mans urbis Edifcopi temporibus floruit, 'Pa/ialm y tjtvas m tm om r i s S i UpixXa t Us
in eo libro quem fcripfit adverfus Procu- '____ .__si K | r , » / U
lum patronum fe<ft« Cataphrygarum, de a ' » eyf& tfas * ^ £ '1
lo co in quo prxdi<5torum Apoftolorum fttrrct tclvtcc 'oqa r t 07mv met *Tyf
facra corpora qepoiita funt, ita loquitur, upypdym ' AtfoqnXw t& hgp. oxyya/xctjct xaHoLTsSet-
E g o 'v e r o , inquit,' Apoftolorum tropsa 5 Toclj M g ■ Ta T foW c t r W a » . H
poflum oftendere. Nam five in Vaticanum, Ssif >\ *, q, . / > na~- , > \ « M h h H
five ad Oftienfem yiam pergere libet, oc- ^ T V ? / , w ^ I w I K £ » 1 1
current tibi tropaea eorum qui eccleiiam xetvov, jj evci tu o oJbv t Uo £l<fictv> (\)pnoi[$ to. Tqo-
illam fundaverunt. Porro ambos uno eodem- ■ 7idict 7* tout?) s' ¡J^ v a e t^m t leu ¿jcxAjjmay. ¿5 A
que tempore martyrium fuWiffe, Dipnyfrns f ad rJi ’¿¡JCtpa zcup'o, K o i r f ia ,
Corinthiorum Rpilcopus ad Romanos lcri- ' » I A / > r ’ , r <
bens, teftatur his verbis. I t a & vos, inquiti I o ^ <7X,0,r Aiovvmos ey]gyi.(pce$ ^ Papi<xxoi$ ofuAa>v>
cm7ra)$ s r a e x iW . 1 r o u r a xj u^ue7i , 3 o y j ^ t o - 2 5
occvtvs v»9ecnet?, r rie7g>8 $ F k u A s (pvnlcut
4 >«v>j0eta«,v 'Pttytcuav te $ . Koe^O/ay c^ve^^wrobTE. 4
tanta admonitione #§ljra, fementem quae
Petri ac Pauli íationé fuccreverat, Romanos
fcilicet«& Corinthios, fimul commifcuiftis.
Ambo enim illi in urbem noftram Corin-
thum ingrelfi, fparfo Evangelic« dofiri-
næ
:u lu g r em , . ip a r iu x z v a u g e n c s u o c r n - | | ^ $ f * ^ K ¿wQov * Q u T & i 5
femine nos inftituerunt; & in Italiam 15 otzvtss npicLs, ofio'ws e^iS^^ctv' o/xoicos S's x, r I -
V A L E S I I A N N O T A T I O N E S .
nique Ecclefiafticus iiiterdum dénotât eum qui in clero eft
conftitutus : 8c opponitur fæculari feu laico, ut apud eun-
dem Hieronymum in Epiftola ad Pammachium de optimo
genere interpretandi, 8c in Epiftola 4 6. ad Rufticum, Item
in Prîefat. CommentariorUm in Danielem, 8c in libro fecundo
Apologise adverfus Rufinum. Atque ita fumit hoc
nomen Cÿrillus in Catechefi 1 7 . cùm ait:
dlfbiçtj» ÔAémfSp ecpfévigtç V¿TfJjiiCäC, VZTO TU» tMXXltOlttílxZv
ùyoyjivas ¿>ohtoxo[A(v!s<;. Au fto r Quxftionum veteris 8c
ñovi Teftamenti cap. 121. E t Imperatpres in lege 20.
