54° V E R H A N D E U n g
die men de Vlym-Vifch
De
Pampus-
' Vifch.
De Gallioen
Vifch.
DeZand-
Kruiper,
en andre
zoorten
DDueivZcel.e-
De vliegende
Vifch,
in Prent
vertoond
grootp; zoort
noemd.
De Pampus-Vifch is mede een zeer
lekkere zoort van Vifch , zynde breed,
plat, en van gedaante byna als de vorige.
Daar zyn ’er als kleene ronde Botjens,
daar zyn ‘er ook grooter. Men trektdie
de huid a f , en dan geeft het een lekkere
Water-yifch.
*S- n°^ een än^re z0°ft van deze
Vifch, die van zommige Gallioen-Vifch,
en van andre Stront-Vifch genaamd werd.
f liy s e c n Heerlyke, witte, en platte
y ifch Y 200 lekker van fmaak , dat ik zc
by geen Hollandfche Vifch weet tc ver-
gelykem
, Zy werd Gallioen-Vifch genaamd, om
dat zy de Schepen veel volgd , en veel-
tyds ontrent de Gallioenen zig onthoud.
Het is al mede een zoort van Leer- of
Pampus-Vifchj dog vry dikker en grooter
, dan de andre, vallende, en men
heeft ’e r , die wel zoo groot, als groote
Täfel-borden | en Heerlyk van fmaak zyn.
Men ziet hier ook verfcheide zoorten
van Roch (gelyk wy ’er onder de ongc*
meene Viflchen eenige vertoonen Zöllen)
dje van de Hollandfche in verw ofte
ftnaak, niet verfchillen , waar onder de
Zand-Kruiper, o f Steen-Roch, een van
de lekkerfte is.
Daar zyn ’er ook , die zeer fraey van
y«™, cn teekening zyn, van welke wv
Jyr, , ^ n u i«
zullen handelen.
Men heeft onder de zelve ’er een, dat
een zeldzaam Zee-Gedrogt is. Hy is
voeten lang, en 6 voeten breed.
Als de bek toe is, ichynd het als een
vliegende Vleer-Muis te zyn. Hy is
zwart, en w i t , ook zeer ruw gekarteld
van huid , groot en wonderlyk van bek
en kop , en zeldzaam van oogen. Op
zyn lyf heeft hy hier en daar thien lange
zwarte ftreepen, die fterk affteeken.
Z yn 1 fteert en vinnen fchynen byna
even eens in lengte te zyn , uitgenomen
dat de ftaart langer, cn aan de linker
zyde, van de helft afna’t einde, verder
gedoornd is.
Wy zien den zelven al mede na *t leven
door de Heer Nieuwbof afgeteekend.
Om welke reden wy hem hier, gelyk wy
anders ván deze meefte viflchen zouden
können doen, niet vertoonen.
Onder de zeldzameViflchen, hier vallende,
is zekerlyk mede de vliegende
Vifch. °
Daar zyn velerley zoorten van, met
tw7eeee ,. penn mmewt vier .v.lie„_u_geil en , *.g eil yk,
wy die bbeeiiddee o. o. k. . t en dHeele HondBer duce gev
r ir-nf * te« ^ee^c onc^er de ongemeene
Vilichen zullen vertoonen.
De gemeene vliegende Vifch, is als
B Ë 8 .
een groote Haring van lengte en dikte.
cn, gebraden zynde, zeer lekker.
W y vertoonen een van de groote
zoort, die zeer fterk op'de Zaguwcer
gezetis, daar hy, als de Goeroeroes o f
Zaguweer-Emmers, nog aan de Zagu-
weer-Boomen hangen, weet na toe tc
vliegen, enzig dronken daat in te dringen
Gy kont hem in de Plaat by de
Griekze Letter . afgeteekend zien.
Hy werd! de Rrmkadir, o f de dW-DeZ,
ker genaapd, en is een van de zeldzaam- gwnr.
fte onder die zoort van Viflchen, drin-™»-
derva^ IÉ Ë ■ B f e * dat È ’er V
Men heeft hier een Vifdh, by den In- „
landet Ikan Sowanggi , dat is, de Toover- B PS
V‘fih , o f Peeterman , genaamd. Hy is g i l p
zeer leelyk van gedaante, vervaariyk om
aan te zien, ende en is niet goed totfpv- Vifth<
ze , ja fchadelyk. Die van deze Vilch
geflohen is , kan z a 3 dagen , als dol
van de pyn, hier en daar ömloopen.
