S æ c . immenfà qùadam caritatis copia erga Deum
I I . firiiül & proximum exúberansj qui adeo
diftriftani ac fèveram vivendi rationem in-
‘ ftituèrat, ut quamvis adhuc juvenis, Zacharias
tarnen ièniorìs elogio æquaretur. Incefi-
M . A u r e l iu s ;
& L . V e r ü s .
9TA>|pCûfHL cLyccTMS T V¡S <ZSÇftS TOV ® íM X, T ¿V 9TA >f-
OlOV ■M’XffflX.GùS' OU Xj ’GnTVaUTÜV meiGcOTO y 970A l -
'TiicL, as xcu.-z$> QIITU, véovy euve^i&yed^f r » tn S
U ftff&mpB Z e L ^ U * fUXüpnrVtAOL’ 'M7T¿p^J'n) y>ux)
ferat quippe in omnibus mandatis & jufti- j ¿p -nù<juis m is OfTOÀctjs ^ Satguaptuoi t S Kugx«
fic a t io n ib u s D o m in i fin e q u e re la : ad om n e ___' ' v / .
genus obfequii ac minifterii próximo exhi- ’ * T \ ^ rov^Xv,aiov Aenvpbendüm
promptiffimus, zelo D ei ac fervo- ytcp ^txaxvos' ÇyXov ©goo 7nXuo í^Vy xj £ tav tcS
re fpiritus plenus. Hic, inquam, cum effet Tiv&jpiU'n’ 'n itro s <JV tk ¿V, t’ outo> j^ ô ’ ypiav clhüjufmodi,
adeò injuftum adverfus nos ju - Àoyas ytvojod¿lw xpimv CÒc ì$à.<pz<nvy òtAA* \ jz ép -
dicium pati non potuit. Sed indignationeI0 1 )>Ä , ^ „ 3 ¿ % ¡a ¿ a¡ T 'oi Í XB^ ^ Ao.
commotus poltulavit ut libi quoque liceret / « « \ _gp /> , . ~ P
pro fratribus caüfam dicere, palamque often- VVAtV/o, vrfeç t iu adeAípúíy, o 71 /àmSw a 0goy piy
dere, nihil apüd nos impium aut irreligio- 5 ’fâiv o t ypíiv. T $ f ^ 'zé&t to ßypioo %$.-
mÊÈHÊÊËÈÈÊm — H * 1 ¡ B i i Tí B
(erat quippe inter fuos ¡clarus) & Prasíes iple (¿wos ^ ÄI'ct% 0iwV ä 87»$ utt auTv Slxouus
petitionem alioqui juftiífimam ægrè ferret, 15 'Z3£?ra0eícrM$ kfyaxjioes, ¿Mot /¿oyov t v t o ttuÖo/^ö
M à i ’ S T Â ï ; I ■ B ■ ■ I H E B
voce prófeífus, in martyrum numerum re- opioXoyyovcvTQS, u.veXy<p9vj x¡ ojotos us t xAjjla
tu s e i l : À d v o c a t t is q u id em C h r if t ia n o r um pov T § f piupTupav" * ■mçJsxXyTos X cawclvqv v om - i
iu d ic is e lo g io ab p e lla tu s ; ha béns au tem in ' H 1 . tv' <k / n , ,c « 1
ß ip f i ) A d v o c â t u m S p ir i tum f a n â u m m u l to ' * * ? * * T . I t J
abundanfitis quàm Zacharias. Quem qui- 20 nyéC]tta *9TAé<ov tou Zapote/»’ 0 3'7ou®'A>j- 2 ^
dem caritatis exuberantiâ declaravit, quip- papca/ms tu s ary¿.rm\s cWW£a7ü, U9ï*gç
pe qui fuftiniiérit pro fratrum defenfione ¡g i l ^Sß/» » j v v a ~ B H H H I , - \ « ^ A WÊm fi. • • ». 1 •• i-» • . o n T>^ Tfc/ ctdeAOoey ¿vnÁoytac morti fernet objicere. Fuit emm, & eft , A ^ x> rlco eaurs ^r/uvwokuoj
g e rm a n ü s C h r i f t i d i f c ip u lu s , iê qu en s a - w ^ e ç î yw<no$ X&qoZ fiaütiTYiSy
g n um q u o c u n q u e ie r i t . E x in d e e t iam r e li- k x o \Æ v r o f ty ía ova av tW y y . c^7tu0gy ^
