H E N R l C I V A L E S I I E P I S T O L A AD J A C O B UM U S S ER IUM ,
interpretationem fufcepi, tandemque Deo juvante perfeci. id effici quod dicis, xeiy»y feilicct five vulgatam in Hexaplis
Quis vero credat Judxos Alexandrinos, qui jam inde à locum habuiíTe. Nequc enim id dicit Hieronymus, quippe
Philadelphi temporibus prim* illi 70. Seniorum verfioni^ qui in Epiftola ad Sunniam 8c Fretelam contrarium di-
afiueverant, earn tam facile abjeciife qux optima erat ac lertis verbis dixerit, ut ante d.emonftratum eft. bed hoc
fideliifima, ut aliam depravatiffimam aflumerent ; repudi- tantum dicit Hieronymus, Origenem in editione vulgata
aiTe earn qu* Regis juifii 8c fummi Pontificis auftoritate afterifcos obelofque pofuifle: quod certe veriffimum eft*
à 70. Senioribus fuerat elaborata, 8c in Regali bibliothe- Orígenes enim editionem antiquam feu vulgatam 70. Inca
recondita; ut alteram ab homine privato confeftam ad- terpretum primo quidem emendavit, collatis inter fe mulmitterent
? Nunquam proferto id fonis hominibus perfuade- tis exemplaribus. Deinde obelis 8c afterifcis diftinxit, ficut
bis- Denique Arifteas, quo uno maxime niteris, tuam illam ìoipfe teftatur in traólatu odiavo „in Matthxum. Quamob-
de duplici Alexandrina verfione ientcntiam prorfus refellit. rem editio ilia 70. Interpretum qu* in Hexaplis legeba-
Ita enim fcribit: Poft quam peritila. funt voluminalegis, flan- tur, partim erat xoim, partim non erat.^ Erat quidem
tes Sacerdotes fa Seniores interpretum ac civium, fa principes xoiw,, quia defumpta erat ex editione *»<►>?, feu vulgata.
populi Jud&orum, itadixerunt. JgUandoquidem reHe./anHe, Non erat autem proprie nm, propterea quod 8c multis
fa per omnia accurate perfeBa eftifta interpretatio, par eft ut in locis emendata fuerat ab Origene, 8c ex Theodotione
omnia ita per mane ant, necullafiat immutano. Omnibus ad aliifque Interpretibus paffim fuppleta, quod aftenfci aphe
c cum approbation acclamantibus.jujfit Demetrius, ut more pofiti defignabant. Jam vides, ut opinor, Hieronymi
majorum diris devoverent quicumqUe his vel addere,vel au- locum ilium ex Prxfotione Commentariorum in Danieferre,
vel immutare quid quam amleret. ghtod canili prafti- lem, nihil pro fententia tua focere. Omitto reliqua teftiterunt,
ut falva atque integra fa inviolata interpretatio illa 20 monia ejuidem Hieronymi, qu* in cap. y. Syntagmatis tui
perpetuo fervaretur. Poft hanc igitur cautionem Jud*orum, p. 48. ad confirmationem fententi* tu* adduxifti. Ex illis
poft hujufmodi imprecationes, quis credat repertum elfe enim locis id tantum colligitur, editionem 7o.Interpretutn
Tudxum ullum Alexandri*. qui interpretationem illam 70. diftingui ab editione vulgata. Ubi Hieronymus nomine 70
Seniorum interpolare aufus fuerit? Putafne hoc pafluros Interpretum inteliigit editionem illam,. qu* in Hexaplis
fuiflb Judxos Alexandrinos, ut quifquam inter ipfos inter- Origenis legebatur: vulgatam autem appellat earn quae
pretationem illam violaret, mutaret, perverteret, quam A«««»«©- feu Lucianea vulgo dicebatur ; & qu* m toto
ipfi focrofon&am atque inviolatam perpetuo effe juíferant? orbe diverfo erat. Alia fiquidem erat koiyn Alexandria
Ñeque enim folus is qui novam interpretationem confecif- 8c per totam Asgyptum, qu* Hefychii exemplaria fequefet,
verum etiam illi qui repudiata prima illa 7Ò. Senio- batur. Alia Antiochi* 8t per totam fere Syr.am atque
rum verfione novam admilìffent, obnoxii erant diris illis 3° Afiam, ubi Luciani editio prxvalebat. Alia denique fuit
imprecationibus majorum fuorum. xoiyn temporibus Origenis ; alia Hieronymi xtate ; cum
Vcniamus nunc ad alterum caput Syntagmatis tui, in fubinde pro locis ac temporibus hsc editto mutaretur .
