goeton, ^ ftedckcii Boctoh, en i myl Noördeiy-
ker heeft men de ¡eerfte engte, die pas i
myl breed is, daardie Wäl i baäi niäaktj
.die Z en ,N... wel | f 4 myleri lang, en
wat vlak ingebogen .is, älwäar ¿ich een
hooge doch frnajYe uithoek, en een Berg
na,(*t W . vertoont, de Piek van Boeton
eenaamt.. .Twee my leri Noordelvker legt
Scherpenk , 3 myleri Noordelyker de
froene Hoek, en, hog 3 pF .4 myleri
iopfdelyker Coroni * Zynde de jäätfte
‘plaats aan die kant, en die nqg wel 3 of
4 mylen van de N . hoek äfgelegen iS j
van de welke tot aan de N. hoek, van de
jDwaalbaai (dat wel 10 o f i t mylen Van
ppn legt.) men geen eenepläats oritmöet,
dan dat zieh. pp, dien hoek efe Äadt C6e-
löngfoeioe vertoont, hoedänig eerie zoin-
migen 00k pas binnen de eerfte engteder
Äraat op eenen heuvel plaatzen , en däar
de koning van Boeton 00k Zyn hof hoiid j
doch, myns oordeels is dit laatfte Cöe-
longfoefbe ,, ’t zelve met de ftadt Boeton,
(die zommige zoo, en ändere w'eer Goe-
longfbefoe noemen.
. De DWaaJbääi, aan de O. zyde Van
Böetori hä des zelfs '¡L. hoek gelegen, en
pntrent 1 myl Benoprden dien hoek beginnende
, ftrekt zieh wel y o f iS inylen
Z. en N. in de lertgte , en wel 2 o f 3
mylen in de breedte uit. Het verdre,
dat van dit eiland te zeggen vält,, kan
men. onder de ftoffe van Ternate (aTzoo
*t onder dien koning ftaat, en die kohing
dodr den koning van Ternate gekoren
word) breeder zien.
De Toe- Beo°ften *t eiland Boeton y o f 6 mylen
can-bell’s. ^e88en de Toecan-befi’s eilanden , die
’er Wel 8 of 10 in getäl Zyn, en die 00k
yerfcheide naamen hebben | die men in
de Kaart van Ternate. uitgedrukt ziet.
Het Noordelykfte Word Poelo Wangi
Wangi genäamt, dat 1 o f 2 mylen in
’trona, en op een rif dus gelegen is, te
zamen, met eenige kleine eilandekens ’er
op, wel 4 of 4 mylen beflaande.
Een myl Z. Ooftelyker volgt ’t eiland je
Cayloepä, dät Benoorden en Bezuiden een
rifje , en in ’tZ . nog een klein eilandje
heeft.
Een myl Z. Weftelyker döet zieh een
rif op dat N. W . en Z. O. wel 8 of p
mylen in de lehgte, en 2 of 3 mylen in
de breedte befläat, hoewel *t in ’t N. W.
imaller is 5 00k vertoonen zieh hier en
daar eenige kleine eilandekens ’er öp.
Tegen des zelfs Z. O. kant komt een
rif, van 2 o f 3 mylen in ’trond, zynde
meeft O . en W . geftrekt} doch fpits ha
’tO.uitloopende, tegen welkers O. Hoek
zieh ’tviflcherS-eiland ( datzeef klein is)
vertoont.
Twee o f drie mylen ten Z. O. van
’t eiland Caylbepa, en 1 myl Bénòorden
*t Viflchers - eiland , legt Poelo Tamea,
M 3 my\en m ’trörid, en aan de Z.
O. kant met een rif is , dat zieh aan dife
zyde wel 1 myl buiten db wä l, en öok
nog eehigzihs wat na ’fN . W; aan we-
derzyden liftftrekt.
v Een myl Z. Obftelyker legt een klein
nfje l *fc Boomkensrif § en nög 1 grööfc
myl Z. Öofteiyker nög een groot rif, 3c
Zandplaats - rif genäamt, dat wel 2 of 3
niylen in ’troncTBefl^t, en dät ontrent
2 niylen Bedoften ’t Viflchers eilahdie
legt.
Ontrfeht y ihylen ten N. O. van ’t ei-
^pd Tamea feggen 2 eilähdekehS ) de St.
Mattheus eilanden genaamt j o^> eert rif,
dät öhtterit r myl in ’tfönd is. Zy leg-
gen N . W: eh Z. O. geftrekt, een halve
myl van malkande:ren.