codice Theod. de Epifcopis 8c Clericis : TZcclefiafiici ant ex
Jicclefiafticis, nel qui continenttum fe voiunt nomine ntmcupa-
' »/» & c . 8c in lege 21. eodem titulo : Hi qui Eccle/ia jugo
obfequìum deputarùnt, curiti habentur immunes, foc. Et
paulo pòft; ceteri revocentur q tííjé pofl id tènipus Ecclefia-
‘fticis congregarunt. Cùm igitur nsec v ox triplicem habeat
fignificàtionem, quæri non immerito poteft, quomodo hìc
accipienda fît. Equidem in fecunda fîgnifîcatione malim
accipère h o c loco, tuni quia hsec frequentior hujus voca-
buli lignificai io e ft, turn quòd Eufebius de Çaii libro ad-
veriiis Procium loquens, utrtimque proprio epitheto deiì-
gnavit. Caium enim Ecclefiafticum ¿ornine appellàt: Procium
vero Cataphrygarum feéïæ patronum, id eft hæreti-
CUm. «5 IifOK^u'p Kccm <n&¡fK[Aió» yv¿///iK stffcíÇui
2¡]cf.>Le%Jc¡\> foc. Quippe Cataphrygarum feâra in duas
partes divifa eft. Alteríus princeps fuit ProduS : alterius verô
Æfchynes. Qui- Proclum lèquebantur, dicebantur « xecm
Ilp0KÁ6». Qui Æfchyni favebant, dicebantur »! ¡ucm
u t docet Tertullianus in libro depræfcriptioneHîereticorum.
i ’Esn t Bc¿kyM.yoi~\ Mirum ëft in. omnibus noftris co-
dicibus uno confcnfu haberi Bcanxurov: nec aliter legitur
V a r i
a Kî^ ¡¡¡[¿(pu ttj sii ■äjv ■ ] Erravit Valefius qui
ita tranftulit Hune Dionyfîi locum : Ambo enim illi in urbem
nofiram Corinthum ■msr.jp, fpm-fo Evangelic. do£trm*
femme, nos mftituerunt 5 f o in Italiam fimul profeili, cum
vos fimiliter infiituijfent, eodem tempore martyrium pertule-
runt. Sed ut hune lènfum ex verbis Dionyfîi exculperet
.Valefius, primò in priori membro hujus fententiæ, contra
omnes Eufebii codices & editos 8c ieriptos., ex iblo
Syncello pro ç>v7tôtmnn legit tponíouHii, & eandem vocem
tponímums in pofteriori membro fententiæ fupplendam docet.
Vocem autem fimul in verfione unde habuerit nefeio ;
nifí forte à Rullino; nam v ox ¿/oí»; aliud fîgnificat, quam
in priori membro.omifit, in pofteriori extra locum po-
iuit. Et quidem <poiD¡mumi pro pwtúaiuni perperam omni-
no, 8c contra apertam Dionyfîi mentem feribendum eile
voluit. Nam hæc fententia quali ratio priori fîibjicitur,
u t partícula claré íigniíicat. Prior autem ièntentia hæc
eft, luvfe. ¿//aiti Jàjcp l i s TOOlcÚltli »¡S^toiecç, T¡¡P ¡Cm ni'ïf a
VSH TlctvÁv <pv7iMP fytffcumv 'Va¡a,alav re Ko&tvS-iay inwsxsfoatvtt.
Quam etiam lie male reddidit Valefius. Ita fo
vos tanta admonitione vefira fementem qua Petri ac Pauli
fattone fuccreverat^ Romanos fcilìcet f o Corinthios, commi-
feuiflis. Ex hoc tarnen loco làtis clarè apparet nò <pimó-
cuv7ti iö pofteriori lèntentia ad <pvrelcw in priori referend
um elle, idque ò/asÌus, fimiliter, bis pofitum làtis innuit.
U t hæc omnia reftius intelligantur, integrum Dionyfîi
fragmentum fimpliciter transferendum cenkii. Ita f o vos
ex tanta admonitione plantationem Romanorum f o Corinthiorum
à Petro f o Paulo faclam commifcuiftis. Ambo enim
tn urbe noftra Cor 'mtho plantantes nos fimiliter docuerunt,
fimiliter autem f o in Italia an dall er docentes circa idem
tempus martyrium pajfi funt, TÒ pintón* enim in' Evangelii
in Chronico '^ eorgii Syncelli. In fequentibus verbis | bn
in» òii» vì» ’Orna» omnes noftri codices *Os»W habentv V e -
rùm in hoc dilfentiunt, quòd MazarÌnus quidem 8c" Me-
dicxus codex cum leni fpiritu fcriptum habent ’0 « V -
Regius autem 8c Fuketianus alperUm adhibent Ipiritum.