quo pariter abs te diflentio. Scribis in capite 4. Graca hu- atque interpolaretur. Quod nos docuit Hieronymus m
jus pofterioris interpretations, qua 70. Seniorum titulo tan- Epiftola ad Sunniam & Fretelam his verbis ; xoim at*teft*
dem eft nobilitata, dua apud veteres extiterunt editions : ifta, hoc eft, communis editto, ipfa eli qua fa 70. Sed hoc
altera pro (incera 70. Seniorum verfione habita, qua in intereft inter utramque-, quod w»» pro loris^fa tempori*
Alexandrina bìbliotheca repofita, fa M ° rigen,s Hexaplis bus, fa pro volúntate feriptorum veterum corrupta editto
collocata eft. Altera, maxima quidem ex parte illi refpon- eft. Ea autem qua habetur in i^uTshdif, fa quam nos
dens, fed multis tamen in locis ab ea difeedeps, qua quoniam vertimus, ipfa eft qua in eruditorum libris incorrupta fa
communiori erat in uftt, | ¡§ five vulgata eft appellata. 4° immaculata 70. Interpretum tranviario refervatur. jguid-
Deinde in cap. y. pag. y i. ita dicis. Et ita quidem opus quid ergo ab hac diferepat, nulli dubium eft quin ita fa
fuerat difpofitum%, ut columna confpicerentur fex, fed editio- ab eorum auHoritate difeordet. Idem dicit in Prxfotione
nes numerarentur quinqué tantum : cum in duabus primis libri 1 <5. Commentariorum in Efoiam. Omnes Grada tra*
columnis unica contineretur Hebraica, diverfo charailerum Batores, qui nobis eruditionis fua in Pfalmos commentario:
expreffa genere. Ut fexta igitur in ifiis Hexaplis exftaret e- reliquerunt, hos verficulos veru annotane atque pratereunt$
ditio, cum ea qua incorrupta 70. Interpretum tranflatio liquido confitentes in Hebraico non haberi, nec effe in 70«
deferiptafuerat, (ut in capitis 4. initio ex Epiftola Hieronymi Interpretibus, fed in editione vulgata qua Grace H9tn> dici*
eft cftenfum) conjunfta fuit etiam altera, qua vulgo- tur, & in toto orbe diverfa eft. Miror te, qui hunc Hietam
70. editionem exhiberet, &c. Duas igitur 70. Senio- ronymi locum adduxeris, ut w**" leu vulgatam editiorum
editiones in Hexaplis Origenis fuiiTe cenfes; alteram ^0 nem in Hexaplis fuiflb olientes. Atoui Hieronymus in
puram, quam ex authentico exemplari, quod in Alexan- Epiftola ad Sunniam & Fretelam, duobus locis te apertiidrina
bibliotheca fervabatur, dcfcripfit Orígenes: alteram fime docuerat, 70. editionem proprie dici eam qu* in
jtfiw, eamque afterifcis obelifque diftindlam. Ego vero Hexaplis habebatur ; vulgatam vero, earn qu* pro vanein
Hexaplis Origenis unicam fuiilè contendo 70. Seniorum tate locorumac temporum diverfo erat, nec in Hexaplis
interpretationem. Certe quotquot ex antiquis fcriptoribus locum habebat. Quinetiam in eadem Epiftola nonfemel,
Hexaploriim mcntionem fecerunt, unam duntaxat 70. In- fed íxpius inculcat, editionem illam incorruptam & ìmterpretum
editionem in iis agnofeunt. Rufinus in lib. 6. maculatam 70. Seniorum qu* in Hexaplis habebatur, 8c
hiftori* Ecdefiafticx. Orígenes, inquit, illos famofijfimos quam ab editione vulgata diftinguendam effe adeo ftucodices
primus compofuit, in quibus per fingulas columnulas dioiè monucrat, obelis 8c afterilcis diílinálam ruiiie. Ceè
regione feparatim opus interpretis uniufcujufque defcripfit: do tcrum iciendum eft» vulgatam illam editionem quani ab
ita ut primo omnium ipfa Heoraa verba Hebraicis liter is po- editione fo. Interpretum in Hexaplis collocata diverfom
