S æ c . ceflfeçunt î exfultantesob fidei confeffionem,
I I I . cum Deus per ipfos gloriofe triumpharet.
r7rcf¿7ttV<JVLV WyaWlOLCOLVTO T ì j ftÓLfnV&lcf.) 'S p in y . J
G&JOVmS CLVTÖS OpSb^COS T V ©gOW.
C A P U T X L I I .
D c aliis a Dionyfio commemoratisi
phor K b *’ C E D & | y i c om p lu re s p e r o p p id a & v i -
c * p \ , ‘ ^‘ 3 c o s à G e n t i l ib u s d if c e r p t i fu n t : e x q u i-
b u s u n um e x em p li g r a t ia c om m em o ra b o .
Ifchyrion I f c h y r io n m e r c ed e c o h d u & u s p ro c u r a to r e -
K E $ A A A I O ' N MB'.
n içjL m cLxhm 0 Alòvvtnos içôpsT.
TloAUS XCLl X&jUCLS
5 Á A Aoi «f¿ '7TÀeÎÇDl W ™ T t i \
-A A - inS5 /* sfiuA\u ^letnrrl
*\¿%¡n) T $ f èôy©y 5^ecr7rctcQ'"jjaay <¿y éyps:
7rá£pc,t&íyyi¿ ctT@ 'J W/Cgy ’é^uyjjtSîKro /zai*
r á t c u ju íd am m a g iftra tum g e r e n t is . H i c ab ^ T ç ôm u i tu ') " r P t 'it i fUcQcJl
e o c u ju s r em p ro c u r a b a t , juíTus id o lis im - <roZm9 0 ju icdo^ TT is 6y„eÀÔU S w r o f pòi T r e ô o -
m o la r e , c um m in im e objtempe rare t, p r im ùm H S H 'tn ? . ■> 0/ . / v . «
in ju r ia a fF ed u s e f t . P o f te a c um in e adem fe n - 10 ^ 0V) W *
te n t ia p e r fta r e t, v a r iis a b e o d em v e x a tu s e f t ç u / f y t s , (¿cLXTntÂcu ¡u ê jiçy v Àa$ a> yj 2 ^ # ' T $ J *
e o n tum e liis . Q u a e om n ia c um p a tie n te r fu f t i - ¿ t t lp a v xccj T $ f <r'7i A ú y x vav S iá cm s , c l7 t Í k t u h .
n e r e t, ille praegrandi fu d e c o r r e p ta t r a n sn x um ' rv~ r \ W P » > / 1
p e r m e d ia v i ic e r a h om in em in te r fe c ic . J am ™ A e y e ^ T o i tA w ® * 'rfcJ c-? epypucus x & i
q u id ò p u s e f t com m em o ra r e m u lt itu d in ém opgcrc •7r\ou»¡0év'mvJ ’x j m A i/xov & Sî^Jais x¡ xpú as ,
e o r um , q u i in m o n t ib oe a c p e r f í i c u d i n e m ¡ M' ra)1 } M ¿ B ílí<pS ^ ¿ m - , .
ob e r ra n te s , f âme & l i t i , fn g ò r e a c m o rb is , < <-> , . ¡ ' 1 ' ,
& lâ tro n ü tn au t b e ft ia rum in c u r fu o p p r e ffi \ J Z ^ Y® o $ p o i ì m $ O'l w w etcnv O ^ À o y r s x$ .¡ 91-
in te r ie r e ? E x q u ib u s h i q u i _ fu p e r fu e ru n t xaìs fiù p T vp iS . % S ì X5U rv -ra v et$ $ A « o i r tpy>v
in c ó lum e s , t e fte s fu n t e le f l io n is illò rum a t - a/ - v / -
que v iftov is. Unicum- duntaxet facinus ad N«Mr â
declarandam rei veritatemhicadjiciam.Chæ- K^AV/Ugvjjs e7cí<nt07n $ '7to\i(¡¡$. v td $ x eìs t o *A- 2,
remon^erat quidam grandævus,- Nili u A is a o ^ f ew 2fos tìT tm/iCia I« ut5 QÒc b
epifcopiis. Hic una cum conjuge in Arabi- , H H | , \ » * /a *. >a~ » , ,
cum mdntem fuga delatm, non ulterius re* ,m j iAu> O n t i v , x c d
verfus eft. E t fràtres quàmvis accurate òm- m i *77oAAct htp(bw\(nx,f3 p oi 01 A Ì iX tp o i' oìim ctiVT yç9
