Vorft hebben, bewaard werden.
biier uit dan is voor hem, als een weer-
gadeloos Keifer, niet allecn een zeer hoo-
ge verwondcring en agdng gerefen, maar
veele, meinende dat zyn geeft nog on-
der hen woond en iWeeft, bidden hem
met dcallerdiepfteeerbicd, ifls dcn grond- '
vcfter van hec Ryk en van hären Gods-
dienft, op een Goddelyke wyfeaan.
Schoonnü dele Vorft uit China ge-
bannen was, heeft hy den Keifer van
China altyd als zynen Opperheer, enfig
maar als een Vafal van den zelven, geagt,
en daar aan, zoo toen, als namaaks,
ichatring betaald, om daar door verlof
te vcrkrygen, om met zyn Jonken öp
China te mögen varen.
Men moet hier van my geen nette
L y ft van hunne Köningen verwagten ,
äll'oo my die noit ter har.d gefteld, maar
wel eenig berigt van defen en genen daar
ontrent gegevcn is.
Hunne De Siammers, die een tyd-rekening
kening. opfig^ zelven hcbben, die A°. 1714 net
22.69 jaären. vervatte, zeggen-, dat de
nu regeerende Konfng de yöfte is j die
zy in 970 jaaren gehad hebben.
Zy beginnen die tyd-rckcning van de
dood van Sommona-Codom , een van
hunne Goden,van welken zy 00k veel ver-,
digtfelcn voorhouden, en welkers tand
en voet zy nog eeren; gelyk wy hier na
breeder zullen toonen. .
Hun eerfte Koning van weikenzygd-
heugen hebben, begon A°. 1300 van de
voornoemde tyd-rekening te regeeren,
van welke zy ’er egter maar 24 o f zy
weten te noemen, en voor al vanRha-
matilondi, als Bouwheer van Judia j zeer
veel weten te zeggen.
. Eer wy nu vorder gaanj om van de
bedryven van dele Köningen te fpreken,
zullen wy eerft eens van de landen, die
hier, rof van öuds onderftonden , o f ’er
nog onderftaan, onddrfcheyden fpreeken.
Watal W y hebben reeds al aangemeikr, dat
Siamge- Siam van de oudfte tyden af al een Va-
ftaan ^ yan de Keifer van China was; dog na
heeft. dien tyd fchynen zy daar weer afgeval-
len, en op fig zelven gebleven te zyn,
}ot dat de Keifer Xico, een Weft-Tar-
ters Vorft van ’t geflagt Juen, A°. 1280 1
nevens verfcheyde andere daar ontrent
gelegene Ryken oök Siam veroverde,
na welken tyd zy, zelf nog tot de komfi
der Holländers J daar aan cynsbaar fchynen
geweeft tc zyn.
Onder defe Köningen van Siam nu plagten
in de oudfte tyden 00k de Ryken van
Pcgu, Brama, Ava, Martavan, Jangoma,
Malakka (tot dat Koning Main
ud A*. iy io van den Koning van Siam
afviel) en meer andere daar ontrent gelegen,
te ftaan, die egter by omwente-
ling van ftaat wel eens weer verloren
I fcyfl» wäar van wy in ’t vervölg 'op de
j jaaren, dat het vöorviel, nog wel iefl
• Zullen äanhaalen. •,
In de alleroüdfte tyden der Maleye&
ftond de geheele Maleytfekiift j, tot aaft
deKaap vanSirgapoera, mede önder d&-
fen Vorft, als wenigen land- en 'grond-
Heerj dog het zelve is hem riu en daft
door defen cn genen defer fnoode Inlanders
afhandig gemaakt, dat allereeift
ontrent A°. Ch. 1160 door den eerfteft
Maley tfen Koning Siri Toeri Bowcftta (eft
niet gelyk zommige onkundigen voorge-
ven , door een Mohhämmedaan, alloo
zy Jang daar nä -nog Heidenfeh waren ,
gelyk men onder de ftoffe .van Malakka
breeder fien kan) gefchied is. \
A°. 1340 Vond de Siamfe Koning
•Boebatnja goed , om Sulthan Modafar-
s ja h Koriing van Malakka , dit Ryk 9
als zyn land land zyndc, weer af te vorderen,
dreigende anders hem te zullert
bykomen j - dog alfop die Vorft geen luft
daar toe had, tafte hy hem met een (Waat >■
Leger aan, onder zynen Veldheer Avi't
Tsjakar } maar de Malakfe Veldheer ,
Siri Naraderidja, floeg defen Veldheer
van Sjahar NauWi öfSornau (want zoo
wierd Siam toen genaamd) zoo deerlyk,
dat de Koning Boebutnja, van dit te
,-hooren, een fehrik op ’tly fk re c g , die
hem kort daar aan in ’t graf fleepte. _
Het is waar, dat zyii vervanger, iToe-
pandan, dit werk met veel dapperheit
hercatte j dog *t mislukte hem even een*$ v
als zynen voorzaat. ä Hy wierd medege-
heel uit het veld geilagen,- en quam 00k
kort daar aan te fterven.
