Sæc. tationem de quæftione illa coram omni mul-
ÜI. titudine inftituiflet, tanto robore decertavit,
ut qui prius in errorem lapfí fuerant, fenten-
tiam mutarent.
/©■^txAjjôe« 59 otTZLuQaty * xavíi aas té A óyns \it\ i
T « JCOIWcT T lt e ) T S £ y \ T d [£ fiB O tila s W ¡x f a y ¿ S
(¿e7ix,Tèûîiircci t ois t irgovepov iatpaXfJtíyay fouvoïct$.
C A P U T X X X V I I I .
jDe httreß Helcefaitarum.
KUephor \ t i V s quoque tunc temporis error ex-
lib. y, f J l j L ortus eft, Helcefaitarum fcilicet haere-
eap. 24. 1ÌS : q u s quidem iìmul nata, fimul exftinda
eft. Hujus mentionem facit Origénes in
Homilia ad populum qua pfalmum 06I0-
geftmum fecundum exponit, his verbis.
Quidam» inquit, nuper advenit de
fe magnifice fentiens, utpote qui impiam &
nefariam Helcefaitarum opinionem quas ad-
verfus ecclefiam recens coorta eft » poffit de-
fendere. Exponam autem vobis qu« & quanta
pèrperam afferai hsec fefta » ne forte vos
ab ■ ilia abripi finatis. E x univerfo facraj
fcripturae canone qusdam rejicit : quibuf-
dara vero utitur teftimoniis turn ex vetere
inftrumento, turn ex Evangelio. Paulum
quidem Apoftolum integrum repudiat. Do-
cet praeterea indifferentem rem efleChriftum
K E Í A A A I O N A H r.
VliiA $ 'E X íUVCLÍtUV CLÎpétJïUS.
'T 'O 'T f i fe ¿ cLWïi 2¿&<¡po(p}i xgLT¿pXTcq ¡i r
' E\X£<nx,'tTav My/fyjYi a iptois' v x¡ dftcL toT
a.p£<tc3£ ct/7rg<rC>j. [xy^puoy^u clvtyis 1 opuXav 1
ÉTI*! TS XOlVoS eií TOV oy^JjXOÇDK feuTtpOV -{[/CtA^MV o
10 Hlvytvysy a i t ities Xeyev. ¡ÁvÁvÓé vis Irte) £ 7tap~
ovTis fxíycL Qpovcfv 67rì Taf àuvctcQuj ■z&ptaQájeiv
yvapws clQÍb >9 cun&çtcTtiSi x&te/Aóys 3 EAxé- 3
occÏtüûv, vtaqi emviçct/jfyjqç tc lis cy.xxtjoíous. O&úvy
íi yváptM oTcl Áeyei Gr^Qytrofictj Ifuy, »W
i ¿pài <nw(tp'XcíQioi5‘e. clQítu mv<L "&7n wdms
<pt¡s* xeXP*lTotl fa™* 7cá\iv naans mxAouas
t í Xjcj Æct^Autîïs* rov ’AttoçoAoi' tsAéov ¿OétíT.
<Tfc om t o ¿LgvíitroccQvtj khd tpopov g ç r x c u
Valesii Annotationéj.
1 K¡vinti n Aíyttf J Magis placet altera le¿tio quam in
Fuk. 8c Savil. codice reperi xulumd^, ÁÍyisí. Quam ícriptu-
ram confirmât Rufinus. Iterum, inquit, Orígenes rogatur
ab omnibus intereffe fe facete fermonem.
2 'O/AixSt si’? r i^ütAjUià» ] Triplex fuit opus Origenis in
facram fcripturam : Commentarii fcilicet, ícholia 8c ho-
milis. E t commentarii quidem ■ in doótíorum gratiam
conicripti funt. Scholia veró etiam doáorum gratiá ab
Origene funt elaborata: ièd in eos libros qui perpetuis 8c
uberioribus commentariis nequáquam opus habebant. Homilía:
verò cum ad populum haberentur, ad captum mul-
titudinis funt accommodatæ. Hoc eA quod Sedulius in-
nuit in Præfatione operis Pafchalis. Cognofcant, inquit,
peïitijjimum divina legis Origenem tribus nihilominus editi-
onibus prope cunei a qua dijferuit aptavijfe• Vide Hierony-
mum in Præfationibus tum in Eiàiam, tum in Matthsum.
