6 o È U S E B I i P A M P H I L I C l a u d i u s ,
S i t c . fephi qupque teftimonium profoFam’u^. Hie
I» igitur in libro fuperius memorato lie loquitur.
Fado, inquit, Judsam, procurante,
prazftigiator quidam nomine Theüdas, colle
g a ingenti hominuni multitudine, perfua-
lìt illis ut alportatis opibus ducem fe ad
Jordanem ufqué fluvium fequerentur. Quip-
pe fe Prophetam efle aiebat, diremptilque
imperio fuo aquis fluminis, facilem fe tran-
fltum ipfis praeftiturum. Hujulmodi fer-
monibus plurimos decepit. Sed Fadus vefa*-
niam illorum brevi compreffit, immiilìs ad- i
veri us eos equitum turmis: qui ex impro-
vifo illos adorti, partim occiderunt, partim
vivos comprehenderunt. Ipie etiam Theu-
das ab iifdem captus eft, cujus caput prae-
cifum Hierofolyma retulerunt. Poft haec
idem fcriptor famis illius quae imperante
Claudio contigit, mentioiiem facit his v erbis.1
C A P U T X I I .
tie Helena Ofiirobnorum Regina.
PE r idem tempus, inquit, graviffimafames
univeriam Judaeam afflixit. Quo
!<ropit t d iv u o a vQ is r ov 2 % v a s i i f v A a -
f JLm y a v T & \ ¿ y> y } a v v i S tì Tvcufgc ^ Ae£iF. $et-
<Jfi S i Tris ’I aSbLiaç ,fà i7ço'7rG\jovlo$> yovps 715 ccf>j§
' ©íuSbis Tuvo/Mi, Wdêi- roy 7iK£wv o;¿Aof, ara- .
j Áa£oy& tu s xtÍotJí, gTtïcôxjq r&çjç T ’i opSbívUu
7tÓIcl(aov oluTcS" npoÇyj'TTis $ ïteytv eìvcq, $ TSÇft-
çdyputTi Tot TTo'&piov %i<ru,5t SioSby etprj 7rape^eiv
AvtoTs paìlcw. xj r a S m Ae>»yj mvAAoùs maTviaiy.
%/alio ¿laoiy clvtüs ty\$ afppoauvyjs ovacQxif QcíSbs,
o ¿M.’ g^g7TE[/s\*,y \\lto ¡TT&eav \tc u\iT\t$' i/775 Itti-
w* * 7rpoaSbx^TtiS UVTOiS) 77BAAö5 /üdfi kvêi\i’
TTDAA»? 5 tjà'iTO.Ç gActCftV* CLVTDV Ti T ©ébábty (V -
yçnavLVTïS) '¿M'n/xmaiy cturS ríce xeipctAZo/', x) xo-
piiÇtiotv ei5 'hpoooÁvjux. t¿ to is ¡%>¡$ ¿ t «
5 KA cw ííio y >*fo¿$u» A ^ í T (j,yv\(ju)yQ¿ei S d i r e n i .
* rieej (EAgy>;5 Tris t ’Oapoío/ay ßa<7i\ l S b i .
Vide Nice-1 ) R ldem mquit,graviiiima ta- ]_
K A $ A A A I O N ÏB'.
n < r ^ 7t)i5 ¿ T f i è y a v X ip io v t y ' t 'leS b L ia
ir. cap.JL mes uhiveríkm Tudæàm Quo r i WÊSÊ tâSEÊk 1 Y i * . ■ «.Lquidem temere tMèna Regina franjen- V ? » 6 » E -
f * } ra> tiim quod grandi pecunia ex Ægypto co- 20 Agyij ttdAA^f x p y fxa .'m v ¿ v q o v t/ fy y oitov tìjs
tap. 8.
V a L E S I I A N N O T À T t O f Ì E S .
* [àjsS- b» Si/A», ta-‘ òRiyo, miguareil®^ t S IJiTgg ù s ’ijx,xtnv.
Tofi quem Simon pr&dicantem Petrum audivit aliquandiu.
Quis non videt in hoc Clementis loco pofi hunc idem valere
atque ante httncì Neque enim Simon Magus pofterior
fuit Marcionc. Immo diu ante Marcioùem vixit, ut inter
o nines conftat. Sed nimirutrt Clemens cùm à propinquio-
ribus incipiens, hxreticorum indicem teXerét, pritilos nu-
meravit qui erant ultitìii; &, poftremum omnium pofuit
Simònem, qui revera erat omnium primus.Sed & Gcogra-
' phise fcriptOres, quöties terrarum iìtum & populorum nomina
defcribunt,eodem loquuntur modo. Dicunt enim ftj?
