P A M P H I L I . N e r ö ;
n r (Q T v t¡‘ t W •yiló/A'OS ? *
r e í ic ín íia a u r a ■xjmfim/M.-n tS to v \ é y v i liopit
T-' T f i m . O ^ S i ^ M S ì T W é tnM p ío w 1 /“ 5 t i
* k -_d\ .... « Î, l is> (T)n£ .T h K il¿ /H ’ líZXAíCóe. *0 0“ 2,
7 S E U S E B I 1
§ .f f iC i q u i A p o f to lo r u m tem p o r ib u s p ro x im u s fu i t ,
X, in q u in to c om m en ta r io rum l ib r o -de J a c o b o
p e r fc r ip iìt h is v e r b i s . E c c le f ia ? , in q u i t , a d -
m in ift ra t io n em u n a c um A p o f to l is fu fc e p it - H H M B S ir . ,» '. " ’ Tav /a&k
T a cob u s fr a t e r D o m i n i , q u i jam in d e à g H I 0 * & W o S - T s K v e A S § § ¡ ¡ 1 R ?
C h r i f t i tem p o r ib u s ad n o ftram u fq u e aetatem ^ vo/m , £ t&s r£ z m 7 ia vTM ò ìk cuo s ^rro r K u e * «
T u ftu s c o g n om in a tu s e f t . N am m u l t i q u i - ^ ¿ yav u k y t n x* tìUCùV. è ffe * tìd\ X oÌ ’ I clxq£oi e’KSf-"
hic*1a b ^ f o tn ^ r isCu E e r o ^ n d m ^ i^ t . r * N e c AouffTo- 5 r o s S i k p n f ° s f y t o s
v in u m u n q u am b ib i t ne c fic e ram i a b a n i- o lv o v $ cnze&L Ò n c vmviy e / f r v j^ r etpaJèV
m a n t iu r a c a rn ibu s p e n itu s a b f t in u i t . C om am ~ > ,^ \ T ^ \ clÒt b C ìh c à v e & f eX c tw
var^balne^corpus Unquam lolitus.VnusioQOi. W - Ja K ti, 0a b ra s i Cirtc sxpvm%- aT(yTa 3
/¿óya È?w eia Tot '¿yta ¿Ulticu.. ouSì yag ipeo
k S £<póp<(, « .M a oiiib'»««. / t i r a i eiirap^eTo a s
tÒv ia.ói‘ n u & r a e TÓ T 6 Mi/tara s é t f l TÓÌs y t ia m ,
v a r e ba ln eo c o rp u s u n q u am
e x om n ib u s in in t im um t em p li iànéfcuarium
in g r e d ie n d i ju s fa cu lta tem q u e h a b e b a t . N e^
q u e e n im la n i c io , fe d lin e a ta n tum v e f t e
u t e b a tu r . I n tem p lum fo lu s in tra sp, a tq u e
ib i g e n ib u s f le x is p r o p e c c a t is p o p u li fu p -
- /*_A JaA u t rrO________
___________ i t ^ aWyjuD/JOS v 7 iìg & A c ty d/pta u ' a s a .7 t tJK \ t i-
¡H D e um orare c o n fu e v e ra t. Ad eo u t g è - Tot iiia .ro . airoS ■ H t Ì 4
uua ipiìus inftar cameli occalluermt, d um * 5 aera** „
aflidue D e um venerans, & prò falute popu- clu y&fL7cì<u'/ ir t i y>w 'QO<muuow)jK ToJ ©gal,
li vota faciens h um i fternere tur. H ic e rg o ^ o a t ìì^ ’¿(piati Taf Actaf. Ò j # y^roi r
o b fingularem ju ftitiam cognominatm eft g , ~ J ixo£lo < r ^ i a i r s , ' ìx «A « to A i* * » # J
T u f tu s & O b l i a s i q u o d k t i n i m um m eb tum - « a i » ™ _ , S „ „ 5
p o p u li & ju f t i t iam f ig n if i c a t , q u em a dm o d um ^ ’Q .£ \ icls' o ogiv e W u o m r ì& io xm t u a c l s
e d am P r o p h é t s d e e o p r s d ix e r u n t . Q u id am < Sum o ir iu jtit à s o l r i f o f p i i j SvXSui - u E t a u r a .
