76 AM B O N S C H I A A K E N
1Ö74. deriiig tc mögen litten; dog zonder be-
fluitende ftem, en onder voorwaarde
van over zommige zaaken $ als de ver-
gadering dat noodig oordeelde, op te
moeten ftaan. •
Befnyde- Men hoorde nu dagelyksnog dat de
Sirk befnydenis by den Inländer zeer in zwang
zwang. S,n§; Ook gaf D. Huisman bericht ,
dat in de överzeefche dorpen veeleh het
brood des Avondmaals niet aten; maar
in hunne neusdocken na huis droegen.
~~*Voor D. Caron ’s vertrek was een oud
ftanzienlyk Inländer zyn Ecrw. voorge-
komen, die zieh ontlchuldigde, dathy
wegens ouderdom nu niet meer ten
Avondmaal gaan konj dog dat hy zyn
Slaaf zenden zou, om het in zyn plaats
waar^ te hemen. Diergelykcn voorval
heb ik ©mtrent vyftien jaaren daar na
met een Inlander gehad, alleen met dit
onderfcheid, dat hy zyn zooii in zyn
plaats wilde zenden.
Aan deze voorbeelden kan men ge-
noeg zien, hoe flecht het nog met de
kennis van den Inlander (hoe veel men
ook bevorens yan den aanwafch der
Chriftenen daar opgegeven had) ge-
fteld zy.
- Het eenigeydat men hier tegen doen
kon, was, hen in ’t byzonder, en in
t openbaar daar over te vermanen, te
beftraffen, en bftcbaamd te maken, en,
200 zy niet wilden luifteren, aan de Re-
geering kennis hier a f te geven.
D. Hais- c jaar 16jy. is D. Huisman in Feroan
na bruary (alzoo zyn Eerw« den öden ’c uit-
ftcr£*tC * tre^,ze^ ^fr Regcering wegens zyne ver-
zendmg derwaards verzogt) na Temate
gegaan, om die Kerk te bezoeken * dog
men hoorde eenigen tyd daar na, dat hy
daär den fpden Mai överleden was ! " " I
. Den öden February boden eenige ge-
vangen Duivels-dienaars van Piroe en Ta-
noeno aan om Chriften te werden; dog
zy wierden nog uitgefteld.
D. Eider- 1 Dcn I i dcn verfcheen hier D. Andreas
campiiis Eidercampius , gewezen Predikant tot
Lutkengaft, onder Groningen, nevens
den Krankbezoeker Zacharias Caheing,
die al verichcidemalen bevorens in ’t gc-
heim gepredikt, en ondertuHchen ook
het Maleitfch geleerd hebbende, by zyn
komft hier verzogt tot Proponent gevor-
derd tc werden.
En Ca-, Hy wierd uitgefteld, en, na dat hy
bring tot eemge tyd voor de Predikant zou gepre-
l ä S f d‘kt h“ bcn> befloten, dat D. Montanas
yorderd" ?ver , .weken ecn proeve van zyne
■ bequaamheit door eenig onderzoek ne-
men zou; waar na hy den ioden Juny
met iof tot Proponent gevorderd, (dat
by de Regeering goedgekeurd wierd)
en hem den jden July vergund is', even
als D . van, der Sluis, iu Kerkenrade te
zittenj dog door beftel van D. D. Morr-
tanus en Struis wierd hem naderhand een
onbehoorlyke getuigehis van zyn onder-
zock, volflagen tegen ’t befluit des Ker-
kenraads, gegevenj waar over de laatfte
drie maanden lang van ’t beftier des Ker-
kenraads afeehouden is , dat Montanus
na zyne wederom-komft uit Ternate ook
zou moeten ondergaan, genoodzaakt
zynde aan D. Caheing eén ordentelyke
getuigenis te geven, en te bekennen te*
gen het befluit gedaan te hebben, gelyk
hy zieh die ftraf ook beloofde te onder*
werpen, hebbende beide maar een raad-
gevende ftem, zonder zieh met eenig
Kerk-beftier in die tyd te mögen be-
moejen.
P eh i í ^njuny bood D. Montanus aan
tweemaäl Sondägs Maleits te prediken *
dög fchoöri de Kerkenraad dit goed-
keurde, de Regeering oordeelde het on-
noodig.