Echter is Malakka wat voor A°. 144ft
ten tyde van Sulthan Alawaddien Sjab „
zesde Malakfe, en vyfde Mohhamedaan-
fe Koning,onder Siam geraakt, hoewel
’t niet lang ’er önder gebleven is, alfoo
Koning Mahbmud Sjab , Vervanger des
vorigen, A°. iyo9 van den Koning van
Siam trouwloos afviel.
Tanaflery, dat al over.2000 jaaren een
zeer mächtig Koningryk was, en toen
noch op iich zelven itond , is al mede
aan zyn Kroon gehegt, cn daar onder
gebleven.
Dus heeft hy in oude tyden ookja-
niohay, cn in de later tyden de Koning-
rylcen vanLantsjang, Bordelong, Pata-
ni, Pahang , Cambodia , Coetsjientsji-
na, en A°. 1632 Ligoor, en Lycoon
veroverd.
In de latere tyden nü ftonden onder Wat^er
hem de Ryken van Pegu , Martavan, nu nog
Lanrsjang , Bordelong , Ligoor, Ly-
coon, Pätani, Cambodia, Siaya, Oe-
djongfalang , cn meer andere , die
hem tot noch toe een zeer groote magt
cn aan (len onder de Oofteriche Vorften
geven.
Zelf*
Verdees
ling van'
alle de
Ryken;
" Zelß plachten de Köningen van Siam
Ook eenen eifch op Palleacatte te doen,
f elyk ook ettelyke önfe Laödvöogderi
en, ten beWyfe van dien, eh öm hen
te vleyeiij jaarlyx wel goude en filvere
bloemen (ten teeken van onderdänigheit)
plachten te zendeh.
Alle defe Koningryken zyn naderhänd
in Provintien eh Lahdvoogdyeri veran-
derd, die dan eens maär 9 , dan I i en 13
in getal waren 5 doch nu zyn die tot een
getal van 18 aangegroeid, en na hare
Hoofdfteden aldus genaamd, Porfeloek
(ook Poukelouk genaamd) Kampengpet
(öfKepenpit) Kafein, Sörkeloek j Suk-
kethay j Lekonzuan) Poewenong, Bon-
rerong , Siauklang, Konfeiwan, Loe-
vo (ook Livo genaamd) Sjantebon 3
Martenaja, Thenau j Koraffima, San-
;öra, Ligoor en Tanaflery 9 o f Tanaf-
erim.
' l Behalvendefe gröötej Zyri ’Cr noch einige
mindere, Bankok j Melong, Taat-
Zyn, Bannae, Paranthong j Rion 5j Pi-
tsjaboeri, Piperi, Cuy, SiajajenMer-
gim genaamd^ welk laatfte öp ebn Eiland
gelegen^ en de voornaamftehandel-
plaats van Tanaflery is.
'I Á M; ' Jp
en Zonder punten o f bolwer-
%
woöhd,
ken.
De huifen zyn doorgaans laag, en op
zyn Indifch van een Zeer flechten opftaf)
en mbeft met pannen gedekt; ook zeer
ongeregeld gepiaatft door malkanderenj
maar men heeft ’er wel 4 a y00 fcHoone
T Cmpels enKloofterSjdie gelyk zy.van een
groot getal verbafende groote güldebeel- •
den) en andere kpftelyke cieraadenj voor-
fieh zyn) van buiten alomme met ver-
gulde lpitfen, toorens, en daken praa-
len.