q u i d ig n ö f c i a c d i f t în g u i coe p e r e . E t p r o m - 4 rv. î * ' n ^ ' > »/ mt
p t i q u id em a c pa rati é tan t P r o t o m a r t y r e s ,2 ? ^ ^ 0™ “ X° '™ \ ^ KP°‘ % 4
q u i fum m a a n im o rum a la c r ita te fo lem n em 'Tpa-w^tapTupès* 01 x, & 7m.(n\s 'ZBÇjQvpiicLs u n -
illam m a r t y r um c o n fe ifio n em e d id e r u n t .Q i i i t tA ^ ô v rico o/¿oAoyía.v t í ¡ s /xctpTvtlcLS. l<poùvovTo
v e r ò im p a ra t i & in e x e r c ita t i, n e c firm is a d - 1 » / »» / ,
h u e e rà h t v i r ib u s ad im p e tum ta n t i c e r tam i- ^ % 01 <Ln^ \ % ï , tvt et A r a s , e tnis
fu ft in e n d um , tu n e m a n ife f tè p a tu e ru n t. yZvos uryccXs tqvov mymy pm <h/vú¿fyjor s av ^
E x q u ib u s d e c em c i r c i t e r c o l la p f i , m a x i- ~0 ì£t7tt<n)V as SÍx#- Tov òíe/0/j.ov' ol x, p u y ixU u A u -
m um n o b is d o lo r em & in c r e d ib ilem lu ô h im « r » -/- » / < ~ - i
a t tu le r tm t ; & a lio rum a la c r ita tem ' f r e g e r u n t , ‘x lw ^ r l t o
q u i n o n d um c öm p r e h e n f i, l ic e t g r a v if f im a 'rtpoQu/ziav r _A oittS v t fin ovvuÁii/u/¿evav ôtéxop
a te r e n tu r in c om m o d a , tamen m a r t y r ib u s -dety o'l Ys/ù'zSp 7ioenvo tco iïeivà, 7m^/ovnsy oUcas
p ræ f to ad e ran t, n e c ab e o rum c o n fp e & u d i f - ~ / , > , / ,
c e d e b a n t . O m n e s tu n e tem p o r is g r a v i f f im o ^ 7ra^ a a v ™ « - ^ A ^ o v r o a u -
m e tu p e r c u lf i hæ r e b am u s , o b in c e r tum c o n - 3 5 tw v . t o t s iVj 01 7mvTts pjuyxXas û lg r )
fe ffio n is e v e n tum : non q u o d to rm en ta q u æ r l ÜbXov tyis opcoXoyicLS* 0 t u s 'Gfotyips¡Jólas xam
íe r e b a ñ tu r , m a gn o p e r e t im e r em u s , fé d q u o - . / ^ »Nv \ v / ~ ,
n iam e x i tum r e i an im o p r o fp ic ie n te s , ne q u is A a c r j f <po08£Cy/oi, a A A a r o t s A o s a,q>opM'Ti$) x,
c o r ru e r e t v e r e b am u r . C om p r e h e n d e b a n tu r t o ^raTrEcreTy »nyà A g i o t e s . auuíÁcLptGámTQ /,&¿-
V a l e s i i A n n o t a t i o n e s.
1 n«£ÿixA)iT©~ x & w iw x p iw nm i ] Maie Chriftophor-
fonus hune locum interpretatus eft, quafi Epagathus ex-
inde ab omnibus vocatus fueriü patronus Chriftianorum.
Noftram autem verfionem confirmât Rufinus, & quae
ièquuntur verba, i i -ym ^ x S v , & c . quae ftare omni-
no non poiTunt, nifi ita interpreteris ut fecimus.
_ 2 nXfùii g Zc6%uejâ] lam fuprà Epagathum compara-
v it cum Zacharia Sacerdote, de quo Lucas in Evangelio
cap. 1. Iterum nunc alludit ad verba quæ leguntur in
fine difti capitis : Et Zacharias repletus eft Spiritu faniio.
