ,
os in primos quinque & viginti pfalmosj ac ^ $lìU}(n *\d\fxov$' eri re Toc eis Tas jplco&s,
pr®terea in lamentationes Hieremi®, ex qui- eóv m »¡¿cls gÀijÀuoctcn rofioi ttevtb* cp oi$ ¿rebus
quinque tomi ad nos venerunt. In his ^ V)|Taf Xct} ^ dvdgzicws' ivo J1’ I91 39 4
tomis mentionem facit librorum quos feri- , \ >. . \ v c v , p \
r 1 r o - r ^ 1 • 2 0 T O U f e t . OV {JLYiV d A A d JCCU TOC n t S a ^ P y o jy <ZBf,9‘ plerat de relurrectione : iunt autem ejus ar- ^ , , , r , /. , \
gumenti libri duo. Libros item de Princi- Ty,s AMgdvdpèiOi (A£Tavdqa,Jia$ *jpd<p\ x co
piis, antequam ab urbe Alexandria migra- rovs ’tà ì’yiygdpipjdflovs * qpcùfjLdreÌSy ovfgis rov j
ret, compofuit. Sed & libros qui rpoìpucrus dpiQptov i k d , h à rv\$ dvrr\$ n ix ia s x a r a
infcribuntur. numero decem, in eadem civi- ^ Giwrl ^ ^ ¡ 0 , ¿5 J Tg . 6
tate Alexandri Imp. temporibus confcnpfit, , c , ' * p ~ * *. ,
ficut notationes manu ipfius perfeript® ac 2 5 T0 oAojgdtpoi d'uAoocnv dura /z«s£? rav ropiav
libris ipfis pr®fix® teftantur. ’(¿fatmpieiacnls.
V a l e s i i A n n o t a t i o n e s .
Verùm hæc Demetrii lèntentia quamvis to t Epifcoporum
coulènfu firmata, abique efieélu man fit ; cùm Origenes
presbyteri munus ièmper deinceps retinuerit, & in Eccle-
iia docere perfèveraverit, ut docet Euiebius in hoc libro»
& Pamphilus in lib. i . Apologise. Cur autem irrita fuerit
hæc fententia, duplex caufa eft. Primò quia in abièntem
prolata fuerat abique legitimis citationibus. Deinde, quia
multorum Antiftitum, ac precipue Romani Epiicopi au-
«äoritate non erat confirmata.
1 EitfïiuîvsjiTKf] Pofìtum videtur ab Euièbio pro iisnjnyx.í-,
Se fie intellexit Nicephorus. A t Chriftophoríonus inter-
pretatur pertulit. •
2 'Exuíai^ aioi eti izs&oz7n()wcíj~] Iis fcilicet quæ in fecundo
libro Apología: pro Origene diximus; quod non
intellexit Chriftophoríbnus. Porro ex quatuor noftris co-
diçibus hic addidimus vocera quæ deerat in R e g
io exemplari, & in editione Stephani. Contra verò partícula
et» qu * habetur in Regio, abeft à noftris codicibus
Mazarino, Medicæo 8c Fukctiano.
3 Movoi o¿o ¡(¡H sfami J E x triginta quatuor tomis, feu
libris quos in Evangelium Joannis feripferat Origenes,
tefte Hieronyroo in Præfationc ad Paulam de intèrpretati-
one fua Homiliarum in Lu cam. Hodie verò novem duntaxat
fuperfunt tomi Explanationum Origenis in Joannis
Evangelium, à Perionio latiné primùm editi. Sed in vul-
gatis editionibus hi novem tomi male in triginta quatuor
tomos diftributi funt, ut in præfatione fua -reóte nionuit
doâiffimus Gcnebrardus.
4 Tu» 'dea Hieronymus in libro quodam
qui citatur à Rufino in Apologia i , adverfus Hierony-
rnum, indiculum texens librorum Origenis, ita ait. Scripßt
in Genefim libros 1 3. Myfiicarum Homiliarum libros duos,
in Exodum excerpta, in Leviticum excerpta. Et poft multa :
Item monobiblia, de)- xp%w libros 4. de refurrectione libros
duos-, & alios de refurreílione diálogos duos. Idem in libro
adverfus Joannem Hierofolymit. p . 224, citai Origenem
in libro 4 . de Refurreâione. Contra hos Origenis libros
de refurre&ione, feripfit Methodius Epifcopus infignem
librum de rdfurreâione, tefte Hieronymo in libro de feri-
ptoribus Ecclefiafticis, 8c Maximo in fcholiis ad librum
Ecclefiafticæ Hierarchiæ Dionyfii cap. 7. Sed locum Maxi-
mi qui in vulgatis editionibus mendofiffimus eft, operæ
pretium erit hîc apppnere prout legi debet. iyxyvaSi
MtjoJi* S «yis »g 'OAÙ[/j7tis 'A à'&twwiÔMai bn-
0x07?% ri?« Avfuecc, ite xu.T uvtS des ùiufuoeus ygu<pt*nt.