neret j fecundo in loco per ordinem Gracis Uteris e regione elle dixi, afterifcis fuifle fignatam. Quod quidem Orig^
Hebraa verba defori ber et ; teniam Aquila editionem fubjun- nis cxemplo faélum effe exiftimo. Nam cum Orígenes
geret, quart am Symmachi, quintam 70. Interpretum qua Tetrapla atque Hexapla fua edidiflèt, in quibus 70. 5enofira
eft, ftxtam Theodotìonis collocaret. Ita etiam Epi- niorum interpretatio cum afterifcis 8c obelis vifebatur,
phanius in libro de ponderibus & menfuris cap. 19. Ubi eam editionem 70.. Interpretum Palxftini quidem totam
ieribit, cum Tetrapla ex quatuor Grxcis editionibus con- ficut erat in Hexaplis admiferunt. Alcxandrini vero £c
ftent, additis dcinceps duabus paginis HebraVci textus, du- Antiocheni cum Ecclefia Conftantinopolitana , ac pene
plici modo perferipti, Hexapla componi. Cum ergo in omnes Latini, qui vulgatam editionem ibquebantur» afte»
Tetraplis unicam Fuiilè conftet 70. Interpretum editio- 7o rífeos 8c obelos ex editione illa ab Origene elabora-
nem, fequitur etiam ut in Hexaplis unica fuerit. Sed 8c ta in vulgatam fuam tranftulerunt. Hinc eft quod Hiero-
Hieronymus in Epiftola 135. ad Sunniam & Fretelam, nymus in Prxfotione Commentariorum in Danielem ita
diferte affirmat unicam 70. Seniorum editionem in He- fcribit. Orígenes de Theodotionis opere in editione vulgata
xaplis fuifle; eam vero qu* *o«»i feu vulgata dicebatur, afterifcos pofuit. E t palilo poft. Cumque omnes Chrifti Ec*
in ijs locum non habuiflc. lllud breviter admoneo, ut clefia tam Gracorum quam Latinorum, Syrorum quoque &
feiatis aliam effe editionem quam Orígenes, & Cafarienfis JEgyptiorum hanc fub afterifcis & obelis editionem legane,
Eufebius, omnefque Grada traslatore* xernv, id eft comma- ignofeant invidi labori meo, qui yolui habere noftros, quod
nem appellant atque vulgatam, & a plerifque nunc Aov. Graci in Aquila fa Theodotionis ac Symmachi editionibus
xicaetos dicitur: aliam 70. Interpretum, qua fa in ì^ctvrhoii leSlitant. Nequc enim hoc dicere vult Hieronymus, omcodicibus
reperitur, fa à nobis in Latinum fermonem felicìter 80 nes Chrifti Ecclefias Origenicam 70. Seniorum editionem
verfa eft, fa Hièrofolyma atque in Orientis Ecclefiis decan- legiflèj cum conftet Syros & yEgyptios, illos quidem Lutatur.
Ex quibus verbis manifcftc colligitur, *tuw illam cianea exemplaria; hos vero Helychii editionem amplexos
feu vulgatam verfionem non fuiflè in Origenis Hexaplis. fuifle; folamque Palxftinz Ecclcuam 7o.|Interpretes juxta
Etenim Hieronymus verfionem xom» diftinguit ab ea qu* editionem Origenis lc&itafle. Id emm diferte teftatur Hicrat
in Hexaplis. *■<>»» ergo non in Hexaplis. Sed oppones eronymus turn in Prxfotione in libros Paraiipomenon, tura
nobis eundem Hieronymum, qui in Prxfotione in Danie- in Epiftola ad Sunniam & Fretelam. _ Scnfus erg» Hicrolem
ita fcribit : Orígenes de Iheodotionis opere in editione nymi verborum eft omnino quem dixi ; totius orbis Ecclevulgata
afterifcos pofuit, docens defuiffe qua addita fanti fias afterifcos & obelos ex Origenis Hexaplis in vulgatam
fa rurfus quofdam ver fus obelis pranotavit, fuperfiua qua- . fuam editionem tranftulifle. Quod quidem Hieronymus
que defignans. Rcfpondeo ex his Hieronymi verbis non 9°apcrtius dicit in lib. 6• Commentariorum in Hicremiam, ad
cap. 30«
DE V E R S I ON E S E P T Ü A G I N T A IN T E R P R E T UM.