.T e g e n de zelve, o f tegen dat rif, ben
ik •, ten tyde dat ik de eetftemaal uit
Amboina na Batavia in ’t jaär 169%.
vertrok , eens ’s nachts ten half twaalf,
by heldcre maaneichyn 9 zoodanig door de
ftroom by doodftil weder gedreven 9 ’dät
ik een uur daair na de klippen tet zyden
ohb icheepje;Aridromeda äl vry hoög zag
uitfteken J, zoo dat ik niet anders dagt
dan daar te vergaän. Ik zal ’er hier hiet
breeder van fpreken, om dat ikdat elders
doe.
Twee ö f drie myleh ten Z. O. van de
Zahdplaats - rif doen zieh nog 2 eilande-
kens o p , *c eene ’t Veldhoens- eiland^
en ’t ander ’t Aapen- eiländ, genaamt,
van welke ’t laatfte Wel 1 mylN. Oöfte-
lyker als *t eerfte legt.
Drie o f vier mylen Z. ten O van Poelo
Tamea, en 3 mylen ten Z W. van de
ZändpläatS-rif legt Poelo Pinbckä , zynde
pas 1 myl in ’t rond op een rif, dat zieh
N. W. en Z. O. ontrent I j myl verre
uitftrekt.
Zes of zeven mylen Bezuiden BoetonS
Z. hoek vertoont zieh een gröot rif , dät
meeft N. O. en Z. W. geftrekt legt*
zynde wel y mylen lang, en in ’tmidden
2 myleh breed, doch na beide de einden
fmaller.
Een myl Bezuiden dat r i f , wel zop
Weftelyk, legt het Hagedis-eiland, dät
geen myl in ’trond is, met nog een ander,
dat wat Z. Ooftelyker legt, enBa-
talaja genaamt is, ’er by, doch Bezuiden
het eerfte ziet men nog 2 kleine eilan-
dekeüs zonder naam , en O. N. O. van
Batalaja y mylen het Groenwoud , een
eiland -, dat ontrent mede een myl in
’trond is.
Alle deze eiländen worden deTöecan-
befi’s , dat is Smids-eilanden, genaamt,
om dat de zee met de minfte wind z'ob
fterk op de zelve aanbrand, dat het aan
yeniant,, die.van verre daar na toe komt,
niet' anders toefchynt, dan o f hy daar
eenige Smids met hunne hamers met
malrifóikáñdéféii
of> *t aämbcfeld hoöfde klop-
peii.
• V y f ttlylen Bfedöften ’t eiland Saleyer
Calauro. z:iét men nfet eiländ Nicodemus , dät 2
mylen in ’t rönd i s , gelyk men 6 o f 7
mylen Züidélykér een diergelyk eiland
ficBffy ’tHöog eilafid genaamt, en pas
1 myl Beooften ’t eiland Calauro (dat 6
iñylén lang en y iflyleli bfeedt iS) gelegen
.
■ Die tweé voofgaandé eiländen behoo-
pe ren mede tot dé Tygers - eilanden , die
Tygere- zieh ten Ö. vän de zelve 3 ö f 4 mylen
eilanden. véítoonen.
" Een groote iiiylÖ. ten Z. van ’t eiland
Nicodemus doet zieh ’t Harders eiland
op, dät zeer klein is* by een driekantig
rifjey dät ’er in ’t-Z. aan vaft legt, met
nog een kleindef in ’tO . , éenqüart myl
’er äf.
‘ Pas Beooften dat laatfte rifje legt het
Spaahs eiland, en 1 myl ten N. W . Van
dit Spaans eiland het Rotten*-eiland, beide
zeer klein, en yder op een klein rifje gelegen
zyñde.
Een halve myl Zuidelyker legt het
Härten-eiland 9 dat mede zeer klein is,
ten N. O. vän ’t welke een halve myl
ziefh eeñ rif wel vän 2 o f 3 mylen in
’t rond na ’tO . vertoont.
Een myl ten Z. Ö. vän ’t Haiten-eiland
legt het Slangen - eiland , dat een halve
myl in ’t rond is.
Een halve myl ten Z. W. van ’t Harten
- eiland legt een droogte, Hilverfiim
(Waarfchynelyk na een fchip , dat daar
op gebleveö iS) genaamt.
r van ’t Harten - eiländ verder Z. aan is
’t wel 7 of 8 mylen verre vol reven, en
dän komt men by drie eilanden , van
Welke de 2 wat na ’t W. Z. en N. een
myl vän eeñ geftrekt leggen, en ’tderde
legt een groote myl van die twee anderen,
heobende in ’t O. i, een rif dat zieh wel 2
mylen O. aan uitftrekt. Deze drie eilandekens
-Zyn yder 1 öiyl groot, en worden
de arie Zuidelyke Tygers- eilanden
genaamt, tüflchen welke, e n ’tHarderseiland
, nog 4 ö f y ändere kleine eilandekens,
en öök eénigé reven leggen.
