1701. geen voorzigtig man daar aan wagen , en
liever wat lyden wil. /
W y Hebben bevoorens gezien, dat haar
Edelheden aan den koning van Goa belaft
hadden de wallen ,van Goa te flegtert, en
dat Crain Bontofongo na z o f 3 raaandcn
aangenomen had daar vöor te zorgen.
Maar behalven dat de koning van het
toegezegde daar ontrent (als een zaak,
die al haare agting by de werelt vermin-
deren zou) al berouw had, zoo maakten
de koningskinderen daar over in ’t eerft
Zoo veel bewegjng. tegen Crain Bontofongo
, dat ’er met hen tot geen befluit te
komen was, te meer , dewyl hy ook den
koning tot geen zeker beiluit brengen
kon,; doch eindelyk liet de koning en
Crain Bontofongo (na dat de Heer Beernink
zyn Hoogheid de laftj van haar Edelheden
den izden September weer had laaten
verindagtigen) aan zyn Ed. weten, dat
den zi^« Gitöber vaftgeftelt was , ora i
vai^Goa ^an m^t het flegten der wallen te begin-
geflegt, nen, gelyk het toen ook zyn begin ge
nomen, hoewel ’t-Hof van Goa daar geII
weldig tegen geweeft, en dat liever an-,70i.
ders gehaa hadj doch na dat zy merkten ,
dat de Gouverneur , volgens laft haarer
Edelheden, daaronverzettelyk op ftont,
zieh aan hun misnoegen met kreünde,
en alles maar ongemerkt door liet gaan,
moeften zy ’er eindelyk toe komen,
felyk zy ’er nu al aan1 bezig waren j
och het zou na allen fchyn maar alleen
de fteene borftweering , en niet de
geheele wallen gelden , om de puin na
Binnen te werpen , en om ’er. dan weer
een Pagger om te trekken, dat zyn Ed.
beft oordeelde maar door te laaten fchie-
ten, alzoo die wallen niet zoo zeer ons,
dan wel de Boniers, in >?t öog geloopen
hadden.
Endit zyn wel de vöornaamfte zaaken,
die geduurende de regeering van den Heer
Beernink hier voorgevallen zyn, hoedanig
zyn'Ed. tot den iyden December 1703.
’tbeftier hier waargenomen , en toen zyn
ontflag op zyn verzöek van Batavia’ be-
komen heeft, en 00k derwaarts vertrok-
ken is.
Z E V E N D E H O P F D S T Ü K .
IN ’/jaar 1703. de Heer de Roo in de Heer Beerninks plaats. Zyn vertrek in ’tjaar: 1707*
Zeldzaam geval^van de Heer Speelman. De Heer Erberveld Landvoogt hier 1707.
Groote agting van Dain T ahalile. Onvoorzigtigheden hier door de onzen gepleegt. In ’tjaar
1710. de Heer vanTholl hier Landvoogt. 't Begin der onlußen. Het huWelyk van Aroe
Palacka. Zeldzaam geval tujfchen den koning van Boni en Aroe Palacka over 'tvegten
van haanen. Dood des kontngsvanGoa.. Sampöwali in zyn plaats.;. Hochbuiten de ge-
woone wyze. Den koning van Boni heoorlogt in 'tjaar 17id. dien van Goa. Breekt tegen den
raadvan al zyn vrienden op. De Heeren Hartenberg en Steenbergen gaan by den koning,
Nieuwe Hoofden van 't Bonis leger. 't Vtrzoek van een Gezant van Goa , en rt antwoord
des konings van Boni. Verdere zaaken toen voorgevallen. ■ Staat van 's konings , en des.
princen wonde. De onzen geraaken weer aan den vyand. Stweede treffing. De koning
van Goa gequetß. Verdere zaaken toen voorgevalleii. Aroe Palacka’s overgave door de
Landvoogden aan den koning van Goa verzogt. Siegt antwoord 'er op. Rad ja Boni ’s
kleinzeerigheid. De vyand weer aangetaß. Die zyn Pagger verlaut. De onzen krygen
klop. Vergeefze togt van Stokvifch. Nieuwe Paggers. Gezanten van Goa beantwoord.