nia p erd u ta ti, nec ipfos .poíthac, ñec ipfo- , 0¡¡^ T ¿ ^ g ¡ ^ 0; v « T- ^ Tj
rum cadavera reperire potuerunt. Porro mul- v # t tv .o ' ^
ti in Arabico ilio monte à.Barbaris Sarace- T0 opos e£ cL v à& 7 ro ïlc8 < :V T t s v t t o B a n nis
capti, & in fervitutem redafti funt. E x 25 pm 4 c XapctKiìvaV oì fjftjj pcoAts g-yrl ^M o T $ X p il-4 c
quibus alii fòluto ingenti pretio v ix tandem P . ' ~ sm \
t e d em p t i : a l i i n o n d um h à L n u s r e d im i p o ' ^ A « 4
tu e r u n t . A t q u e h æ c non fru ft r a fr a t e r c a r i t 'n t u r a die^ìiAoo» ou f ic t r Ito o.J'fcAfpg, ¿ A A * <ya
i ìm e , à m e com m em o ra ta fu n t : fe d u t fc ia s , ^ o W ¿ ÍA«K5t ¿ ìw à yrag i / w a iw i f y m oì
quae & q u am g r a v ia n o b is ma la c o n t ig e r in t . N 0 / / v / ,\ Jp,~ ^ ,
Q u æ p r o f e f t o ‘ m è liu s in te llìg u n t iiT q u i « «■ T « ‘
m a g is e x p c r t i fu n t. E t pau cis in te rp ò fi - $ o m i s ’vfatpepet ¡¿pccx^aL AÍytv, ctùm ) m in u s oì
I B B C é t e r u m , in q ii it i h i $ £ 0l j j H H ’ o ì vu o r o Z XpiçdZ yrap- 1
’ d iv in i M a r t y r e s q u i n u n c aíTeílores funt n , n , , f. \ , , . 3
C h r i f t i : & r e g n i il l iu s c o n fo r te s , a c ju d i - e^ oi $ T,I5/ « u t « 5wiy®yoi, x, ^
c i i p a r tic ip e s u n a c um ip fo ju d ic a tu r i : X 1 T7,s ùt*<nco$ c l v tv > ( r u v S t^ ^ o v n s cluT cS}
V a l e s i i A n n o t â t i o n e s¿
i ©si«/*o£w>!"7»5 ciwr»« ] Rufinus vertit, D«o /V<* trmm-
fhanie per fanctos fuos. Apparet igttur eum legiife 9p*. di’
ecvTiss, &c: Rufinum fecuti funt Muiculus 8c Chriftophor-
ibnus. Videndum tamen, ne Dionyfius &&&isMsuov%<; av-
tvs & ©*S dixerit, pro S-gixpGtueiy «nuvmg, quod oninino
verum puto. Sic (Zxtr.\iu&tv ufurpat Gregorius Naz.
i EiV t o ’Agjtl»», og&t J Mons eft ita di£tus, cujus me-
minit Herodotus, quem Ptolemseus 8c alii Troicurti vo-
cant. Male ergo Chriftophoribnus montem Arabise vertit.
Paulo poft Arabicus dicitur, ob vicinitatem Arabum ita
nominatus.
3 Oun to owf&igt, iigerj Ultima vox deeft in codice Re-
g io , prorfuique otiofa eft ac fuperflua. Syncellus quoque
earn vocem non habet, fed ejus loco au-mr, non male.
4 SxgxMirZy J Hic locus vel ob id unum notandus eft,
quod mentio fit Saracenorum. Nam ex fcriptoribus quorum
opera ad nos perverierunt; nullus, ut puto, Dionyfio
Alexandrino antiquior Saracenos nominavit. Amm. quidem
Marcellinus in librò 14. fcribit Jfe mentionem feciife Saracenorum
in Aétibus principis Marci. Spartianus quoque
in Nigrò Saracenorum mentionem facit, 8c ab iis R o manos
milites viótos eile dicitj quod in tempora Div i
Marci conferri poteft.
5 Ol luv •$ XpirS n u g J y t ] Märtyres fimulatque ex corporis
vinculis foluti eflbnt, ad Dominum migrare, 8c cum
ilio in Paradiib degere, Chriftiani femper crediderunt.