■4-8TSS tini ¿¡uttoi. Quod idem valet ac, fupra hos lìti funt
ìfti. Et ha c quidem adverfus opinionem Calàuboni, qui
Theudam ilium cujus in Aftibus fic mentio, Juda antiqui-
orem eiTe exiftimavit. Sed dicet fortaiìè quiipiam ; ex iis
q u * à nobis difputata funt, abunde demonftratum videri,
Theudam non fuiflè antiquiorem Juda Galilso: nihilo tarnen
minus Thcuda'm ilium cujus meminit Lucas, diftin-
guendum effe ab eo Theuda cujus meminit Jofephus. Prio
r enim Theudas de quo loquitur Gamaliel in oratione illa
quam habuit in Concilio Judseorum, circa témpus paffi-
ònis Chrifti tumultum in Judsea concitavit. Alter verò de
quo loquitur Joiephus, poft mortem Agrippsè regis, Fado
Judiam adminiftrante, ièditionem commovit, quarto cif-
citer anner principatus^Claudii Augufti. Cùm ergo Gamaliel
oraiionem illatìi habuerit paulo poft refurreftionem
Chriftì, & ante martyrium B. Stephani, id eft, circa extrema
Tiberii tempora; de motu ilio Theuda; qui regnante
Claudio fa£tus eft, tunc omnino loqui non potuit.#Huic ob-
je ö ion i alitef occurrerc non poflumus, nifi Jofephum hal-
lucinatum ellè dicamus, qui Theuda; tumultum tardiùs
quàm debebat retulerit. Duos enim Theudas fuiflè, qui
f é prophetas eflè' mentiti, alter poft alterum JudaeoS ad
ipem rerum novarum concitavérint, nunquam addiici poi1-
fum ut credam. Conferantur Lucae ac Joiephi foCa, in
quibus uterque illorum de Theuda lócutus eft: & unùm
eundemque Theudam ab illis eflè memoratum manifeftiifime
deprehendemus. Certe in utriùique narratione, cunéìa
ad amuffim ita conveniunt, u t Joiephus Lucam interpre-
tatus eflè videaturr- Unum diicrimen eft in tempore: quod
taraen tanti momenti non eft, ut idcirco duos Theudas
comminifci debeamus. Nam quotiefeumque hujufmodi nar-
rationis diferepantia. apud veteres icriptores occurrit, fi ob
hanc cauiàm ftatim negotia ac periònas diftinguere neceflc
eft, cavendum nobis e rit, ne ex uno eodemque homine
duos inconfulte fàciamus. Quanto iàfius eft, ubi duòs
fcriptores inter iè diflèntire viderimus, alterum illorum felli
affirmarc? Quod cùm de fecris literis nefas fit dicere, in
Jofephum culpa omnis conferenda eft. Alia quoque con-
ciliandi ratio exeogitari poteft; fi dicamus B. Lucam in co
loco ><&7u locutum eflè. Qua; quidem figura o ccurrit
interdum apud antiquos icriptores: exempli caufe
apud Virgilium cùm dicit.
portufque require Velinos.
Atqui cùm hsec dicerentur ALncx, nondum condita erat
Velia. Sic ergo B. Lucas tumultum Theudse toto decennio
anticipavit; Gamalielis orationi narrationem illam quafi ex
iua periòna interièrens, eo quòd praeiènti argumento aptif-
fime congruebat. Certe Euièbius nofter locum B. Lucas
ita interpretatus videtur, ut ex hoc capite apparet*
1 ©ìvJS? TÙnofyiJ In tribus noftris còdicibus Mazarino,
Med. & Fuk. icriptum eft OtvJ&f ht'o/^U.
2 ’Em rè-nii Locus Jofephi eft in lib. 20. Antiqui-
tatum cap. 3. Ubi poftquam dixit .Cufijio Fado Procuratori
Judass fiuccefliflè Tiberium Alexandrum, ftatim fub1-
jungit bn TBTB15 j< ¡(cy 1n ¡/jtyti Xiysv tÌuj 'lovdbietit
mwtGij yfato%, id eft horum procuratorum temporibus, u t ré-
¿te interpretatus eft Gelenius. Quibus verbis aperte indicai
Jofephus, femem illam pluribus annis duraflè, quippé
quae iub duobus illis procuratoribus fievierit. Miflus porro
eft iti Judaeàm Fadus poft obitum Agripp® regis, id eft
anno quarto Claudii eXeunte. Ita femés illa ab Agabd
prxdidta, anno V . & V I . Claudii contigit.
