$ j f E U S E B I I P A M P H I L I
v id e b i tu r , q u id n am fibi v e l i t h o c n o f t r i fe r - ^ jcctrafpcJvmq* r i Sv -t io t ì to yrpocifuii
V ia eD itu r , q u ia n am u u * v».*«. — .
monis exordium. Equidem qaufam ejus rei
exponere, nec gravabor nec recufabo. Fateor
enim perlegiííe me aña, in quibus ex hono-
rificis teftimoniis ac prseconiis veftris in Eu-
febium Csfarienfem Epifcopum, quem ego
quoque & doftrinae & modeftiàe caufa jam-
dudum probe novi, vos in eum propenios
effe comperi, eumque vobis vindicare velie.
Quid tube exiftimatis mihi ad reñi veri-
que indagationem contendenti, in mentem
veniffe ? Quantam curam ac follicitudinem ^
fjiùl TOcf AÓy>U ß { fA tT CCf i OÙ Sb 'Tt’ApAtTyjOV/Xoifj 8<ì
T^vyaVjUccf T let) conictv eiT&tv. ofxoAoya yx.% slhJvùi-
xeveq r a c * A c i[x y rp c o s t Qò-
5 (p y p tic u f $ (xa.prvj£/L<L\$ to ù s èli E.u(rì£iov Kcqffvcpéav
e'ffivx.o'Tïov óv&y ^oh x> <lvto$ ytcLiSìvoicùg t ì
x c t ì 'GfctwM* s m m xolA&s t ì ex ttoPAV yivaxrxa,
¡¿pay v/x£$ 1 eyxei^ovg, $ «.utöj- aipeTìti^op&fjVg. t
tì otto yiyiiodé fie Ttpòs ctxpiCti tv xpeiTÌoyos ^
venine % uu“''“ “ 1 sm 1 o (fvTH<riy ’fàrytvopd/jov ¿‘tevTeQvfzvc^, ; nvet S’s ex tvs
d h ilfo mfite df tn a à r q u ^ M *
p ræ c e p ta S e r v a to r is n o f t r i, v e lu t i e x p r e ffa tn a ym , % 2 ^ tv A o y a x , ì yvcùfMS t o o ZaTVpos
q u an d am v ita e im a g in em n o b is e x h ib e s , yfjìfjf, eìxova axT7iip vpiiv toc! ß iv S\Sìag' às £u%eq
u am m o le fte e tiam ipfa p e c c an tib u s r e f if t e - ~ J <*¿.77) rots ÒLfx.a.pTV[A&<riv ccvnGcutjS, el /¿A
èM m M S B i W m .
fto r iam ip fam v i c i f f e , q u i p a c em m a g is r e - Som Ï 5 «t»TW ™ » * « 0 T f 3 .
q u i r i t . Q u ip p e u b i id q u o d h o n e ftum e f t . ju aA A o i ctvn'WDiy/^yos* o vrö yiio i t u t to Ttpe-
I ic e t , n em in em rep er ia s q u i non e o m a x im e «_ <\ ò .£ l2 M ■ BBH r» IBH! alio s r e d u n d e t ? C u r e a c o n fe â am u r & a r - 2 0 ûû5 S eTepois u£e/v Sì av cupvpttfa ^ß<rpt^oLcJ^ ;
c e f lìm u s , q u æ f id em o p in io n is n o ftræ e v e r - W & v r a ù r >é7tto,7rapu9u, <x t th ç zh £ u t to -
fu ra fu n t ? E q u id em v i r u m ilium q u em v o s ^ c ~ ^Qoupvais tyà ouo eiraiva Toit SHBHbB Rh ìs BH WirrHnF o p o r t e t id q u o d ap u d f in g u lo s r a tum f i r - y b t© 7 g^cöeyjjjwi'cq To
m um q u e manere d e b u e r a t , u t f in g u li c o n -^ mj£ilÓv t ì % ßeGcuov bcp&Aov p&pw xp v , as,u>ì
te n t i n o n f in t fe n te n tiis fu is , n e c d om e f t i c is 4 'U clços ^ ¿ » < ¿ 5 , $ t oìxehav j ,
S h S B -
non d ic am unu s a u t a lt e r , fe d p lu r im i E u - móSf 151! àhfpos avyx-itau V X w * ¡zomy, c tM a xj
fe b io pares non pro fe ra n tu r . E t e n im c um a - 6 / .tp ìtc cq . i t o Jti ù it» o u r ' ax erA»i|e» ä ¿TB