Stptim f i - au tem e x fe p tem f e i t i s q u a a a p u d J [u d * o s v - -
S a e ran tj q u ib u s in fu p e r io r ib u s lib r is f c r i -
" “ m‘ ' p f if fe m em in im u s , in te r r o g a ru n t e um , q u o d -
n am e f fe t o f t iu m J e fu . Q u ib u s ille^ J e fum
e ffe S e r v a to r em r e fp o n d i t . H i s auditis» nonn
u l li e ò rum ] e fum r e v e ra C h r i f t u m e ffe e r e -
v- a et . V SBBB ■■ama IaAms no/* r/S—
•mas oui ‘ ÓtUSì a !p é a ta i t W à i Tot t 6
la^ y t -y p a -n / jS / im t*oi à i Tott ìiirop imp u tun, iu n ti-
SctravTo o lvtS j 7u ii ì S f a t ’S ’IttuS. ^ iX iy t r è n i 7
S io u T S f f lT i i f a . I J a i u m s l o r f e u r a r , -o-n ’I i j i r s i
d id eru n t. Suprà (cripta; v e ro f e f l* nec r e - j - l ^ v ó X tlà s - a i aipao^s a i / z s i y e i p i j 8C!ne 8
furredtionem) nec fu tu rum C h rifti adv en tu n u ¿jpfevoi ¿It i kvcLpctuu, BTe ìpxópdjjoi '¿mScudcq
u t u n icu iq u e p ro meritis mercedem tn b u a t, v . „ , ~ M H . ,
c r ed eb a n t? Q u o t q u o t v e r o e x iis c r e d id e - W S & ™ tpycc c o v ra , ’ o m S ì g W 9
V a l e s i i A n n o t a t i o n e s *
1 M£TO' r Hieronymus in catalogo hunc lo- j a i n P ^ a n j ^ n W
cum ita vertit: Sufcepit Zcclefiam Hierofolym*, foft 4 poJlo- ■ ^ 'É | |~
los frater Domini Jacobus. Quali legeretur $ ras
Longe reétius adwerfarius Hieronymi Rufinus interpreta-
tus eft cum ApofiòUs. Nam A p olid i una cum Jacobo E-
pifeopo Hierofolymitanam rexerunt Ecclefiam. Quare per-
peram Rufinus in cap. 1 . hujus libri, Jacobum Apoftolorum
.Epifcopum nominavit. Atqui Clémens cujus verba
illic interpretatur Rufinus, Jacobum non Apoftolorum,
fed Hierolòlymòrum Epifcopum faélu nr effe dicit. Porro
Rufinus id haufifte videtur ex Clementis Recognitionibus,
quas vel ipfe , vel Paulinus latinè vertit. Nam in lib. 2»
ejus opens Clemens, jacobum fratrem Domini, quem ipfe
Archiepifcopum nominai 8c principem Epifcoporum, E-
pifcopali auflioritate Apoftolis omnibus praecipientem in-
ducit.
a O* ¿»o/jbet&ih tàvo ?mvrniv J P oli hsec verba in
codice Maz,arino ac Fuk, appofita eft diftinétio. Quam qui-
dem interpunélionem fecutus videtur Rufinus. ‘ Sic enim
vertit : Sufcepit Ecclefam cum Apoftolis frater Domini J a cobus
, qui ab omnibus cognominatus eft juftus, ab ipfis Domini
temporibus perdurans ufque ad nos. Verùm in codice
Regio ac Med. & apud Nicephorum nulla eft adictipta di*
ftinétio po ll vocem Simf.!®* -, fed totus locus uno fpiritu
continuatur hoc modo, è ¿>o/*ct&tU varò irdsTuv
¿turò t? 2?1 KOQ/us xfftiwi Kj yfoay. Id eft, qui ab ipfis
Chrifti temporibus ufque ad noftram atatem juftus.ab omnU
bus cognominatus eft. Et liane quidem diftin&ionem in in*
terprètatiooe mea lèqui malui, po li Mufculum & Chrifto-
phorfonum: quippèquae certior & lèquentibus Hegelippi
verbis magis congruere mihi videretur. Subjicit enim He-
gelìppus, hnì onAXiì (joìy ‘ luuuSos cWakv^, (j'c. Q u x verba
line dubio referuntur ad ea quse praecelferunt, ò ¿»o-
[Mcc&iiq vàvò tusrmy ¿i>(cp.i®j. Reddit enim rationem Hege-
lippus, cur Jacobus juftus ab omnibus cognominatus lit.