P o ifo Vaticanus quidem ad B. Petrum referri debet, qui
fepultus eft in Vaticano. Oftienfis autem via Paùlum denotai,
qui fepultus eft in via Oftienfe.
2 T«Sto ófjjiìij Scribendum puto W r j , !Quam le-
«ftioném interpretatio noftra eXpreflit. Atque ita videtui
legilfc Rufinus, qui fic vertit : Sed f o habentes commonitio-
nem a Petro f o Paulo, pldntationem Romana f o Corinthiorum
Ecclefia conjunxiftis;
3 Am nttmó-m »¡sjttnui} Id eft, per hujufmodi veftram
cohortationem. Refpondet Dionyfius Epiftolx Soteris 8C
Cleri Romani, qui miffis ad Coryithios Iiteris, eos benevole
admonuerat, ut infra docet Eulèbius in lib. 4 . c . 22.
Quod jàm antea Clemens Romanus Épilcopus fecerat, da-
tis ad Corinthibs Iiteris'. Ait igitur Dionyfius Soteri: Vos
per veftram hanc commonitionem, plantationem Romana f o
Corinthiorum Ecclefia a Petro Paulóque olim failam, nunc de-
nuo conjunxiftis. Hsec ideo fufiùs expofui, quia interpre-
tes ac prsecipuè Chriftophorionus, in hujus loci verfioné
magnopere .aberrarunt.
4 r p ’fftww'} Ita quidem fcribitur in Chronico Georgi»
Syncelli. Sed noftri codices Regius, Max. Med. ac Fuk.
habent ffarfrirnv per fimplex ►.• quod equidem magis probo.’
5 fàntófuólig ] Georgius Syncellus in Chronico habet
<pomi<m»7tf re£liùs. Sed 8c in his quae ièquuntur ì ’
sii t«v ’ItuXmv, fupplendum eft ■ Sane in co dice
Regio 8c Med. poli: ‘Imbut», virgula poriitur.
Ó R U M.
prsdicatione Apoftolorum erat, ut S. Paulus de lèiplb dixit
tju hpójtom, 8c pvrtutv, penósi», phrafis eft Icripturaw’a, 8c
utrumque hìc de Apoftolis dicitur, 8c quidem proprie, tan-
quam de prsecipuis Ecclefix doftoribus. A t qui 7» poiTuv
Apoftolis tribueret, eos non doftores, lèd difeipulos effi-'
ceret. Nam poiru» Grasce eft crebro leu frequenter itare,
non ad docendum, fed ad dilcendum. Unde 8c poivmà non -
lunt dodtores, lèd dilcipuli, 8c <m//>pomi7tcj condilcipuli.
Qui igitur Petrum 8t Paulum nobis fimul ponómv&f de*
fcribunt, maximos Apoftolos Corinthiofum 8c Romanorum
dilcipulos faciunt. --------— Quinetiam Valefius ò/^as
aut malè tranftulit, aut penitus omifit. òy$<re enim non
magis hìc fim u l, quàm ò/^Iuì lignificati Ò(as<ss óijtl%cc»ng.
aliquid aliud fignificat, nempe coram hoftibus 8c cominus
pugnantes doftrinam Chrifti prasdicabant. Quod non in-
dicat eos fimul 8c eodem tempore prasdicafte: Nam g r z c è
ò/sgn K»eq d icitur etiam unus, live perlbna fingularis, ut
Plato in Euthyphrone, ¿ a a ' oò$ìv uiiu» ¿g» ppern^ti», ¿ aa'
òfAses ìt»cq- & Hyperidcs oratione contra Athenogenem,
aXXa ¿[Aste (ìé^o/Ao) t i f Aayai Turai ¿A^iiv, quem locùm ex-
ponens Harpocration notat ò/aoos idem efle quod
■7mpu£et\l&cq cum hofte configgere, aitque metaphoricè di-.