Tertullianus in libro de Refurreftione carnis, cap. 45. Ne*
mo enim peregrinatus * corpore, ftatim immoratur penes Dominum,
nifi ex martyrii prerogativa, Paraäifo fcilicet, non
inferis deverfurus. Et in Iib. de Anima, cap. y y .
6 Kaf Is xeA<r*u$ f*,i7v%oi] Fuit hsec opinio veterum Pa-
trum, martyres Chrifti alfelfores fore, 8c curfi ilio mün-
dum judicaturos. Ita poft Dionyfium Eulogius Alèxan-
drinus Epifcopus in üb. y . adverfus Novatianbs. Cujus
V a r I o r u m .
a T»s Ni&sf yMXtsßpnq toAs®?] Nilopoüs, urbs fuit 8c
nomus lEgypti, Ptolemäo teile, in occidua Nili ripa, in.
ter Memphim ad Septentrionem, 8c Herculis urbem in
meridiem. M. A . Baudrand. Euiebius, ejufdem fedis an-
tiftes fubfcripfit Concilio Ephefino.
b "'A/ax r 5 ou/aGi'u] Canon V Apoftoücus fic habet: bmovtovdS^, ii otfurGujtg&ty h ’tiw suurS yuvxii(gt,
¡**1 bxöxl&pm izggffßxeij iuAx Sfix f sxv ij ¿v.QxXXy, cc'po°i'Ci£$awnpuH*
3, Ex quibus verbis nihil ccrtius,
quàm temporibus ¿juibus conditi funt hi canònés, Épiico-
pos, Presbytéfós, 8c diaconos conjugatos eiTe. Proximis
autem poft Apoftolica temporibus eofdem uxorès ha-
buiiTe, fìdem faciunt hic Chsrertion, Phileas Thmuita-
tarum Epifcopùs, infrà lib. V i l i , cap. 9. aliique. Vide
Socratis Hift-lib. I . cap. XI. Guil. Beverègius annoi. in
Can. Vi Apofl. p. 18.
c -Zx^xxLmv J De Saracenis Vide Sòzòmeni Ifb. VI,
cap. X X X V I I I .
m
Dë ciu's. E C C L E S I A S T I C Æ H I S T O R IÆ L i b . VI.
7ra.pcL7n rn\ax.Q'mv cL$iA<pm TivÀ$ wctbQvwus dura hic apud nos eflent, quofdam è fra- S æ c .'
mis B vm m eyxÁÍipuMTt ywo/jÿpous, f z s ç fia i- ^rlr^us & idolis facrificaife conviftos,
'Aa,Soym’ i | T leu *6façpo(pZw ^ p a r ¿ v o m clutcm n c enu pnV ì t ' ^ c ®n v e r^ oneP , ^ ^ urn ae
V , . / i r . I I T / , p n pc em ten tiam c em en te s , c um ju d ic a f le n t e am
tiovTiS i ò \ x .T lw m yw e c d o f à u ù c tp fy jlw r o l y * p ia c e re p o ffe i l l i q u i p e c c a to r is pc en iten tiam
ßtsAopjfojcd i& w Ah mv SavoLmv ro v kj/ApmoXou 5 ma -vult q u àm m q ç tem , eos a dm iië ru n t &
as tI lo pumlmcLV) Sbiupuimcvns, ù<Jï$Î'£a.vm c o l le g e iu p t , a tq u e in co e tum fu um r e c e p e -
, \ / t i A . , ~ r u n t : & in o ra t io n ib u s a c c ib o cum uiciem
communicant. Qgid ergo! n o b ^ f r a t S
¿ «WWW gxoiyaijaay. t i ouù >i/m v a hAQ o i rìèA. de his fuadetis? Quid nosagere debemus?
tvtcùv avy&ouXQúíT* Ti v/Aiv Tcpaxrlov ; ovy-^Mtyoi utrum ièntentiæ martyrum accedem,us, &
X, ouoyvQUons clutois xctTcL<ìtiùrifa' -L r ito xeioiv 1 o rem dlis judicatam, feu potius gratiam
» ~ \ \ / S H i R P M M H i H concellam tuebimur: & cum iis quos i l li
a v rm j , r U x < V < P n X a ^ - ^ ™ 5 eA«,- ffiiferatione ptofecuti &nt, benigne a«m u s ?