Quippe, inquit, multi fuere Jacobi; fed hic prx ceteris
jullitia excelluit, ut multis argumentis deinceps probàtHe-
gelippus. Deinde li priorem diftindlionem fequamur cum
Rufino, falfum erit illud quod fequitur, Jacobum feilieet
Epifcopum à temporibus Domini ulque ad Hegelippi xta-
tem permanfilfe. Nam Jacobus quidem Juftus caefus eli
•Neronis principatu. Hegelìppus verò Antoninorum temporibus
floruit, ut luperius obièrvavi.
3 T ìtu (tgvf V$f, & c . ] Totum hunc Hegelippi locum
febianis pag. 178 . multáque in eo reprehendit, q u s opera;
pretium erit legere. Addc etiam quæ adverfus Scaligeri
cenfuram fcriplit Dionyfius Petavius in Notis ad Hsereiìm
78. Epiphanii, & P . Halloixius in Ñotationibus ad vitam
Hegefippi cap. 3»
4 A«« tv i n sfff,fijzf\esy brt y«w*J Duæ poftremæ voces
abfunt à codice Fuk. & apud Nicephorum. Verùm in codice
Maz. ac Med. totus hic locus ita legitur A¡& r i i t i
i(j.fAisflesy iig&tntvy%ym nS m yàvc6§c,
y 'EjeaAiÎT» Ai^9»®- xj '£2Gai«çJ Nicolaus Fullerus in lib.
3. Mifcellaneorum Sacrorum, hunc locum lie emendat
¿uUÁtrn <è ¿>Z>iM¡jo, o Ujy ¿íi&t©*, -afeía^j) S’ Xcc'S.
Quam dofiliflimi viri emendationerñ libenter ampledtor.
Tamen cùm Epiphanius in hæreli 78. & Jovius Monachus
quem.vulgo male Jobium vocant,Jacobum Obliamdiáum
eífe teftentur, retinenda eft vulgaris leélio ; maxime cùtìi
Ophlias hebraïce arcem populi íignificet. Sed & Rufinus
atque Nicephorus vulgatam leálionem tuentur.
6 Tay issiti utymay T isi&'ys^u/*fntym ^ J Locus
Hegelippi, in quo de feptem Judaïci populi leílis fe fe ri- S
plifîc teftatur, exilât in libro 4 . Eulèoii noftri cap. 22. Ad
quem locum Dco juvante, plura didiuri fumus de feptem
illis lè â is .
7 Tís i ’ft/çtf, t 5 "It)<riTJ Oftium hoc loco eft introdudlio,"
feu inftitutio atque initiatio. Oftium igitur Chrifti nihil
eli aliud, quam fides in ‘Deum Patrem & in Filium ac Spiritual
fanélum. De hoc oftio dicitur in Plàlmis : Hac eft
porta Domini, & ju f t i intrabunt per earn, ut explicat Clemens
in lib. 6 . rfvpuTiuy. Et oftium quidem Joannis Ba*
prills erat pcenitentia: Chrifti verò oftium eft remiilio
peccatôrum quae fit per baptifmum.
8 Où» tsrmvov 'in ivifttoiy J Male Rufinus eumquc lc-
cutus Chriftophorfonus vertit non crediderunti quan legeretur
cine bnstvouv’. Longe melius Mulculus vertit »0» cre-
dunt. Nam graeca v ox hanc habet fignificationem. Falfum
tamen eft eas fe£las non credidifle refurredlionem. Nam
Pharilæi earn credebant. . , , ,
9 11 O n « ^ izrinvtmv, tyf. ’ IeataSoy^ V o x ìzrlsvjimv ite-'
rum repetenda e f t . quod virgula illa quæ in manulcriptis
etiam codicibus appifta eft, iatis declarat. In vetuftiffimo
codice Maz'arino poll impvouv punftum adlcriptum eft ad
pedes literas, quod virgulae noftræ refpondet ; & græce quidem
vocatur wííJy/¿ij> Ì latinis autera fubdiftindlio.