fp e r i t a s& v io le n t ia n u l lam E c c le f ia f t i c i s ^ ° " , O T M y j™ T t i i ¿ toyÄ V& t f to T s T î& t r ! u ) è x xA q o ia»
n nrihus m o le ftiam fa c e f fa t , omn es iim ile s i n - 5 ' „ < , . , \ ) » r » /i>
te r fe f u n T & » q u a l i in p r e t io h a b e n d i . N e - * 1* * , W f a | ^ ™ ' T S ' a > * OT,1as
q u e en im r a t io n i con fen tan eum fu e r i t , u t ¿ycq a v i& cw u . ovài > a g 6UÀo^y, e<i e7ï/)ov TTÀeh
u ju fm o d i in q u i f i t io a d a lio rum fia t in ju r i - 0 J *7ro ié j< ^ T r V'™ I p w ^ P W l
am ; q u ip p e c um om n ium m en te s, fiv e : h u - Jw ;,n,S) 5 ä , r * e A a - f ls S , a.) t ï / t e i ^ s a ie q g
m ilio r e s fin t , f iv e illu f t r io r e s , d iv in a d c c r e - 3 5 i r J r 1 & * tv o ^ ’ ' /♦>
u e x aequo fu fe ip ian t a tq u e e u f to d ia n t ; ad e o W , I M W f f î
u t a l i i , q u o d q u id em ad c om m u n em le g em XclM Î M “ S J Ç ' p i « » T»us ™ P » s « s To» xoiw s
p e r t in e t , n u lla ten us a liis in fe r io re s f in t . ( / j x t t ô l ï c ô o q , 7 eî jv l T aA i ifi iS yvitt/zot i l « f - f
Q u o d f i v e r it a tem ap er te p ro fe r r e v o lum u s , M I B ¿ s o j M ¿ M ’ ô p c t i - .
iu r e q u is d ix e r i t h o c n o n e ffe H H H ^ ^ K H É Y l i n ' . ! o '
tin e r e , fe d ab ftrah e r e ; & v io le n t iæ p o t iu s peaiv puxïAov clv eirtoi n s 1i< n ^ ^ tclvJ\>os % ßic^
id q u o d a g i tu r o p u s effe, q u am ju f t i t iæ . E t g ^ y $ixcuo<tui»î$ yiyvoiaj^ t o ympopoy' <tv 0 ouTas
f i v e h o c m o d o , f i v e a lit e r fe n t it m u l t i tu d o , ,, ^ i r L a i T<x <7rAÎ6)j (Ppovÿ, as eyayi Slg.ppyS'ttv
« p ò Q u id em l iq u id o & au d aó te r o f f ir in o , . , / > . / * in j .
« m rem c” im in a tip n ib u s cau fam p u b e r e , | ^ ' a ^ s s 7 xA « o ta iS u ^ i& m r
V a l e s i i A n n o t a t i o n e s .
1 'EyKUpuiss ir<piT'&iZ>opl'nti 3 veteribus ichedis bi-
bliothecic Regi* fcribitur iy *upitut, quod valde placet.
Sed fcripti codices Fuk. Savil. ac Turnebi aliam le6tio-
nem prsefcrunt ¡y x u p im iripme/^opim- _
2 ‘PfTtiUimaxv hnytiipuoi^ Non dubito quin fenbendum
fit, bittyopnoy cWiJtipy^uf.l i t , r a » 7 'P OT7 vvveyy/~'r~«7T I—n c--o--d- -i ce Fuk. fenp>1 t.u. m. in*
veni imtfvóptyoi ùtmfypK&cq. Poilct Ctiam lcribl i
ytiegpnot.
a Awe, 4 vim ] Elegantiffima fententia,
quam Chriilophorfonus non intellexit. Mihi quidem, inquit
Conftantinus, ipfam viftoriam vicifle videtur is, qui
paci maxime ftudct. Itaque poft vocem kmwwtpv®*
punftum ponendum eft, ut habet codex Regius, Fuk. &
veteres fched*. .
4 Tctii ¡¿ietti yveHputi axa?©- xptttusjeq ] ld^ Clt, luis
quifquc limitibus contentus fit. Eft cnim ytmpn limes
agrorum, unde Gnomatici fcriptores difti, qui de limitibus
agrorum fcripferunt. Eadem ratione ' ¿ ^ apud Grs-
cos promifeuè fumitur, tain pro fententia quàm pro limite.