. Gelyk ihen hü daar allerlei foorten van
Natien heeft ( die ’er in de later tyden
wel tot veertigderlei gevonden wierden)
alfoo hebben de zelve ieder hunbyfonder
quartier. Düs woöneh hier de Siammers,
de Peguanen, Chinecfen, Macaflaaren,
Japahders, Maleyers, Portugeefen, Coc-
tsjientsjineefen, Cambodiers, enNeder-
landers, ieder in een byfonder deel o f
geweft) binnen öf buiten defe ftad, onder
Hün byfonder Hoofd.
Men mag de zelve eenigiins by Ve-
hetien vergelyken ) om dätzyovcralmet
gragten afgclneden is, alfoo ’er 7 of8-
Kivieren door henen ftroomen, die iedCr
Zommige van defe Hggftttfeden zyn~ "Ttan^wc^cmtdeJiar& byibpdere poorten,
kl voor veißjaaren bdmuurd, enopzyh
Indifch vcrllerkt, enook eenige nader-
hand hier en daar door Franfche Ingenieurs
Wat verbeterd; maar van demee-
' fte fiet men maar de flechte overblyffe-
lenj 200 dat men nu werk zou hebben
(voor al 200 men Wat dieper landwaard
ingaat) om *er maar eene te vinden, die
*er na geleek , alfoo de luye Siammers
de werken, die ’er van oude tyden hoch
overig waren, geheel en al hebben laten
vervallen, uitgenömen Bankok, Tanaf-
fery en Mergim, die ten deele van natu-
re, ten deele door konft, fterk gemaakt
Zyn i doch men moet in *t algemeen van
dit land zeggen, dat het een groot ge-
deelte Van ’t jaar fterk is door het over-
loopen der groote Rivier Menam, die
de meefte landen wel-7-of 8 maand^i
zoodanig ortder Water zet, dat geen na-
burig Vorft in dien tyd daar ontrent zou
durveh komen.
Judia be- De Hoofdftad van dit R yk is Judiä,
iebreren. andere noemen de zelveOdja, ofOdjeaj
de Portugeefen geven het den naam van
Siam i maar de Siammers zelf dien van
Si-yo-thi-ya, waar van metter tyd by
Verkorting Judia gegroeid is.
> De zelve legt op een Eiland, in het
midden van verfcheide andere, op 14
graden 20 minüten N. breedte, cn 28
inylen de Rivier op.
Z y werd geoordeeld ontrent tweeuu-
ren gaans in den omtrek te beflaan, enis
Wel met een redelyke muur omringd }
doch binnen de zelve niet(over al behdewel
die zeer weinig aaöfi<m o£-4raei-
heit hebben.
Mcft heeft hier zeer veel fchoone lange
cn rechte ftraaten, waar in doorgaans
Clke fooit van A.mbachts-lieden in een
ftraat afgefonderd by een woond ; doch
daar zyn ook veel naeuwe ftraatjens, en
flopjens j vol kleene grachten en kree-
ken.M
en fiet in de Zelve ook een zeer frae-
je Haven o f Baey, een fchoon Dok voor
groote Seheepen o f Vaartuigen, ennog
een ander voor hunne GaleyenenSchep-
Vaartuigen, ofBalons. Verfcheide frae-
je fteene en andere Logien, onder welke
die der Nederlanders, A°. 1634 door
de Heer Jooß Schonten, op laft van de
Heer OpperlMjdvQqgd van-Indien, jßrou-
ivef, vm ilcen op een byfonder Eiland
buiten de ftad gebouwd , een van de
fraeifte is , behalven verfcheide andere
fräeje gebouwen, hier doör de Franfchen
cn Portugeefen opgericht.
Onder alle defe gebouwen echter munt ’tpaiek
’s Konings Paleis uit. s desKo-
Het ftaat in ’t Noorder-deel der ftad, n’DSs*
aan de groote Rivier, beflaat zeer veel
plaats, enis van hegte muuren voorfien;
doch niet in ftaat om fich tekotinenver-
dedigen tegen eenig Europifch geweld.
Het is als een kleen ftedeken op fich
zelven, waar in men ve^l fchoone fterk-
vcrgulde wooningen, en ook vyf torens,
boven uitfteken fiet. Voor het zelve is
een groot plein, dat in eje later tyd met
een muur omtrokken, en dat aan de eene
H z . zyt*