Idem in Præfatione Commentariorum in Epift. ad Gala-
tas, ubi triplex illud opus Origenis commémorât, pro Ho*
miliis traÀatus dicit, quod idem cit. Nam Latini vocare
folent traâatus, quas Græci dicunt Homilías, ut ex Au-
guftini Retradlationibus, & ex Polfidio colligimus. E t in
homiliis quidem Orígenes cùm vulgum alloqueretur, communi
editione 70 Interpretum utebatur. In explanationi-
bus verò alias quoque editiones 8c Hebraïcam veritatem
profèrebat, tefte Hieronymo in prooemio Hebraïcarum
quæftionum. De hoc triplici Origenis opere loquitur
etiam Rufinus in Epiftola ad Uriàcium, quam præfixit interprétation!
.Origenis in librum Numerorum. Sed cùm
in vulgatis editionibus h«c Epiftola defideretur, eam ex
MS. codice doàiifimi viri Emetici Bigotii hic apponen-
dam effe duxi.
Incipit Prologus Rttfini in librum Ntimeri ad
Ut verbis tibi, frater, beati martyris loquar, bene admones
lionate carijjtme. Nam & promifijfe me memini, ut f i qua
fin t Adómantii fenis in legem Moyfi d illa colligerem, atque
ea latino fermone nofiris legenda transferrem. Sed reddenda
polli cit at ioni non tempefiivum ut ille ait, fed tempeftuofum
nobis tempus oc turbidum fu it. fffuis enim ibi ftilo locus
efi, ubi hoflilia tela metuuntur, ufi in oculis efi urbium
agroritmque vqftatio, ubi fugitur per marina difcrimina,
& ne ipja quidem abfque me tu habentur exilia? In con-
fpeHu etenim ut videbas etiam ipfe nofiro Barbaras, qui
Reginum oppidum mifcebat incendio, angufiijfimo it nobis freto,
ubi Ita lia folum Siculo dirimitur, arcebatur. In his ergo
ptfito, qua effe ad fcribendum fecuritas potuit, & precipue
ad interpretandum, ubi non ita proprios expedite fenfus, ut
alíenos optare proponitur. Tarnen f i qua nox ánimos minore
metu hoflilis concujfit excidii, epe breve faltim Incubiandi
otium dedit, qua f i ad folamen malorum, lavanda-^
que peregrinationis grafia, quecumque in Numerorum libro,
five Homeliatico ftilo, five etiam ex his qua Excerpta appellarti
ur, fcripta reperimus, hac per urgente, Romana u t
potuimus voce ex diverfis in unum ordinem coltella digejjì-
mus. Te quoque ipfo in quamplurimis jovante, Urfaci, no-
ftrtfm laborem dum nimis cupidus, pueruli notarli tardum
putas effe minifterium. Scire tamen te volo, frater, quod
hac leìlio vias quidem aperìat intelligentia, non tamen fin -
gillatim cunlla qua fcripta funt differat, ut in explicatio-
num libris legifti j quo fcilicet etiam leHor non reddatùr
otiofus, fed pungat cor fuum, ficut fcriptum eft, fe producete
fenfum, fe audito verbo bono, ut fapiens adjiciat ad illud»
Igitur ut pojfum qua injunxifti explicare contendo, Jam
enim ex omnibus qua in lege fcripta reperi, fola ut puto in
Deuteronomio defunt oratiuncula, quas f i Dominus ju verit
fe fanìtatem dederit oculis, cupimus reliquo cor pori fidare s
quamvis amantijfìmus filius nofter Pinianus, cujus religiofum
coetum prò amore pudicitia profugum comitamur, injungat
fe alia. Sed orate communiter, ut adfit Dominus, fe temporibus
pacem tribuat, gratiam laborantibus donet, fe fru-
dum operis noftri in profedum legentium promat.