En ver- Drie mylén Bezuiden deze Zuidelyke
fcheide Tygers - eilanden legt een droögte vol
andere katskoppen , de Heilbot genaamt , 6 my-
Eilanden. ¡en van -^elke 4 eilanden by een, 2 of 3'
mylen van málkanderen léggen, die alle
Schiedam genäamt worden, zynde maar
1 -myl yder groot j maar het L. Welte-
lykfte der zelve heeft na de Weftzyde
een fwaar rif, dat wel 6 of 8 mylen W .
aan zieh nitftrekt , en dat ontrent 2 mylen
breed is.
Tuflchen deze eiländen en de Heilböt
als in een driefprong legt y mylen Bezuiden
de Heilbot (wel zoo Weftelyk) het
eiland Batoe Carimäi*, dat 1 myl irv ’t rbnd
is, en t myl Z. Weftelyker *t eiland Batoö
Pandjang, dat ontrent f| myl O. en W.
lang 3 en 5 myl breed is. -, ,
V y f mylen ten Z. O. van Batoe Cari-,
man, legt het eiland het Poftpaard, dat
zeer klein is, en 4 mylen Z. Z. W. van / 'MÉRii
’t Poftpaard ziet men ’t eilaüd RbiTagoe-
rot, dat geen myl groot is, en waar by
noe een gröbte klip aan de O. kant legt.
V y f mylen Z. W . van Roflagöerot legt
’t eilandeken Loeiaradja , waär na men
aan ’t land van Floris ( anders ’t land van
Ende genaamt) komt, ’tgeen onder de
ftofFe van Banda reets befchreven is. Het
ftaat, nevens de meefte eilanden daaF
ontrent gelegen, onder de koningen van
Goa ( ö f Macaflär) o f onder die van
Boni.
Wy zouden hier nogverfcheide zaaken
können byvoegen, diewy nu met opzet
voorby gaan , om dat Wy in ’t vervolg
van dezelve pullen fpreken.
Op *t eiland SumbaWa , dät wat Be-
weften ’t land Van Ende o f Floris legt *
heeft men verfcheide koniiigeii die eenigzins
vafalled van Macaflär in oude tyden l 'T w flä
plagten té zyri j doch die nu onder d’E*
Maatfchappy behooren , hoedanige die
van Tambora, Dompa, enz. zyn
Na dat wy nu dus verre over dit eiland
in ’t algemein gefproken, en dat in'*t körte
met de daar ontrent leggende eilanden
befchreven hebben, zullen Wy vöortgaan
om over andere zaaken, ’t zelve in ' ’t by-
zonder raakende, te fpreken.
Op dit groot eiland leggen veel mag-
tige koningryken , van de welke zommige
onder de Macaflaarzè koningen
(zoo men die in ’tgemeen maar noemt,
om dat haare ryken mede op het zelve
eiland met Macaflär leggen) bn eenige
onder den koning van Ternate ftäan.
Wat nu 'de ryken der MacafTaarze^. „
vorften betr-eft, die zyn verfcheideni ehJJSn tot !IÌP®llÌ
veel in getal, te weten, dat vari ßonijMacaftar,
van Macaflär, o f nu eigentlyk vän Goa,
vanLoeboe, van Tello, van Soping, van
Wadjoe, Tanette, Van Layo, Bankala,
Toerata,Badjing, Panna, Bacca, Mandhar,
daar men nog de koningen van Bellenipa,
Tsjinrana, Binoang, Tampalang, den
regent Mamoedjoe voor zyn koningin, de
koningin Dain MamoeU9 de koning van
Majenne, én meer andere vorften heeft *
behalven dät de koninkrykeft van Tambora
, Dompo, en meer andere ryken, op
’t eiland Sumbawa gelegen , daar mede
onder gerekent worden.
Onder den koning van Ternate ftaan en wdkd
alledekonirikryken en landen van de kuft tot Ter-
van Manado a f, tot de bogt van GajelfuJ6 be"
toe, nader hier na in ’t Vredens-verbond °ren‘
tüflchen ons en den Macafläar Art. 17 te
zien. • - -.v.nF;7 •
Wy hebben in ’tbreede daar van onder
R 3 de