étum eflè prò ex adverfo in idem venire, f o non regredì, ne-,
que fugere. Sic igitur Apoftoli Petrus 8c Paulus, live fimul
live lèparatim, live iifdem'live diverlis temporibus in Ita lia
Evangelii hoftibus obviam ibant, cumque iis cominus
congrelfi lu n t , 8c ex adverlo ftantes, nec unquam retro-
cedentes aut fugientes, fed intrepide & immobiliter per-
ftantes, circa idem tempus palli funt. Sic exponit
Suidas, dvccHiaf, a-poipZi, Jpctcréui. Pearfon de fuccefpone
primorum Roma Epifcoporum, pagin, 36. citante Wilhelmo
Lowth.
m A i c t f
I T a xU , o/M&e ^ x p r i i fimul profeiti, cùm vos fimiliter inftituifas
¿> ’em ítctMw m - eodem tempore martyrium pertulérunt1.
Atque hæc idcirco retuli, ut rei geftæ mel
ipqria magis ac magis firmaretur.
CLVTOV XOUtpoV»
I T e i TYIS Í<¡0¿ACtS,
S Æ C ,
I .
K E $ A A A I O N K r .
S i s pwtuois "Kstxoís T^iyj\ctQi]iizx,v ’is J V u o i, ¿ a s r ^
v ç z it c v fZBÇftS 'P o f i c à o i ç yj&iVTO v e o te f t fv .
Ÿ*ûis 0 'Iqgywos '7r\êtç& oent £ to
tfiiv 'labk.iwtQvos x,ctlaActCyci7)5 ilgAÔoey ou/2- — -r—, r -
’A '
C A P U T xxvr.
Ouomodo Ju cU i innumens ntalis vexâti fitntj
tandemque adverfits Romanos bellum. Jufice-
perunt. ' 1
Jo s e p h u s v e ip commemorans calami- Huc ref er
tates quibus uniyerfa Judaeorum gens ^‘ceP^oi
(pop&Sy «JViAoT 3(j;v Agju. é-tTî TTAeiçws <xM.oii /lcucÂss confli<âata eft,, narrat etiam inter cetera, ûb,i '. H wÊÈÈÊ H “«y 1 m i 1 tôêV/Of, ov ÉtuT}} Tif ct,va.çcLvpa)Vwcu y- rofolymorum urbe,, Jiiiïu Flori ir. crucem z- debeU'
â 7to * $\a>pa. ts to v Si üvotj £ ’l8($Wa$ e7ft7ço7eovi iublatos fuiiîè. Erat hic Procurator Jjidaeæ,
07zwix.ci TÎcù h.p'xJdv oLVcLppiTriiâ'ldjca t S ’rtoXipLUy te.mPpre hélium Judaïcum coriflatum
n rv tv wjf: r 1 M . mÊ / , 0 1 . elt, anno imperii Neronis duodecimo. Subir
a i îùhv&Td Ntpoevos W ^ n c c s riweQy,. jicit deinde, poft defeftionem gentis M
^ 3 *, jeetd oAijy t!u/ %v&*v e&i r ? r .’Isibciav '£m- 15 dæorum, maximos,motus per univerîam Sy^üid c 1
çctcn|, <T6ivlcù xcLTZiXytpzvoy 'nx.pcc^pv 7ta.vla.^o- Ç*arn effe excitatos, dum .fingularum urbi-
’¿Qws <®és T 77dAi7 opoÎkùv, h>s um mcu la in iifdem degentes, tan-
,\ « / ' >' <v _ û„ Q ’ , « ■ « ~ , \ • quam noltes abfque ulla miiêratione delerent.