3 ] Hos 'EA*i<7»iif5 vocat Theodoritus in
libro 2. hxreticarum fabularum cap. 7. ab Elceiài quodam
ita di&os. Epiphanius in hxrefi Ebionsorum, hunc El-
xxum pfèudoprophetam nominai j qui cùm fe Ebionxis
adjunxiifet, au&or eis fuit nova: cujuldam de Chrifto fen-
tentis, vaga: admodum 8c incerta: quam ibidem refert
Epiphanius, piane fimilem iis q u s refert Theodoritus in
di&o loco. Ex quo apparet id quod aiitea dixi, Elxxum
8c Elceiai unum 8c cundem efle. Hunc etiam Elxai vocat
Epiphanius in hxrefi Oflènorum> 8c Trajani temporibus
vixiife ait. Quem quidem au&orem effe hsrefis Elce-
iàitarum, ex eo convincimus quod narrat Epiphanius.
Primùm enim librum quendam ab eo promulgatum efiè
icrib it, prophetico fpiritu 8c divina iàpientia plenum.
Deinde afiirmabat Elxai, nullum effe crimen, fi quis per-
fecutionis tempore Idolis iàcrificaret, dummodo id non ex
animo faceret. Eadem verò de Elceiàitis hic prodit Ori-
genes. Sed darius idipfum teftatur Epiphanius in hxrefi
Sampfxorum, ubi Elceixos (quos cofdem efle cum Elceiàitis
jam probavimus) auftorem feótse fux habuiife El-
xxum vel Elxai fcribit. I Quare fallitur Scaliger, qui in
capite 27« Elenchi, «Ag«'«' nihil aliud efle dixit quàm EA
fxum: Ergo Elceixi feu Elcefaitx, iidem eflent cum E A
iàeis, qup nihil eft abfurdius. Adde quod Elceixi ièu El-
ccfaitx, cum unico fcribuntur j E flxi verò cum duplici.
Itaque corrigendus eft Epiphanius in hxrefi Ebio-
nxorum cap. 3- ubi - male icribitur prò 'EA**-
o-djeiì. Porro in noftris quidem codicibus 'EXatoturuf aipi-
ratur: ièd apud Rufìnum id nomen icribitur fine aipira-
tione. Vide Auguftinum de hxrefibus cap. 10. De his
Methodiiisjn lib.8. convivii: Mupxie»®' ffì ObtcMrnm,
T ffa* T 'ESi%{icxu)r, qgtfòv (Jbqn [urnfASnonq,
'o p à i
i 1 ó fS/J yonms, r a t jaftet-n à i « a f e l i ipiSiofraf abnegare: & eum qui fapir, ore quidem
r» ^ S ^ 0 » <Pépncm, ito tenus in iPfo difcrimine negaturum effe, fed
* ^ f iId ,« *12 - u . j ..ri l ì . » « » non ex animi fentfentia.* A a r«™ , ^ Z T W K O . ferunt quem è ccelo dLei|baprufumm eatfifaimrm Ppnròt-;
otOì exwvis ’7n <7èvovrrcLy cttptoiv t y j eofque qui aufcultaverint illi & crediderint,
cLpL&pTyifML'rtìùVì a fe lio cL<ptmv m f le i Xqa'ìos 5 peccatorum veniam confecuturos, & qui-
‘ftenSs I H M to' à t ì -àèà W to » r i t i ^em diverfam ab ilU peccatorum remiffione
, , • quam Jefus Chriftus impertiit. Sed de his
Fui- ‘haélenus.
S æ c *
I I I .
K E $ A A A I O N A©'.
Tlt¿t T AiXlQÌI.
C A P U T X XXIX.