Op dien zelven dag verzogt D. van
der Sluis alle Sohdag te prediken, dat
hem voor de Soldaaten toegeftaan wierd
in ’t Kafteel te doen.
Die van Ternate verzogtenden iodet»
July | alzoo D. Huisman ( die, ook reeds
Maleits kon) daar överleden was, een
ander Predikant. De Kerkenraad ver-
koor hier toe D. Peregrinas, waar over
zieh de Regeering verwonderde, alzoo
hy geen Maleitfch verftond. Zy zouden
D. Struis derwaards gezonden hebben*
dog D. Montanus bood zynen dienft aan,
en is in Auguftus, o f niet lang ’er na,
derwaards vertrokken.
D. Struis was in Mai na de kuft van
Hitbe geweeft, om te zien, o fh y , by
’t afwezen van den opper-Priefter Hajjän
Soeleyman (die de bekeering der Mooren
daar voornamentlyk, en alleen, bclette)
niet eenige vrugt zou können doen*
waar toe de Regeering zyn , Éerw. ook
« P P gégeven had * doch quam onver*
nchter zake weder.
In Juny quam zyn Eerw. ook-aan
’t Kafteel leggen, en D. van der Sluis
trok na Oma, Oofc/zie ik , dat D. Caheing
den 3 offen July zyne overzetting
van het Trouw- en Doop - Formulier
overleveren zou, om nagezien te werden,
dog ik weét niet, dat ik die.oit
gezien hebbe.
Omtrentdezen tyd trok de Heer Hur dt
ook de zaak tuflchen D. Struis en D.
Peregrinas over ’t niet beveftígen van een
Oudérling ( alzoo ’er de Kerkcnraachme-
de talmde) aan zynen Raad.
D. Peregrinas, nog op Honimoa leg-
gende, was door den Fifcaal over een
onredelyken brief aan D. Durant gedag-
vaard, en gelaft by. zyn^’opkomft ehe
zaak voort te zetten r aog hy ontfchul-
digde
1675.
D. Mois
tanus na
Ternate
gezonden.
D. Struis
naHitoe.
Formulieren
door D.
Caheing
óverge-
1665.
D. Struis
na Batav
a n . d e n G O D S D I E
digde zieh wegens onpaflelykheit in. ’t
laatft van ’t jaar, of den ödeo November,
over die zaak, en over die van
D. Struis, niet te können opkomen,
dog zieh aan 't oordeel der vergadering
te gedragen, alzoo D. Struis zieh den
4den Oftober zoodanig weer had te bui-
ten gegaan, dat hy daar over van zyn dienft
gehouden was, tot dat hy genoegeu zpu
gegeven hebben.
Ook zie ik , dat D. Elder campus met
Meefter Rodrigos den 3 den April al bericht
van een bezoeking der Kerken op
Honimoa en Oma deden, zonder,
zyn Eerw. nog Maleitfch kon, dat zÄbr
buiten den haak was.
In ’t jaar 1Ö7Ö. den löden January
wierd D. Struis twee maanden buiten
dienft gefteld, den 4den Maart weft
zonden. ontheft, eil den izden April na T>rnate
belaft te gaan, wa^r pyer hy den Heer
Landvoogd zoo onbehoorlyk bej^ende,
en zieh verder zoo qualyk aanftelde, dät
hyigeheelenal den öden Mai wierd afgezet,
*t geen Sondags in beide de Kerken af-
gelezen, en waar op hy in Juny na Batavia
gezonden is, zonder dat ik egter
zien kan, dat die aflezing veel ftigting
geven kon * zynde het jammer, dat zoo
een byzonder Taalkundig man zoo vol’
gebreken was, en dat de Kerk van Am-
boina hem daarom miflen moeft.
D D Ab jaar quamen hier van Batavia D.
Englifch, Johannes Bartholomeus ab Englifcb, geen
van wezen Predikant te Renen, in ’t Claflis
Belle hier. van ßuuren, ( die in Mei na Honimoa
gelaft wierd te gaan in D. Peregrinus I
plaats) en D. Jacobus van Belle, de eer-
fte in January, en de. ander den zden
April, welke .laatfte den Ioden Septem-
■ ber överleden is." 1 u
Den zoften Mai is D. Peregrinus van
Honimoa verloft , dog den zBftcn hem
door ’t lot de reize na Ternate te beurt
gevallen, die zyn Eerw. ook aannam.