Dit doet deze Vifch met twee vergiftige
doorns, die hy op de rüg, en onder een
velleken anders verborgen heeft, waar in
een fcherpe beenagtige punt o f fpits,
van een donfcer-groene verwe is , waar
mede hy de ftcek iemand gewoon is toe
te brengen.
De Portugeezen eeten dezen Vifch, na
dat zy de kop 'er van weggeworpen heb-
¿¿£k_egten de Amb0inp.e7.en hem
1e/ rc ,middd> tegende fteek van
n i er > is het melkagtig zap van
Dahon Kalam , o f ’t Krabbe-Biad. Om
wanr™ “ Cr teScn te können
wagten, moet men wat verre van ’t
Wier, dat men ontrent de Stranden
heeft, en waar onder zig deze Vifch ver-
bergt, afblyven.
PC <? elf k ,mcn °P 1 Land iScörpioenen n, 7«.
vvaaCnn ddiiee z7 el>v°e° naam* i”n" Z5e e°.0 k Hecyn dWraacghd P‘°“ -
Æe naam , om dat des zelfs fteert de S'edaante
van deKnypers van de wate Scorpioen
eemgzins vertoond, gelyk nit de
teekening des zelfs in een Plaat, by de
Heer Nieuwbof verbeeld, zeer klaar'kan
gezien werden.
Zy werdookweldeZee-Snip.nahaar
lange Snmpe-bek, genaamd.
Deze Vifch herft een kleene kop, aan
welke een vry lange bek is, uittweelan-
gc dünne deelen, dieaandekophetdikft
en na t emde toe fpitzerzyn, béftaande!
waar van her boven-deel veel langer , als
het onderfte, is.
De oogen zyn kleen, en’t lichaam van
de kop , tot de ftaart is; als dat van een
lpiermg van een voet in lengte en dikte,
hoewel ’er ook grooter zyn.
Het boven-Jyf is donker-bruin van verwe,
G e s í e i n e VÍ S S CHEÑ vXM A A ÎËOÎNÀ . j 4l
We, de buik wit, en op den rug heeft hy, '
van de kop af tot ontrent de ftaart toe,
een gedoornde vin, die wel half zoo breed, •
als de Vifch zelf in ’t midden ; dog voor
en agter hoc langer hoe meer (hoewel vry
meer na agieren toe) fmal uitlöopende is,
gelyk ook het lyf na de ftaart töe hoe
langer hoe dünner werd , zoo dat het by
de ftaart pas ’t voorfté van ecn pink
dik is. 1
De ftaart zelf vertoond zieh als ecn-
groote zeer fmalle halve kring, diens beide
Ds .
Donado.
uiterfte einden wel eén voet van een
ftaan, èn van binnen rondöm voi fcherpe
fyne doornkens zyn.
Zeker Slave, daar van ’s morgens geftoken
zynde , was ’s avönds al overle-
den.
s Een van de Lekkerfte en Heerlykfte
Viflchen , die ’er in ZeeZwemmen , is
de Dolfyn der öuden, of de Dorado der
Portugeezen.
Hy werd van hen Dorado , dat is, de
vergulde genaamd , om dat hy onder ’t
fwemmen en keeren van zieh zelven de
Heerlykfte fchittering van de Goud-verw
e , als mede van Zilver, en eenHecr-
lyk hoog groen zoo fterk te gelyk ver-
toorid , als ik noit van een andre Vifch
gezien heb.
Hy heeft de lengte van een Zalm ; dog
is platter en breeder van lichaam, en öok
^grooter, Breeder, en ronders.van kop cn
bek, die na zyn rondte redelyk breed is.
Hy valt hier in dntboina, en ook in de
Spaanfche en in dt Orientaalfche Zee, en
is zeer fnel in ’t zwemmen.
Het is een byzonderaangename, blanke
, en zeer vafte Vifch , ongemeen
goed van fmaak -, hoewel dé kop en
wam-ftukken wel het beile daar van zyn.
