de' ftoffe ván Ternate gefproken } doch
zullen ’er in ’t körte hier af zeggen, ’t geen
wy oordeelen tot de befchryving van Celebes
te behòoren, en dat wy meinen voor
den Lezer ook genoeg te zyn , ora ’er i
een net denkbeeid af te krygen.
Als men, in ’t N. O ., van Manado y
mylen Z. W. opgaat, komt men by de
bogt van Amoera, die wel f mylen diep is.
Wanneer men io mylen Weftelyker
gaat, komt men by ’t koninkryk Boelan,
Waar van Boelan de Hoofdplaats is.
Beweften Boekn4mylen ontmoet men
het dorp Auwn, o f A ja, van waar nog
17 mylen W . op gaande, komt men in
*t koninkryk van Gaudipan, dat in twee
hoofddorpen , Dauw p en Boelan Itam
genaamt, vcrdeelt word.
Nog 40 mylen O. en W . van het dorp
Dauw, anders 1 etmaalen fcheppens van
daar , heeft men het dorp Bwool, of
Bool, in een bogt leggen, van waar nog
20 mylen verder W. aan zeilênde, komt
men by de rivier van het magtig dorp
Tontoli, dat in een" bogt yol reven legt.
Nog p mylen Beweften Tontoli heeft
men het dorp Dondo, dat niet zeer verre
van het koninkryk Mandar legt, ’tgeen
onder den koning van Boni behoort, en
dat door de Mandarezen v.erwoeft is.
Hier van daan kan men over land na
de bogt van Tomini (aan de overzyde
leggende) en zoo verder tot Silenfak, en
Balaiflan komen , welke weg by Din-
coeloe enTolebagi (tweedorpen, pas 1
myl van een in dien grooten binnenboezem
leggende) uitkomt, maar tot het vol-
eindigen van welke togt men wel y dagen
van nooden heeft.
Digt hier by legt een dorp 1 Dampelas
genaamt, waar by ook een rivier, pas
1 myl van ftrand, is.
In ’t Z. O. 4 of y mylen landwaard in
van daar legt het dorp C o o l, en agter
Balaiflan is eengrootbinnenmeir, en niet
verre van daar het dorp Gotta.
De Wefthoek nu van Tontoli, Cay-
dang genaamt, is ook met een groot rif
bezet.
Als men nu van Dondo , o f wel van
’teilandje Tomtom,, nog 11 of 12. mylen
verder gaat, komt men tot Sileniak,
Balaiflan, en Dampelas, 3 dorpen, die
niet verre van een leggen , en tuflchen
welk Dondo en Dampelas men 4 eilan-
dekens heeft.
Wanneer men nu nog i ‘ myl Z. Weftelyker,
wel zoo Zuidelyk, van deZ. W»
kant van deze hoek, aangaat, ziet men
weder een rif, en als men dan dien hoek
even omloopt, komt men by de groote
bogt en b y ’t dorp Cajeli, daar. eigentlyk
de fcheidspaal is tuflchen de landen, die
de koningen van Macaflar en van Ternate
toebehooien.
Wanneer men nu alle , deze mylen
eens te zamen trekt, zal men bevinden,
dat van Manado tot de bogt van Cajeli
een uitftrekking van 107 0? 108 mylen
lands in de lengte (zonder de breedte,
die in zeer. fwaar gebergte beftaat, te
rekenen) onder den koning van Ternate
ftaat.
Men zal ons niet veegen, die Landen
vervolgens hier weder tebefchryven, ver-
mitswy onder de ftoffe van Ternate reets
alles, 'tgeen ons bekent is, daar van ge-
zegt hebben , weshalven.wy, den Lezer
met reden daar na toe wyzen, alzoo die
Landen ook eigentlyk tot dat ryk be-
hooren.
Wat nu de ryken onder de koningen
van Macaflar aangaat, wy zullen alles,
dat 00s van de zelve bekent is, opgeven.
Om daar weer net en onderfcheiden van
te fpreken , zoo moet men de landen
onder deze Vorften, en de landen onder
de E. Maatfchappy ftaande , byzonder
aanmerken.
In de oudfte tyden plagt *er maar een De Ko-
oppervorft te zyn, 'onder welken de an-ning vaq
dere koninkjens ,als zyne vafallen, ftonden.