Id eft : Lege qua adverfus Origenem de refurreilione fcripfit
Methodius, fanBiJfimus martyr & Epifcopus Olympi utrbis
Lycia, qua etiam Hadrianopolis difta efi. Ex hoc Methodii
libro feu potius dialogo de) cmufziosui, egregia fragmenta
habentur apud Epiphanium in hxrefi Origeniftarum, 8c
apud Photium in bibliotheca. Item apud Euftratium in
libro de apparitione animarum, uhi liber ille Methodii
vocatur AÓ395 irficß ‘AyAuotpmiu. Nec alia mihi videtur
effe cauià, cur Eufebius in Ecclefiaftica hiftoria nullam
Methodii mentionem fe c er it, cùm tarnen plures alios
commemoret Ecclefiafticos fcriptores, qui Methodio longe
inferiores fuerunt. Sed cùm Methodius ftili aciem ftrin-
xififet adverfus Origenem, Eufebius qui Origenis erat ftu-
diofiflìmus, illum utpote Origenis inimicum ne nominare
quidem in hiftoria fua fuftinuit. Eandem ob caufàm in
libro de fcriptoribus Ecclefiafticis Hieronymus, Rufinum
quocum fimultates exercuerat, de induftria pretermifit.-
Ceterùm Eufebius in hoc capite, duodecim tantum agno-
ifcit libros Expofitionum in Genefim, non tredecim ut.
Hieronymus in loco fuprà citato; 8c in Epiftola n y
ad Damafum quaeftione 1.
f Xrpvfornii J Hieronymus in . Epiftola ad Magnum
,Oratorem Romanum, docet quod argumentum fù e rif
ihorum librorum Origenis. Clementem, inquit, imitatus
Origenes, decem fcripfit Stromateas, Chriftianorum & Phi-
lofophorum inter fe fententias comparane, omnia nofira-
' religionis dogmata de Platone & Arifiotele, Numenio Cor-
nutóque confirm ans. Ex fexto hujus operis libro fragmen-
tum profert idem Hieronymus in Apologia adverfus Rufinum,
non longe ab initio. Idem in Epiftola ad Augufti-
num, Scripfit, inquit, Origenes in Epifiolam Pauli ad Galat
as quinque proprie volumina: & decimum Stromatum
fuorum librum commatico fuper explanationem ejus fer-
mone compievit. Certè in caput y . Epiftola: ad Galatäs,
¡locum integrum affert ex decimo Stromateon Origenis
libro. ' /
6 'Oàóypypoi ìmoti/s/Hùioa^ Quid eflcnt èxóyga,<f>u ima-.
(non intcllcxerunt interpretes. Jurifconfuki òxópgutpov vo-
cant teftamentum, quod teftatoris manu perferiptum eft,
non autem fola fubfcriptione firmatum. Eodem modo
Eufebius ¿Xoygfitfini bnonfMiuisae, vocat, notationes manu
ipfius Origenis prefixas ant fubjunftas fingulis tomis., So-
lebant enim auftorcs vel initio, vel in fine librorum fuo-
K E $ A -
T c
k e s a a a i o n k e ',
O t k u s t c ^ ï a ô j j j e u , y ç c c tp Q , 1¡jlvv¡[í Ó,w 9 i v .
" O ' f S /m u y t vpSrov Ifyysupêjj®- -^.uÁpílv^
e x im í vevóí^Txi mu t V kpSi <pw
a * rüs m\cu<ts x a & A o j íu , S t ém s
I yçtKpoev xctTcc \£¡r¡ti. 1 QrE ctyvotrnov J1’ ¿iycc¡ r I s
¿ySiafliMus ÆÎSAouss às 'E & y iïn G ^ L tiS Í c tn ,
Z * iúo x«j eíícmrr '¿¡ros o i-esB/tos Srfyf m p aun
t s <¡or%m IçîV S r a ¡utlgo mía, íun<flpu \ l -
ja r á d a l e íW i i lo ßlßXoi x a à ’ 'E jg ^ ís s
a'ÍSv i m p ’ iipüi réiems 'lh y t y ¡ a p i f S ¿ i i , oe J S p '
St 'E ß& 'io ii -¿m Tils 2tyçns T « ß iß\o ii ßpumf,
Wt% ’d i i c i -^ x t ' VE ^ o S i s , olaXioficòS, '¿nig
’d t , T a i r a r à Ó w / i a r a - A i t n J x J , , o i ' i x & i , ¿
3 ’a o á xm r ’A ttä p u ), la fifom p ixa S u p c A íI té jo -
lo p u o v , gAXs a S f o ß a t t j a , o u to i o ! \ S y > ï ’l y o u v s
I)"s Ñau»1 ’]laome ß h Nota?- K ^ r a í , 'PaS’ , mp’
4 a ú r o í í ¿ s é n 4 ¡ r a < p e m /i. B a m t e u f , o r p á m i A u -
T t - i y - , i m p a ù r o î s í , S a p u v t i X , o á e ¿ x X i ¡ T o s .