V ariorum.
a nig* EXtt>K t8 tov 'O ryway J Helenam hanc
fuiflè uxorem Monobazi cujufiiam Adiabenorum regis, do-
cetjoièphus Antiq.lib. X X . c . 2. Adiabenaautem olimdice-
batur, qua: poftea Oiroene.vel Ofrhoene, vel (ut Ammiano
Marcellino icribitur) Ofdroene, regio Syri®, inter Amanum
& Mafium montesfita. Finitur ab ortu Melepotamià, cujus
ofim erat pars; à meridie verò Euphrate & Palmyrena. In
hac regione fuit EdeiTa. M.A.Baudrand.' Carolus à Sanilo
Paulo Geographi» Sacra, pag. 27 6. in Patriarchatu Antiocheno.
Mortuo Monobazo Helena jam vidua ad religionem
Judaicam, operà cujuidam Anani® mercatoris, converfe
eft: Cùm autem vidiffet filium fuum Izatem fòlio paterno
felieiter conftitutum, capta eft defiderio vilèndi Hierofòlyma,
templumque illud apud omnes mortales celeberri-
munì, ut ibi Deum adorarci, votivafque viàimas redderet.
E t quia facile commeatum iropetravit à filio, poftquam
magnos apparatus feciflèt, inftruita copiofo viatico, defeen-
dit in Hiérofolymitanam urbcm, per magnam itineris partem
comitante filio'. Jofephus loco citato.Pagi ad an. Ch. 46.
* Locum Clementis Afexandrini, Strom, lib. V I I . quo in-
terpretationem fuam A é l. Apofi. cap. y . v. 36. confirman
Valefius, aliter legit, magiíque verifimiliter Voflìus, in Epi-
ftola IIJa contra Blondellum; ad finem Vindiciarum Epifl.
S. Ignatii, à Dn. Pearíono edita : Mupxiam y i >@¡7k 7lw uítIw
uùrdiç i¡Átxícu/ fytófutiios, af orfíirSúféuf vtàreç^ <rwjtynéls' (¿itiay
PÁfbuy — W. Lowtb, • . ■
A* yvi^tí,
n
C l a u d i u s . E C C L E S I A S T I C Æ
A¡y¿Tria j iiévei/ae 7vus ^ 9p»M(/p(5. aúfi<pMct
<iy (Xípois % T 4¡ o '& T ? T TCçcfèiQy r %«*.-
T s g j ix y G y & s cL & l i t s -Q *A y fm x ^ J i
put&YfitHy Kstôiÿi q vm p é fcü v i s a>ej<nx.v m i i -
h i s t o r i æ l i b . i i . 61
emerat, egenis diftribuit. Quæ omnino con- S ä c .
íentmnt cym iis quæ feripta funt in Aâib us I.
Apoftolorum. U b i etiam illud habetur, di -AH. l i .
fcipulos qui Antiochiæ morabantur, decre-
vifle pro fub üngulos facultatibus ftipem
Amia* -èmwhcq tms K S L ^ m v ¿v t \ | 5 conferre,ad fublevandos fr7tres~qüi7n Judsä
X) è W w '¿m^ih.as’n s ths •srfiqQo'Aptis ^egebant. Quod quidem illi etiam prsftite-
2dep X&pls Ba,pvcL&A % ricwAti. % yl<roi 'EAÌvììs ^unt’ m*®s a<^ Seniores pecuniis per manus
YiS i Ò <njrfesL<t>Qj$ iT & im c T ü w w lt o y .tW T i vpv cujus m e n t iT f i t r T S e D h n Um - ? f t enaB Ü-llUS> ^ ~ 5 / <w £ a c ~ cujus mentio ht à Jolepho, llluftres etiamt
a w A o f 2j&<Pam$ c s £ vuv num extant cippi in fubutbiis Hierofolymo-
A ix ia s. t S JV ’AilxQUuqv ’¿Ovoùs guitti ßagiAßC- i o rum» ^uas mutato nomine nunc Ailia appella
} iAfpiTo. latur : eamque Adiabenorum reginam fuiflè
perhibent.
