litt'n'tiam quò ufquè decebat provexifti. Ne- uncà, pAx/U r3 ta&dxarm tmpJ&mf a» yàf q\ye ciìim tibi propófitum erat oracula fun- ^ n>t nar,it.ùnOpov ’XmbQiffmumf, ¿uw ovai >a wpQ-
<fere, cum propheta non effe. Obftabat ^ ^ || EH j xidku*etiam credo praeiens periculum , quod eo- ■ \ * t <¥>/* f », -ras «AÌfiw- fimi capitibus qui inftitutas à tnajoribus cs- <n r*‘>oo.TW <8©J»*< »/««o,«'.^» «**■»*■ rétìionias confutare vellent, irominebat. Pro- 5 ¿$»5. m<p&iyp.éws Stì $ kwSuxmi Kj' To ik/ra-
vide itaque & tuto quantum fieri poterat, T'() £n>7i] ncwtéinf SiwnfSpiii la^murots rito
fvaemri tcaotnemfe retx ipno ntuernrsé sin atecl lbigeellrait, ibquus«, diunn na ocmaui-- B^WBbIB SKs ,/ ~ > ■ noterà almnm/Ofios, £-5? rlpfrriKir y ,? fSI \ qp P > a ' num vita etiamnum cernuntur, aelcribit Ct\ì]Q»c ùS 671 J^ò «fiS è£tTcrt<.,( jTc«UJ .(X T~O V Ty* J ~ avV>p U-' Scrvatorem ad Trojanum bellum proficifcen- Tra? &ov, ^o^xrne/Qu t opptxovia erti tem. Per Tròjara vero, orbem univerfum io r TpaiKov ynAepcov' rito de Tpoiav, rlco. oixBfiéVìff intelligit. Chriftus enim adverfus oppofitas graffar. ' èm>\e/xt)crt yuu, dvmxpts r yis àvrnYMpiivv,s I
nequiffimorum daemonum acies bellum gef- yrmjpds dtwdpieaé, 7rept(pQ&ì$ olxùas nrt vrpovoi- tfiirta,-- fupamrtmitii, ppartenvsi dmenantid*a tfoi ,*in atrebrriatsr iora; iipluars-. „ ^ r^ . ^ s , ^ ^ ^ ¿5 Sed quid poftea.idem poeta diciti TOW» , w n t Aryu, ^
Hbic ubi jam firmata virum tefecerit <ttas, 15 AAA’ or’ ¿t ¡impilis api| ^ nsLfVos 5urr*f.
Id é'ft, poftquam virilem statem ingreffus, turimi IveiSnìi itìpah¡Si rn r iSio»
¿vG/JìKTOP pifóQèV e%¿Afa TÌtC 76 ^u/*7iaow.p
y i t o
fcuufntuftlae rqisu, se& huunmivaenrafumm voitrabmem i ntfeerfrtaarnutm m paala
ds legibus compofueris.
Cedet & ipfe mari veflor, nee tiautica ptnus
Mutabit merces : omnis feret omnia tellfts.
Non raftros patictur humus, non vinea falcem}
Nec varios difcet fnentiri lana colores.
Ipfe fed in prat is aries jam fuave rubenti
Mur ice, jam croceo mutabit vellera luto.
Sponte fua fandyx pajcentes vefiiet agnos.
jlggredere o magnos, dderit jam tempus, honores,
CaraDeum foboles, magnum Jovis incrementunf.
jtfjpice convexo nutantem pondere mundum,
Terrafqi trattujque maris,ccelumejue profundum.
uljpice, venturo latent Hr ut omnia faclo.
O mihi tarn longe maneat pars ultima vita,
Spirhus & quantum fat erit tua dicere fabla I
Non me carminibusvincet nec Thracius Orpheus,
Nec Linus: huic mater quamvisatque huicpater
■. /udfu, .
fan etiam Arcadia mecum f i judice certet,
fan etiam Arcadia dicat fe judice viEbum.
eAlefpmicene,t oirnuqmu ilta, etniutitaamn.tis mundi & omnium
35
00101 avToiatv ctXnçoTa.'unmv. [_ccXct«3 ^>~j %
ÿvopdjjaìv c tp e u h s ya.íy¡$ c¿7n vr.oy» /¿terça.
A vToS y AampTOS ^ cLwpoTDS’ ovìi f i CLX.¡XY¡V
OtçclXÎh J\>i7támo '7n>Q>¡crí/Ityj a.pcyn\ov oificq.
