CTnde aan de meefte dezer Vogels de
Kanten vol fchaaren , bleck Van verwe j
dog ontrent het hoofd -wat bruin. De
bovenfte bek is dubbel, en als.vari twee
deeien gemaakt, waar van ’t onderlte
eygentlyk den bek is. Boven de zelve
ziet men een zeldzamen uitwafch, dat aan
“ e J^nge Jaar-Vogels anders niet , dan
een bult, is , zynde van een dun been
gemaakt. Deze bult zet alle Jaar een
meuwe halve kring aan, die met keepen
van malkandren zoodanig onderfcheideh
is, dat men daar .aan des Vogels ouder-
dom gewaar, gelyk hy daar na ook den
Jaar-Vogel (om dat hy , als de Koeiien;
zy ° y aare? daar teekend) genaamd werd.
Men ziet daar, gemeenelyk zeven kerven,
en men geloofd ook, dat hy zoo
veeljaaren eefd ; hoewel ik ’ergezien heb,
die wel elfjaaren oud geworden zyn, ee-
lykmcn dat aan bare kerven ook zienkon.
Daar zyn ’er, die willen , dat de gan-
fche bek wel vol kerven , en dat die dan
• oolt zoo krotn groeid, dat de Vo g e l,
niet meer könnende eeten, dan van honger
ilerfc , dog dit geloove ik nict , en
neb daar ook noit een voorbeeld van ge-
M it , “ °g Ü i gefproken, die iet dier-
gelyks gezien hebben.
Het Wyfken verfchild van ’t Manneken
alleen daar in, dat het wat korter en
gedrpngener van ly f , aan den hals niet
pruin, maar zwart over ’t geheel lyf
gSBong, weerfchyn is. Ook is
de bek bleeker, ontrent de kop niet
bmm, en de vederen overdeszeißganich
■»yx itaan wat wild en verward.
De Vogel is mager, en zeer licht van
lichaam, zynde het daarom vry meer
dan wel anders te verwonderen , hoe hv
met dien langen bek nog zoo wel vlieoen
kan, het welk zullende doen, malkr
hy een groot gedruls, ’t geen hy door
?yn groote vlerken , 'en door zyne sroo-
te pooten (hoewel die h o l, in Sy na
Zander merg, dog vol kraak-beenderen,
en lchuins-loopende opene aflcheidzels
zyn) veroorzaakt. Op de Ianefte pyp
Wra'jCnS’
Des zelfs ingewand is aldus gefteld :
. Hy is groot van hert, dat in drie Ka-
merkens verdeeld is. Zyn lever is zeer
droog, en beftaatuit twcelobben, zon-
der gaj-blaasje. Zyn maag leg t, tegen
de gewoonte van andere Vogels in de
pnderfte buik, ’c geen als een tegen-wigt
van zyn zwaare kop en bek fchynd
gemaakt te.zyn. In eenige magen vind
men geele ronde Beesjens van de Farima
brojulana (een zoortvan Waringln-Bai-
inen, ofdc Pruimkens van de groote Wa-
rmgm-Boom, de korrelsvan de Gamoeto
Pf Zaguween-Boom, ook dcplatteZaaden
van wilde Calabaflen, dicAppel-rond
en van buiten rodd zyn
wel heele Canari-Noo*
ten met bolfter metal, Mannckeos-Noo.
ten en andre zporten vanPalaíá’s daarin.
Deze Vogel valt in de groote wilder.
> ,n koogfte Boflchcn, en in zeer
W W & p fa k en A i » « als 6l olif¡ lSn dEei laannddreen o tm'rjam
zelf tot in de Molucm
m u 7 va'C er ook een met een dubble
bek op Gelebes, en een kleene op Su- hicrm) P de van Bra:al; dog de Ambonfihe is (weinige
mtgezonderd.) de grootfte en zeld-
zaamfte van .allen. Deze Neftpld gemeenelyk
op zeer hooge Boomin i %
van binnen hol zyn, of welker breede
takken zoo door malkanderen loofcn
dat hy zyn Neft ’er gemakkelykup maken
kan, dat hy gewoon is uit dorre
flegte Ryskens te doen. Wanneer ’er
¡mZaktenn y.zye ene enW veeenrv,'Saa rBlyokfc hg eVfcroh°re^eu wr
als zy by malkandren komen , ‘behalven
het ilerk gedrurfch, dat zy inethiarvlic.
gen maken.