N é R ô; Ë C G L E J 5 I A S T I C Æ H I S T O R I Æ L i b . II.
’ iaxAJbov. mÁXai», o id i x jq T $ f f u n t , J a c o b i o p e r à a c m in if t e r io u t iq u e c r e -
briTZVOVTOŸ, W B ’OfUcOS T $ f ’ I b SòlÌm FpClfZ- d id pm n r f i im p r iM B i n , , » : . / : . . . : —
pjM.'dm À iy o vT w y , . oti ym S bvél^ec
«reti 0 Actos I t n u o Tov X & ç o y fZHÇjcrSi>x.8b. g Ae-*
oui) a - iw iA ê om s T o f ’ la x á C e o ' 7rat¿ptxstA5 1t¿^
erg* Iw r ^ e j Toy À a o y , ««ret Ì7rAcLvyi9tj e íí ’iijcrota)’,
cog c i v t S oW $ t S X ç i ç w . T r a ^ K S tA y .t tV «re 7teT-
aexj mxvTcLs r o t a eAÒoVrcts t is t l io y \ ¡x í^ y to c !
rX 3.% & 'Æ d ’ lyo-y. avi y d § a tc tv 'n s ' 7re¡Qo/t¿eÓci. « -
jaets y cLP uap'rvpovLSjj avi x a ) M B ó A a c e * om X t - J c
* u c ia at.u n n u ie a e ru t . C u m e r g o m u l t i e x ip fis e tiam p r i-
m o r ib u s c r e d e r e n t , tum u ltu a r i c c ep e ru n t J u -
d x i & Scriba? a c Pharifaei : e ò jam v en tum
e lle clam an tes , u t p ro p è om n is p o p u lu s J e -
fiim q u a f i C h r i f t u m e x fp e d a r e t . P i o in d e in
u n um c o n g r e g a t i J a c o b um a d e u n t , h i fq u e
e um v e r b i s c om p e lla n t. H o r tam u r te , in q u i-
u n t , u t p o p u li e rro r em c om p r im a s i q u i fa l-
fam d e J e fu o p in io n em im —J -—.v... UUUb1ibUiHi ,) pe r i1n1JUdVe. qVJuUart--
✓V - . - -- t -s — - - - ..........—-- “ C h r i f tu s e i le t . P e r fu a d e ig i t u r om n ib u s
/ .d is ctg /MLprupoZfSé X5tl 7rds 0 o s ,on7 Xi- 1 0 S ui d ie h u e c o n v e n iu n t , u t d e
i H m B ou M B H B ™ m m g m B
■ IH ,/ N g \ >r ~ \ • ■ • f . n a o em u s , & c um u n iv e r lo p o p u lo h o c t ib i
c tw a v j o v o^A oy t y n u f in «rActvctc&cq. x * i te ft im o n ium pe rh ib em u s , ju f t i f f im um • t e v i -
> « § necLS b X clos i a f 7 tc c v n s ñreiúofceQcc Q ¡ i. q?¡di ru i? e d e , n e c u ----— llum ap u d te iv. pe j/bi rfonarum iui iaiuui d la i
i—
ovt ¡ar i T o 'nìipóyìov t S ¡epy, ¿Vct ¿¿vadev vis ’O h _- f fc t r r imen im en v v a a le le r re e .. P P ro ro in in d d e e p Dlebi le b i perfiuade Derfuàde ne
n<
¿ « 'J 'M I t
I <?>u' Peramus- A C « n d e ig i t u r in ü ü i tem -
I A o i / V x a j T P to ta l, tquoa , oui oí czsçptip>i- pH, u t in fu b lim i J ò c o p p fitu s , ab om n ib u s
P&pot y ça p ip u t .r iïs <p«eyra.Toi r i i ’ ic tu a S o , 'Già c o n *P'c * e x a u d i r i fa c i lè p o iì ìs . N am P a -
r l TÌipùytcì m S n S , x o j ’¿x.g?.Pa.i a v r à ¿ i i -m r ‘ ì:f' a l l s . f o k n m i t t t i s g r a t ia , c u n f tæ J u d æ o -
A , ' , , , , S g j È MBfeiS -, , 0 \ » , rum t r ib u s , & e x G e n t ib u s non p a u c i h u e
a*X£.teji> arccvTBS J ïW b & X f o tp e iA o^ V , e ? n i 0 X clos 2.0 ç o n v e n e ru n t . P o f th æ c fiup rad ió li S c r ibæ &