I
k e ^ a a a i o n i r 7.
neex % i f u o n s , t q u M u y a .
C A P U T X I I I .
De Simone Aiago.
A ¿ Kfei» V“ " Tn T E R B a cùm -m fycs Servatoré no- a» r f r
Z A X Íjjíryv y s mvtpLS AvBpawtiS 1 v h J 5 X Ari Jefu Çhrifti ubique diffufa elíet, Nicefhori
h h r f h y s 7Cm®Sy 0 tyis 'avQpùùTT&v TnXijMos ou- hoftis generis humani Regiam Urbem fibi
T V ò ia g , t {¿aoi^Mütio^LV c@gßap7rnovcciX t td A if um- ° c c u Pare Jagens, Simonem ilium de quo Eufeb. cap.
r « m i m m m fuperms d iàum e f t , eò deftinat. Cujus^.infrk
T h h * » - ippfàfiis aitibus auxilium atque operam fuamW-4 -
p&tjoy A y {' ¿ h j& is CAT$x.v°l$ 'lùyJ'pos <ruv,cupo- tpmmodans, plurimos • eorum qui Rom.æ
ß p o s y ó d ic a s ) ^ 6 (0 5 t t 'Pûù/xIui oìxQiWTQy eor] 20 uegfhânt, in errprem induâos fibi manci-
^ TThé-vlut oyptTZ&£e,\ b iAoï H r y to UèTyynKu 7 'e% ty r Juftûius qui non prp-
.... û> ' t .. x> ^. -Apoltolorum [prum tteemmpppprriibbuuss iinntteerr rree-ligion
is noftræ feétat'ores maximè floruit.
D e quo viro infèriùs fuo in loco ea quæ
yiitus ipfius poftulat, di&uri fumus. H ic
r '¿ 3T55?A<i)F en Tof j^tô’ y\[Ao.s Aoycp
*Iti£y0$9 5 TJX T^fJYIXQV'tâi XCUpOV 7tpLpaÔtftro^
ctf. X) pm AaQuv cLv4yva>Qi T s fo t Uo Jfctipwj
S Ut ^ e t Ty'orpoTÎpcisçrçjs 'AyTumoy vorep t Z v a fÿ i < Î?‘CUj i^ P rW 4i>ologeticp quem pro no-
- , / r / v ürz apo;rina ad Imperatorem Antoninum i l mm m m m m ■ i w s i m i w i
M/ r c«.FctA>î4 iy T ’d Kvçjti 615 WÇpvfiVj TCpQiÇaXov- ccelum afçenfum, inquit, immifli funt à Dæto
oj .Süi/xovfis h^cùTC-tis Tiya.s9 A ey v^ ts ¡ccutss ” îone ^omiPes qui.dam, qui iè Deos eflè
■> . a / . «1 » . r - L / a ■ n dicerent. Quos quidem homines tantumab-
a ^ m Qrx. y ? VJM,,, eft ut perfecuti & g „ !n potins majdmis
b à./’Aoc àj Tttf&y rifyaS'qovLV b 'Zl/aoùya ¿dp tîvcl 2 «.- 30 honoribus affeciftis. E x iis fuit Simon qui-
4 fM&pia t 4.^ra xâpuns h ^ l tm s r iT ^ y . os I tt] j am ^amar\tanus» ortus è vico qui Gitton
v \ ~ ~ ‘ " î m dlcltur> qui pnncipatu Claudii Augufti,
KAewbti Keuoiapos ^ m s w opipy>wj?a>v cum per pperationem Dæmonum multa
Valesii Annotationes.
1 St«A«/ àj&<pavsii'J Tres erant pyramides tertio ab
urbe Hierofolymitaqa ftadio, in quibus condita erant offa
Helen® Adiabenorum regin®, u t fcribit Jofephus in lib.
a o . cap. 2 . Idem in librò 6. de bello Judai'co ’EAewj; ¡/jv^ujììk.
bis appellai, quas' h o c loco WAosj vocat Euièbius. Rufinus
ièpulcrum vertit non male. Mauioleum Helen® voeat
Hieronymus in òratione de obitu B.Paul®, idque adhuc fua
«tate ftetiflè teftatur. Porro hoc Helen® fepulcrum mirabili
opere febrieatum fuiflè teftatur Paufenias in Arcadicis.