#ap. 30. Hac OTfixxoirì) in 70. non habetur, fa in plerifque
codicibus vulgata editionis fub afterifcis de Theodotione addita
eft. Et in Prxfotione in Jofux- Si vetus eis tantum interpretatio
placet, qua fa r/tìhi non difplicet ; fa nihìl extra
recipiendum put ant: cur ea qua fub afterifcis fa obelis vel
addita funt vel amputata, legunt fa negligimi ? Ubi feri-
bendum puto, legunt nec negligimi. Sed manifeftiflime id
dicit in Epiftola ad Auguftinum his verbis. Miror quo-
modo 70. Interpretum libros legas, non puros, ut ab eis editi
funt, fed ab Origene emendat os five corruptos per obelos f a i '
afterifcos; fa Chriftiani hominis mterpretatiunculam non fe-
quaris : prafertim cum ea qua addita funt, ex hominis Jud&i
atque blafphemì poft paffìonem Chrifti editione tranfiulerit.
Vis amator effe ver us 70. Interpretum ? Non legas ea qua
fub afterifcis funt, imvto rade de vóluminibus, ut veterum
te fautorem probes. ffhiod f i feceris, omnes ¿celefiar um biblí-
othecas condemnare engerís. Vix enim unus aut alter inve-
iiietur líber, qui ' ¡fia non habeat. Qu* Hieronymi verba
de vulgata editione intelligenda funt,qux toto orbe divería
erat, ut alibi dicit Hieronymus. Denique Hierónymus a
in Epiftola ad Pammachium. Longum eft nunc evolvere,
quanta Septuaginta de ftto ad did er int, quanta dimiferint,
qua in exemplaribus Ecclefia obelis afterifeifque dftinBa funt.
De Latinis quoque idem teftatur Hieronymus. Ipfc certe
fcum vetus inftrumentum juxta 70. Interpretes Latine
vertiffet, verfionem fuam afterifcis obelifque diftinxit; ut
ait in Prxfotione in Job, 8c in libros Salómonis. Idem
etiam confirmat Aügjftinus in lib. xvm. de civitate Dei,
cap. x liii.
Satis, opinor, abundeque probatum eft veterum tefti- 3
moniis, unicam in Hexaplis fuifle 70. Interpretum editio-
. hem, eamque à' vulgata’ diftinélam. Cetcrum prxter te-
ftimonia, ratioriibus quoque 8c argumentis idem probari
poteft. Quorfum enim duplex illa editio in Hexaplis collocata
fuiflet ; altera pura 8c immaculata; quam ex Alexan-
drina bibliotheca Órigcnem defumpfilfe cenfes; altera ww
feu vulgata, id eft, ut tu quoque fateris, corruptiflima ac
depravatiflìma ? Orígenes in Tetraplorum atque Hexapló-
rum editione id maxime ftuduit, ut 70. Seniorum verfio-
nem, quam fieri poterat emèndatiflimam ederet. Itaque 4
conquifitis variis èxemplaribus hujus editionis qu* turn
per omnes Chrifti Ecclefias legebatur, cùm plerifque in
locis ea intér fe diflentirc animadvertéret, eam lefitionem
retinuit qu* cum ceteris editionibus, Aquil* videlicet 8c
Symmachi ac Theodotionis, 8c cum Hebraico textu magis
convenicbat. Ita enim ipfemet fcribit in traélatu 8. in
Matthxum. In exemplaribus veteris Teftamenti quacumque
fuerunt inconfonantia, Deo praftante, coaptare potuìmus. Ea
enim qua videbantur apud 70. dubia effe propter diffonan-
ti am exemplarium, furientes judicium ex editionibus reli quis, *
convenientia fervavimus, fac. Cùm igiturjemendatiflìmam
70. Seniorum editionem in Hexaplis proponeret, quid at-
tinebat aliam fimul depravatiffimam exhibere? An non fìi-
pervacaneum id fuiflet ac prorfus inutile, ipfiufque Origenis
propofito contrarium? Certe quicumque novas veterum
feriptorum editiones à fe emendaras in publicum emi-
ferurft, cujufmodi tum olim, tum noftra xtate fuere quam
plurimi, nequáquam fbliti funt dupliccm firn ul editionem
leftoribus exhibere. Sed quid diutius immoramur in re-
futanda opinionè, quam vel unus Origenis locus quem pro- *
xime adduxirvius, fotis refütat ? Illic enim Origenes unius
duntaxat feptuaginta Interpretum editionis abs fe elabóralas
mcii’tionerri .facit. Qui fi authenticum ipfum 70. Se-
niortfrriJ esemplar, quod tu in Alexandrina bibliotheca af-
fervatuln fuifle Tertulliano 8c Chryfoftömo affirmantibus
nimis facile' credidifti, nadlus fuiflet, id profcélo nunquam
taenilfer. Ncc Hieronymus aut Epiphanius ejus authen-
tici exemplaris mcntionem pr*tcrmi(i(fent- Proinde verif-
frmum eft quod feripfit Baronius, folli Chryfoftomuro. qui .