O Ò á*’ I tit i ¿'(boi'TO ßpoioS 'TtÓxaV CLVTQpLO.'TQS Q
Apveios Tüfiom 5 ts^ycTpé^/i ÁiCctSíc<riv} 3
2<xv«fbía TTopfpvpécp Ácíyvyv pu7ne¡xrctv ccpie'iCav.
’Aàà* àyè 'Tiptm tncñntipoy /3a.cn\v‘iSbs 7^x^>
Ae^mpiíí ‘¿Tra 7tuTpo$ itA£píf¿tTU,o SiSt^o'
Kooptfs XAimevTOS o&c Sùvni)L^gc ^•g^ttgÓAct*
’X.a.ppuxruóyy yccitjs 76 >9 ougptvS »¿'è âuActanjfj
- TîjÔÔokpov t càoevos ct^mpíoití, Accotov wip,
EÎÔe fie yti&Átov4 {avlcL r ’¿¿g viìSlifios î%vs> 4
2 Ì)l» à.piTiiv zeAa.ii7v 6<p* oovv Juvctpiis yb 7tapMi*
Ovx. eLv pm 7rA^<jgy 0 IjpqLKùïv $io$ koifos* Où A ¡vos' ¿ này ccvìòs,'ùv’Apxse.$ÏJi tom to x 9a>v*
ÁAA* ù y avTos 0 ricty ¿»Ôé^eJ uv6Ksc v im sitoopie
Mi't&iV'Tos oçc/c T $ f çw^eiav ctTcavtcùv
ytpety.
V a L E S I I A N N O f A T I O N Ê S .
1 ’EotAì/*»)«» u»vx.(v$ £ àvTHcii/Atm'} In codice Fuk. &
Tùruebi ita fcribitur hic locus, pZv ct»Ttxfvs
¡¿itti rii? ètfTuiufSpii hÌh ¿'uvipta5. Savilius verò
in- fuo. codice emendarat ¡Tnaiptin p?» etntKfvs ignu
ùimxttfaim.
2 Oò% enei ccùtemr ] Quis non videt fcribendum effe
oóv ènn »cwTvpiv, & c . In tertio abhinc verfu lego ctùm
J\l ’¿caret§T<&’. Subauditur enim yéi*.
9 Tictty.istyii toGétAosiv ] Malim fcribere wwp^Mxf*\J/w
ut eft in lchedis. Elegantcr enim dicitur <n?luw r j
it&irn. Scribo etiam Wf« disjunftim, ut eft in librò Fuk.
Paulo poft malim '¿ty in imperativo.
•Eft'enim interpretatio verfus Virgiliani, Afpict convexo,
& c . vide paulo infra» .ubi hic verfus repétitur.
. Zavm r Ì% iyò5 3 In librò Morsi vir do-
£tus emendavit (à»w y y*. Sed neque fit verfus con-
ftat. Quare malim lfcgere Hsc enim in optati
vo modo dicuntur; In fequenti verfu fcribe- <r'n»
tIw ex Morsi libro. Et hsc quidem emendatio nullam
dubitationem admittit. De priore autem amplius cogi-
tandum. Videtur enim minore negotio locus reftiiui
polle, fi interpunitionem duntaxat mutaveris hoc modo :
Tifrwnwi* t MÌai©* ¿miftnn’ Xunov x»p
EÌB-t p t ytifccXtet, Caviti r ì% v*hp<&- ¡%óv
S»i» apirìiv KiÀaìitv, <fe>c.
Nihil certius. 1% pofitum eft prò In codice Fuk»
fcribitur Caviti yt »(¡Ap®* ì%óf’ irvi» aùfvdw, ¿re. ablque
verbo t%. Porro monendus eft leftor, omnes hos Vir-
gilii verfus, tum in Fuk. codice, tum infchcdis, non
à capite fcribij lèd prima tantum cujufque verfus vo->
cabula modico fpatio à prscedentibus fejungi. Quod
ideò fit, quia non continui recitantur hi verfus* fed cum
crebris interlocutionibus Gonftantini.
KE $A*
KESAAAION KA.
O71 V Siiuctrov 'zfèà -s^tAou a^partà mì/^t Ae>i&- .
cQtq* d) 071 01 aynwuluTÌs àyvotct SeocréCeíat,
% oDe# 70 elyoq aurais, ayvó^mv.
CAPUT XXI.
