fli Hi
11
■
Heilte beneden ook een groote klip in
zee leggen ziet, dieBatoe Hollanda, of
deHotlandfche Idip, genaamt wert, om
dat de verraderfche Bandaneezen veel
Holländers , in die eerfte oorlogstyden
boven op die hoogte geraakt, en van de
gelegenneid des Lands jnog onkürtdig,
van deze fteilte afgejaagt, en gedrongen
hebben ofvan boven neder in zee, ör op
deze klip, zieh te berften te fpringen.
lk heb in ’tjaar 1687. op Celamme
een oude vrouw gezien, die my verhaal-
de, dit gezien tenebben, alzoo zy toen
een meisken van 12 o f 14jaaren zyn kon,
ook zeide zy voor de Holländers te dier
tyd gevlugt te hebben.
Boven op den LontKoirzen trap geko-
tnen, gaat men dezenweg na ’tOoften,
voorby ’t huis des Predikants , na de
Kerk, datin *tjaar 1687. maar een groote
Loots was , ontrent de vefting Hollan-
dia gelegen , waar in te dier tyd een
Sergeant, D itlof Blat genaamt , met
eenige foldaaten lag
Deze vefting, is vry oud, aengezien
zy in de oudfte fchriften der Secretary
van.Banda, die in *t jaar 1619. beginnen,
al bekent was, zonderdat daar eenigzins
bleek, wanneer, of door wie, zy ge-
bouwt is; alleenlyk ziet men, datzy, te
vooren Loiuhoir genaamt, de naam van
Hollandia in ’t jaar 1628. van den Heer
Landvoogt Pieter Flak gek regen heeft.
Zy is oud en vcrvallen, hoewel vaneenig
gefchut verzien , doch van zeer weinig
belang.
Hier ontrent ftuit men ten eerften aan
’tbofeh, zoo dat men geen gelegentheid
heeft van verder, ten zy men in *t bofeh^
rynjwil, ritt w»<ra*7(rjßlf*n 1 bpfralven dat hier*
geen huizen meer zyn.
Men graaft hier een foort van roode
puimfteen uit de grond , waar van men
redelyke goede fteene muuren rondom
de huizen maakt.
Aan de binnen- o f Noordzyde, gelyk
ook verder buiten om, aan deZuidzyae,
is dit ganfeh Eiland inNootenmufchaat-
thuinen verdeelt, die in ’tgemeen Per-
ken , gelyk ook de bewooners van deze
hoffteden ( want daar zyn fchoone fteene
huizen b y ) Perkeniers genaamt worden,
om dat yders portie , o f ftuk land, net
afgeperkt is , zonder dat hy verder körnen
mag.
Deze afperking is doof den Landvoogt
Do&or Pieter Flak , ontrent de jaaren
1627. o f 1628. eerft in zeer veel kleine
Perken, onder zekereletters, gefchied,
om dat die eerfte Perkeniers het vermögen
niet hadden van zoö veel llaaven te
nouden, als tot grooter Perken behoor-
den, maar met ’er tyd , en door näar-
ftigheid, nogtanseenftuivertje overwin-
nende, kogt een kleine Perkenier nu en
dan een Perkje by het zyne, en zoo zyn
eindelyk , by ’t aangroejen van hunne
magt, daar uit deze aanzienelyke Perken
, gegroeid. W y zullen die ; zòo
als ons die van een Perkenier van ver-
ftand opgegeven, en in de rang , waar
in zy van ons menigmaal gezien ; en
bezogt zyn , laaten volgen, en van
de Zyde van Lonthoir af een bègin mäa-
ken.H
et naafte Perk , daar aan zieh ver- _
toonende, zoo als men Ooft op gaat, is jearape^
Bojauw , ’tgeen een wondheeler , Mr. feen.
Ja» . . . . genaamt, in ’tjaar 1688.
bezat. Het is 1100 roeden groot-^—leverde
in ’t jaar 1711. en daar ontrent,
pooo ponden Foelie, goede en quaade
ge warfen door een, en vier m aal zoö veel
Nooten uit, welke proportie altyd zoo
volgt. T o t dit Perk behooren 100 flaa-
ven , hoewel het maar op 60 Zielen by
de zielbefchryving, diejaarlyks geichied ,
bekent ftaat, ert wiert toen geoordeelt
14000 Ryksdaalders o f 35600 gülden,
waardig te zyn.
Het naafte Perk daar aan is klein Wa-
lingen , in ’t oud Bandanees eigentlyk
Walan genaamt ; groot zynde 840 roeden,
en in de jaaren 1687 en 1688 van
eenen Jan van Surkel bezetén. Hier
toe behooren 90' flaaven , hoewel het
maar op 4 f zielen gerekeht, en toen
izo do Rders waardig gefchat wiert.
Zulk een Perk geeft, by een groot ge-
was, wel eens 12000 ponden Foelie,
welk gewas gemeenelyk in Auguftus o f
September v alt, daar ’t Ideine ordinair
in Maart , April o f Mey komt ; maar
wy ftellen hier maar 8000 ponden , om
dat "wyTgoede en quaade gewaffiafdoor
een rekenen
Boven klein Walingen , wa? höogef
in ’t gebefgte, alzoo alle de andere huizen
dezer Hoffteden aan ftrand leggen,
hoewel de Nootènbòflchen al mede o f in
*t hangen van, of boven op ’t gebergte
zyn, heeft men het Perk ' 'rtaitan, o f
Orontatten, dat als boven in ’t gebergte
uitkykt. Het is 7 fo roeden groot, le-
vert 6600 pöilden Foelie , heeit 100
flaaven van nooden, hoewel het maar op
64 zielen geftelt is , en wert gefchat
10000 Rders waardig te zyn.
Beneden aan ftrand weer voortgaande,
hoewel men aanftonts al tegen ’t gebergte
is, en maar een fmalle weg ’er längs heeft,
volgt naaft aan klein Walingen, het Perk
groot Walingen , een fchoone plaats,
Zynde 1400 roeden groot Zy levert
jaarlyks:8 ofyooöpond Foelie, vereifeht
tot haar dienft t fo fliaaveh , hoewel zy
maar op 70 zielen bekent ftaat,“ en wiert
gefchat toen 1 f 000 Rders waardig te zyn.
Hier plagt in oude tyden een groote
Negry , en een zeer lterke handel van
Foelie