authentitum exemplar 70. Seniorum in Alexandrina bibli- 7°
otheca ad fua nfque tempora fervatum cfle prodidit. Cur
enim, iriöuic Baronfüs, adeo laboratum ab Origene primum,
deinde ab aliis, in ea recogriofcenda, emendanda, ac in can-
dorem priftinttm refi tuen da, f i ipfum originale fuppetebat
exemplart ex quo potutffent omnia fumma facilitate corrigi
aique emendari ? Cui; objeiliohi fruftra refpondere conaris
pag. yij. cùm ais laborafle Origenem & ceteros in vulga-
ra.cditione emendanda, non àutem in'pura 8c integra 70.
Seniorum verfione. Verum hxc tua refponfio non diflol-ö
vie difficultatem. Nam fi authenticum exemplar adhuc ° °
' fupererat,' 8c penes ipfum erat Origènem, quid opus fuit
emendatione? Sufficicbat enim ipfum authenticum exemplar
in publicum edere. Nam quemadmodúm fi authenticum
ipfum orationum Ciccronis exemplar haberemus»
nihil jarri opus eilet in iis emendandis laborare: ita fi Origenes
authenticum 70. Interpretum exemplar penes'fe ha-
buiffet, fruftra omnino tantufti oper* in corum emendatione
pofuiflct. Prceterea Hieronymus in Prxfotione in Pa-
ffalipomcnon diferte affirmat, 70. Interpretum editionem
puram ac germanam, ut ab ipfis fcripta fuerat, fua xtate
non cxtitifle; idque comprobat ex varietate exemplarium.
Quod fi Origenes prxter vulgátam 70. Seniorum ínter-
pretationem, aliam quoque puram ac finceram corundem
verfionem, ex Alexandrina bibliothcca depromptam, in
Hexaplis collocaverat, immerito conqueritur Hieronvmus •
nec verum erit quod dixit, puram 70. Seniorum editio-
nem fua xtate minime permanfiífe.
Videtur aiitern Nobilius anfam tibi erroris prxbuiffe.
Hic enim ad cap. 14. lib. 1. Regnorum verfu 42. ubi
O Grxcum Scholion habet; -mofa. t'S,
*iÍ7Kf TJÍ ciííi'ajj ©É0^7Í<s»v©^. Áo crina., ¿5
^ » hvtíp* £$¡¿{¡¡0 $ Kílptv* ¿ yfw ¿j
Tt¿¡ 'E<¿pcc¡ká¡. Sic notat: Ex Scholiaftis verbis, fa aliis, hujufmodi
qua alibi afferentur, colligi poteft plures fitiffe editiones
qua nomen 70. retinerent-, fa interdum quidem in eo-
dem códice pofitas fa quafi conjúgalas} unam tamen altera
puriorem. Sed ñeque Nobilius, ñeque tu qui Nobili-
um fecutus es, intellexiftis ambo, quid eflet fv fa Occur-
rit id nomen in fcholiis ad Pfalmum 12. ad verfum ana
b « Í K u b i Helychius Scholiaftes notat, ríim f ^
dOo . tfyjlwéjTuv sisrny- Ao'tj ■mx.fax.emy mjy.su»
to tS y,t*cw©~, ó Asyertu Xriyjyímc.®*, yfí, Ktecqxc
•í [Aírnts njyjduei Toy íí^pv, «Jí rui fvo <nyy,é¡v, ^ imeya-
fyv rfij f vsnw™ A'o my ¡py.Ldú'mv y^ccro.
Hunc verficulum dúo paria 72. Interpretum habuerunt.
M^are appofitum eft fignum quod atramento fit fa vocatur
lemnifeus. Per mediam quidem aniennam fignificat verficulum:
per dúo autem punida, unum fupra, a.'.trum ir.fra, ¡n-
dicatdúo paria Inter pretum. Sctendum eft, 72. Séniores
°in triginta fex paria feu juga á Ptolemxo Philadelpho efle
divilos; 8c binos in fingulis céllis collocatos, Ita Epiphanius
in libro de ponderibus 8c menfuris, 8c Juftinianus in
Novella 146. de Hebrxis. Hxc paria Epiphanius
appellat in eodém libro cap. 3. Idem Epiphanius in cap.8-
ejufdem libri, ubi de Xiyjvuncu 8c ■¿aoÁiu.ñmtu diflerit, ait
eas notas ab Origenc inventas efle ad deiignandam varíam
le£lionem, qux in uno aut altero parí 72. Interprctum reporta
fuerat; qux tamen leílio etfi diverfa eflet, cundetn
fenfum habebat. Et Hypolemnifeus quidem unum par;
■° lemnifeus dúo paria 70. Interprctum defignabat. Ita Epiphanius
in didlo loco , cujus verba alibi emendabimus.