Porro Spiritus S. 7mçftxXY)T0i dicitur in Evangelio, id eft,
advocatus, quia fcilicet poftulat pro nobis gemitibus in-
enarrabilibus, ut ait Apoftolus. Ita Tertullianus in libro
de Jejuniis, de Spiritu iànéto loquens, qua paracletus, id
eft advocatus, ad exorandum jttdicem, hujufmodi officiorum
remedia mandabat. A t Rufinus cùm hæc non intelligeret,
ita vertit : Ille vero habens in fe advocatum pro nobis J e -
fum, hoc nomine meruit honorari: fanäi preshyteri Zacharia,
qui erga fancios plenitudinem caritatis oftenderat, fecutus
exemplum. Quae pravi Rufini interpretatio, occafionem er-
roris præbuit Adoni Viennenfi, & Ufuardo, & Notkero,,
, qui in fuis martyrologiis quadraginta & oGto martyrum
Lugdunenfium nomina recenièntes, Zachariam presbyte-
rum fecundo loco nominant, poft Pothinum Lugdunen-
lem Epifcopum. Qui fi Cræcum hujus Epiftolæ exemplar
confuluiflent, animadvertifibnt profedtà, (uv 7t^wZirn~ i
hic dici, non Zachariam presbyterumLugdunenfisEccle-
fis, ièd Zachariam iàcerdotem, patrem Joannis Baptiftae.
Quem quidem Lugduneniès in hac epiftola srpio-Gunfoy, id
eft Seniorem appellanti Epagathum juvenem eicomparan-
tes. Ceterùm hic error Adonis & reliquorum in Zachariae
martyris nomine, facit ut dubitem de*ceteris nominibus
martyrum Lu^dunenfium,qu* abillis ibidem relata flint.
_ 3 vfkiìgaf/J]©- i2 kyÌ7njC\ Alludit ad illud Servatò-
ris noftri diéìum in Evangelio; Majorem caritatem nemo
habet, quàm ut animam fuam ponat prò fratribus fuis.
4 A<£*eóo)r& ] Metaphora videtur elle ab Athletis, qui
antequam certamen inirent, examinari iolebant ac proba-
bari, utrùm ingenui, utrùm aetatis Athletica eflbnt. Et ii
quidem qui ad certamen admittebantur, dicebantur uouqì-
vt&cq. Qui autem repudiabantur, c4t«e^v£<9-«y. Examen autem
ipfum vocabatur àjjxe/<ni;, ut ex hoc loco colligo.
Piena certè eft hsec Epiftola vocabulis à re Athletica
tranflatis. Quod & loci hujus leftio ipfa indicai, & nos
infra oftendemus apertius.
f ri2> é Ì%lmnv\ In codice Regio legitur >£ itfaumv,
quod verbum mihi nequaquam negligendum videtur. Cum
enim rarius fit & inufitatius qudm i’g«re<n>v, facilius ve tg«-
i$a<mv mutatum eft in vs ì^imazy, quàm hoc in illud. *gi-
-T?a<m4> igitur hic paflivè fumitur prò ^ n^ xà^ eu v, id eft,
abortivi fa fti funt, excuflì funt, ìffioib. Q u x metaphora
iterum uiiirpatur infra, ubi agitur de lapfis.
701
& I VmuV. ^ t ; C L E S I A S T I C ^ H I S T O R I C L ib. IV.
TOI IS ^ in sm i n/iiejt* <“ ig iw j -re» év.eimt à .a - quotidie qui digni erant ut numerum illo-
1 'ffXvipotuhti cLejfttior 'o>Sv ffuAAÉ^.oq Q/t. % Sio rum hupplerent : adeo ut ex utraque ecclefia
èx.K\iiaiSr ot»5 l i r ù i o-sra&uas, * Si m fu iAi- quique, & quorum maximè
• / j \ tv \ is\ \ «bore atque mduftria res hic conftitutas fu-
& m w um x i ™ ptfa.wto S i ^ erant, fimul omnés tenerentur. Capti funt
eVvixoi Tins oixgToq T V xpi&Ttpar enu-hipLomq, 5 etiam quidam noftrorum fervi qui Gentiles
IxèXQuw 0 yiytpiav hafyiTiicQvLi 7ntvm.s v/xcis' 0] quandoquidem Pr$fes nos omnes rex.
m l t mJ)>a.v r S r<x.TcivcL3 <poCf]deyrss tcLs jSaa%- ^u*r^Paiani jufferat. Qui Daemonis impul-
a \ « / »,», _ / ^ ~ m> cum tormenta reformidarent quae fanftos
, 85 «5 T 85 ^ s s ^ S A w e , r perpèti videbant, militibus ad hoc ipfum eos
étt) t Sto Tmqopptmra» au T s i, k^ t ì-^ uoùvto ypcav ihcitantibus, Thyefteas qùafdam ccenas &
®ué&ici Sii7TVetjX) OìSivroSiies fil^usj ^ ooze io ince^os Oedipi concubitus, & alia q u s nec
ActAéb fi im nm B è ^ f u , , àA A à t i t t q u T d e m f u f t in X s T p Ì l o m in e s u u !