Cùm enim plura fèpulcra memoratu digna à iè vifà eflè
affirmet,duo taraen pr®/:eteris admiratur: Mauibli icilicet
in Caria, & Helen® in Jud®a. *E?p«iois JÌ 'EXtytn y/yeu^i
7W(pos ffty ¿41 miX{ SoAti/JOgii/ny *5. ugr.totxXty ò
Pa/Aettay fiamXtói. Getera de miraculo janu® fepulcri illic
vide apud Paufaniam. Qui in eo 'fallitur, quod Helenam
patria Judsam fuiiTe exiftimavit. Fuit & Palatium ejuf-
dem Helen® Hieroiòlymis, ut docet Joiephus in libro 6.
de bello Judai'co, pag. 920.
2 t »¡XeqJ Joannes Langus qui Nicephorum Jatjnè in terpretatus
eft, ftatuas vertit, peflimè omnino. Nam vox
5&ij interdum quidem ftatuam fignificat, ut apud Suidam
& recentiores Grxcos f®pius occurrit. -Sed-ea fignificatio
buie loco convenire non poteft, cùm nefes fuerit J.udsis
ftatuas ullas ■ habere. Eundem errorem admifit Gelenius
in interpretatione libri Philonis de legatione ad Cai'um.
Cùm eni.òi Philo de profeuchis Juda’orum Alexandri®, quas
Gr®c-i ooncremaverant, h x c dixiflèt : ^ mumò mg
Ptyumg x} ovfuorfiyàeicmf T ai'fexpctvlfcov T.f&S àamhiy <è ss-
<p»yuy hnfèóom x} wXay bn^tttyuy,G elenius ita vertit: Ta-
V A R I
a Tv?; yiy AtXtxs 3 Hieroiplyma in honorem iElii Adriani
Imperatoris iElia nuncupata, Eufebius H. E. lib. IV.
cap, 6.
b Sipuyte 7n»] De eo jam egimus ad cap. I . hujus
ceo deletos a furentibus eodem incendio honores Romanorum
principum, clypeos, coronas ftatuáfque auratas cám fitis titulis.
Cum potiüs ita vertere debuiflet: Glypeos, cpronas áureos, columnas
cüm inferiptionibus. Sic etiam in hoc Eufebii loco
íhnt column®, feu cippi' fepulcrales in quibus huma-
torum nomina perferibebantur. De his ícholiaftes Arifto-
phanis in Equitibus & in Avibus. Earum ufus etiam
a^ud Romanos. ^ Nam Dio in íib. 67. de funebri ccena ait,
9>ÍX¿0 7K<poet$Sj i^ e ¡ ) o-tpüy impínos, ró re oyof<54 ccoth i%is<mr¡
Idem in lib. 69. de equí Bpryfthenis íepulcró eandem vocera
ufurpat. In veteribu? gloífis wAu cippus redditur. C i cero
in libro 2. de legibus columnas dixit, ubi agit de íe-
pulcris. Clemens Alexandrinus in libro’V.S troma t. feribit
Hipparchum Pythagoreum, eo quód arcana magiftri pvul-
gaflet, é collegio ejeftum fuiflé, & cippum ei pofitum fu-
ifle tanquam mortuo, é lw ser uutA $jí&cq, out. ysr^t.
2 ’;Hbi pj& ííhifyw mstug] In códice Maz.Med. ac Sá-,
vil, legitur 2J&Aebffyítif, quod magis placet.
3 Ry T,\1 <a&Ttgec <zs&g ‘Aymyfyay XsnXopíciJ HÍC Juftini lo-
cus non in . priore, fed in fecundo ejus Apologético ho-
die exftat. Verjim EuíebiuS in citantfis Juftini Apologetícis,
alium ordinem íccutus eft quám vülgat® editipnés. Pri-
inum enim femper vocat éum qui in vulgatis editionibus
eft íecundus ; & fecundum qui vulgo eft primus. Qua de
re pluribus inffa difputabitur.
.4 ’Ayn xá/AIK Tniay^ Clemens in libro 2. Recpgnit. Simón
lote, .inquit, patre Antonio, matre Rachel natus eft: gente
Samar&us ex .vjco (pytfhprum, arte Magus, ¿cc.
O R U M.
libri. Inter Judxps fefe Ije i Filium e fle, fiye Meífiam ja-
«Stavíts inter Sarparitanos Dei Patris perfonam inüuit; ínter
Gentiles Spiritus Sanéti titulum fibi vendicávit. Cave
Scripti Ecclef. Hift. lit, Vol. í . p. 12 . ad an. D , 35.
(AjOVOOI