3 « vwAe/uw.aniXeaî <* 71 opc/s » T « AUep ut ceïnere eiTet civkates cadayeribus
«miAas neça.1 à.-mçm (a ju iTm , ^ itupus 'i/M. rij- infepultisrefertas,.pfqje.iaos mixtim cum in-
criOJS yippvlai e f p t >oVatct va jtv ¿g £ ê-tt’ io fiotibus fçnççj, 8c mulietum corpora ipiq
4 oùSJmévras /¿eTet\tfipôm' ^ «Smu /cSji 4 a1 lmp- vjlamento nudata. Ac iota quî-
' ’ ¡T I . ~ ,? . V dem provmcia plena erat incrèdibilium ca-
^.o» ftewr « Jiw rm m ^ o p ai ^¡¡Çom h 'p iamitatum. Sed tameI) Hs q u ï ubique pet.
y qon ToXpuoßijm 5 t em toi s clvcuX h/j^jois clvcÎ- petrabàntur malis, longé gravior erat for-
'tclov. TZLVTOO xafÇyL Xefyv o ’iacMTros, X) tcÙ mido eorum quæ intentabantur. Hæc T ö - ’
/r\ *r a / » a m m Tephus iifdem verbis reïert. É t hic auidem
* * & ° * Tÿra,s * • J 5 rerùm Judaïcammiùnc temporis
TéAof V ■? ’Exn\tima.ms im la t X iy a Finis Rbri ficundi Ecfkfijfliç. hißori*.
Valesi r Annotât i o ne s.
» Kecm ti» ctòrov iteti pò»] Non dicit aperte Dionyfius Petrum
àc Paulum uno eodemque die paflbs fuiflè, lèd tan-
tùm eodem tempore; quod de plurium dierum intervallo
explicari poteft; Prudentius afe* sipót»u» eodem quidem
die cs lò s ait, fed non eodem anno : verùm inter utriuique
necem anni fpatium interceflilfe. Cum Prudentio conlen-
t it Auguftinus in Sermone 28. de San&is, 8c in Sermone
nuperedito Parifiis in Supplemento operum Auguftini. Ara-
tor lib. 2. hift. Apoft. Symeon tamen Metaphraftes hcec
Dionyfii verba ita accepit, quali dicere voluiflèt, Petrum
ac Paulum eodem die fimul fubiifie martyrium. Verba
ejus funt in commentario de Peregrinationibus Petri ac
Pauli, apud Surium in Tomo 3, Cairn vero quidam vir Ec-
clefiafticus, f o Zephyrinus Romanorum Epijcopus, f o Dionyfius
Corinthius Jcribunt, uno tempore f o fimul Petrum fo
Paulum fubiifie martyrium. Sed primò falfum eft quod ait
Metaphraftes de Caio. Quòd fi quis objiciat, Caium forte
id dixifie alio in loco quem non adduxit Eulèbius : Relpon-
deo, Eufebii noftri eam fuilfc diligentiam, ut nunquam id
omilTuruà fuèrit, fi à Caio diéìum fuiflèt. Id enim agit
in hoc capite, ut doceat Petrum ac Paulum R om s p a flbs
eflè eodem tempore. Ac prius quidem probat Caii tefti-
monio ; alterum verò verbis Dionyfii. Quòd fi Caius de
tempore martyrii Apoftolorum idem dixiflèt quod Dìoay-
fiiis , cur Eufebius id tacuiflèt hoc loco? Fallitur etiam
Metaphraftes, dum Zephyrinum ejus rei citat auétorem.