De perfecutione Deciti & qua pajftts eft Origene si
ä A A x à f i *$ÌAW7ror i-nm erri* ^aeiAflirar. i o T ) h i l i p p o interim ciim feptem anni.s
b ^ m j bAejuos’ 05 r y <zbç) s regnaviiTet, fucceffiit Decius : qui prazNicephor.
m Ê K Ê Ë W — B Sur/I^i H m ? di° . adve‘* s Philippnm, perfecntionem^->7 -3 i.
f » ' intulit eccleiiæ. In qua perfecutione cum ü
n w " V $ * aaro<) W - Tabianus Romæ martyrium pertuliffet, in
nve/a> 'n\uaVevrrQ$y KopnÄtos rko e7n<rx.Q7tlco Aïct- ejus locum Cornelius fubrogatus eft epiá^^
Tcq. gTrl i) riotAcaçii'Jii ’AAe^avtyos o t>¡$ 'le- 15 fcopus. In Palæftina autem Alexander H i-
poovAvpcav gxxA>jOTct$ \'7Ci<sxjO'7rosi aZQis A l á Xza<&v e^ofolymQrum epifcopus»^ rurfus propter
, ~ V- / t ~ \ T y i Chriltum ad Præfidis tribunal adduótus»
I « K c o r a p a c t . m m m Cùm e x fe c u n d a h a c c o n fé ffio n e m a gn am
it, erti SivTtpcf, a ^ T r p g i f ^ s o^wAoyct, h e p u 'm - g lo r iam r e t u l i i ï e t , C s f a r e æ in c a r c e r em
V lb vr&tpctToii} \17mp cS yiipet $ oiptiYÍ t t d A i a K j t - c o n je d i i s e f t : v i r d e c o ra feneiftute & v e -
M l títu si m T iá á ä i).fUH*¿rS2onera';dacanitie co.7fpjfuus- ^?uÁ.c,iinfíá. , r _ r r~. a ‘ ^ p ríEclaram atque ílluftrem Chriftianæ fider
f t w Ac t ^ö » s - ¿ w w w - w e M , , VXI conf t ffionem in prafidiali judicio editam>
Ta^eipxTTff x a M aÇ a&m ii O ^ S iy o s •? tandem in cúftodia animam exhalaflet, Mao#
lepoovÁufiois t7ittTttcrmns d cLvaSiixyvTocf., tcS è ¿abanes in ejus locum epifeopus Hiero~ ¿ilexandro
*AAe^ctvtya fGrfycTrXqoiccs ¿y ’Arao^ejcc, y BctSuAa folymorum renuntiatus eft. Eodemque mo- Hierof.fucvito
ojuo\oylctv b hojjLCùTYittcù (mtzoW cLZclv'tqs, 2^do apud Antiochiam epifeopo Babyla pottced“ Ma~
m m rîis BÊÊm M I «> H ■ ■ in B M *<*»*> W Bmmm
m Ë Ê Ëm I M m Ê m m p f i r * S „ ecclefíae illi præficitur. Porro quæ & doch. Id-
«ttü ílvyiv&i t òicùjfiov avfhGctvQt 01ct x¡ otrccy quanta Origeni in ea periècutione acci-bias,
it) 07TÜICLS e'tv ^6 tsA ¿I/tÍT?, ? ‘7mvqpoS S'CLiftom I <p- derint : & quis horum omnium exitus
ct/AiM.ù>5 Taf cLV&v 7rav<ipcLrn& , fuerit, dum peifimus Daemon omnes ad-
7. iu/( ni. Tc mmMxiMÊÊ Ê&B ÈdiuïÊuKcLÈu ei Wk ’ ~ i verfus ilium copias inftantius mover, cun- xctr clvtb çpâttîmi-20 « u- • • -l
\ » / IV etiique machims ac viribus eum ímpuocuToSy
7TO.VTOLS t í Ta s 'üwv^à^ 'mXifv/i- gnat, & in hunc præ reliquis omnibus
Berms flctipepoVTas g‘7rtö%w-'|otms u v ra ’ old te >9 qui tunc temporis appetiti funt, praecipue
h o t 2 4# Toy X vq oS Aóy>y 0 àyìjg M f iw t h a p id , irruit : Q^æ^item & quanta propter ,dos
n / ' ~ / / c 1 (ftrinam Chrifti vir ille pertulerit, vin-
* * Y ? cilia fcilicet & corporis cruciatus, & in
aifoipu xAoia 59 fw ^ ís eJpxTtjs Tiptavat’ xjt 1 as 35 intimo carceris receifu ferrei torquis aeru-
V a l e s i i A n n o t a t i o n e s .