Zy aazen op de vliegende Vifch } dog
by gebrek van de zelve , en by grooten
honger, vervolgen zy malkanderen wel,
eetende de eene de andre op.
Men heeft hier ook een Vifch , de
De verwe van de huid van dezë Vifeft
iswitagtig, metgraeuwcplekkengefpik*
keld, als o f het Zonne-plekken waren.
Van de kop na de ftaart fcàn men gë-
makkelyk na beneden} maar van de ftaari
na boven niet wel op ftryken, alzoo hj^ 1
dan ftekélig valt.
Ingezouten zynde wérd hy rood , ëri
gelykt dan zeer wel ria gerookte Zalm.
De Inlanders zeggen, dat men heni
mét Kalappus-.melk koken moet 9 cn dat
mén hem dan buiten eenig ongemak eé-
teh kan.
Hy is rióg beter, als hy twee weekeri
in den roök gehangen Heeft, en dan gelykt
Baflaard- Baftaard - Zalmonet, o f de Ziéke-Vifch
Zalmo- genaamd j zynde van groote en geftalte
net. als een Zalm } zeer geichubt van ooven-
]yf, en wit van buik j maar veél grooter
als de Zalm , ja daar zyn ’e r , die 4 a f
voeten lang zyn.
Deze Vifch, werd om zyn groote vet-
heid, van zommige de Verkens-Vifch genaamd
, èn draagd den n.aam van de Zie-
ken-Vifch , om dat hy een groote rom-
meling en beweging ten eerften in ’t lichaam
maakt.
Öp de kop heeft deze Vifch tweeiner-
kelyke neusgaten , en op de rüg twee
reyen körte vinnen , waar van de langfte
agter is, en die zig ontrent de ftaart het
breed fte vertoond.
Een gelyke rey vinnen heeft hy onder
den buik.
hy byzönder wel, in gedaante en
fmaak, na gerookte Zalm} hoewel hy nog
wel zoo vet is.
Daar is ook een Vifch , de Zalmonet peZáí-
genaamd, zynde daar van een zoort, die moneti
i ood, en die wel de befte, en een andre,
die wat na den geelen , o f öok wel ria
den witte , trékkendé, en die ook vry
flegtér, dan de roodé, is.
De Vifch zelfis ontrent z voeten läng,
van dikte als een klëene Zalm , lekkef
van fmaak, en zeer vét} te weten de roo-
de j dog de witte is mager. Deze roodé,
is een van de befte Viflchen, dierhen
iemand voorzetten kan. Men kan hem
de Indiaanfche Barm , o f Barbeei noé-
menj dog de Portugeezen, en w y , nöem
e n licn i Z a lm d a c c .
Even eens byna van gedaante lengte, p c
en" dikte , is de fchoonC Zamaffing , een maffingi
van de vetfte en lekkerfte, die ik kenne.
Hier doet zig ook een Vifch op , di,e ^
na zyn negen baardekens Ikan Zambi- zambi^
lan , of de Negen-Vifch, genaamd werd. lan.
Hoewel andre zeer ongegrond meinen,
dat hy die naäm draagt, om dat hy noit
alleen, cn om dat zy gemeenelyk met
hun negenen zwemtnen, dat jüift zoo
niet ondervonden werd.
Een van de zeldzaainfte Viflchen, is
de Doejong, die men in ’tNederduitfch P?EocS
beft een Zee-Koe noemd ¿ om dat de kop ^oortvan
zeer wel na die van een Koe gelykt. . Zee-
Verder gelykt alles na een Vifch , en Koeyen,5
hy krygt zomtÿds de lengte van 17 a . 18
voeten, en in de rondte die van7 voeten.
Hy is kleeri van oogen, dik vari huid,
die wat Purperagtig, ruw, en met körte
hairkens bezet is. De zelve, gedroogd
zynde, is ondoordringelyk , zoo dat ’er
geen pyl zal doorgaan.
Hy heeft eigentlyk geen vinnen, maat
zeer körte pootén , in vier zagte teenen
verdecld, waar mede hy dat zwaar lichaam
beftierd. Zy aazen op Wier, dat
aan de Rotzen groeid, waar ontrent zy
zieh onthouden.
Het Wyfken van dezen Vifch heeft
borften, als een Vrouw , waar aandiaar
V v 3 jou*