Juaiv U7T CLUTCOV ^pifÇEuatv^ôx* yj tu o xtSffVt An contra, judiçium illorum irritum façie-
2 ccÙtSu 3 ciSiMV 7¡ronj(7Ztí¡6cgóft‘ 39 Sbyuptxngus clutbs mus> nofque ipil fententiæ illorum d-ifcuf-
TYis ovMwv yvauMS s¿ t Ius j0r.es ac indices conftituemus; clementiam
i a i « V /s» » A / « dolore afhciemus: ordinem conftitutum ever- -ram % Tí» m g . 15 ?cmus. Dei ¡pgus ¡„dig(lationem pmYoc^_
mil/ree h u xo tcd s o A io v u tio s TtcLpoLTt^eiTcu, T 09 b im u s ? A t q u e h æ c D i o n y f iu s c o n fu lto v i -
T Y J g^cSgy>}X07t4)y t & S i a y y v xcupov d e tu r a d je c ilfe , loq u en s d e ii s q u i p e r fe cu -
h aM m v Aoy>v. t b n b tem p o r e p ræ in firm ita te an im i la p fi
HI.
K E $ A A A I O N M r '. C A P U T X L I I I .
n t e l N o a c f iv , oKí TIÍ oiv r T f o W ¿ ï i o De Nnialc> CUJIlfimd¡ m<v¡hm . ¡t; ¿
Ksçl cLumv ctip eo ia s . ej us
• p n e c í Í T O p r ,~ p t m ' r i m , ¿ S t fà s ■ ú a & íW * - j - , T E „ , M N o v a tu s e c c f c f i_ ' | | | | |
a “ N o a e t ro s t u s P a n « u w a t . « f e s f i í - J G 1 p r e s b y t e r , a r ro gan tia ad v e r fu s e o s e l i
V a l e s t i A n n o t a t i o n e s .
Romanas refer
Nicephor.
lib 6 .C .3.
tamen ièntentiam reprehendit Photius in bibliotheca. Ait
enim Photius verba illa Pauli Apoftoli ex prima ad Corin-
thios Epiftola, Nefcitis quia fanili mundum judicabunt ?
non ita eftè accipienda, quali Sanifti futuri fint judices
cura Chrifto. Sed hoc tantum libi vult Paulus, ex com-
paratione Sanfitorum reliquos homines, qui non perinde
ac illi piè vixerint, condemnandos effe, ut cùm dicitur
in Evangelio, fore u tN in iv ita 8c Regina Auftri malos judi-
cent 8c condemnent; Et hanc quidem expofitionem fumpiit
Photius ex Joanne Chryloftomo. Verùm Eulogii fententia
verior mihi videtur. Nam fi martyres regni Chrifti jam-
nunc coniortes funt, quidni etiam judicii participes fint
futuri? Deinde Chriftus diicrte promifit Apoftolis, fefliiros
illos in duodecim calhedris, judices duodecim tribuum.
1 twvswtmv J Eadem Dionyiìi verba refert
Nicephorus cap. 4. qua: Langus ita vertit, explorata pa-
tientia atque comprobata, in Bcclefiam eos admiferunt, & ad
hunc modum receptis locum fuum dederunt. Eodem modo
Chriftophoribnus interpretatus eft, recipiunt in Bcclefiam,
conventus cum illis celebrant, ìneunt focietatem, & c . Sed
hanc interpretationem equidem probare non poiTum. Quo-
modo enim martyres qui in carcere tenebantur adftrióti,
lapios in Ecdefiam admittere poterant? Adde quòd non
id juris competebat martyribus, ièd foli Epifcopo, cujus
officium erat pcenitentes reconciliare. Martyribus verò
intercedere tantum pro lapfis, & commendaticias literas
fcribere licebat. Apparet igitur ita vertendum elle hunc
locum ut vertimus. Quamquam vox ovvi^mv, ali ter etiam
explicari poteft, paffive fcilicet pto iimul confiftere. Sic
Dionyfius apud Eulèbium in lib. 7. cap. 9. ¡A&Xit; •vnceXKX-
xé/*£v(&‘> <m*if£,vcq toi« «Jörav^ais xvt%tf). Et Eulèbius in
libro 6. cap. 3. de Origene » il vrumtn otfnr^xmi ¡^m rìiv
sù%K* xutu av&jvctj.