Voorßel aan den koning van Goa van zieh dezen dag te moeten verklären. Aroe Palacka
komt tot ons over. Zaaken toen voorgevallen. 't Leger fcheid. De koning van Goa ver-
welkomt den nieuwen Landvoogt. Siegte dankbaarheid door de Heer -van Tholl aan de
Heer Erberveld bewezen. Nieuwe vreeze der onzen voor den koning van Boni.
In »tjaar 1 Heer Beernink wiert hier ver-
1703. de I ! vangen door de Heer Willem de
Heer de -1- J Roo in ’tjaar 1703., die hier als
de°Heer Landvoogt tot den 3iftenMey 1707. ge-
Beer- bleven, en door haar Edelheden toen na
ninks Batavia ontböden is , om in Raade van
plaats. Indien, als aangenomen L id, dieHooge
Vergadering mede by te woonen j hoe-
Vertrek wel ik daar wel andere redenenvan hebbe
in »t jaar hooren geven , die met de gevolgen al
*705. eenige overeenkomft hadden : want was
die Heer op Batavia zoo noodig, waar-
om dan hem kort daar aan na Bengale
als Directeur, dat veel minder in rang
dan een Gouvernement was , gezonden.
Men zegt dat hy veel geld aan zeker
groot Heer ichuldig was , en dat dit
moeft betfaalt zyn.
En dit was byna een diergelyk geval,ZeIdzaam
als zieh eens in den tyd, dat de Heer Speel- geval van
man Generaal van Indien was , opdede.de Heer
Hy zont een zeker Heer als Direiteur sPee*~
( zoo men zegt) na zekere Direétie, met man‘
belafting van daar voor. aan hem een
briefje van 10000 R dcts te teekenen.
Deze Heer zoo veel in de wereld niet:
bezittende , en ’tverftand niet hebbende
om het te winnen , had wel zin in de
bedie-
1705, bediening j maar geenzins in dat onder-
feekenen j dierhalven zeide hy aan zyn
rEdelheid, ik hen tot die bediening niet be-
quaam , en ik weet niet op wat voor een
wyze ik zoo veel geld winnen zou, om zyn
Edelheid te können betalen. Waar op de
Heer Speelman zeide : Venf ^’ ik geve n
de qualiteit, en dat ampt niet'allein, maar
za l u ook ’tvetfland 'er by geven. 1 Gdat gy
maarheenen, ikza l u noitdaarom'inaanen,
behalven dat ik u verzekere ^’ dai gy .pver
eeni jaar zoo wys wezen zu lt, dat gy my
niet meer van nooden zult hebben , en my
'bok niets meer fchuidig'zult zyn. Zyn E-
delheid , zei de abder , dan zal ik op u
zeggen maar geruß heenen gaan3 en hy be-
vond binnen -t half jaar al , dat hy zyn
Edelheids goeden raad niet meer van noo-
den had.
De Heer; De Heer Johan Jacob Erberveld, den
Erberveld z i fte11 Februari 1707. hier met den' Een-
Land- hoorn verlchenennam ’t gezag Van hem
voogt 'over.
ieri7os.. p van R a<qja p^_
Groote lacka y en koningin van Boni, was by de
a8tm5 . Vblkeren van Boni, de Boegineezen^ en
y i r W f andere Celebize inwoonders , yol-
geris ’t berigt dät- ik in ’t jaar 1704. in
Oflrober daar af kreeg, nog in zeer groote
agting, waaröm haar Edelnederi jäarlyks,
om te toonen hoe veel genegenheid zy
voor haar tot nog toe hadden , niet na-
lieten veel aanzienelyke en koftelyke ge-
fchenken aan haar te zenden , verzekert
zynde, dat z y , zoo lang zy leefde, wel
bezorgen zoude dät men op Macaflar
geen moeite b f öpftant hebben zöü.
_ Men had egter bevoorens aan onzen
^alghe- ^ant hie*r eenige zaaken gedaan, waar te-
den hier gen haar Edelheden wel uitdrukkelyke
deor de bevelen gegeven hadden , niet begeefeno.
nzenge"de*,- dat de koningen' van Boni, ofGöa,
' oit of oit t’zamen te gelyk ter gehdor
zouden komen, alzoo dat aanleiding^ o f tot
grooter gefchillen, en wel tot een beter
verftand tuflehen die twee koningen, als
met het belang 4 er E. Maatfchappy over
een quam, geven kon.