um TOIOVTO im'TCOTi r&fyL cLvVpGù'ffois 6^nTo. t v - quam gefta fuiffe, adverfus nos ementiti funt.
r a v S è (pyiiuòòivTav -mvTes co7reQq&iaQii<nx,v u s yptois' in vulgus fparfis, omnes continuò in nos
*/ B B I 1 1 tv.» * ! rr » / adeo efferati funt, ut fi qui fòrtè coenatio-
2 0 * „ t, ™ r o ^ p o , ‘ i , uis caufa moderati erga nos haftenus e X
3 a£oy, TOTe pieyccXas e^Xi-mivov x, 3 Sit'TrtiovTo 15 tiffent, tunc acerbiifima indignatione com-
3t$i0’ yteav. trtXypouTo «Tìl t o t v Kvpis y- jnoti adveifus noftros infremerent. Complem
§ > «/ w m tS SM \ , f. * c , batur itaque id quod à Domino praediótum
tJa \ M f «’■(<>< fuerat his verbis : Veniet tempus, ehm qui- J 1U,
x t was vpuZSj SpPu Xa.7t?uav 'xpooxptpw tcS ©gof. cunque vòs occiderit, cultum offerre videofTW^
a AoiTToy iva wLays ttyiyyaias v7ii- Ì3^111 ^ eo* Exinde fanétiifimi martyres e-
Am M i I H B i B B B v 10 I M M M i H W M ill
4 SctTttvci X, Si Of.wav pytilcacq 4«n r (¿\a.acpyptav. bitiosè contendente ut ab illis. quoque ali-
\jz$>Gi£Xv\p&j!>as S i ovémcij-^v y òpyy nuovo x, o y - clu^ >mpiè diceretur. Prscipuè tamen vul-
. \ « | t \ S > 6 vi ' « / Sl ^ Praefidis & militum furor univeriìis
5 ó A u t SctyxToy q # - incubuit in Sanftum Diaconum Viennenxqvov
"¿m BimvjS' X) ùs Maiypov veo<pa7i<;w pdl, ièm, & in Maturum neophytum quidem il-
aMÒ. yiwcuov kyaviqyr 59 ùs ^A'tja.Xov nipyzuyyoy 2< ¡um’ ^ . g f ner°fiffimum nihilominus pugi-
p t . 1 n 1 m * » \ 113 C r in i t i : In Attalum quoque patria PerroT
ym c wXov % ^ a p i u T o v tu uQ u u u y*y>- gamenum, qui columna & firmamentum ec-
VOTXO’ X) ù s B A cu/SivaVy S i ys eTCeSufyv 0 X & w s , d e fia e noftrae femper fuit : in Blandinam de-*
071 m rsrkù à.ydpa'Tois éìsreXy >9 cteiSy ti niclu^5 Per quam Chriftus oftendit, q u s vi-
_ / ? _ / « k y ~-tv qr \ _ p , ' Sfornila, contemptaque hominibus vi-
<ppov^ (pcLivo/Jpjct, puyxXvs xcLTaftov^ ©g«if demur, ea maximo honore affici à Deo pro-
Sltys, Tììv 4H£ftS CLV70V kyx 'x lco , tIco ¿v , Q Pter excellentem erga ipfum caritatem, quae
vupL\ StixvvpD/jlu/, X) /mì òp uSìi xa.vyatdj)lcu. yuav ^ v.*rtu^e P°5ent3aclue oftenditur, n'on fpe-
« É M M i 1 / » V cie «naniglonatur. Nam cùm univerfi treyx^^
mvTav JiòioTav^ 59 tmì Cccpxivys S)i<T7roiv>i$ pidaremus, ipfaque illius temporalis domina,
uvTys y Tts yv x, o.vtv t YJ fiupTupav piiu uya- clua2 & un^ cum reliquis Itìartyribus
/¡’¡PIA, k f a m n s pn iS k r i d ifJUXcyuu, p re?uè Pug nabat>f °™ W aret inprimis ne ilo
_ . rt-% J ' » o ' ~ t wk o tenuitatem corporis, liberam confefwappjjmaoacatq
To ucQms tu m/xurosy y 5 5 fionem edere non valeret : tanto animi ro-
BAariwa tom lm ts IvrA^/ìóS^ ¡tw ip u u s , &4t ex- borf firmala eft Blandina, ut tortores qui
Au8weq ^ ¡rapeffimq r a s atótibyeV nam' r t i - 15 v k rm fibi fuc<;edentes a pri«>a luce ufque
n \ , \V ^ c . ad vefperam omni tormentorum genere eam
7T<a ¡¿uoztviQvTUS clvtIuj ^7n eadivys eas sa-mpas, excruciaverànt, rèfoìutà nervorum compage
29 clvtbs opioXoySv'&s on veviw&i, pmSiv eyoyTes deficerenti feque victos confeffi, cùm nul-
.« , 'y lum tormenti genusj quod ipfi inferri pof.