« rA c tx a J ontKKù ’fjjo-y noò çctvpoQévTos, k n e i - r fu - Pharifiæi c ùm J a c o b um in fia ftig io t em p li
a Aoy vipiiv i i s * vf 3 v£$c.t o S ’IjjudcT t q S çx,vpeo9év7vs-Ç °^ ° e a f lè n t , con ten ta v o c e f i c e um a llo q u i
m a m ■ m ê b ^ emeam™ ^ p^r ü — ■ b ü Tèfei I»jcrod tdcJ q v Tod cLvOpamu3 ¿ clvtü$ x&fy- mnis errat, Jefum fieöans c ru c ifixtim’, doce
Tocf dii t a f V & LW é % S ìP iw Tvis fieyccXvis buvó.- 2 5 ? o s (Ju o d Jefiu fiuffix i c r u c i . T u n c H i fi B a <WP ~ p J a c o b u s e d i tâ v o c e iis refipondit. Q u id me
fXidSy noi) fLeXXe* tp'fê cQ& j v k i y y j n<ptAcùV nvo in n n ìr . infermo-arie d« Tot;,
V ^ t y S . % nnXKûùv 7r^vipo(popvi9érnaVy ¡coq SbgctÇov-
2, TOjy ÈTTI TV) fULpTV^AcL. TDcf IcüCOú^tí y *X0tj XVjPV-
3 TOP 3 a s ¿yyà T a f q a f A c tC ì^ -tote n c í X i v 01 a v
J B B ~ E H I r I M c c ep e ru n t . O T u f fe , c u i nos omnes fid em ad -
j ---------- *•- I v/vv ira IVIJ/UIIUJI. V^UIU Hit,
in q u i t , in te r ro g a tis d e Jefiu f i lio h om in is ?
I p ie fiedet in c c e lo à a e x t r i s fiummie v i r -
t u t i s , & v en tu ru s e f t in n u b ib u s c c e li.
C u m q u e m u l t i h o c J a c o b i te ft im o n io co n firm
a t i g lo r if ic a r e n t J efium, d ic en te s Ofianna
n o i ï ç x / t fM L 'n ïs Kcx) $cL&tavA0t t s ç j s clX X ììX b s Ï - , 0 ^ . ° . D a v id : T u n c iid em S c r ibæ a c P h a r i -
A«yr ysxSt ’rmmmvSv rm/SrtUu lutpneia m- - u ^ :* “ l!0.<^ * ^a,è: H “™“» fccì
& . % ó t r * s T a f ’XíjiraJ- à X A a k m C í r m , J t s t r a £ ¿ -
Affl/<V a u 7oy, 'ha. <J>o6 ¡0eVits f i i m ñ im m i aÙTaf.
xaj ’U&fy* Ae'jpms- a », xa) ó Jr'njtws èsrAa-
V a l e s 1 1 A n n o t a t i o n e s .
1 Mm« è ■£> * « 3 Merito Saligerum hic-reprehendit
Dionyfius Petavius, quod negaflet licuifle ulli Gentili, in-
terelfe feftis diebus Judneorum. Nam prx ter loeum illura
quem citat Petavius ex Evangelio Joannis cap. 12. plurima
fuppetunt Jofephi teftimonia, è quibus difeimus, Gentiles
azymorum folcmmtati fiepius interfuiflb. Certè Vitellius
Lcgatus Syriae, fefto Pafchs ingreiTus eft Hierofolyma, &
& Judaeis honorificè exceptus, ut legitur in lib. 18. origi-
faum Judaicarum cap. 6. Idem de Qiadrato Legato Sv-
t ì x in lib. 20. ièribit. 1
2 Kcù Xvyóy-mv ¿5 uiìk -nS vtJ AuSUl Scaliger in animad-
verlìonibus Eufebianis haecde Jacobo difta effe exiftimavit:
cui in eo quidem facile aflèntior. Sed quod negat idem
Scaliger Jacobum filium David dici pòtuiiTe, in hoc gra-
viter hallucinatur. Fuit eriim Jacöbus filius Jofephi f ac
proinde oriundus ex ftirpe David. Porro veriifimum eft
quod ait Scaliger, eòs qui Ofanna acclamabant, palmas
manibus geftare debuiflè; Cujus rei illuftre exemplum eft
In itinerario Hiertìfolymitano Antonini monachi pag. 30.