Vidctur enim legiflè in Eulèbio, Ztpvfi»®- ’Pai/jt,etlm yt-
•yotui Ì7noxoa<&‘. In Synodo Romi Sub Gelafio PP. h x c
leguntur de Petro: Cui data eft etiam Societas B . Pauli-,
qui non diverfo, ficut Haretici garriunt, fed uno tempore, uno
eodemque die gloriosa morte cum Petro ‘in urbe Roma fub
Nerone agonizans coronatus efi,
2 Ao5js di' ò ‘lutnj-sr®-' J Ab his verbis caput ‘inchoavi,
lècutus auitoritatem codicis Regii. In codice autem Ma-
zarino aliam leélionem ac diftiuótiouem reperimus. Caput
enim orditur ab his verbis qu» paulo antea leguntur, tù
^ ' *■' “ fdfiXXa», f o c . Et totum locum ita legit
tvm dì ¿5 ec.» tn #£aAov otsw^ììÌj m t?;
V a r i o r u m .
mOm óì,
ac diftinguit.
b»flees, icSSjì ò ‘lamzT®- vihiistc am «feì r«5j foc. E t poft
verba illa quae fequuntur team a /|<v appofita eft di*
ftinftio. - Eandem tò io n em fervat codex Medicseus ac*
Fuketianus. Verùm codicis Regii le&io atque diftinaio,
•longe r e a io rm ih i videtur; quam fediti funt etiam Nice-
phorus ac Rufinus. Pene omilèram monere, in titulo hujus
capitis feribendum videri rò \imro» adverbialiter. fic
enim vertit Rufinus: Ut inmmeris fu d a i malis afflitti firn,
ac novifiìme contra Romanos arma movèrint.
3 Tea siÓXhs [Atfds] Verba lunt Jofephi ex lib. 2. de
bello Judaico pa g.814. editiònis Genevenlìs.
4 Tu» bmqyo»3 Apud Jofephura & Nicephorum fcriptum
eft 7iw ÌTmpxut». Noftri tamen codices nihil mutant*
Sic etiam in lib. 3. cap. 33. de Plinio Secundo
t*k *7mp%is. Provmciam autem hoc loco intelligimus Ju-
d xam , qu» poft obitum majoris Agrippx in provincise
formam redaaà fuerat, 8c à Procuratoribus Cxfaris rege-
batùr. ' ’ — * 6
5 T^v iVi 7»~s ¿miXu/Atyoii ¿»¿ma»] Apud Jolèphum legitur
¡Anufztm», quod fenfu caret. Itaque Jofephi inter-
pres Gelenius divinavit ^otius quàm vertit. Nicephorus
in libro 3. habet ¿eyetfd-mn» : quam fcripturam reperi
etiam in codice Fuk. 8c Saviliano. Eft autem ùtamnoas
fuga feu migratio, ut fuprà notavi ad caput 2 1 . H/nc in
gloflìs véteribus reóìè èxponitur '¿»¿mr®- fiyvtrrq folum
vertit. Verùm in optimis codicibus Mazarino ac Medi-
0X0. ^‘^er^e Icrjptum eft èevómn». Quae quidem icripturà
rèéèior mihi videtur. Sane Rufinus non aliter legiffe videtur.
Sic .enim vertit: Sed tamen tamdiro hoc fo tam atrocifpettaculo,
multo gravius eos futurorum f o per dies au-
gefcentium malorum metus f o formido terrebat. Adde quod
To ièón ns fttn d im Iifnrnov 8 B sS 8 ^ B B B B j lM W I . 4 .
Jolèphus eandem ufurpat lèntentiam iti lib. 20. antiquitaturn,
ubi de ficariis agit, >à tu» ov/aPob5i
ÄtTmTtpo». Qua; Jofephi verbä retulit Eufebius fuprä cap. 20.
Certe non ovum ovo fimilius'eft, ^uam funt inter fe fi-
milia haec duo Jolephi loca. Tantum pro eo quod piSe»
dixit in lib. 20. Antiquitatum, hie ponit a»um<n», quod
eaiidem habet fignificationem.
a i>Aaip8] In Judaea bellum ccepit anno Neronis X I I , I
Fiori II; menlè Maio. Pearfon. Annal. Paulin. pag. 2 3. ob
hujus rapinas 8c frevitiam arma à Jucteis adverfus Roma- I
nos fumpta. Jofeph. in libro de vita fu a , f o de beUo lib.
2. c. 18. Sueton, Vefpafian. c. 4.