0 vr^aamv a u r r x, r ^ o{ec, mliquum W e n t , mifarentur a/huc
/ ^ V a l e s i i A n n o t a t i o n e n .
^ w 2 . ] E x Ecclclia fei- fi foeranr. cjvfmodi calunnia, in rdigionem noftramja-
¿tarent. Quippe judices omni tormentorum genere Chri-
ftianos urgebant, ut Thyefteas quafdam ccenas & inceftos
concubitus apud ie peragi fàterentur. Quo lpeétat illa
vox Blandinæ, in piedi is cruciatibus nihil aliud proloquen-
tis quàm, Chriftiana fum : nihil apud nos mali geritur. Po-
teft etiam i l lu d i ii’ inihm, referri ad decem illos, qui initio
perfecutiónis capti animum defponderant. Chriftophor-
fonus blaiphemiam contra nomen Chrifti intelligere maluit.
f Kos r&Uwmv] Rufinus vertit officium, milites. Nam
Græca vox utrumque fignificat, tam officiales feu appari-
t®r“ Judicum, quam milites: • ut fufius oftenfuri fùmus
ad libros de vita Conftantini. Hic verò milites malim in-
telligere, cum fuprà mentio fiat Tribuni militum.
6 ’Zôiyx.fsv 3qd.n9i>6v ¡cm BiïvyijçJ Rufinus Sanâum diaconum
Viennenièm interpretatur; quod eft ambiguum. Ne -
que enim Sanâus fuit diaconus Viennenfis Ecclefiæ, ut
quidam hac Rufini verfione induéèi exiftimarunt. Certe
Lugdunenfes in hac Epiftola id non dicunt: fed tantum
affirmant ilium Vienna oriundum fuifle. Fuit igitur hic
Sanétus patria quidem Viennenfis, diaconus autem Lugdu-
nenfis Ecclefiæ. “ ' ' • - •
Ö c 2
1 Aiyt evmsywcq sx. ruv di/o íxxXw.m 1 Ex Ecclefia
licet Viennenfi & Lugdunenfi. H s c autem verba inprimis
notanda funt, éx quibus manifeftè apparet, Viennenfeni
Uccleliam perinde ac Lugdunenfem, fuum tunc Epifcopum
habuilTe. Quippe Ecdefia ab antiquis fcriptoribus
non dici tur, nifi matrix, quamCathedralem vòcamus. Ado
Viennenfis in Chronico, Juftum tunc temporis Viennen-
fem Epifcopum fuifle dicit, eundemque diuturno exfilio
maceratum palmam martyrii retulifl'e. Porro verbum <mXChriftophorfonus
vertit eximerentur: Langus delìge-
rentur. metajihora videtur effe à.fru&ibus qui decerpuntur.
2 Ai ojWÓttjgs ] H * c v ox non folum propinquitatem
^generis defignat, fed etiam amicitiam ac benevolentiam.
Interpres Nicephori etiam humanitatem addidit, non con-
tentus neceffitudinis vocabulo.
3 ifAtip] Godex Regius i<f>‘ »/¿iy.
J r Rufinus blafphemiam adftla"
orum religionem intellieit. Quod piane
qv rH^tur verbis proxime antecedentibus w SKflvuy,
riti in fan tir ;^ 1« ^"^Ì?norum* metu cruciatuum perter-
fèlli effent n. ' j f ” 1” ce^os concubitus de Chriftianis con-
feffi effent, ftudebat Satanas, ut Chriftiani qui comprehen