Den iyden Juny verzogt D. van der
Sluis het voorfchry ven des. Kerkenraads,
om tot Predikant gevorderd te werden,
’ t geen hem wierd toegeftaan.
D. Durant, met de Heer Commiflaris
L. Hur dt voor een fpringtogt den zyften
September mede gegaan, quam op de
te rüg-reize omtrent Boero den 8ftcn
December te fterven, en is daar ben
s ï . ' n
D. Durant
over-
leden.
D. Gaheings
veraoek
afgeflagen.
Die van Batavia fchreven dit jaar ook, *<57®*
dat haar Edelheden beloofd hadden te
bezorgen, dat D. Caron ’s Predikatiën in
’t Vaderland zouden gedrukt werden.
In ’tjaar 1677* den iz^en February, D.D.
quamen hier D. D. Jacçbus Vofmaar^ ^°¡™aari
gewezen Predikant öp den Hitlert, in Leeuw
’t Claflis van Dordrecht, en Cornelius hier.
de Lßeuw, welke laatfte op Honimoa
gelegt wierd.
Den yden Maart is D. Caheing, by na-
der onderzoek van zyne bequaamheit ¿
door D. Eldercampius zeer loffelyk be-
vonden , tot Predikant gevorderd, en
den l yden met D, Peregrinas na Ternate
vertrokken* dog D. Peregrinus quam dit
zélye jaar weder hier.
Den Juny is ook Joannes Chri~
fioffel $tevenszoon. in dit Jaar hier geko-
men, met veel lo f tot Proponent geyorr
derd, en den, Aden Augufty veygund in
vergadering- .terzittenj die daar ha naar
Banda vertrok.
graven.
Dus bleven hier nu maar D. Eldercam-
pius, D. ab Englifch, en de Proponenten
D. D. van der Sluis, en Caheing, welke
laatfte verzogt op Manipa te gaan prediken,
Den öden January was D . Eldercampiust Camariüa
nu reeds Taalkundig, ook die van Ça- werd
mariën wezen b,ezoekèn, om dezelye,, Cknftea.
nu veertien maanden onderwezen, te
doopen.
In ’t jaar 1Ö78. js. D. Eldercampius D.Elder-
overleden, en D. van der Sluis den 8ffen campius
April door D. de Leeww onderzogç* en
in ’t bywezen van den aanftaanden Heer
Landvoogd de Ficq, D. D. Peregrinus,
ab Englifch, Vofmaar, én van alle de
Ouderlingen, met veel lo f tot Predikant
bequaam gekeurd, den ioden beveftigd,
en nam den iffen Juny aficheid na Terna-
te* dog D. de Leeunu wierd over ver-, d. de
fcheide onordentelykheden in een boete Leeuw
van zes Ryxdaalders voor den Armen |É||gj ,
Jadlageo« on Zft h y iets diergelyks weder
öeea, zou hy1 vytentwinrig'RjOtdaalders
verbeuren.
dat afgeflagen wierd om verfcheide
.redenen.
D. Mon- D. Montanus was in Ternate överleden,
Temate waarfchynlyk in ’t laatft des voorleden,
overle- ’c begin dezes jaars.
den.
Den zden November wierd na de bui-
ten-plaatzen bekend gemaakt, dat dé
buiten-Opperhoofden mede opzienders
der Schbolen waren.
In December is D. ab Englifch over- d. ab
leden* en D. de Leeuvj den i^den hier in Englifcftl
zyn plaats gelegt. °verlc^
Den zfften January had de Heer Hur dt
aan devbuiten-Opperhoofden ook belaft,
dat zy zieh met de peffening van den
Godsdienft niet bemoejen, de Predikan- »
ten daar mede laten begaan, en heil na
vermögen helpen moeften.
In ’t jaar 107p. waren liier nog D. D. •
Peregrinus en Vofmaar aan ’t Kafteel,. en Leeuvr
D. de Leeuw op Honimoa, daar hy in naBata-
D. Peregrinus plaats gelegt was *, dpg den fa fo S
¿offen September nam die laatfte Heer s
zyn affcheid, en vertrok om zeer geringe
redenen na Batavia.
In