. Bam?íaSi TtSTtt TttápTn ¿ t I»¡, o lafi/ííXiy A a■
ß)S, orrég 'd i ßamXaa AaßiS. na^X e rao / ié -
C A P U T X X V :
Qiultu r libros utrmßpiu Teftamenti rrnhfet.
/^ETERUM in expofitione primi Pfalmi, Hue refer
librorum veteris Teftamenti indicem N,cepbor.
exhibet, ita fcribens ad verbum. Sciendum/?' l6'
5 eft veteris Teftamenti libros duos effe ac v i- ' ^
ginti, ficut ab Hebr®is traditur ; qui nume-
rus etiam literarum apud eos habetur. E t
paulq poft fubdit : Sunt autem viginti duo
libri juxta Hebr®os hi. Primus qui à nobis
Genelis dicitur, ab Hebrsis autem ex ipfius
i r !nitl° ^e^limPta appellatione vocatur
io Brefith, quod idem eft ac in principio. Exodus
demde, Hebrsis Vellefmoth, id eft, h®c
funt nomina. Tertius, Le viticus, Hebr®is
Vaicra, id eft, & vocavit. Quartus, Numeri
» Hebr®is Hammiiphecodim. Quintus,
Deuteronomium, Hebr®is Ellehaddabarim,
id eft, Hasc funt verba. Sextus, Jefus filius
, 5 Nave, Hebraice Jehofue ben Nun. Septimus,
Tudices & Ruth, unico volumine apud He-
brsos comprehenfi, quod appellant Sophe-
tim. Octavus, Regnorum liber primus &
lecundus; qui apud eos unicum volumen
conftituunt quod dicitur Samuel, hoc eft,
vocatus à Deo. Nonus, Regnorum liber ter-
20 |,us & quartus, quos ipfi etiam in unum vo-
lumen redigunt, & Vammclech David in-
digitant, hoc eft, & R ex David. Decimus,
V a l e s i i
rum, quaedam fua manu adnotare. Talis eft illa mif*si»<ns
Irensi quam in fine librorum fuorum adferipferat, tefte
Eufebio fupra lib. 5. cap. 29. Ejufdem generis eft adno-
tatio illa q u * legitur in fine procatechefis Cyrilli, qu*,
meo quidem judicio.^ melius adferiberetur ante prim®
Catcchefis initium. òxóygy,<f>oi igitur hoc loco idem funt
quod idtlygcf.^01. Sic apud Hilarium in fragmento de Syn-
odis . Exemplum Epiftola qua Athanafium reum non effe
holographa manu Valens fcripfit, & Urfacius fubferipfit.
Julius Papa in Epiftola ad Synodum Antiochenam <c~ ng.vj-
yogx T%ugy, ¡n&ixifAio? %t%u. òxó-gutpo? ubjvfltxd, & c . Deni-
que Hieronymus in Apolog. 2. adverfus Rufinum : ¿hta
Epiftola holographa tenetur ab iis ad quos periata eft. Am-
brofius in Commentariis Epiftolx ad Galatas cap. 6. Ubi
enim holographa manus eft, falfum dici non poteft.
. 1 ° " 54 *vm™? J Locus Origenis integer exftat in capite
3. Philocali*. Sed Philocalìa ex hoc viciifim loco
emendanda eft. Nam ubi legitur t fom , oli ò id i à.e/.6pì><b,
& c . feribendum eft tfom, b'<n>s «saÖ/a«; r ymf aù-ms w -
X tUf f57*’- ficut in noftris codicibus habetur, 8c apud Sui-
dam in voce ’sissylm. Solemnis eft hic error omnium
editionum, ut tfon» fcribant, quoties verbum fequens
incipit à vocali. In optimis tamen exemplaribus femper
*«©« fcribitur, etiamfi fequatur vocalis.