E x quo difeimus, morèm olim fuiflè Chriftianorum, ut
Epilcopis ac presbiterio advenientibus obviatrf procedentes
honoris caufi, acclamarent Oiànna. Ibi venerunt mulieres
in occurfuni nobis cum infantibus, palmas in manibus teneh-
tes, & ampullas cum rofaceo oleo : & proftrata pedibus no-
ftris, plantas noftras ungebant, cantabdntque lingua JEgypti-
aca pfallentes antsphonam. Benedilli uos k Diomino, benedi-
m iis j q ü i tà n to te f t im o n io Jefium o r r ià v e r i-
m u s . V e r ù m aficendamus, e iim q u e p r s e c ip i-
tem d e jic iam u s , u t c e t e r i c o n te r r it i f id em
i l l i ha be re d e fin a n t. C o n c lam a r e d e in d e cc e p
e ru n t a c d ic e r e : O o , ìp fie e tiam J u f tu s
V a r i o r u m .
a H 73cf ItyrZ] Chriftus ipfe dixit, ly i ùpot i
1 a vox de Chrifto Apoftolicis temporibus maxime fuit
u urPata ; .unde jlla Judarorum ad Jacobum Juftum, camfji-
v/Aiy 715 v foyt, x lw 2 7»cf fttvgoi^fyl®-, Doce nos quod
Hufque adytntus v'efter, ofanna ìp exceljis. idem téftatur
etiam Hierónymus in cap. 2 1 . Ma tthii. Vìdeant ergo Epi-
Jcopì & quantunilìbet fanlti hornines, cum quanto periculc
dici iftà jib i patiantur: f i Domino, cui vere hoc dicebatut
(quia nec dum erat folida credentium fidesj pro crimine im-
f ingitur. Cetèrum voces illas Ofanna filio David, quas à
quibuidam Judasis àcclamatàs tunc fuiflè dicit Hègefip-
pus, non immérito quis exiftimet de Chrifto potius quàm
de Jacobo intelligi óportere. Nam cùm Jacobus in fa-
lligio templi pofitus, Tefum revera Chriftum eííe àc re-
demptorem gèneris humani prxdicaflèt, ju d x i quidam
Chrifti fidem ampleifteòtes, ; acclamare ccéperiint ofanna
filio David, id eft, je fu Chrifto palma & vittòria-
2 ì l i ùyyetjj In omnibus noftris cxemplaribus duo flint
vocabula ac, ¿yyú. Ita etiam apud Hièronymum in inter-
pretatione nominum Hebrai’àorum Ofanna, falvifica, quod
gr&ce dicitur ai ùyyi. Utrumque autem nomen per exten-
fam lìteram legendum. Id e ft, oiànna tam in Hebrea
quam in Greca lingua primam iyllàbam producit. Ifido-
rus quoque in lib. 6. originuni, oiànna ex duobus vocabu-
is O lì & Amia còmpòfitum effe teftatur, elifa feilieet uria
litera, fictìt in verfibus cùm fcandimus. Ofi enim falvifica
interpretatur : Anna inter jeSio eft, motum animi fignificans
Jub deprecantis ajfeltu. Q a x Ifldori verba defumpta flint
e x Hieronymi Epiftola 1 4 ; . ad Damafum. Eadem fere
habet Auguftinus in liK de dottrina Chrift. cap. i l .
f it oftium J efu crucifix's, ut Fefert Hegefippus apud Eufi
bium, lib. I I . cap. 23. tearfon. Vsnd. epift. Ignatìì, par
H pag; 1^3.
t< y i9»
S æ c
m