2 K«< xòroTs c/xoivav>inu> ] Duplex erat communio
in Ecclefia: alia orationis, alia facranientorum. Et
orationum quidem communio, pcenitentibus poft certum
temporis ipatium indulgebatur. Communio verò corporis
Chrifti, nonnifi reconc/liatis poft longas pcenitentia: moras
tandem impertiebatur. Vide canonem 11, 12, & 13. Con-
cilii Nica:ni. Ex quibus apparet, communionem orationis
pcenitentibus fuiflè ultimum ac proxiroum graduiti ad
communionem iàcrorum myfteriorum. Et h f c quidem
de communione publica intelligenda funt, qua concede-
batur pcenitentibus, ut palam curn omni populo in Ecclefia
orarent. .Sed in hoc Dionyiìi loco de privata communione
fermo eft, quam video à nonnullis confondi cum
publica. Privatara autem communionem v a c o , qu x à
privatis, non autem ab Epiicopo, cujus id jus pontifi-
ciumqueerat, certae perfonse concedebatur. Exempli gratia,
quando confeflòres & martyres lapibs interceffionem
ac mifericordiam ipforum i.mplórantes benignò excipie-
bant, 8c ut una fecum Deum orarent, permittebant. Hiec
communio licet à martyribus 8c presbyteris (plerique
enim martyrum erant ex clero) lapfis foifièt indulti, niliil
juris illis dabat: fèd tantum inftar prayudicii erat, ut ab
Epifcopo poftea admitterentur ad publicam in Ecclefia
orationis communionem. De ejufmodi privata communione
intelligendus eft Eufebii locus in libro 6. .cap. 3 . de
Origene, quem paulo ante citavi; & alter in lib. 4. cap. 14.
item locus ex Epiftola Cornelii Papa: infra cap. 43. ubi de
Moyfe presbytero, qui Novatianum à communione fua
repùlit. Item locus Sulpicii Severi m lib. 3. de vita Mar,
tini. Vide F. Florentem ad titulurn 7 , de tranilatione
Epiicopj.
3 "Ahy.Ttv vmwra/Aifa] In codice Maz. Med. Fuk. &
Savil. icribjtur xft^v irom<ra/*sfa, quomodo etiam legi-
tur in Chronico Georgii Syncelli : quam fcripturam meli-
orem puto. Mox verba illa hsh ? &àv 7iwyfyivo[*iv ex-
punximus, quippe qu» nec in noftris codicibus Maz. Med.
8c Fuk. nec apud Syncellum legerentur.
V a r i o r u m .
a NotfotT^-] Ecclefiae Romans presbyter, de quo hoc
capite agit Cornelius, proprio nomine diftus eft Novatia-
nus; qui Novati Presbyteri Carthaginenfis (hofee duos
nominum fimilitudine decepti perpetuò fere confondimi
fcriptores G r sc i) aliorumque qui à Cypriano defecerant,
fa z ion e ftipatus, & quod majus erat, confeflòrum Roma-
norum, quos feverioris Difciplins, prsièrtim in lapfos, ob-
tentu fibi conciliàrat, fuffragio ornatus, poftquam Epifco-
patum Romanum publice tenuiflet, tacite tamen poftula-
^ 'r lZ - n -C0rne!ius e^e<^us & f tftu s efi Epifcopus, de Dei
& Chrifti ejus judicio, de Clericorum pene omnium teft 'mjo-
mo, de plebis qua tunc ajfuit fujfragio, & de Sacerdotum
antiquorum & honorum virorum collegio, ut loquitur Cyprj-
anus: qui hominem fuis coloribus depingit epiilola ad
Cornelium Edit. Oxon. L X . Pamel. L V I I . Scripiu, ante-
quam ichifma fecerat, nomine Cleri Romani elegantoni
Epiftolam ad Cyprianum, qua; inter Cyprianicas eft X X X
Edit. Pamel. X X X V I Oxon. Poft fchiima vero, Librum
de Trinitate, qui quali Epitome qusedam eft operis T er-
tulliani de eodem argumento, olim à nonnullis T er tulliano,
ab aliis Cypriano male adfcriptus. De morte ejus
non conftat; Cave, Pearfon. Ant. Pagi, ad am, CCLI. Be-
vereg. in Can. V ili. Conc. Niceni I.pag. 69. Dedogmate
; Novitiani hsec breviter Epiphanius, Hsref. yp . xlyev yfn
lÄ fN Iil
g i i
i n
■ » oe i l
si
I p I
SI