Ut enim limes agros, ita fententia lites 8c con-
troverfias terminat. Porro fcribendum videtur eteecrm
ùpKtì&cci. Sequitur enim <2 r bìmm Tmvfa ùmXàvm.
Quanquam Fuk. ac Turnebi codex habet -mivruv xm*ció{v.
e Ei’ì wtgj» 'nktovl*mtW ] Scribcndum eft ««
T^ tov iw px. Non decer, inquit Conftantinus, ut hu-
iufmodi deliberatio de eligendo in Euftathii lpcum Episcopo,
aliis injuriam afferat. Nec alias Eeclefias lpoliare
debetis. Paulo poft aflèntior Scaligero 8c Chliftophor-
ibno, qui ^ mLiTuv ¿iemate« cmendarunt. Atque ita in
Euk/sc Savilii codice £c in vctcribus fchcdis fcriptum
inveni. - - j a r « • •
ó *a» T hAUut, ™ 3 fi.ve minor,s urbis,
cujufmodi eft Cxfarea, incolse fint ; five majoris civitatis,
cuiufmodi eft Antiochia. Omnes, mquit, tam
» « im i ito< quàm. magnarum urbium cives, aquales funt
apud Deum. Quare minora oppida non funt fpolianda
fuis Epifcopis. Idem panlo ante dixerat Conftantinus;
honores Ecclcfiafticos fimiles .effe omnes, 8c acquali in
pretio habendos.
7 Z i ¿ò iwAuSi« J Hsc ad prsecedentem pcriodum re-
ferri poflunr. Atque ita poft verbum ùmnpmvóp*J*t pun-
öum notandum erit, 8c locus fic vertendus ; adeò ut^alii,
TyTC,
DE V I T A C O N S T A N T I N I L i b . III.
TVTO, 'Zèrçyx.cLAvfiïJiltu ou T v ^ fa c v s çoLaïas To.- & mgentis tumulcus tempeftatem excitarc.'
çcf.y l/L ' %\‘hoTificuyvoi y>uu f l t o t»V oSivTav Nam & agni dentium vim ac ro b u r often-
<^ j>/ v» tb h \ ww mi m m\ *, (>»«.«\ , «™I T«rr t a n t, quoties paftons cura ac follicitudin&e
TCoifMpos t v s ovvyiQeicts t î kjli ^eç^Tti[eu, '\jc s o - deftitutos vident* Q u o d fi hæc ita fé h a -
Aicdvcrvs eyn m ^ i p a j t v s ttcÀv Dd&jQyws '¿ m - 5 ^ ent & nos opinione non fallimur, hoc prin
p i tS a u . ù r a S 0’ H ■ X, où o n cM iiu * - m u m ° ram“m confiderate, frjtres, (m u lta
<v ~ ~ 1 ® , \ e, enim & maxima bona ltatim ab micio vobis
M M TToXAa y> nafeentur ^ num fincera inter vos caritas
vpuv X) fjUtyctAcL ex 7Srfa>T7ìS cL'XcLVTvotTaji' yfpSTov atque d ile d iò , àliquod fui detrimerttum paf-
à/TeivTCdfy ti tzsçjs o.XAvAvs yv^oioTtìs t ì x) ilc t- ^ura D ein d é vero illud perpend ite, vi-
TtoìSi 1e!\ tMòesì}y., «.u tvs eAojnaoey ou<xjv<jìTou exd » « runi ilium q u i boni confilii caufa ad vos ve- q t ì io . . , . f 1 _ . . . . . y , . . .
, v , , a, \ - N\ , / a nerat, debitum libi honoris fructum ex d l-
I ^ opuuo ovf.iGvAvv cLtyixO/CufloSj To xclt cL^ictv vino ju d ic io percipere ; quippe q u i non
ex t v s Se*cii x ì /sjìcùs xapTcvxojf où Tyv t v^pvaocy vulgari afFedus fit beneficio, cùm de ejus
^óe>iv etAyfpas, T a 'Zìèi « ù t b tooocvtUu vpi&s evà- v irtu te tam hònorifìcum fuiFragium tuliftis.