Als de tyd kómt, dat het IVvfi.
ken Eyeren leggen zal, trekt her Manneken
t Wyfken de meefte en . dunfte
veederen uit de vlerken, die tot een Koy
voor de toekomende jongen moeten dienen
, w a a r door j Wyfken dan, tot
vliegen onbekwaam zynde.,. .t’Huis bly-
ven, deftyeren uitbroeden, en de ion-
gen opvoeden moet. -I„ die tyd l £
zy egter geen gebrek , alzoo 't Ma™ne-
ken in die tyd zyn Wyfken van alles v¿-
zorgd, veel Kanari- N ooten, endevrmr-
“ f -VaP. P? Ba*ala Eoerong met hoeden
vol in t Neft,brengende. Nadie kraam
van twee a drieMaanden krygt het Wvf-
ken weer vederen te gelyk met de ion-
gen r« Ü I Wte 2amen uit,
M B P S ? C" dcs kundige Inlanders,
LT K S ’ 200 een broed=mic Vogel
loobekwaam is, om te vliegen , gaan bv
zulkeBoomen, waar op zy vermoeden^
dat er een zit en broed, ldoDD<»n
regen de holle ihm, waar door de Moer
rafchnkt, en de vlugtwilnemen; maar
vvalnn hheert7 bnrioeet dJe1n,e gise,,y Itvaanlt ’ zy“ Van bovef
neder, en werd gevangen.
. Gemeenelyk heeft dit Wyfken twee
jongen, die, als zy reeds zoo groo?
als een Hoen zyn, nog kaal, enzfnder
vederen , u.t her Heft van den Inlander
gebragt werden, fchreeuwende nietwei-
nigj jekke, jekke.
De oude flokken de heele'Kanari-
Nooren wel met bolfter en al in = dog
als ’er den bolfter af verteerd is , imvef
zy deNootpf deKanari-No o tzynS p
Hveer over, zonderdie (gelyk zommige
meinen) in ftukken te byten.
Deze Vogels zyn *t ook, die allerhan-
'■ de Specery - Boomen j als Nöotcn-Müf-
fchaten, en Moernagels, mits^aders alle
Boomen, welker vrugten een hardfe kof-
rel hebben , in ’t wild voortplanten ,
wanneer zy de korrels zelfs door de af-
Öang weder geheel laten vallen , die dan
veel beter, als wanneer zy anders geplant
Werden, opkomen.
Het is een domme bange Vögel j en
zoodanig gewoon in ’t wild te leven ,
dat hy niet Wel by menfehen op te voe-
den -, o f tarn te maken is , zullende eerft
zeer lang honger lyden , eer hy de fpys,
o f vrugten, die men hem voorzet, eetcr^ |
zal. Ook fchreet hy vervaarlyk in die
tuflehen-tyd.
Zy werden Oök nu cri dan van de Jagers
wel gefchoten, en die maar 3 a 4
Jaaren oua zyn, houd men goed tot fpys
te wezen , hoewel ’er aan de zelve weinig
vleefch, en dat nog al vry dradig is ,
waarom zy zoö een Vogel nog wel een
öaeht eerft wät öphangen, eer zy hem
bereiden gaan. Die 6 a 7 Jaren oud z y n ,.
deugen niet öm ze te eeten , ten waar
inen die een naeht in de aarde begraaft.
Als deze Vogel merkt, dat zyn einde
genaakt, en hem de kop , door al de
kerven öp den bek, te zwaar werd, dan
vliegd hy j vergezelfchapt van eenige andre
Vogels van Zyn zoort, na ’t höog
; , ver-afgelegen Gebergte, daar hy een
Watervlietje zöekt, dat met gedruis af-
\ ioopt, waar in hy al fter-oogende zitten
bly ft, tot dat hy zoo zagtkens fterft,
waar na zyn metgezellen weer wegvlie-
gen j en gemeenelyk vind men daarom
zyn geraamte ontrent de afrollende Ric-
vieren, 'meeft van Ceram., hoewel nu en
dan ook wel by die van *t Eiland Am-
boina. . ,
Men vitid dezen Vogel ook in ’t Zuiden
van Banda, op ’t onbewoond Vogel-Ey-
land, waar öp men byna allerley Vogels
heeft $ die in deze en de Molukze Eilan-
len vallen-.