. 1 .A "° ^ il'Koinì Viftorinus in Apocalypfim : Sunt autem,
inquit, vigsnti quatuor libri veteris teftamenti, viginti duos
m excerptis Theodoti invenies. Q u * fint excerpta illa Theo-
V A R ]
a T?s ymìeuus ¿¡¿.Jtixn ^gsAÓy«] Libros Canonicos
appellamus eos qui primitus in Canonem five catalogum
fa cr* Scriptur* reccpti funt. Primum Catalogum libro-
rum Veteris Teftamenti à Judsis concinnatum fuiflè con-
ftat. Autor in incerto eft: videtur tamen fuiflè Efdras, rerum
Judaicarum inftaurator, cujus canon ab omnibus fuis
popularibus approbatur, & pro fin ito habetur. De libris
Canonieis fic Jofephus lib. I , contra Apionem, non procul
ab initio : Où ßiQxlw suri mef iqmv ùov/Atpww ^
Mff’föyiuw- A/o JV //jóycc ergo5 7915 s fo n ßtSxlu — Infiniti li-
f ‘ Junt dpud nos difeordantes tfy fibìmet repugnantes ;
Je Jo ammodo duo & viginti libri, habentes temporis totius
conjcriptionem ; quorum jufte fides admittitur. Horum ergo
1 em funt Mofeos, qui nativi tat es cont inen t, &
2fnerati°” i? traditionem habent ufque ad ejusmor-
j f Innrte m‘^ us dnnis paululum minus eft.
ver ofeos ufque ad Artaxerxem Perfarum regem,
An n o t a t i o n e s .
doti, fuperiùs annotavi; libri fcilicet hypotypofeofl d e mentis
Alexandrini. Porro quod alii viginti quatuor veteris
teftamenti libros, alii duos tantum & viginti nume-
rabanti id e^ea caufa profeétum eft, quòd librum Ruth
oc librum Làmentationum Hieremi® quidam feorfum in
lcripturarum catalogo numerabant; ut docet Hieronymus
in prefazione ad libros Regum, ubi fine dubio alludit ad
Vicìòrini locum, cùm ait: Quamquam nonnulli Ruth &
Kinoth inter Hagiographa fcriptitent, & hos libros infuo patent
numero fupputandos: ac per hoc effe prìfea legis libros
viginti quatuor, quos fub numero 24. feniorum Apocalypfis
Joannis inducit. Quidam verò non Ruth 8c Lamenta-
tionum libros, fed Tobiam 8c Judith reliquis addentes, v iginti
quatuor libros veteris teftamenti numerabant, ut
feribit Hilarius. Alii verò viginti feptem libros veteris
teftamenti numerabant, ut docet Epiphanias in libro 1.
adverfus hsrefes. Se in libro de Ponderibus.
3 'AfAfmcarae)^ i 7nx%A^'\ Sic edidit Rob. Stephanus,
nefeio quos codices fecutus. Nam in Regio exemplari,
perinde ac in Maz. Med. 8c Fuk. legitur tantum ù/a /vs-
rQsxoiAifA. Chriftophorfònus verò addidit vaiedabber ex
Hieronymo in prefatione fuprà citata.
4 Sanps-n/A 3 Quatuor noftri codices, Regius fcilicet ac
Maz. cum Med. ac Fuk. habent, <rrt<p>mi[A. Paulo poft prò
nipsp Si».}/*, iidem codices fcriptum habent
Item /ÄEAaS- pro fAurXid: 8c jmmAS- pro xusXtB-. Deniquc
ffuGuvcüsA, non mtpotc>\ ja ut Stephanus excudit.
qui fa it poft Xerxem, prophet a fuorum temporum res gefias
confcripferunt in tredecim libris. Reliqui vero quatuor hymnot
m Deum & vita^ humans, precept a nofcuntur continere.
Ab Artaxerxe vero ufque ad noftrum tempus, fingala quidemconferipta,
non tamen priori fimili fide funt habit a, el
quid non fuerit certa fuccejfio Prophet arum. Horum libro-
rum catalogum primus ex'Chriftianis confecit Melito E-
pifcopus Sardenfis, apud Eufeb. lib. IV . cap. 26. in quo
Origeni per omnia confentit, nifi quòd librum Either
non recenfet, libros autem Ruth 8c Judicum diftindos
dcdit. Receptis Judxorum libris quofdam addidit Concilium
Carthaginenfe tertium celebratum anno Chr. 397,
cum primum libri Judith 8c Tobit, Sapientia Salomonis,
Ecclefiafticus, duoque Maccabxorum ultimi in canonem
relati funt; quem poftea confirmavit Papa Innocentius
primus, cpiftoli ad Exuperium. L. E. Du-Pin de auftori- '
bus SS. Bibliorum. " ■ _ - .