I 'O p rol)m í] Hxc verba non intéllexerunt interpretes.
E t Rufinus quidem vertit, qui fixus eft in corde fuo, quem
Ìècutus eft Langus. Chriftophorionus verò ita intérpre-
tatur, qui interiore cogitatione relie de fide fentiat ; quod
piane eft abfurdum. Quid enim abfurdius eft, quàm di-
tere eum qui animo reéte ièntit de fide, ore quidem eam
negaturum, fi ufus ita popoicerit; animo verò minime?
Sed è volume, hic fignificat, quicumque fapit. Sic enim
Grxci loquuntur. Notus eft Hefiodi verfus;
AcW 78( ficcotXiuc tgut vomot ¡§ auroii.
Et alter ille initio operum, ubi de duplici contentione
loquitur.
1id fof xtv tvmiiieseis voioui.
2 ’Eg ¿gjsvS mxluKivcq ] In manufcriptis codicibus Maz.
Med. ac Fuk. icriptum eft ¡ut<ff,mHaMtcq.
Variorum.
a «DÄotot» mm tx\ct ßumteoqtuifo ] Arino Chr. 2491
uterque Philippus pater 8c filius Imperatores occifi funt,
iexto Imperii anno inchoato, circa meniem Ju li uni ■, nc-
que enim, fi addas qux in morte Decii in medium.ad-
aucemus, ufque ad menfem Auguftum vitam protrahere
potuerunt: quod tamen voluit Pearionus in annalibus
Cyprianicis. Eufebius tarn in Chronico quam in Hiftoria
V II annos horum Imperio attribuit, perperam. Ant.
Pagi C rit■. Vol. I. p. 234. Ubi obiter notat, Abram Chrifti-
anam, qua nunc utitur Ecclefia Occidentalis, ante lextum
leculum a Latinis non ufurpatam.
b A0M05 biuy/jbov lytlgi ] Deeius, jam Imperator 8c Au-
guftus, cum bellum civile quod in Gallia motum fuerat,
oppreififlet, Romam venit: jamque in Imperio confirma-
tus, gravilfimam periecutionem molitus eft: Ed ¡¿fa ejus in
Omnibus Provinciis pubHcabantur, ut teftatur Gregorius
Nyflenus in vita Gregorii Thaumaturgi. Tempus indicat
Dionyfius Alexandrinus in Epiftola ad Fabium Epifcopum
Antiochix, relata ab Euièbio lib. V II, cap. 41. Poft initium
Imperii Deciani primo minx intentabantur, deinde Edi-
¿tum prodiit, circa finem, fine dubiò, anni C G X L IX , aut
ineunte proximo. Quare tunc'orta eft fepdma Perfecutio
8c c. Pearfon. Annal. Cyprian, ad ann. 249. n .X II.
c QedouuS ] Decius Maximinum fecutus, qui folos Ec-
clcfiarum antiftites interfici ju flit, S. Fabianum Romx
Epifcopum fuftulit, vicefimo die Januarii, anni CCL. Se-
dit annos X IV 8c dies X . Poft obitum Fabiani fcdes vacai
per unius anni, menfium IV , ac dierum X V fpatium,
ut ex creatione .Succeftbris ejus Comelii patet. Pearfon. fe
Ant. Pagi ad ann. ipo.
d 'A ru f t lx v v f ) ‘ r i f ’AAfgaiJfiai] Omnino ita interpun-
gendum, ¿tvotillxvvruf TO ’AAtg«yJ)ia» • itXtlu, rfypiiy poft
’AAsg«y^« collocata. W. Lowth.
ia i'l