Öedeie- Op Celebes Ooß-Kuft , en op Manado
Wclü: °f vjdt een Jaar-Vogel, die zy, op Zyn Ce-
Wie Jaar- lebifeh, Aloe', o f Dubbel-bek, noemen.
y ogcl. Deze is wat grooter dan dt Ambonfche ±
en ontrent de bek wat verfchillende, alzoo
die van een Manneken van p tot 13
duimen lang is , verder evert eens als de
Anibonfche, doyergeel van verwe zynde,
dog boven op, in de plaats der kerven in
' de Ambonfche, ziet men een uitwafch
als een dubble bek , vyf duimen lang ,
drie duimen hoog, en boven wat plat
zonder keepen, maar in de lengte wat ge:
Vörend , kraakebeenig , bruin-rood, en
binnen hol. Onder deze dubble bek,
Andre
zoorteä
van dien;'
dicht aan de kop , heeft hy z a 3 kerven
, gelyk de Ambonfche a, die fchuins
loöpen. De oogen zyn groot, en zwart,
van binnen met een röode kring , en aan
dö oogen leden zwarte , ftyve, en ydele
hairen hebbende. Naaftaan de oogen is
hy kaal en zwart; Daar nevens heeft hy
twee groote oör - gaten. Onder aan de
keel is hy ook ¿wart en kaal, wel een
händ breed verre. De ganfehe hals is Ca-
ftanie- brüinj dog de Ambonfche trekt
daar meer na den rollen.
Den bek van ’t Wyfken is korter en
bleeker, geel, of vuil - wit j de kam is
als die der vorige) dog kleener, en wit-
agtig, met de zelve keepen als ’t Manneken.
De bek van ’t Wyfken werd in
riemen gefneden , en tot armbandekens
gevlogten voor de kinderen. Uit de kam
van ’t Manneken maken zy lepels.
Op Sumatra vallen ook Jaar- Vogpls)
dög kleener als de Ambonfche, en meer
na de Manadofche gelykende.
In Brazil valt een Vogel j Toekan ge-
I naamd, die wel wat na de Jaar-Vogel
gelykt) dög die veel kleener, en meer
overeenkomft dan deze met*een Exter
heeft, zynde aan de borft hoog-geel.
Het vordere ly f is zwart öf donker-graeuw,
met een groote bek , die ganich niet na
de gelykmatigheid van dezes Vogels lyf
gefchikt, en die van buiten geel, en van
binnen licht-rood is.
In Negros-Land valt mede een Vogel,
die zeer veel na de Jaar-Vogel gelykt, en
by hen Fonfo genaamüf werd;
Hier valt ook een Schaar-Vogel , by De Tä*
den Inländer Tdlan genaamd , zynde een lan-VOj
Zee-Rave, Zoo groot als een middelbare
Arend, o f wat kleener. DieopZecvaa-
ren, zien deze Schaar-Vogels veel, hoewel
vän verre tneeft.
Des zelve is lang vän vleugels inop-
zigt van zyff lichaam, de welke, uitge-
breid zynde , by na een vadem beflaan,
fchoon (dat te vörwonderen is) de Iangfte
flag - vederen daarom niet boven ander
halve voet lang zyn, dat de vleugels lang
en fmal raaakt.
Den bek is vier duimen lang, blaeuw-
I agtig , recht, en alleen voor aan' als een
haak omgekroiat. Het boven-deel van
deze bek is als van drie lange ftukken te
zamen gezet, en befluit in zig de onderfte
helft, welkers kanten zoo fcherp
als een mes zyn. Van binnen is debo-
ven-bek gevorend, en roodagtig, de *
tong kört, en vaft gegroeid.
De oogen zyn zwart en vuil. Ondef
de keel is ’er een langwerpige , kaale,
en bloed-roode piek , verbeeldende- äls
een wamme o f kwabbe.
De verdre deelen van ’t lichaam zyn
zwart, aan den hals en rüg kool-zwart j