Dit is toen den koning van Macaflär-opper-
geweeft i dpeh, deze in ’t jaar 1667., en vorft,
voor -al ten tweedemaal iödp., overwon-r
nen zynde, zyn wy meefter van ’t zelve tJ^c
geworden} en.vermits.de E. Maat-door' ons
fchappy de opperfte en de eerfte bond- over-
genoot in rang hier te lande is , zonder wonnen-
de welke de lnlandze koningen , hoe
magtig ook anderzins in zieh zelven,
niets mögen ondernemen, gelyk zy ook
buiten des Gouverneurs weten na huone
landen niet vertrekken mögen, en op zyn
ontbod ook aan ’t kafteel moeten komen ,
om te hooren, wat zyn Ed. hen te zeggen
heeft, zoo zullen wy eerft van. de
ftadt Macaflar, en van ’t vermögen der
E Maatlchappy alhier, fpreken, na dat
wy eenige zaaken, de koningen in ’t gemein
betreffende, zullen hebben laaten
voor af gaan.
Onder alle de lnlandze koningen zyn * .
die vanBoni enGoa de magtigfte} doch ^emec-
de koning van Macaflar, of van Goa, isne zaa-
onze oudfte } hoewel van ouds her een ken-
zeer trouwlooze bondgenoot geweeft.
Als ’er over eenige zaaken in ’t gemein
gehandelt zal moeten worden, geeft onze
Landvoogt kennis daar af aan de koningen
van Boni, en Goa, van welke dan
de eerfte de Ryksvergadering beroept,
en belegt, en waar toe de Landvoogt
gemeenelyk twee Gevolmagtigden uit
zynen Raad zend } zonder welker kennis
en toeftemming ’er niets in de zelve
mag befloten worden } dat in de laatfte
jaaren ( gelyk men hier na in ,’t verhaal
der Macaflaarze zaaken zien zal) juift
zoo net niet nagekomen is.
M A C A
L ,
\ Als deze Vorften aan ’t kafteel, om
rora’ den deze Vergadering by te woonen , o f wel
koning °m eenige andere reden , verlchynen ,
van Boni worden zy door twee Leden van den Raad
enG o a , van (je Heer Landvoogt ingehaalt, dpor
* een batailjon foldaten in ’t geweer , en
onder ’tvliegend vaandel opgewagt, en »
by hun vertrek met 3 charges der fnap-
haaneu, en 9 kanonfehooten van de vefting
Rotterdam vereerd. Ook gaat hen de
Gouverneur zelf tot digt ontrentde piiy,
o f tot in de voorzaal, te gemoet.
In oude tyden plagt men 1 ftukken
gefchut meer voor den koning van Boni
te loflen } doch nu geichieaen ’er voor
5; beide evenveel fchooten.
G woon- een van ^eze twee koningen komt
” te fterven , word ’t aanftellen van een
’t flerven ander niet door de E. Maatfchappy}
van een maar volgens ’s lands wetten gedaan, de
dezer ko- welke eiflehen , dat die verkiezing door
jungen, j pftos (zynde byna als de Keurvorften
ih ’t Duitfche R y k , hoewel zoo magtig
niet) binnen den tyd van 6 of 7 uureri
na ’skoningsdood (binnen welken tyd hy
ook moet begraven zyn) gefchieden moet,
alzoo het ryk niet langer zonder koning
zyn mag.
wjc Ook word niet de Zoon , maar door-
den over- gaans, ten waare by wyze van geweld,
leden de broeder ( hoewel juift niet altyd, ge-
Vorfthierjyjj w„ zjen zullen) de vervangervan den
vervang. Qvcr|ecjcn yorft.
Indien hier yemant de dood , o f een
minder ftraf, verdient heeft, fterft hy
onder ’t recht dezer koningen, dat hen
de E. Maatfchappy vry laat} doch ten
pverftaan van twee Gecommitteerden der
zelve.
• Na deze aanmerkingen voor a f, zullen
wy tot de körte befchryvinge van Ma-
/ caflar overgaan.