Idem repetit in cap 1 7 . ejufdem libri. Epiphanii fentcn-
tiam fecutus eft Hefychius, ur ex feholio ejus apparct:
-nifi quod per mediara antennam feu virgulam, verficulum
defignari exiftimavit, quod non dicit Epiphanius. [mino
indicare Videtur Epiphanius, mediam illam virgulam ni-
hil aliud defignare quam fimilitiidinem ac germanitatem
vocabuli; id eft, un ipfe appellat,' TO mu>xy,(ponpor 1^ oyjouy.
Cérte lemnifeus non femper integro verfui, feu uni ple-
0 rumque yocabulo appoíitus erar, ut docént cxcmpla ab
Epipnanio allata. Verbi gratia, in feptungefimo Pfalmo,
ubi legitur rs <¡nyjx í^ccyfíÁsi 7 Sítfy,ionwlu> mv, ad vocem
appoíitus erat Lemnifcíis , 8c feriptum erat in
margine ¿v«jfsAiK Item in Pfalmo 71. verfu 14. ubi legitur
/(¡y tyvy,oy to ovo y,» abrís tvahnot abrís, ad vocem ¿v¿-
?n«rar.pofitus erat Lemnifeus, 8c feriptum erat in margine
cV otp%t,xyjrii abrís, qúod idem eft. Dixi in margine. Ñeque
enim mihi vidéntur hxc in textu1 collocata fuiífe. Id-
que innueré mihi^ videtur ^ Epiphanius his verbis. rSro to
X jríyj¿& %óy.cc. 7rí? ^(015 AÓi9»í ■nuf.fyrt, i»' en carxyíoif ynu
£ü69's 9^ T’¡í '7®v • epyjUun«. uJ,¡j.$a>vSmv As|»y, ¿ y,ijv' rmpS-
<nW, ¿it t r i sTtbj ¿yiouttf abTÍj yvüf- ort, fac.
Id eft: Sacris codicibus eam notam ad feripfit Orígenes, ut
quoties in 70. ’ Interprctum editione, diferepantem aliquam
vocem, quod raro evenit, repereris, qua ad fuperíores non
adh&reat, ñeque fimilibus eonjunfta fit, fac Id eft, uno verbo
: qux non fit in textu ipío collocata, fed in margine ad-
feripta. Quare paulo poft in Epiphanio, ubi legitur ¿ra
ot rxrov Trpómuirty, feribo mCfaxet-ny, id eft, ad marginem
adfcribitur. Epiphanium fecutus eft etíam Ifidorus, qui
in lib. 1. Originum fie habet. Lemnifeus, id eft, virgula
inter geminas punílos jacens, apponitur in iis locis qua facra
Scríptura interpretes eodtm fenfu , fed diverfis fermonibus
tranftulerunt. ^ Verum Andreas Mafius,' vir exccllenti ingenio
ac judicio prxditús, in erudita illa prxfotione in Jo-
iuam, hanc Epiphanii fententiam de duobus 70. ínterpre-
tum paribus mérito improbavit. Primum , quia valde in-
certa res eft, utrum 72. Interpretes in paria feu jugadi-
ftributi, interprctationem fuam perfecerint. Dcinde tam-
etfi in paria diftributi fuiflent, undenam feire potuit Orígenes
hanc unius aut altcrius paris in vertendo diferepan-
tiarn? Itaque Mafius aliam lemnifei 8c hypolemnifci expli-
cationem excogitavit, qux ccrte longe . mihi videtur pro-
babiliür: ut lemnifeus quidem variara leélionem fignifica-
verit,-duorum aut plurium codicum confenfu firmatam*
Hypolemnifeus vero unius tdntum codicis, vcl certe pau-
ciorum confenfu firmatam lcdlionem defignaverit. Tu vero
hanc viri doélifllmi explicationem non probafti, qua
tamen nihil verius eft. Nam cum Origenes in editione 70.
Interprotum cméndanda, plurium codicum collatione ufus
cffet