/ » / V > \ t ~ «. . Poliremo veftræ cbnfuetildinis effe, curam
T. m u v 4 « p « r (0 , s y x o t 4 . em TB it,« , «, tws ac d ilige„tiam prudenti confilio congruen-
Tiçcf.ç (Tuoyfìms e<tiv ccyzvy yycafxfv, aytvoy't t v v 1 5 tem a d h ib e r e ,u t talem Virum cujufmodi
’zafé'Tvemy ìloivèyxcLodt els ’wn^vTiHnv à.vS'pos ov opus habetis, perquiratis, omni ïêditioio &
Jt-ev^eTì’ "&7nxAfi<n>uiTiS naaocy ç a otaS'v x* a f é t- ifnmodefto clamore procul amoto; Semper
, « y » \ \ »/a. c / , ~ enim hujufmodi clamores injufti funt 1 Se ex
3 x to v (2 ovr (tei ctÌIxos v T o m t * ’ x * x t v s t hominum ]nterfe; collifionej fcin.
Zl&Çopav o vyxpvoiagjamvOvpesfe 59 (pAoyes eget- tillæ atque incendia excitari iolent. Ita Deo
viçavTctf. ovTas ouù t u ®«ô> Te dpéoxxipu ^ vfuvj z o & vobis placeam; ita fecundum vota veftra'
W ] ’ Oòyxs Te r a s vpuTiçpus hcLfvovciut. lag v u o l g vitam degam, u t vos diligo & tranquillum
, Z r , \ n s, « ' A’ r veltræ manfuetudinis portum amo. E x q u o
4 ctycLTra, t oyopfxoy * v^ t i & s t t ^ o t t i t o s , 4 eg ej e(5tis M fo rd ib u s , cum probis moribus
ou Ton puTTOH exeîVoH cL'ïïzaazic/^fjQij 'ctvTeitJiyiyxcLTe concordiam in d u c ite , firmumque navi fiyQet
dyoiQa tvv o/xovoiclv, fieGcuov t 0 mifieiov òpQe- gnum imponite ; cceleftem navigationis c u r-
5 fjdpoiy * efyófxcv Te ovgpvioy eisQa>s cfyct/xóvTegf TmSh- 25 ^um gubernaculis, u t ita dicam, ferreis ad
6 AioiS 5 ’, à s ¿ v e lm i -ns, WËÊ 6 tov lucem ipfam dirigentes. Qu o circa incorrui
g i l B B l M S I * s , i tV r««; Au- Ptibilcs .merces in Davem imP°nite- M m
, n w o >r » %' » 'x 6 v « q u id enim navem corrumpere poterai, tan-
H < w o A o > , M ' à f ^ a jiTX ia.i * quam e x fentina exhauftum eft. Proinde
j f tu i TJC,voiitrct<e'e t ^aitAaueit 7 r s T 'i t f clxuyI oiv operam date, u t his omnibus bonis ita po-
V a l e s i i A n n o t a t i o n e s .
quod quidem ad communem fideni pertinet, nullàtenus
inferiores fint, fiquidem verum apertè volumus dicere.
Quamobrem hoc non eft hominem retinere, lèd abripere,
fare. Atque ita locus hic diftinguitur in veteribus fchcdis.
1 Ai’ ¿pfHv avuiSyXw ¿aptKoptv®- ] Ex his colligitur, Eufebium
noftrum Antiochiam veniffe una cum reliquis E-
pifeopis, qui Euftathium Antiochenum Epifcopum in Sy-
iiodo condemnarunt ; 8c Antiochenos poft depofitionem
Euftathii eum pénes fe detinere voluiffè. Hoc eft quod
fupra dixit Conftantinus, è ngfyty, ù * ’ ù<petigt<n> paXXov.
Idem tradit Theodoritus in lib, 1. Cap. 21.
2 O r»i v p niypi truvtfytctf ] Scribendum puto 071 riti
v p n ig p i Tw »ffcM i t ijv ¿jtt& v i y v ip t f rnrisHv i w vrp. tiotr-
iy¡(xS-cij. Subauditur enim xm wvS verbum Jtxtmt&t.
Quod fi quis vulgatam ledtionem tueri velit, equidem non
magnopere repugnabo.
3 Kxx ri« t* àJ&VogS* ovyxp'mui J Melius ni fallor
legeretur r i; t 2t}g.y>opS* myxpgnxi. Id eft, ex multorum
hominum colliftone fcintillx 8c flam nix excitari folent.
Conjeituram noftram codex Fuk. nobis tandem confir-
mavit, in quo diièrte fcribitur r ii t Sv ^.fiopSi» ovy-
XfgOtXi.