MacalTer Macaflar .(by de Inlanders in hunne
befchrc- Maleitzc ichriften met den naam van
Ten* Mangkdfar bekent) is een van de oudfte
en magtigfte koninkryken op ’t eiland
Celebes , van ’t welke de ftaat Macaflar
de hoofdplaats is.
In oude tyden plagt men niet als van
deze ftadt, en geen woord van de ftadt,
o f van ’t ryk van Goa, te hooren fpreken j
doch worden deze twee fteden, en ryken,
onderfcheiden.
Wat nu het koninkryk van Macaflar
van ouds , en nu aangaat, dat verfchilt
zeer veel} want van ouds behoorden daar
de meefte bekende ryken onder, en fchoon
men hier en daar deze en gene koningen
had, die ftonden al te zamen onder dien
Oppervorft van dat ryk, daar nu de landen
, tot het ryk van ’t jegenwoordig
Macaflar behoorende, eigentlyk onder de
Nederlandze Maatfchappy ftaan. Wat
dit voor landen zyn zullen wy naderhand
breeder zeggen.
Wat hu dit ryk, en wel de ftadt Ma- ^ a
Caflar in zieh zelven * aangaat, zy legt >t byzoü-'
pas binnen den Z. W. hoek van Celebes , der die
doch eigentlyk ln ’t Wefterdeel .van dit Stadt*
eiland, zoo als men van ’c Z. na ’tN .
wil aangaan.
De ftadt is maar een open vlek , dat
öok anders wel de Nögry V laardingen ge-»
naamt word, en waar in men maar een
groote ongeplaveide ftraat (Zoo meine de
•Chineefche) en dan nog 2 o f 3 kleine
ftraaten heeft , waar in de Nederlandze
Borgers, eenige Chinezen * onder.hunnen
Capitein, en eenige Macaflaaren , en andere
Inlanders} woonen, en die.ook af*
gefloten , en door de Chineefche en de
Borgerwagt bewaakt worden.
De beaienden der E, Maatfchappy
Woonen alle in de vefting} dach de Fis^
caal woont buiten } om te beter zyn ampC
te können oeflenen.
Men heeft hier verfcheide zeer gpedö
huizen, die een zeer fraai uitzigt op de
rheede hebben, alzoo men, Wanneer men
op de rheede komt, als in eenen inham
inzeild, daar men de ftadt aan wedeney-
den leggen heeft } doch de vertooning
door TVouter Schauten daar van gedaan, .
als o f men in ’t Noorden , of ter linkerhand,
de vefting OedjougPandaiig} doch
’t geen gemeenelyk joepandang genaamt
word, en in ’t Zuiden de veiling Panna-
koke leggen ziet, is geheel en al buiten
’t fpoor , alzoo die vervolgens zoo längs
de kull leggen, gelyk wy.die bevoorens
befchreven hebben.
Buiten de ftadt gaat men ter regter-
hand op, van de landpoört van Oedjong ’
Pandang , ( Waar van wy hier na onder
Bpni breeder fpreken ) en ter linkerhand
opgaande heeft men veel fraaje thuinen.
De vefting, Oedjong Pandang, o f de Dg
Kykhbek, genaamt, om. dat zy aan de Vefting
N. zyde als op den uitkyk van de baai} Oedj°ng
en op dien hoek gelegen is, kreeg in *.t jaar o^Rof.*
1667., evfen na des zelfs overgave den terdam.*
naam van Rotterdam, om dat de dappere
veldheer en overwinnaar van Macaflar,
de Heer Cornelis Speelman , een Rotterdammer
van geboorte waSi
Van de oudfte tyden af heeft zy onder
de kroon van Tello geftaan } doch dd
koning van Macaflar , grootvader van
Sombangko, of van Hajfanoddien (die ’t aan
ons overgaf) heeft dat, als een onder-*
drukker van dien koning , na zieh ge-*
trokken, om dat het hem zeer gelegen
voorquam } hoewel het, uit naam van
de koningen van Macaflar, en van Tello ^
aan ons overgegeven is,
Het was te dier tyd zeer onregelmatig-,
en toen wy ’tkregen, door dien het veel
geleden had , zeer Vervallen , waarom
wy het ten eerften ook in beter ftaat
1 meinden te brengenj doch het wiert ons,
door