Quod de nudo ac Jtmplici homine dici hac
non pojfunt, & quod infideles ob divini cul~
tus ignorant ¡am, ne ortus quidem Jiti can-
fam norunt.
TA vra av ms r cbo tv <Ppovoucnav,‘ 5 T T æ C fo r ta fle a liq u is e x n um e ro e o rum
ytvtas avQpayrs A t y t^ ' Traíaos <T¿ nx ftvn s Pr^4e n t!a ,m *nUs v a le n t , d e h o -
I ca0/W7ra, * ymov tîVi' 6V<| Aoyv, yvw auttaprov ¿ avv\- ^ [ tu ^ 5* e x i f t in u v e r i t . V e r u m quaa
P I I , „ ü l N »/-^ a~ « f , r a t io e f t , u t h om in is f i lio in lu c em e d i to ,
polov I x¡ Ttiv_ v yt a„y ismAov pivi . bin7rooi\v r opinava nec arátrum a9 íémentem tellus, nec vitis
a xfHVy pwfo r aAAlw *GkiiitAuar tcus av vov¡Qeíri falcem & reliquam culturam defideret,?
2> Aí^Géi.671*1 ytvtas avQpcúTríiijs' * y yccptvi tyúms, ^eícts 10 Qu°niodo haec de hominis prole diña eííe
691 'Z3£?qdjría¡s Sd&xovos, QOc avüpoúTtívys xeAél)- en^ nattíra divinas vo- r , , , / rv P luntatis -mimltra, non humams famulans juf-
0605 tpyccms. aAAa % wyeiov ya&, ©eo<» y&Qo- fionibus. Adde quod omnium elemento-
«íby, G¿x avQpa'Trtt mvos yx&xry)tA£u x.vti&iv r¿, rum laetitia, adventum Dei, non hominis
rov 7miv\rlu¡, rv /3<ou ro rtAos avrcS cuju|piam conceptuny defignat. Jam vero
(Mxvpv tc&tq, Seias ’^ h x A W a s ovptCoAov’ diutius prorogari \ nf ^ Î •? *v ~ A » optat, id plane argumentum eft Deum in*
©eod, rovß io v xj To afyoicu tuViopiètia, y vocantis. Vitam enim & falutem nobis ab
fZîrç^s cty0p07T8. » yaw êpvQpoua izbçjs T ©eoy' n Deo poftulare, non ab homine iblemüs. Et
iVÎ M i , dtyffiV, co SiaTtOTTt, T>jy T1 piavrtias 'Gel- Erytnraea quidem Sibylla Deum l ie affa tur.
a-K/ viTtìeis à, av ~a yw x», oiiy) /'c aAAov '¿ttc $ yfìs (xa- 1 lUK ^om‘ne va.^c^a|-^.. "e_ n v <s ceflitatem imponis, ac non potius iublimem recopov ^etovcv D ^ Ç vAcltî&is axe/ r puct^e/- 2°raptam è terra, ad diem ufque beatiflimi
corams ori$ tAOvotoos tiptt^s j 0 Mctp«y cuxfjs ad vent us tui fervas ? Virgilius vero pòft
70~5 ¿pvpdpois ’èfoQÌptu x, raSt. verfus fuPra retulimus, hæc fubjungit.
3 3 Apx° l^eiSìóm àvopav r pwn&c xaiVw Incipe parve puer rife cognofcere matrem. rytöci^eiy* y yzgot C}>tptv ttoAAbs AvxaCavlas> Alatri longa decem tuleruntfaflidia nfenfìs.
4 1 WÊIÊÊIÊÈlmËIÈËËmÊm M M IEM B 1 1 / ,/ « Ü N e c D eu s hunc menfa, D e a nec dtgnata cu - Ov o yi^ où Ae^avj y à eyveos ¿aiQc. jjaAiav. eß.