4 'E| S r pumv oitiiiov x 7iu<nt[Byjot ] Chriftophorfonus
hunc locum ita vfertit : E x quo portu fordibus feditionìs
prMerita ejeilis, pacato mentis ftatu concordiam in earum
locum inducile. Veruni in ea verfione, multa funt qua:
probare non poflum. Primo enim quod per rap». cWvov
fordes feditionìs intelligit, non placet. Mihi quidem videtur
Conftantinus innuere caufam illam, propter quam
depofitus fuerat Euftathius 5 ftuprum videlicet cujufdam
mulierculx, de quo Theodoritus in lib. 1, hiftori». Idem
etiam fignificat Conftantinus paulo poft, ubi dicit rtnv yì
v i» teuh Tivpxtviptvov, uasrtp t\ x v tX x ì xvxXwrm\, Id eft,
quidquid navim corrumpebat, tandem ex fentina exhauftum
eft. Ubi tamen Chriftophorfonus fordes feditionìs
itcrum interpretatur. Vcrùm quomodo fordes de fedi-
tione dici poffint, equidem non video. De ftupro verò
quod Euftathio objiciebatur, quin optime dicantur nemo
dubitare poteft. Eft autem hic metaphora à portubus,
qui purgari folent, quoties luto & cujufquemodi ruderi-
bus oppleti font. Jam verò verba illa «£ », poffet aliquis
iriterpretari adverbialiter : atque ita legendum eflèt
¿>>7r«rEi'<yK»7r, quod certe non diiplicet. Ira, inquit Coir-
ftantinus, Deo placeam ut vos amo, & veftræ lenitatis
portum diligo, poftquam ejeétis illis fordibus concordiam
cum probis moribus induxiftis. Certe hic iènfus valde
mihi arridet præ vulgata leâione. Jam enim concordes
crant Aritióchenies, & pacata erat feditio, tunc cùm
hæc ieriberet Conftantinus, ut patet ex initio hujus Epi-
ftolæ.
y Açipjyv 7ï ipcjivtov n'i <p2f ofajH9»7ti J Scribenduirì
puto api/ss* ìses ov. Eft enim metaphora à navigatione.
Sic »e^®° ¿pop©- apud Sophoclem prò felici curiu navigationis
; 8c èe/tofypfitm fedii à Grscis dicitur, quæ
iècundo fertur vento.
6 To» x<pJup[ov tpjxprì* ¿7429-1 3 Tota hæc Epiftola paf-
fim corrupta eft ; lèd precipue hæc claufura mendis
fcatet. Quid énim fibi volunt h*c verba ? Ego non dubito
quin legendum fit xçtjup’nv tpópnv x p n . Utitur
enim hic Conftantinus perpetua metaphora à navigatione,
8c Chriftianos comparât negotiatoribus qui mercature
caufa navigant. Pergite, inquit, felici curili ad lumen
æternum, vexillo crucis in navibus veftris erefto,
8c incorruptas merces in navem imponite. Jam enim
quidquid navem corrumpere poterai, exhauftum eft. Ita
levi ac prope nulla mutatione faéta, elegans 8c apertus
jam iènfus exiftit.
7 TS rSv xmvmv 3 Scribendum videtur una voce
quomodo ctiam Savilius in fuo codice emenda-
rat. In Fuk. codice legitur xmXaom* rSv xtrxvmv. Finis
autem hujus Epiftolæ fic reftituendus videtur; >1 xxO-
ÓA» 71 t çp%x&cq, S tIw ^37^, mi%ip-nq p u ovpQtçov h -
H$(rm. • Quam leétionem in verfione mea iècutus fum.
Vocat autem Conftantinus xSgXov corgüiv, ftudium quod
Antiochenfes erga Euièbium dedaraverant, cùm eum fibi
Epifcopum ambirent. Poteft etiam intelligi ftudium An-
tiochenfium erga Euftathium, cujus àbdicationem ægre
ferentes, ièditionem concitaverant. In manuicriptis co-
dicibus Fuk. Sav. & Turnebi hic locus ita fcribitur, wn-
^etpìitmj 0 pii tmpepiçot sìvaj iptìi iÒKoltipsv. Sed planior eft
fcriptura quam in veteribus fchedis reperimus, tv,i^tpnottj
pn ovpipiçov ¿bigirjfâp.
I i i i 2 vrus