Ook heeft men daar na veel flegte gevolgen
daar af, en eindelyk ook gezien,
dat deze koningen malkanderen niet alleen
wel verilaan , en hun oud hoofd-
geichil bygelegt hebben, maar oök ver-
volgens Aroe Poni, met de dochter van
de koning van Goa getrouwt is, een hu-
welyk, waar tegen alle goede Staatkundigen
zieh op zeer goede gronden aan-
ekant hebben , zoo dat die gene , .die
it zoodanig beflelden , o f het niet wel
begrepen , o f altoos zeer onvoorzigtig
gehandelt, hoewel de zaaken met ’er tyd
weder een geheel anderen draai tuflehen
deze twee konihgen kregen , gelyk wy
dat ten deelen nu en dan al gezien hebben,
en in ’tvervolg breeder zullen zien.
Ook was ’er naderhand tuflehen deze 171«
twee koningen beiloten , dat de prins
Sampöwali, oudfte zoon des konings van
Boni ( hoewel de inedigfte niet) na de
dood des konings van Goa in *t ryk , gelyk
wy: bevoorens al gezegt hebben, en
niet Crain Manigali, volgen zou.
• Onder de Heer Erbervelds regeering
fchokte het met de Mäcaflaaren en Boc-
gineezen Zoo nog al met hörten en ftoo-
ten voort: want '’t was zoo verre van daar ,
dat doör *t voornoemt huwelyk de getroffene
vriendfehap tuflehen aeze twee
vorften dfi vollen ftant zou geblerenzyn,
dat-zy in tegendeel, tegen alle welge-
•gronde ftaatkundige gedagten aan, weder
Zoo groote vyanden geworden waren, dät
de koning van Boni niet anders wenfehte ,
dan maarverlof van den Heer Landvoogt
van Macaflar te bekamen , om op den
koning van Goa met ^yno Boniers eens
te mögen’ lös gaan, hoewel hem dit altyd
belet wiert. ‘ | . ^ -
Daar öp -wiert de Heer Erberveld in De Heer
’tjaar 1719. door de Heer Gérard van Ihttl van Tholl
;vervangen- j en- zo'o~ ras was* die Heer Jier,
-niet in de regeering, o f het begon, ook
zelf al terwyl de Heer Erberveld nog hier
WäS-,. niet weinig te hommelen 3 die
daarom eerft met het laatfte fehip ver-
trök-.
Öm een net denkbeeid van die voorväl
te hebben , moeten wy het wat hooger
ruit de grond ophaaleö.
De koning van Boni had buiten zy1- B .
nen oüdften zoon 3 Sampöwali (die tot der m-
het'jryk van Goa, als vervanger van zy-lullen,
nen moederlyken grootväder geichikt
was)1 nog een- zoon1 'in -t gemeeh Aroe
Palacka, dat is, de koningwan Palacka,
doch'andets Aroe Pdrang 'geriaamt, die
veel gaaüwer dan de öüdile'( ’t geen die
van Goa te laat vernamen , alzoo hy anders
van dien vorft tot zyn vervanger zou
gekoren zyn) en daarom1 *Vati-’zynen va-
der tot zynen erf- en krööhprins geichikt
was 3. buiten welke den köning vän Boni
nog een jönger zoon had, Aroe Mampoe
genaamt, dien hy in veel laater tyd
kreeg.
Deze Aroe Palacka nu had zieh onder- „
tuflehen in huwelyk begeven met dev^Aroe
dochter van den Feldheer van Boni, een Palacka.
man van veel dapperheid , en van zeer
groote verdienften, gelyk hy ’t door zyne h
neldagtige daaden ook zoo verre gebragt
had, dat hy veldheer van den koning zyn
meefter geworden was j doch anders
geen man van eenige, en veel min van
koninklyke geboorte, zoo dat de kin-
deren, die zyne dochter by Aroe Palacka
reets gekregen had , geenzins , volgens
de gewoonten der vorften van: Celebes in
eenige aanmerking konden komen , om
na de kroon van Boni te ft aan.
Dier*