*ms >«§ ¿y 'ZSÇys rovrov ol yveis epieiSiauzcv} Q^omodo enim parentes ei arrififient? Et-
5* 7 0 poh yx e aincòv ©eo5, am iós t<n SZvapus* f ^ US ^ jCUS’ f x Pers ^ ^alita tis v is
7 \ , 0 \ > 0 ~ ft\ ,/ e l t ’ ■E t « g u r a q u id em ìp le om n i c a r e t , in
ìts ti afxpifxamqos M o , op 'Qttyqatpy de aA A a v , a lio rum tarnen c ir c um fc r ip t iô n e e x i f t i t ; n e c
Q f 36 avtipuynvB i è azoptar@*' AexTçcov i e a t fu - 30 h um a n o p ræ d itu s e f t c o rp o r e . T o r i q u o -
6 H I r U ch6 «TA» tr I To ■ B W I Win ?ue exf^ m .effe ,divinu">
f\ ,/n a f »/ t » ~ p » a. ? , g n o r a t - Quod enim delidenum, quæ cuà6
6fat)vfiia , etpeens re op tw rod ayctSoò piditas ineffe poffet in affeftu fummi boy
Ttdvtgo etyievTcu-, r i y oAcùS "Mivov fii» cujus deiìderio reliqua omnia ducunj
c m W i , xai MÊÊÊÊË MÊË tur? H H I %ìenti* p o t e r effe 7 ^ , \ r , r I commune cum voluptate? Verum iìc loqui
Aeyeiv rvis avSpa7Tivlco mva Leìooi^puo-i ytvvvia-iv'^ 35 licèat illis, qui humanam quandam Chrifti
V a l e s i i A n n o t a t i o n e s .
Fuk. Iegitur iQ>ipteda$ ì-yiX« w , reCtius ni fallor. Certe
in fchedis fcribitur ty»piexus■
s J» m a ™ i ctùiziv 1 Cuivis liquet ieribendum eflè è
p ìt 75 etórS mtivp ©se«, ¿ 'C. In codice Fuketiano Icri-
bitur è p 7> eiòiut ut 0cà$, eimiiói in àbioepiç.
6 Te ccpot zrvtupcc J Per Spiritum fandtum Conftan-
tinus videtur intelligere divinitatem, feu naturam divi-
nam, ut jam in fuperiori capite notavimus. Explicat
enim verba illa ex Virgilio tranilata eùS'" ¡¡-¡pu Xidat, quæ
de Chrifto, non de Spiritù faiióto dicuntur. Itaque hoc
loco fpirìtum Dei interpretari malui, quàm Spiritum iàn-
¿tum, ut Portéfius & Chriftophorionus.
7 ‘Ansa. tuuTu iepd&a Às^fi» ] Ex his verbis apparet,
errorem ilium quem fupra notavi, non ab ipfo Con- '
ftantino admilïum fuifle, lèd à Grsco interprete, qui
poftremos Virgilii verfus male intellexit. ‘ Nam Con-
ftantinus quidem ipiè verfus illos Virgilii refite accepe-
rat, ut hinc patet» Cùm enim Virgilii verba retuliilet,
qus fic habent:
1 rioio» t%u Sp'fit J Mallem fcribere 7rui<§>- at
boy®-*.
a H’ p i pit i QvnfJ In libro Fuk. ac Turnebi icri-
ptum eft iin iptinf,
7 ''Apxjo ptdteat ctvepat J Sic primus hunc verium e-
didit Rob. Stephanus, ex conjeftura ut opinor. *Nam
& in fchcdis Regiis, & in codice Fuk. ita fcribitur,, etppfe
ptihat i f at ¿¡at, ¿rc. Ex qüibus facillimum erat ve-
ram hujus loci fcripturam reftituere. Sic igitur emendo,
>lAp^fo ptioieamv opat ri)» ptriipa vttihiit
Tta^ut.
Qua quidem emendatione certius nihil.
4 SoP pvtif » tmptmt ] Verba Virgilii non refte
accepit Conftantinus, nec interpres Grscus. Sic enim
intellexit, quafi dixiffet Virgilius, puero parentes non ar-
rififle ; nec Deum illi menfam, nec Deam cubile imper-
tivifle. Scilicet Conftantinus verfum ilium Virgilii,
^ Incipe parve puer, cut non rifere parentes, 8cc. ,
legendum putavit uno du£tu ablque ulla diftinftione:
cum tarnen poft vocem puer, pundtum fit appbnendum,
ut vel pueris notum eft. Hsec cum Chriftophörfonüs
non animadvertiflet, iequentia Conftantini verba interpo-
lavit, add ita negatione contra mentem auitoris, Sc contra
au&oritatem omnium ixemplarium. Porro in codice
• cut non rifere párenles,
Nec Deus hunc menfa, dea nec dtgnata cubili eft.
continuo tanquam reprehendens poetam, hx c fubjungit.
Quomodo, inquit, ei arridcrent parentes, cum pater ejus
Deus fit, expers corporis 8c figura: ? Jam cubile Sc men-
fa quouam mòdo convenire poftunt Deo, quem tori
penitus expertem elle confiât, nec ciborum voluptate
oì SÌ